Apuy ti Impierno​—Gumilgil-ayab Wenno Maid-iddepen?

BINUTBUTENG idi ti maysa a manangaskasaba a Protestante a ni Jonathan Edwards dagiti Americano iti Kolonia idi maika-18 a siglo babaen dagiti makaaliaw a panangiladawanna iti impierno. Naminsan dineskribirna ti maysa a buya a no sadino imbitin ti Dios dagiti managbasol iti rabaw ti gumilgil-ayab nga apuy a kasda la makarimon a lawwalawwa. Binabalaw ni Edwards ti kongregasionna: “O sika a managbasol, agbitbitinka iti nalapat a sinulid, a pulpul-oyan ti apuy ti pungtot ti Dios, a mangsegsegga a mangsilmut iti dayta, ket lamutenna a pugsaten.”

Nupay kasta, di nagbayag kalpasan ti panangipaay ni Edwards itoy nalatak a sermon, nangrugi nga agkuridemdem ken maiddep ti apuy ti impierno, no ar-arigen.a Kunaen ti libro a The Decline of Hell, ni D. P. Walker, nga “idi maikapat a dekada ti maika-18 a siglo adda dagiti sipapanayag a nangkarit iti doktrina ti agnanayon a panagtutuok dagiti nailunod.” Idi maika-19 a siglo, nagtultuloy nga agiddep ti apuy ti impierno, ket idi ngalay ti maika-20 a siglo, saanen a madukdukit pay ti kapanunotan ni Edwards a ti impierno ket maysa ‘nga urno ti apuy a pakatuokan iti kasta unay ti panunot ken bagi dagiti biktima daytoy iti agnanayon.’ Kinuna ti maysa a periodista a ni Jeffery Sheler a “saanen a nakabutbuteng unay ti pannakailadawan ti impierno a kas iti dati gapu iti panangatake ti moderno a panagpampanunot dagiti nasaririt iti dayta ket ad-adda pay ketdi a nakaam-amak ti napasamak idiay Hiroshima ken ti Holocaust ngem iti impierno.”

Adu a manangaskasaba ti naawanan metten iti ganas iti apuy ken asupre. Saanen a mangngegan iti sermon iti pulpito dagiti tradisional nga iglesia ti Kakristianuan dagiti nainget a sermon maipapan kadagiti kinaulpit idiay impierno. Saanen nga interesado ti kaaduan a teologo a mangusig a sipapasnek iti impierno ta kunada a saanen a maitutop dayta a suheto iti moderno a panawen. Sumagmamano a tawenen ti napalabas, nagsukisok ti maysa a historiador ti iglesia maipapan iti impierno nga isurona iti unibersidad, ket sinukimatna dagiti indise ti sumagmamano a pagiwarnak dagiti eskolar. Awan pulos nasarakanna a suheto maipapan iti “impierno.” Sigun iti magasin a Newsweek, ingngudo ti historiador: “Nagpukawen ti impierno. Ket awan ti nakadlaw.”

Panagsubli ti Impierno

Nagpukawen? Kinapudnona saan. Kadagiti kallabes a tawen, kellaat a limtuad manen ti doktrina ti impierno iti dadduma a lugar. Ipakita dagiti surbey idiay America nga immadu ti bilang dagidiay agkuna a mamatida iti impierno manipud 53 porsiento idi 1981 agingga iti 60 porsiento idi 1990. Mainayon ditoy ti sangalubongan a panagsaknap dagiti ebanghelikal a movimiento a mangikaskasaba iti impierno, ket nalawag a talaga a maysa a sangalubongan a pasamak ti serioso a pannakaisubli ti impierno iti panunot ti Kakristianuan.

Ngem dagiti laeng aya kameng ti iglesia ti apektaran daytoy a pannakaisubli, wenno uray pay met dagiti klero? Kinapudnona, saan a nagpukaw kadagiti sumagmamano a konserbatibo a pulpito ti Kakristianuan ti impierno nga inkasaba ni Jonathan Edwards 250 a tawenen ti napalabas. Idi 1991, kinuna ti U.S.News & World Report: “Uray kadagiti dadduma a liberal a tradisional a denominasion, adda dagiti pagilasinan nga ipapaayan dagiti teologo iti naing-inget a panangusig ti ideya ti impierno ngem kadagiti napalabas a dekada.” Nalawag, kalpasan ti adu a tawen a panangbaybay-a, aglatlatak manen ti impierno nga apuy ken maibilang nga importante iti intero a lubong. Nupay kasta, gumilgil-ayab pay aya daytoy?

Tumaud Dagiti Saludsod

Awan panagduadua ni teologo a W. F. Wolbrecht: “Ti impierno ket impierno, ket awan ti tarigagay wenno kapanunotan ti tao a makabalbaliw iti agnanayon a pannakailunod.” Adu a kameng ti iglesia ti saan unay a makasigurado. Nupay dida pagduaduaan ti kaadda ti impierno, dida masinunuo no ania ti impierno. Inannugot ti sabali a teologo: “No kaniak met a maysa, diak pagduaduaan ti kaadda ti impierno, ta nalawag a paneknekan ti Biblia, ngem diak masinunuo no ania daytoy.” Wen, kadagiti adu a teologo ken kameng ti iglesia, ti saludsod ita ket saanen nga, “Adda kadi impierno?” no di ket, “Ania kadi ti impierno?”

Kasanoyo a sungbatan dayta? Aniat’ imbagada kadakayo maipapan iti kasasaad ti impierno? Ket apay a pakariribukan dagiti napasnek a Kristiano daytoy a doktrina?

[Footnote]

[Picture Credit Line iti panid 2]

Akkub: Panangiladawn ni Doré iti Tumult and Escape para iti Divine Comedy ni Dante

[Picture Credit Line iti panid 3]

Panangiladawn ni Doré iti Devils and Virgil para iti Divine Comedy ni Dante