Tinaripatonakami ni Jehova iti Sidong ti Pannakaparit—Paset 3
MARSO 14, 1990 idi. Iti dayta a napateg nga aldaw, maysaak kadagidiay nakaimatang idi a maysa a nangato nga opisial ti gobierno idiay Ministry for Religious Affairs sadi East Berlin inyawatna ti dokumento a mangisagsagut iti legal a takder dagiti Saksi ni Jehova iti maaw-awagan idi a German Democratic Republic, wenno Makindaya nga Alemania. Kabayatan dagiti ar-aramid iti dayta nga aldaw, nalagipko idi nagbalinak a Saksi ken nalagipko dagiti narikut a panawen a napasaranmi.
Idi ngalay ti 1950’s, idi a ni Margarete, maysa a katrabahoak a Saksi, damona nga insarita kaniak maipapan kadagiti naibatay-Biblia a pammatina, nakaro idi ti pannakaidadanes dagiti Saksi ni Jehova idiay Makindaya nga Alemania. Di nagbayag kalpasanna pimmanaw tapno agtrabaho iti sabali a lugar, ket inrugik ti nakipagadal ti Biblia iti sabali a Saksi. Nabautisaranak idi 1956, ket nagassawakami ken Margarete iti dayta met laeng a tawen. Naitimpuyogkami iti Lichtenberg a Kongregasion idiay Berlin. Daytat’ addaan agarup 60 nga agibumbunannag ti Pagarian a makiramraman iti trabaho a panangasaba.
Dua a tawen kalpasan panagbautisarko, napan dagiti opisial ti gobierno iti balay ti mangidadaulo iti kongregasionmi. Ginandatda a tiliwen, ngem isu ket adda idiay pagtartrabahuanna idiay West Berlin. Nabalinan ti pamiliana nga ipakaammo kenkuana nga isut’ agtalinaed sadiay, ket sumagmamano a bulan kalpasanna isut’ sinurotda idiay Laud. Nupay agtawenak laeng idi iti 24, naikkanak idin kadagiti nadagsen a responsabilidad idiay kongregasion. Pagyamanak ta impaay ni Jehova ti sirib ken pigsa a kasapulan tapno matamingko dagiti kakasta a rebbengen.—2 Corinto 4:7.
Panangipaay iti Naespirituan a Taraon
Idi naibangon ti Bakud ti Berlin idi Agosto 1961, dagiti Saksi ni Jehova idiay Daya kellaat a nagbalinda a naiputputong manipud kadagiti kakabsatda idiay Laud. Idi ngarud a nangrugi ti panawen a nagaramidkami kadagiti kopia dagiti literaturatayo, umuna babaen iti makinilia, kalpasanna babaen kadagiti serie ti makina a pagsakar. Nangrugi idi 1963, nangbusbosak iti dua a tawen iti panangibangonko iti paglemmengan iti balaymi tapno maaramid daytoy a panagimprenta. Kalpasan panagtrabahok nga agmalmalem kas managaramid kadagiti alikamen, binusbosko dagiti rabii iti panangpataud kadagiti kopia Ti Pagwanawanan iti tulong ti dua pay a sabsabali a kakabsat. Pagregreggetan dagiti agtuturay a serken ti urnos ti pagimprentaanmi, ngem tinulongannakami ni Jehova tapno ti taraonmi, kas panangawagmi iti dayta, ket agparang iti umiso a tiempo.
Ti panangpataud kadagiti umdas a kopia dagiti magasintayo kinalikagumanna ti adu a papel, ket ti pananggun-od kadagitoy a gatad ket saan a nalaka. No regular a gimmatangkami iti saggaadu a papel, daytoy koma ti nakaawis ti atension kadagiti agtuturay. Tunggal maysa ngarud a Saksi ti gimmatang iti babassit a gatad ti papel ket iyegda dayta iti grupo a panagadal ti Biblia. Manipud sadiay daytat’ maipan idiay pagpatpataudanmi kadagiti magasin. Dagiti sabsabali a Saksi ti mangiwarasto metten kadagiti nalpasen a magasin.
Gapu ta inin-inap dagiti opisiales a nainaigak iti panagimprenta kadagiti literatura, pinalpaliiwdak unay. Iti ngudo ti 1965, nadlawko a nakarkaro ti panangsurotda kaniak ngem ti gagangay ket nariknak nga adda banag nga ipalplanoda. Kellaat, maysa a bigat immayda a nasapa.
Nagistayan
Addaak iti dalanko a mapan agtrabaho iti dayta nga agsapa ti kalam-ekna. Dayta ket sakbay nga agbannawag, ket kinagayak ti bagik gapu iti kumutikot a lamiis. Bayat a magmagnaak, nakitak ti uppat nga ulo iti ngatuen dagiti alad. Nagkurbada iti suli ket agturongda iti ayanko. Iti pannakakigtotko nabigbigko ida kas opisiales ti gobierno. Aniat’ aramidek?
Napala a naipaigid ti napuskol a niebe tapno adda nailet a dalan. Intultuloyko ti nagna. Iti panagdumogko, nagpatuloyak a sikikita dagiti matak iti daga. Intanamitimko ti ababa a kararag. Immasideg nga immasideg dagiti lallaki. Nabigbigdak ngata? Bayat a nagsasarunokami a nagna iti nailet a dalan, kasla diak patien ti mapaspasamak. Pinartakak nga ad-adda ti nagna. “Hoy,” impukkaw ti maysa kadakuada, “isu daydiay. Sumardengka!”
Impaspasiak ti nagtaray. Iti panagbanesbesko iti suli, linagtok ti bakud ti kaarrubami ket nagtartarusak iti paraanganmi. Iti iseserrekko iti balay, inserrak ken imbalunetko ti ridaw. “Agriingkayo amin!” imburaburko. “Addada ditoy tapno tiliwendak.”
Dagdagus nga immulog ni Margarete ket nagsanggir iti ridaw. Apagbiit addaakon idiay baba ket paspasgedakon ti dalikan. Rinabsutko amin dagiti rekord ti kongregasion nga adda kaniak ket impuorko amin ida.
“Lukatanyo!” impukkaw dagiti lallaki. “Lukatanyo ti ridaw! Daytoy ti piskal.”
Saan a nangipangag ni Margarete bayat nga inuramko amin tapno awan mabigbigda. Kalpasanna napanak idiay ayan ni Margarete ket nagtang-edak tapno lukatanna ti ridaw. Simrek dagiti lallaki iti balay.
“Apay a nagtarayka?” insaludsodda.
Di nagbayag simmangpet dagiti sabsabali pay nga opisial ti gobierno, ket nasukisok ti intero a balay. Ti kangrunaan a pakadanagak isu ti paglemmengan a sadiay ti pakasarakan iti makinami a pagimprenta ken 40,000 a piliego ti papel. Ngem nagtalinaed a dida nadnadlaw ti nalimed a pagserkan. Nupay nagpaut iti uppat nga oras ti panagpalutpot, tinulongannak ni Jehova nga agtalinaed a natalinaay. Dayta a kapadasan ti nangiyasideg nga ad-adda kadakami iti naayat a nailangitan nga Amatayo ken pinabilegnakami nga agibtur.
Idiay Pagbaludan Ngem Nawaya
Idi kangitingitan ti 1960’s, napakaammuanak tapno agreport maipaay iti annongen ti militaria. Gapu ta madi ti konsiensiak nga agserbi, napilitanak a mangbusbos iti pito a bulan iti pagbaludan ken kampo a pagtrabahuan. Adda idi 15 a Saksi idiay kampo sadi Cottbus, abagatan a daya ti Berlin. Addakami amin sadiay gapu iti Nakristianuan a neutralidad. (Isaias 2:2-4; Juan 17:16) Atiddug dagiti aldaw ti panagtrabahomi ken narigat ti trabaho. Bumangonkami iti alas 4:15 t.b. ket mairuarkami iti kampo tapno agtrabaho kadagiti riles. Bayat ti pannakaibaludmi, nupay kasta, naaddaankami kadagiti gundaway a mangisarita kadagiti sabsabali maipapan iti Pagarian ni Jehova.
Kas pangarigan, dua a mammuyon ti kaduami idiay Cottbus. Maysa nga aldaw nangngegko a ti ub-ubing kayatna unay ti makisarita kaniak. Aniat’ kayatna? Nagikumpable kaniak. Ni lelangna iti ina ket maysa a mammuyon, ket napatanurna dagiti umas-asping a pannakabalin kalpasan panangbasbasana kadagiti librona. Nupay kayat unay daytoy a lalaki ti makalapsut manipud kadagiti pannakabalin a mangtengtengngel kenkuana, isut’ mabuteng kadagiti ibabales. Isut’ nagsangit a nagsangit. Aniat’ pakainaigan amin dagitoy kaniak?
Iti panagtultuloy ti panagpatangmi, inlawlawagna a ti abilidadna a mangibaga iti masanguanan ket kimmapuy idi nga isut’ naikuyog kadagiti Saksi ni Jehova. Inlawlwagko nga agpada nga adda dagiti dakes nga espiritu, wenno demonio, ken dagiti naimbag, wenno nalinteg nga anghel. Iti panangusarko iti ulidan dagidiay nagbalin a Kristiano idiay kadaanan nga Efeso, impaganetgetko ti kasapulan a panangibelleng kadagiti amin a banag nga adda pakainaiganna iti panagbuyon wenno aniaman a sabali pay nga espiritistiko nga aramid. (Aramid 19:17-20) “Kalpasanna makiumanka kadagiti Saksi,” kunak kenkuana. “Addada Saksi nga agnanaed iti amin a lugar.”
Pimmanaw iti kampo ti agtutubo a lalaki sumagmamano nga aldaw kalpasanna, ket awanen damagko maipapan kenkuana. Ngem ti kapadasan iti dayta napabutngan ken di maliwliwa a lalaki a nagtarigagay iti wayawaya ti nangpauneg iti panagayatko ken Jehova. Dakami a 15 a Saksi ket adda iti uneg ti kampo gapu iti pammatimi, ngem nawayakami iti naespirituan a pamay-an. Dayta nga agtutubo a lalaki ket nawayawayaanen manipud pagbaludan, ngem isut’ naadipen pay laeng iti maysa a “dios” a nangbutbuteng kenkuana. (2 Corinto 4:4) Anian a dakami a Saksi rebbeng a tagipatgenmi ti naespirituan a wayawayami!
Nasubok dagiti Annakmi
Saan laeng a dagiti nataengan ti masapul nga agtakder a sititibker maipaay iti naibatay-Biblia a pammatida no di ket uray met dagiti ubbing. Napilpilitda a makikompromiso agpadpada idiay eskuelaan ken iti trabaho. Amin dagiti uppat nga annakmi kinasapulanda ti mangala iti takderda maipaay iti pammatida.
Maang-angay ti seremonia ti panagsaludo ti bandera idiay eskuelaan kada Lunes. Aglilinia dagiti ubbing idiay paraangan, agkantada, ket ipaayda ti maaw-awagan Thälmann a panagsaludo bayat a maibaybayug ti bandera. Ni Ernst Thälmann ket maysa a Komunista nga Aleman a pinapatay dagiti Nazi nga SS idi 1944. Kalpasan ti maikadua a gubat sangalubongan, ni Thälman ket nagbalin a banuar idiay Makindaya nga Alemania. Gapu iti naibatay-Biblia a pammatimi a ti sagrado a serbisio ket rebbeng a maiturong laeng ken Jehova a Dios, siak ken ni baketko insuromi dagiti annakmi a siraraem nga agtakderda kabayatan dagiti kakasta a seremonia a dida makipaspaset.
Naisuro met kadagiti ages-eskuela nga ubbing dagiti Komunistiko a kanta. Siak ken ni Margarete ti napan iti eskuelaan dagiti annakmi ket inlawlawagmi no apay a dida agkanta kadagiti kakasta a napolitikaan a kanta. Kunami, nupay kasta, a situtulokda nga agsursuro kadagiti sabali a kita ti kanta. Ngarud, iti naganus nga edad, nasursuro dagiti annakmi ti agtakder a sititibker ken naiduma kadagiti kapatadada.
Idi umadanin ti pagnguduan ti 1970’s, ti inaunaan a balasangmi kayatna ti agsursuro iti maysa nga opisina. Nupay kasta, tunggal agsursuro ket makalikaguman a maaddaan 14 nga aldaw a panagsanay iti militaria. Gapu ta di ipalubos ti konsiensia ni Renate nga isut’ makipaset iti daytoy, isut’ nangala ti natured a takder ket kamaudiananna isut’ naabsuelto manipud responsabilidad nga umawat iti kasta a panagsanay.
Kabayatan ti panagsursurona, napan ni Renate iti maysa a klase a sadiay isut’ naawagan tapno tumabuno iti panagsanay nga agpaltog. “Renate, sumurotka met iti panagsanay nga agpaltog,” kuna ti mannursuro. Di impangpangag ti mannursuro ti panagkitakitna. “Saanmo a kasapulan ti pumaltog,” inkarina. “Isaganam laeng ti mirienda.”
Iti dayta a rabii, nagsasaritaanmi dagiti bambanag kas maysa a pamilia. Mariknami a ti kaadda ni Renate idiay pagsanayan nga agpaltog ket di umiso, uray no isut’ saan a direkta a nakipaset. Iti pannakapabilegmi babaen iti panangsalaysaymi ken babaen iti kararag, dina impalubos ti pannakabutbutengna. Anian a pammaregta kadakami a makita a ti agtutubo a balasangmi innalana ti takder maipaay kadagiti nalinteg a pagalagadan!
Panangparang-ay kadagiti Aramid ti Publiko a Panangasabami
Idi a bimmaaw ti ibubusor iti trabahomi idi ngudo ti 1970’s, nawadwad nga abasto dagiti Nakristianuan a publikasiontayo ti nangrugi a naiyeg manipud iti Laud. Nupay napeggad daytoy a trabaho, nagboluntario dagiti natured a kakabsat a mangaramid iti daytoy. Inapresiarmi unay dagitoy a napaadu nga abasto a literatura ken iti panagbannog dagidiay nangaramid a posible iti dayta. Idi a ti pannakaidadanes ket nakaro kabayatan dagiti nasapa a tawen ti pannakaparit, ti panagbalaybalay a trabaho ket maysa a napaypayso a karit. Kinapudnona, ti panagbuteng iti pannakadusa ti nangituggod kadagiti dadduma a sumardeng. Ngem idi agangay ti publiko a panangasaba a trabahomi ket dakkel ti rimmang-ayanna. Idi 1960’s, agarup 25 porsiento laeng kadagiti agibumbunannag ti Pagarian ti regular a makipaspaset iti panagbalaybalay a serbisio. Nupay kasta, ti bilang dagiti regular a makipaspaset iti dayta a tampok ti ministerio ket ngimmaton iti 66 porsiento iti ngudo ti 1980’s! Iti daydin a tiempo di unayen as-asikasuen dagiti agtuturay ti publiko a panangasaba a trabahomi.
Naminsan maysa a kabsat a kaduak nga agtartrabaho iti ministerio ti nangitugot iti agtutubo a balasangna. Iti pannakapabarana iti kaadda ti ubing, maysa a nataengan a babai a nakisaritaanmi ti nangawis kadakami a sumrek iti balayna. Inapresiarna ti Nainkasuratan a presentasionmi ket isut’ immanamong a sumublikaminto manen. Idi agangay impasak ti panagsarungkar ken baketko, a dagdagus a nangirugi iti panagadal ti Biblia iti babai. Agpapan pay kinabaketen ken nakapuyen a salun-at, daytoy a babai nagbalin a kabsattayo ken nagtultuloy nga aktibo iti serbisio ken Jehova.
Dagiti Panagbalbaliw Bayat nga Immasideg ti Wayawaya
Insagananakami ni Jehova maipaay iti tiempo a matagiragsakmi ti dakdakkel a wayawaya. Tapno iyilustrar: Kasakbayan unay a naikkat ti panangiparit, nabalakadankami a baliwanmi ti pamay-an ti panangawagmi iti maysa ken maysa kadagiti gimong. Gapu iti panangannad iti kinatalged, nagiinnawagkami laeng idi kadagiti naganmi. Adu a nagaammon iti adu a tawtawen ti dida pay ammo ti apiliedo ti maysa a kapammatian. Iti panagsagana maipaay iti panangabrasa iti ad-adu pay nga interesado a tattao kadagiti gimongmi, nupay kasta, naparegtakami nga agiinnawag iti maysa ken maysa kadagiti apiliedomi. Kadagiti dadduma kasla saan a nasinged daytoy, ngem dagidiay nangsurot iti balakad idi agangay nalaklakada a nairuam idi a nagun-odanmin ti wayawayami.
Naparegtakami met a mangirugi kadagiti gimongmi babaen iti maysa a kanta. Iti daytoy a pamay-an mairuamkami iti pamay-an a sursuroten dagiti kongregasion iti sabali a lugar. Ti sabali pay a panagbaliw ket isu ti kadakkel dagiti grupomi iti panagadal. Nagin-inutda a dimmakkel manipud uppat a tao idi 1950’s a nagbalin a walo. Idi agangay nagbalinda a 10 ket kamaudiananna nagbalin a 12. Mainayon pay, naaramid ti panangusig tapno maipasiguro a ti lugar a pagtataripnongan ti tunggal kongregasion ket asideg iti adu kadagiti Saksi.
No dadduma makitami ti kinanainsiriban ti naisingasing a panagbaliw kalpasan laeng a daytat’ naaramidanen. Anian a masansan nga impakita ni Jehova ti bagina kas maysa a masirib ken naanus nga Ama! Nagin-inut, intunosnakami iti intero a makitkita nga organisasionna, ket nariknami nga ad-adda pay a pasetnakami ti sangalubongan a panagkakabsat ti ilina. Sigurado, siaayat a sinalakniban ni Jehova a Dios ti ilina iti intero a ngangngani 40 a tawen a panagtrabahoda iti sidong ti pannakaparit idiay Makindaya nga Alemania. Anian nga agrag-okami ita a maaddaan iti legal a takder!
Ita, adda 22,000 wenno nasursurok pay a Saksi ni Jehova iti dati a Makindaya nga Alemania. Agtakderda kas pammaneknek iti nainsiriban a panangiwanwan ken naayat a panangtaripato ni Jehova a Dios. Ti pannaranayna kabayatan dagiti tawtawen nga addakami iti sidong ti pannakaparit ipakitana a matengngelna ti aniaman a kasasaad. Uray aniaman nga igam ti mabukel maibusor iti ilina, daytat’ saanto nga agballigi. Kankanayon a taripatuen a naimbag ni Jehova dagidiay agtalek kenkuana. (Isaias 54:17; Jeremias 17:7,8)—Kas insalaysay ni Horst Schleussner.
[Ladawan iti panid 31]
Da Horst ken Margarete Schleussner iti arubayan ti Sosiedad idiay East Berlin