Apay a Bigbigem ti Biddutmo?

MAYSA daydi kadagiti naidumduma a pasamak iti pakasarsaritaan ti militar. Inatipa ti maysa a babaonen a babai nga awan igamna dagiti 400 a nairuam-gubat a soldado a determinado a mangibales iti pannakainsulto. Idi nangngegda ti pakpakaasi ti maysa a natured a babai, binaybay-anen ti lider dagidiay a lallaki ti panggepna.

Dayta a lider isu ni David, nga idi agangay nagbalin nga ari ti Israel. Impangagna ti babai a ni Abigail agsipud ta kayatna nga ay-ayuen ti Dios. Idi sitataktika nga inlawlawagna kenkuana a ti panangbalesna ken ni Nabal a lakayna agbanagto iti pannakabasol iti dara, impeksa ni David: “Bendito ni Jehova a Dios ti Israel, a nangibaon kenka ita nga aldaw a sumabat kaniak! Bendito koma ta kinasaluadmo, ken benditaka koma a nangiliklik kaniak ita nga aldaw iti pannakabasol iti dara, ken iti pannakabalesko babaen iti imak met laeng.” Nagyaman ni David ta inusar ti Dios ni Abigail tapno di makaaramid iti nakaro a basol.​—1 Samuel 25:9-35.

Iti salmo, insaludsod ni David: “Dagiti biddut​—siasino ti makailasin?” (Salmo 19:12) Kas kenkuana, mabalin a ditay ammo dagiti bidduttayo no awan mangibaga kadatayo. No dadduma adda dagiti nasaem a kapadasan a mangipabigbig a nagbidduttayo, di nainsiriban ti tignaytayo, wenno naulpittayo.

Saan a Pakaupayan

Nupay agbidduttayo amin, saan nga isu dagitoy ti pakaupayan. Napaliiw ni diplomat Edward John Phelps: “Ti tao nga awan biddutna kaaduanna nga awan maar-aramidanna.” Ket ni Kristiano nga adalan a Santiago kinunana: “Ta maitibkoltayo amin kadagiti adu a bambanag.” (Santiago 3:2) Masursuro ngata ti ubing ti magna a di pulos maitibkol? Saan, ta ti ubing makaadal babaen kadagiti biddut ket padasenna manen agingga a matimbengna ti magna.

Tapno maaddaan iti natimbeng a panagbiag, masapul met nga agsursurotayo kadagiti biddutayo ken biddut ti sabsabali. Yantangay salaysayen ti Biblia dagiti kapadasan ti adu a dagiti kasasaadda ket kas met kadatayo, matulongantayo a mangliklik kadagiti biddut a naaramidda. Ania ngarud, ti maadaltayo kadagiti biddutda?

Kinapakumbaba, Napateg a Kababalin

Maadaltayo a ti Dios dina kondenaren amin a makaaramid ti biddut no di ket ukomenna laeng dagidiay agtukiad a mangatur kadagita no adda pannakabalinna. Sinukir ni Ari Saul ti Israel ti bilin ni Jehova nga ikisapna dagiti Amalekita. Idi imparupa ni propeta Samuel ti biddut ni Saul, immuna a linaglag-anna sana pinadas a pabasolen dagiti sabsabali. Ad-adda a pakaseknanna ti pannakaibabainna iti imatang dagiti buyotna ngem ti panangilinteg iti basol. Gapuna, ‘inikkat ni Jehova nga ari.’​—1 Samuel 15:20-23, 30.

Nupay nakaaramid kadagiti nakaro a biddut ni David a simmukat ken ni Saul, napakawan agsipud ta sipapakumbaba nga inawatna ti balakad ken disiplina. Ti kinapakumbaba ni David ti nangtignay kenkuana a nangipangag iti sasao ni Abigail. Nakasaganan a dumarup dagiti buyotna. Ngem, iti sanguanan dagiti buyotna, binigbig ni David a dinadarasudos ti pangngeddengna. Iti unos ti panagbiagna, ti kasta a kinapakumbaba ti nangtulong ken ni David a dumawat ti pammakawan ken mangilinteg kadagiti addangna.

Tignayen met ti kinapakumbaba dagiti adipen ni Jehova a mangatur kadagiti makasair a sasao. Bayat iti bista iti sango ti Sanhedrin, imbilin ti nangato a padi a matungpa ni Pablo. Simmungbat ti apostol: “Ti Dios kabilennakanto, sika a pader a pinapudaw.” (Aramid 23:3) Nalabit gapu iti nakapuy a panagkitana, saan a nabigbig ni Pablo no siasino ti kasasaona agingga a nagsaludsod dagiti adda sadiay: “Pagsasaoam kadi ti kangatuan a padi ti Dios?” Idin, dagus nga inannugot ni Pablo ti biddutna, a kunkunana: “Diak ipapan kakabsat nga isu ti kangatuan a padi. Ta adda a naisurat, ‘Iti panguluen ti ilim dikanto pagsaoan ti dakes.’” (Aramid 23:4, 5; Exodo 22:28) Wen, sipapakumbaba a binigbig ni Pablo ti biddutna.

Binigbigda Dagiti Biddutda

Ipakita met ti Biblia nga adu ti nangbalbaliw iti biddut a panagpampanunotda. Kas pangarigan, usigentay ni salmista nga Asaf. Agsipud ta kasla nasayaat ti biag dagiti nadangkes, kinunana: “Pudno nga ubbaw ti panangdalusko itoy pusok.” Ngem nakapagpanunot ni Asaf kalpasan a napan nagmennamenna iti balay ni Jehova kadagiti gunggona ti nadalus a panagdaydayaw. Mainayon pay, binigbigna ti biddutna kas nailanad iti Salmo 73.

Pinalubosan met ni Jonas ti saan nga umiso a panagpampanunot a nangkullaap iti panangmatmatna. Kalpasan ti panangaskasabana idiay Nineve, maseknan iti dayawna imbes nga iti pannakaispal dagiti agnaed iti siudad. Nakapungtot ni Jonas idi saan a dinusa ni Jehova dagiti taga Nineve uray pay nagbabawida, ngem isut’ binabalaw ti Dios. Nabigbig ni Jonas a biddut ti panangmatmatna, ta sipupudno a naannugot dagiti biddutna iti libro ti Biblia a naipanagan kenkuana.​—Jonas 3:10–4:11.

Gapu ta impagarupna a ni Jehova a Dios, saan ket a ni Satanas a Diablo, ti akingapuanan ti rigat a sagsagabaenna, pinadas ni tao a Job nga ipaneknek nga isu ket saan a masapul nga aglak-am kadagiti sagsagabaenna. Saanna nga ammo idi nga adda napatpateg nga isyu: Agtalinaedto ngata a nasungdo dagiti adipen ti Dios kenkuana no masubokda? (Job 1:9-12) Idi impabigbig ni Eliu ket kalpasanna ni Jehova ti biddut ni Job, inadmitirna: “Nagsaoak ngem diak naawatan . . . Gapuna a pagbabawiak ti naisaok, ket agbabawiak iti tapuk ken dapdapo.”​—Job 42:3, 6.

Ti panangbigbig kadagiti biddut tulongannatayo a mangsalimetmet iti nasayaat a relasion iti Dios. Kas ipakita dagiti nadakamat a pangarigan, dinatay kondenaren gapu kadagiti bidduttayo no bigbigentay ida ken ipamuspusantayo nga aturen dagiti saan nga umiso a panagpampanunot, makasair a sasao, wenno dagiti minamaag a tigtignay. Kasanotay a maiyaplikar daytoy a pannakaammo?

Panangilinteg Kadagiti Bidduttayo

Ti sipapakumbaba a panangbigbig iti biddut ken panangilinteg iti dayta palagdaenna ti singgalut ti pamilia. Kas pangarigan, nalabit gapu iti bannog wenno luksaw, mabalin a siuulpit a dusaen ti nagannak ti anakna. Mabalin a dakes ti pagbanaganna no dina ilinteg daytoy a panagbiddut. Maitunos iti dayta, nagsurat ni apostol Pablo: “Dakayo nga amma, dikay ruroden dagiti annakyo, no di ket padakkelenyo ida iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.”​—Efeso 6:4.

Maysa a barito a Kristiano nga agnagan Paul ti siraragsak a nagkuna: “Kanayon nga agpadispensar ni Daddy no madlawna a medio naglabes. Isu dayta ti timmulong kaniak a mangraem kenkuana.” Personal a pangngeddeng no masapul wenno saan ti agpadispensar iti partikular a kasasaad. Nupay kasta, masapul a mabuyogan dagiti panagpadispensar iti panangipamuspusan a saanton a maulit dagiti isu met laeng a biddut iti masanguanan.

No ngay makaaramid ti asawa a lalaki wenno babai iti biddut a makapaluksaw? Makatulong iti naayat a relasionda ti prangka a panangannugot, naimpusuan a panagpadispensar, ken kinamanangpakawan. (Efeso 5:33; Colosas 3:13) Ni Jesús, maysa a naturay a lalaki nga Español ken nasuroken a 50 ti edadna, ket sipapakumbaba nga agpadispensar ken ni baketna nga Albina. “Ugalimin ti dumawat ti dispensa no masair ti rikna ti maysa kadakami,” kuna ni baketna. “Makatulong daytoy kadakami a mamakawan iti maysa ken maysa iti ayat.”

No Agbiddut ti Maysa a Panglakayen

Ti panangbigbig iti biddut ken napasnek a panagpadispensar tulonganna met dagiti Kristiano a panglakayen nga agtrabaho a situtunos ken ‘mangpadayaw iti tunggal maysa.’ (Roma 12:10) Nalabit agkedked ti maysa a panglakayen a mangbigbig iti biddutna agsipud ta amkenna di la ket ta daytoy ti mangpakapuy ti autoridadna iti kongregasion. Nupay kasta, ti panangikalintegan, di panangikaskaso, wenno pananglaglag-an iti biddut ket nalabit isut’ mangpukaw ti talek dagiti dadduma iti panangaywanna. Ti nataengan a kabsat a sipapakumbaba nga agpadispensar, nalabit gapu iti makasair a sasao, maalana ti panagraem dagiti sabsabali.

Malagip ni Fernando, maysa a panglakayen idiay España, a naminsan nakaisao ti saan nga umiso maipapan iti panangidaulo iti gimong ti manangaywan ti sirkito idi mangidadaulo iti dakkel a gimong dagiti panglakayen. Idi siraraem nga inlinteg ti maysa a kabsat ti sinaona, dagus a binigbig ti manangaywan ti sirkito ti biddutna. Malagip ni Fernando: “Idi binigbigna ti biddutna iti imatang dagiti amin a panglakayen, pinagsiddaawnak unay. Dakdakkelen ti panagraemko kenkuana kalpasan dayta a panagpadispensar. Insuronak ti ulidanna a napateg ti panangbigbig kadagiti bukodko a pagkapuyan.”

Dagus a Bigbigen ti Biddut

Masansan a maapresiar ti panagpadispensar, nangruna no masigud. Kinapudnona, nasaysayaat no dagus a bigbigen ti biddut. Kas panangiyilustrar: Idi Oktubre 31, 1992, binigbig ni Papa Juan Paulo II a ti Inkisision ket nagtignay a “sibibiddut” 360 a tawenen ti napalabas iti panangdusana ken ni Galileo gapu iti panangirupirna a ti daga ket saan nga isu ti sentro ti uniberso. Ngem, ti panangitungtungkua ti panagpadispensar iti kastat’ kabayagna a panawen kissayanna ti pategna.

Kasta met laeng kadagiti personal a relasion. Mapaimbag ti dagus a panagpadispensar ti sugat a gapuanan ti nasakit a sao wenno aramid. Indagadag ni Jesus kadatayo a ditay baybayagen ti makikappia, a kunana: “No . . . agidatdatagka ti datonmo iti altar ket idiay malagipmo a ni kabsatmo adda aniaman kenkuana a maibusor kenka, panawam sadiay ti datonmo iti sanguanan ti altar, ket inka makikappia nga umuna pay ken kabsatmo, ket kalpasanna umayka ket igay-atmon ti datonmo.” (Mateo 5:23, 24) Masansan, maisubli ti natalna a relasion babaen laeng ti panangbigbig a saan nga umiso ti inaramidtayo ken panagkiddaw ti pammakawan. No itungtungkuatay nga aramiden daytoy, agbanagto a narigrigat.

Naragsak Dagidiay Mangbigbig iti Biddutda

Kas ipakita ti ulidan da Saul ken David, ti panangsango kadagiti bidduttayo apektaranna ti biagtayo. Sikukuspag a di impangag ni Saul ti balakad, ket immadu ti biddutna, ket idi agangay nagbanag iti ipapatayna ken pannakaikkat ti anamong ti Dios. Nupay kasta, uray adu dagiti biddut ken basol ni David, sibababawi nga inawatna ti pammabalaw ket nagtalinaed a matalek ken ni Jehova. (Idiligyo ti Salmo 32:3-5.) Saan aya a dayta ti tarigagaytayo?

Ti kangrunaan a gunggona nga ipaay ti panangbigbig ken panangilinteg iti biddut wenno panagbabawi iti basol isut’ pannakaammo a pinakawanen dayta ti Dios. “Naragsak ti tao . . . a ti basolna maabbongan,” kinuna ni David. “Naragsak ti tao a di pangipatayan ni Jehova iti kinakillo.” (Salmo 32:1, 2) Anian a nainsiriban ngarud, a bigbigen ti biddut!

Masursuro aya ti ubing ti magna a di pulos maitibkol?