Apay a Sumaksaknap ti Panagtakaw?
RIO DE JANEIRO—Domingo, Oktubre 18, 1992. Nagdudupudop dagiti tao iti agdindinamag nga aplaya ti Copacabana ken Ipanema. Pagammuan, rinaut dagiti nabunggobunggoy nga agtutubo dagiti aplaya, nagrarangetda ket tinakawda dagiti agkakapateg a sanikua dagiti tao nga adda iti aplaya. Gapu ta basbassit ti polis, awan a pulos naaramidanda. Para kadagiti Carioca ken kadagiti turista, maysa dayta a batibat iti aldaw.
Pudno unay, gagangayen ti krimen a maipuon iti sanikua. Kadagiti dadakkel a siudad, saneben dagiti birkug dagiti agtutubo—ket no dadduma patayenda pay ketdi ida—tapno maalada dagiti goma a sapatosda. Serken dagiti mannanakaw dagiti pagtaengan, adda man tao wenno awan. Dagiti di mapagpiaran a katulong, kalpasan a maammuanda ti nakaidulinan dagiti bambanag iti uneg ti pagtaengan, takawenda dagiti alahas ken kuarta, ket saandan nga agpakita pay. Kadagiti tiendaan a napusek iti tao, adu dagiti agtakaw kadagiti tagilako. Dagiti nasayaat pannakaorganisarna a grupo takawenda pay ketdi dagiti tao a mismo, kas makita iti yaadu ti bilang ti panagkidnap idiay Brazil. Ket mabalin a makaitedkayo iti dadduma pay a pangarigan manipud iti mismo a kapadasanyo wenno manipud iti napasamak iti lugaryo. Ngem apay a nakasaksaknap ti panagtakaw?
Apay nga Agtakaw Dagiti Tao?
Nupay ti ilalanlan ti kinapanglaw ken ti panagusar kadagiti droga ti dua a kangrunaan a makagapu, saan a masinunuo ti sungbat. Kunaen ti The New Encyclopædia Britannica: “Awan nagbanagan ti panangsapul iti maymaysa a pakaigapuan ti krimen.” Nupay kasta, isingasing ti isu met la nga enciclopedia a dagiti kasta a parikut a kas iti panagtakaw “adda pakainaiganna iti pannakarikna dagiti agtutubo iti kaawan pateg ken sakit ti nakem gapu iti pannakailaksidda kadagiti material a gapuanan ken gunggona ti gagangay a panagbiag.” Wen, gapu iti napigsa a panagtarigagay kadagiti bambanag, ti panagtakaw ti malagip dagiti adu a kakaisuna a pamuspusan tapno magun-odda dagiti bambanag a tarigagayanda.
Nupay kasta, makapainteres ti kinuna ti The World Book Encyclopedia: “Kadagiti tradisional a kagimongan a patien dagiti tao nga agtultuloy ti wagas ti panagbiagda, saan unay nga agraira ti krimen. Nasaksaknap ti krimen kadagiti kagimongan a pakapaspasamakan dagiti napartak a panagbalbaliw no maipanggep iti pagnaedan dagiti tao ken iti pagbiagda—ken iti namnamada iti masanguanan a pagimbaganda.” Ituloy ti enciclopedia: “Basbassit ti gundaway dagiti agtutubo a makastrek iti trabaho. Kasla saanda a maragsakan kadagiti nanumo a panggedan no idilig kadagiti makapagagar a gunggona a dagus a magun-od babaen ti panagtakaw. Maysa pay, ad-adda a sidadaan dagiti agtutubo a matiliw agsipud ta bassit laeng ti mapukawda.”
Kaskasdi, adu dagiti awanan panggedan wenno addaan panggedan a bassit ti masapulan a saan nga agtakaw, idinto ta nakaad-adu dagiti mangop-opisina nga agkupit iti pagtrabahuanda a kas man la paset ti sueldoda ti gatad a kinupitda. Kinapudnona, para iti dadduma a kinukusit nga aramid, kasapulan ti saad iti kagimongan. Adda kadin nadamdamagyo maipapan kadagiti nakababain nga aramid mainaig iti dadakkel a gatad ti kuarta a pakairamanan dagiti politiko, adipen ti ili, ken negosiante? Awan duadua a saan laeng a dagiti napanglaw ti agtakaw.
Laglagipenyo met a dagiti pelikula ken pabuya iti TV masansan a pagbalinenda nga ang-angaw ti panagtakaw (mabalin a mannanakaw pay ketdi ti bida), a pagparangenda a maipalubos ti panagtakaw. Pudno, mabalin a makuna a paglinglingayan laeng ti panagbuya iti kakasta, ngem maigiddato iti dayta, maipakpakita kadagiti agbuybuya no kasano ti agtakaw. Saan kadi a sisisikap nga ipasimudaagda a ti krimen mabalin nga adda imbag nga itdenna? Di pagduaduaan, ti kinaagum, kinasadut, ken ti kapanunotan nga adu ti siwayawaya nga agtaktakaw ti maysa a makagapu iti panagsaknap ti panagtakaw. Di mailibak nga agbibiagtayo iti naipadto a “napeggad a panawen” nga agari ti panagimbubukodan ken panagayat iti pirak.—2 Timoteo 3:1-5.
Dika Agtakaw
Uray pay no tiritir dagiti pagannurotan ti lubong, nagpateg ti panangtungpal iti bilin a: “Ti mannanakaw saan koma nga agtakawen.” (Efeso 4:28) Ti tao a nalabes ti panangipategna kadagiti sanikua wenno pagraragsakan mabalin nga allilawenna ti bagina met laeng iti panangipagarupna nga adda pagimbagan nga ipaay ti panagtakaw uray no napeggad dayta. Ngem ti panagtakaw ket dakes iti imatang ti Dios ken ipakitana ti kaawan panagayat iti pada a tao. Maysa pay, uray ti bassit laeng a panagtakaw mabalin a patangkenenna ti puso ti maysa a tao. Ket ti met ngay pannakaibilangna a kas di mapagpiaran a tao? Siasino ti agpiar iti maysa a mannanakaw? Nainsiriban ti kuna ti Sao ti Dios: “Awan koma ti agsagaba kadakayo kas mammapatay wenno mannanakaw wenno managdakdakes.”—1 Pedro 4:15.
Ladingitenyo la ketdi ti panagsaknap ti panagtakaw, ngem kasanot’ panangsaranget dagiti agnanaed kadagiti lugar nga agraira ti krimen? Kasano a binalbaliwan dagiti dati a mannanakaw ti kabibiagda? Agpatingganto aya ti panagtakaw iti sangalubongan? Awisendakayo a mangbasa iti sumaganad nga artikulo a, “Maysa a Lubong nga Awan Dagiti Mannanakaw.”