No Apay a Sisasalukag Dagiti Saksi ni Jehova
“Agtultuloykayo nga agbantay . . . agsipud ta dikay ammo no iti ania nga aldaw nga umay ti Apoyo.”—MATEO 24:42.
1. Siasino ti pagaplikaran ti balakad nga “agtultuloykayo nga agbantay”?
TI BALAKAD ti Biblia nga: “Agtultuloykayo nga agbantay” ket agaplikar iti tunggal adipen ti Dios—agtutubo man wenno nataenganen, nabiit pay a nagdedikar wenno nabayagen nga agserserbi! (Mateo 24:42) Apay a nagpateg daytoy?
2, 3. (a) Ania a pagilasinan ti silalawag nga inladawan ni Jesus, ket ania ti ipakita ti kaitungpalan ti padto? (b) Ania a kasasaad a nadakamat idiay Mateo 24:42 ti mangsuot iti kinapudno ti pammatitayo, ken kasano?
2 Iti ngudo ti ministeriona ditoy daga, impadto ni Jesus ti pagilasinan ti di makita a kaaddana a buyogen ti pannakabalin ti Pagarian. (Mateo, kapitulo 24 ken 25) Silalawag nga inladawanna dayta a tiempo ti naarian a kaaddana—ket ipakita dagiti pasamak a kaitungpalan ti padto nga isut’ naitrono a kas Ari idiay langit idi 1914. Dinakamatna met ti maysa a kasasaad a mangsuot iti kinapudno ti pammatitayo. Mainaig daytoy iti tiempo a panagtignayna a kas Mammapatay a mangdadael iti agdama a dakes a sistema bayat ti dakkel a rigat a kinuna ni Jesus: “Maipapan iti dayta nga aldaw ken oras awan ti asinoman a makaammo, uray dagiti anghel ti langlangit wenno uray ti Anak, no di laeng ti Ama.” Dayta ti adda iti panunotna idi a kinunana: “Agtultuloykayo nga agbantay, ngarud, agsipud ta dikay ammo no iti ania nga aldaw nga umay ti Apoyo.”—Mateo 24:36, 42.
3 Tangay ditay ammo ti aldaw ken oras a panangrugi ti dakkel a rigat, no ibagbagatayo a Kristianotayo, rumbeng nga agbiagtayo a kas pudno a Kristiano iti tunggal aldaw. Ti aya wagas ti panagbiagyo ket agbanagto iti pananganamong ti Apo inton dumteng ti dakkel a rigat? Wenno no dumteng nga umuna ti ipapatay, malagipnakayto aya kas maysa a sisusungdo a nagserbi ken Jehova agingga iti kanibusanan ti agdama a biagyo?—Mateo 24:13; Apocalipsis 2:10.
Pinagreggetan Dagiti Nagkauna nga Adalan ti Nagsalukag
4. Ania ti maadaltayo iti ulidan ni Jesus maipapan iti panagsalukag iti naespirituan?
4 Impakita ni Jesu-Kristo a mismo ti kasayaatan nga ulidan ti panagsalukag iti naespirituan. Naynay ken sipapasnek a nagkarkararag iti Amana. (Lucas 6:12; 22:42-44) Idi naipasango kadagiti pakasuotan, nagpannuray a naan-anay iti panangiturong ti Kasuratan. (Mateo 4:3-10; 26:52-54) Dina pinalubosan ti bagina a maikapis iti trabaho a nangibaonan kenkuana ni Jehova. (Lucas 4:40-44; Juan 6:15) Sisasalukag met aya dagidiay nangibilang iti bagbagida a paspasurot ni Jesus?
5. (a) Apay a narigatan dagiti apostol ni Jesus a nangsalimetmet iti kinatimbengda iti naespirituan? (b) Ania a tulong ti impaay ni Jesus kadagiti apostolna kalpasan ti panagungarna?
5 Adda dagiti tiempo nga uray dagiti apostol ni Jesus ket kimmapuyda. Gapu iti nalabes a gagar ken di umiso a kapanunotanda, napadpadasanda ti napaay. (Lucas 19:11; Aramid 1:6) Sakbay a nasursuroda ti agpannuray a naan-anay ken Jehova, nagbiitda a mariribukan iti sango dagiti kellaat a pakasuotan. Kas pangarigan, idi natiliw ni Jesus, nagtataray dagiti apostolna. Iti saan a nabayag iti dayta met la a rabii, gapu iti buteng, no mano a daras nga inlibak ni Pedro ni Kristo. Saan pay laeng a naipapuso dagiti apostol ti balakad ni Jesus nga: “Agtultuloykayo nga agbantay ken agkararagkayo nga agpatpatuloy.” (Mateo 26:41, 55, 56, 69-75) Kalpasan ti panagungarna inaramat ni Jesus dagiti Kasuratan a nangpabileg iti pammatida. (Lucas 24:44-48) Ket idi agparang a mabalin a yud-udi ti dadduma kadakuada ti ministerio a naitalek kadakuada, pinabileg ni Jesus ti nakemda a mangipamaysa iti napatpateg a trabaho.—Juan 21:15-17.
6. Maibusor kadagiti ania a dua a silo a binallaagan ni Jesus dagiti adalanna?
6 Sakbayna, binallaagan ni Jesus dagiti adalanna a saanda a paset ti lubong. (Juan 15:19) Binalakadanna met ida a saanda nga agiinnadipen no di ket agserbida a sangsangkamaysa a kas agkakabsat. (Mateo 20:25-27; 23:8-12) Impangagda aya ti balakadna? Impangrunada aya ti trabaho nga intedna kadakuada?
7, 8. (a) Kasano nga ipakita ti pakasaritaan dagiti Kristiano idi umuna a siglo nga impapusoda ti balakad ni Jesus? (b) Apay a napateg ti kankanayon a panagsalukag iti naespirituan?
7 Bayat a sibibiag dagiti apostol, sinaluadanda ti kongregasion. Paneknekan ti historia a saan a nakinamin dagiti nagkauna a Kristiano kadagiti napolitikaan nga aramid ti Imperio ti Roma ken awananda iti naitan-ok a klase klero. Iti kasumbangirna, napingetda a manangiwaragawag iti Pagarian ti Dios. Iti ngudo ti umuna a siglo, naisaknapen ti trabahoda a panangasaba iti intero nga Imperio ti Roma, a nangaramidda kadagiti adalan iti Asia, Europa, ken Makin-amianan nga Africa.—Colosas 1:23.
8 Nupay kasta, dagidiay a gapuanan iti panangaskasaba dina kayat a sawen a saanen a kasapulan ti panagsalukag iti naespirituan. Mabayag pay a mapasamak ti naipadto a yaay ni Jesus. Ket idi a simrek ti kongregasion iti maikadua a siglo K.P., rimsua dagiti kasasaad a namagpeggad iti espiritualidad dagiti Kristiano. Kasano?
Dagidiay Simmardeng nga Agsalukag
9, 10. (a) Kalpasan ti ipapatay dagiti apostol, ania a paspasamak ti mangipakita nga adu dagiti agak-aklon a Kristiano a saan a sisasalukag? (b) Aniada a kasuratan a nadakamat iti daytoy a parapo ti nakatulong koma kadagiti agak-aklon a Kristiano nga agtalinaed a natibker iti naespirituan?
9 Rinugian dagiti dadduma a simrek iti kongregasion nga inyebkas dagiti pammatida a mayannurot iti pilosopia a Griego, tapno pagbalinen nga ad-adda a makaay-ayo ti ikaskasabada kadagiti tattao ti lubong. In-inut a nagbalin a paset ti namulitan a Kinakristiano dagiti pagano a doktrina, kas ti Trinidad ken ti naisigud a di ipapatay ti kararua. Nangiturong daytoy iti panangtallikud iti namnama iti milenio. Apay? Impato dagidiay nangawat iti pammati iti di ipapatay ti kararua a dagiti bendision nga iyeg ti panagturay ni Kristo ket idiayto kano lubong dagiti espiritu a sagrapen ti kararua a makalasat iti ipapatay ti natauan a bagi. Gapuna impagarupda a saanen a kasapulan a saganaan ti kaadda ni Kristo a buyogen ti pannakabalin ti Pagarian.—Idiligyo ti Galacia 5:7-9; Colosas 2:8; 1 Tesalonica 5:21.
10 Pinakaro dagiti dadduma pay a pasamak daytoy a kasasaad. Rinugian dagiti sumagmamano nga agak-aklon a Kristiano a manangaywan nga inusar dagiti kongregasionda kas pamay-an tapno maitan-okda ti bagbagida. Sisisikap a pinagparangda dagiti bukodda a kapanunotan ken sursuro a maipada ti pategda kadagiti Kasuratan wenno natantan-ok pay ngem dagitoy. Idi naaddaan iti gundaway, sidadaan daytoy nga apostata nga iglesia nga agserbi a maipaay iti intereses ti napolitikaan nga estado.—Aramid 20:30; 2 Pedro 2:1, 3.
Dagiti Resulta ti Imminget a Panagsalukag
11, 12. Apay a ti Protestante a Repormasion saan a nangisubli iti pudno a panagdaydayaw?
11 Kalpasan ti sinigsiglo a panangabuso ti Iglesia Katolika Romana, nagsao kamaudiananna dagiti sumagmamano a Repormador idi maika-16 a siglo. Ngem di nangisubli daytoy iti pudno a panagdayaw. Apay a saan?
12 Numan pay simmina dagiti nadumaduma a Protestante a grupo iti pannakabalin ti Roma, adu a kangrunaan a sursuro ken aramid ti apostasia ti intugotda—ti klero-laigo a kapanunotan, kasta met ti pammati iti Trinidad, di ipapatay ti kararua, ken agnanayon a panagtutuok kalpasan ti ipapatay. Ken, kas iti Iglesia Katolika Romana, nagtultuloyda a paset ti lubong, nga addaan iti nasinged a pannakainaig kadagiti napolitikaan nga elemento. Isu a linaksidda ti aniaman a panangnamnama iti yaay ni Kristo a kas Ari.
13. (a) Ania ti mangipakita nga adda dagiti lallaki a pudpudno a nangipateg iti Sao ti Dios? (b) Idi maika-19 a siglo, ania a pasamak ti naginteresan unay dagiti sumagmamano nga agak-aklon a Kristiano? (c) Apay nga adu ti nakapasar iti pannakapaay?
13 Kaskasdi, impadto ni Jesus a kalpasan ti ipapatay dagiti apostol, agtultuloy a tumubo dagiti pudpudno nga agtawid iti Pagarian (nga inyarigna iti trigo) a kagiddan dagiti sinsinan Kristiano (wenno, dakes a ruot) agingga iti tiempo ti panagani. (Mateo 13:29, 30) Saantay a mainaganan itatta amin dagidiay imbilang ti Apo kas trigo. Ngem makapainteres a maammuan a kabayatan ti maika-14, maika-15, ken maika-16 a siglo, adda dagiti lallaki a nangisebba iti biag ken wayawayada a mangipatarus iti Biblia iti pagsasao ti gagangay a tao. Saan laeng nga inawat dagiti dadduma ti Biblia kas Sao ti Dios no di pay ket linaksidda ti Trinidad kas di-nainkasuratan. Linaksid dagiti dadduma ti pammati iti di ipapatay ti kararua ken panagtutuok iti apuy iti impierno kas pulos a di maitunos iti Sao ti Dios. Kasta met, kabayatan ti maika-19 a siglo, kas resulta ti rimmang-ay a panagadal iti Biblia, adda dagiti grupo idiay Estados Unidos, Alemania, Inglaterra, ken Russia a nangrugi a nangiyebkas iti pammati nga asidegen ti tiempo ti panagsubli ni Kristo. Ngem nangiturong iti pannakapaay ti kaaduan kadagiti ninamnamada. Apay? Kaaduanna, gapu iti nalabes a panagpannurayda kadagiti tattao ken kurang a panagtalekda iti Kasuratan.
No Kasano a Napaneknekan Dagitoy a Sisasalukag
14. Ilawlawagyo ti pamay-an ti panagadal iti Biblia nga inusar ni C. T. Russell ken dagiti kakaduana.
14 Kalpasanna, idi 1870, nangbuangay ni Charles Taze Russell ken dagiti kakaduana iti maysa a grupo maipaay iti panagadal iti Biblia idiay Allegheny, Pennsylvania. Saan nga isuda ti immuna a nakailasin iti adu kadagiti kinapudno ti Biblia nga inawatda, ngem iti panagadalda, ugalida a sukimaten a siaannad amin a kasuratan a mainaig iti naidatag a saludsod.a Ti panggepda ket, saan a tapno mangbirok kadagiti teksto a pangsuportar iti nabukelen a kapanunotan, no di ket tapno masiguradoda a makaadawda kadagiti konklusion a maitunos iti isuamin nga ibagbaga ti Biblia maipapan iti dayta a banag.
15. (a) Ania ti nabigbig dagiti dadduma malaksid ken Kabsat Russell? (b) Ania ti nakaidumaan dagiti Estudiante ti Biblia manipud kadagitoy?
15 Adda sumagmamano nga immun-una ngem isuda a nakabigbig nga agsublinto ni Kristo a di makita kas maysa nga espiritu. Naawatan dagiti dadduma a ti panggep ti panagsubli ni Kristo ket, saan a tapno uramen ti daga ken pukawen ti biag ti amin a tao, no di ket, tapno bendisionan amin a pamilia iti daga. Adda pay dagidiay nakabigbig a ti Panawen Gentil ket agpatingga iti tawen 1914. Ngem para kadagiti Estudiante ti Biblia a naitimpuyog ken Kabsat Russell, dagitoy ket saan laeng a punto a pagsasaritaan dagiti teologo. Nagbiagda a maitunos kadagitoy a kinapudno ken inrakurakda dagitoy iti nadumaduma a paset ti lubong iti kasaknap nga awan pay kapadana iti daydi a tiempo.
16. Idi tawen 1914, apay nga insurat ni Kabsat Russell: “Addatayo iti panawen ti pannakasubok”?
16 Kaskasdi, kasapulan nga itultuloyda ti agsalukag. Apay? Kas maysa a pangarigan, nupay ammoda a ti 1914 ket naipadto iti Biblia, saanda a masinunuo no ania a talaga ti mapasamak iti dayta a tawen. Nagserbi daytoy a kas maysa a pannubok kadakuada. Iti The Watch Tower a Nobiembre 1, 1914, insurat ni Kabsat Russell: “Laglagipentayo nga addatayo iti panawen ti pannakasubok. . . . No adda aniaman a rason a mangituggod iti asinoman a sumina iti Apo ken iti Kinapudnona ken agsardeng nga agsakripisio maipaay iti Panggep ti Apo, saan laeng ngarud a ti ayat iti Dios iti puso ti nangtignay ti interesna iti Apo, no di ket adda pay sabali; nalabit maysa a pananginanama a ti tiempo ket ababa; ti panagdedikarna ket maipaay laeng iti ababa a tiempo.”
17. Kasano a tinaginayon ni A. H. Macmillan, ken dagiti dadduma pay a kas kenkuana, ti kinatimbeng iti naespirituan?
17 Adda dagidiay simmardeng nga agserbi ken Jehova. Ngem saan a kasta ni A. H. Macmillan. Sumagmamano a tawen kamaudiananna, sipaprangka a binigbigna: “No dadduma ti panangnamnamatay iti maysa a petsa ket nalablabes ngem ti palugodan ti Kasuratan.” Ania ti nakatulong kenkuana a nangtaginayon iti kinatimbengna iti naespirituan? Nabigbigna, kas kinunana, nga “idi saan a natungpal dagidiay a ninamnamatayo, dina binaliwan dayta dagiti panggep ti Dios.” Innayonna: “Naadalko a masapul nga aklonentayo dagiti kamalitayo ket itultuloytay a sukimaten ti Sao ti Dios a maipaay iti ad-adda a pannakalawag.”b Sipapakumbaba a pinalubosan dagidiay immuna nga Estudiante ti Biblia ti Sao ti Dios a mangbalbaliw iti panangmatmatda.—2 Timoteo 3:16, 17.
18. No maipapan iti panagbalin a saan a paset ti lubong, kasano a nakatulong ti panagsalukag dagiti Kristiano?
18 Kadagiti simmaruno a tawen, intultuloyda latta ti nagsalukag. Siempre, ammoda a dagiti Kristiano ket saan a paset ti lubong. (Juan 17:14; Santiago 4:4) Maitunos iti dayta, saanda a timmipon iti Kakristianuan a nangitandudo iti Liga de Naciones kas napolitikaan nga ebkas ti Pagarian ti Dios. Ngem idi laeng 1939 a naamirisda ti isyu maipapan iti neutral a takder dagiti Kristiano.—Kitaenyo ti The Watchtower, Nobiembre 1, 1939.
19. No maipapan iti panangaywan iti kongregasion, ania ti nasayaat a resulta ti panagtalinaed ti organisasion a sisasalukag?
19 Saanda a naaddaan iti klase klero uray kaano, nupay impagarup dagiti sumagmamano a napili a panglakayen a ti laeng panangasaba iti kongregasion ti manamnama kadakuada. Nupay kasta, buyogen ti nasged a tarigagay a makitunos iti Kasuratan, rinepaso ti organisasion ti akem dagiti panglakayen iti lawag ti Kasuratan, nga inulit-ulitda nga inaramid dayta kadagiti binnatog ti The Watchtower. Naaramid dagiti panagbalbaliw iti organisasion maitunos iti impakita ti Kasuratan.
20-22. Kasano a progresibo a naparegta ti intero nga organisasion a mangiringpas iti naipadto a sangalubongan a trabaho a panangiwaragawag iti Pagarian?
20 Maparparegta idi ti intero nga organisasion a mangiringpas a naan-anay iti trabaho nga impadto ti Sao ti Dios a maaramid iti kaaldawantayo. (Isaias 61:1, 2) Kasano kasaknap a maiwaragawag ti naimbag a damag iti kaaldawantayo? Kinuna ni Jesus: “Iti isuamin a nasnasion masapul a maikaskasaba nga umuna ti naimbag a damag.” (Marcos 13:10) Iti panangmatmat ti tao, dayta a trabaho ket masansan nga agparang nga imposible.
21 Ngem, buyogen ti panagtalek ken Kristo kas Ulo ti kongregasion, di nagpampamayan ti klase matalek ken masirib nga adipen. (Mateo 24:45) Simamatalek ken sititibker nga impakitada iti ili ni Jehova ti trabaho a rumbeng a maaramid. Nanipud 1919, naipaganetget nga ad-adda ti ministerio iti tay-ak. Kadagiti adu, saan a nalaka ti mamalaybalay ken makipatpatang kadagiti tattao a dida am-ammo. (Aramid 20:20) Ngem dagiti artikulo a maadal kas iti “Nagasat Dagiti Natured” (idi 1919) ken “Bumilegkayo” (idi 1921) tinulonganda dagiti dadduma a makapagrugi iti trabaho, a buyogen ti panagtalek ken Jehova.
22 Ti ayab, idi 1922, nga “iwaragawagyo, iwaragawagyo, iwaragawagyo, ti Ari ken ti pagarianna” ti nangipaay iti kasapulan a pammaregta tapno maikkan daytoy a trabaho iti importansia a pakaikarianna. Nanipud 1927, naikkat dagiti panglakayen a di nangawat iti dayta Nainkasuratan a responsabilidad. Iti agarup dayta met laeng a tiempo, natudingan dagiti agdaldaliasat a pannakabagi ti Sosiedad, dagiti pilgrim, a kas regional service director, a nangipapaay iti personal nga instruksion kadagiti agibumbunannag iti tay-ak ti serbisio. Saan a makapagpayunir ti tunggal maysa, ngem kadagiti ngudo ti lawas adut’ mangipapaay iti agmalmalem a serbisio, a mangrugida iti nakasapsapa, agsardengda iti apagbiit tapno manganda iti sandwich, sada ituloy ti agserbi agingga iti rumiwet. Napateg dagidi a tiempo iti teokratiko nga irarang-ay, ket mabenepisiarantay unay iti panangrepaso iti panangiturong ni Jehova iti ilina idi, ken uray itatta. Babaen ti pammendisionna, sibaballigi a mairingpas ti panangikaskasaba iti naimbag a damag ti naipasdeken a Pagarian.
Sisasalukagkay Kadi?
23. No maipapan iti Nakristianuan nga ayat ken pannakaisina iti lubong, kasano a maipakita ti tunggal maysa kadatayo a sisasalukagtayo?
23 Iti panangsurotna iti panangiturong ni Jehova, agtultuloy a balballaagannatayo ti organisasionna maipapan kadagiti aramid ken kababalin a mangilasin kadatayo kas paset ti lubong, ngarud agpegpeggad a mapukaw a maikanunong iti dayta. (1 Juan 2:17) Gapuna, masapul nga itultuloy ti tunggal maysa kadatayo ti agsalukag babaen ti panagpaidalan ken Jehova. Isursuronatay met ni Jehova nga agbiag ken agtrabaho a sangsangkamaysa. Parparayrayen ti organisasionna ti panangipategtayo iti pudno a kaipapanan ti Nakristianuan nga ayat. (1 Pedro 4:7, 8) Ti agtultuloy a panagsalukagtayo sapulenna ti sipapasnek a panagreggettayo a mangiyaplikar iti daytoy a balakad, iti baet ti kinaimperpektotayo.
24, 25. Kadagiti ania a napateg a pamay-an a rumbeng a sisasalukagtayo, ket ania ti manamnamatayo iti masanguanan?
24 Kanayon a palpalagipannatayo ti matalek ken masirib nga adipen: “Agtalekka ken ni Jehova iti amin a pusom ket dika agtalged iti pannakaawatmo met laeng.” (Proverbio 3:5) “Agkararagkayo a di agressat.” (1 Tesalonica 5:17) Mabalbalakadantayo a sursuruentayo nga ibatay dagiti pangngeddengtayo iti Sao ti Dios, a bay-antayo daytoy a sao nga agbalin a ‘pagsilawan ti sakatayo ken silaw iti danatayo.’ (Salmo 119:105) Siaayat a maparparegtatay nga ipangruna iti biagtayo ti panangikaskasaba iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios, ti trabaho nga impadto ni Jesus a maaramid iti kaaldawantayo.—Mateo 24:14.
25 Wen, pudno a sisasalukag ti matalek ken masirib nga adipen. Masapul met nga itultuloy ti tunggal maysa kadatayo ti agsalukag. Kas resulta ti panangaramidtayo iti dayta, sapay koma ta karamantayo kadagidiay addaan iti naanamongan a takder iti imatang ti Anak ti tao inton umay a mangukom.—Mateo 24:30; Lucas 21:34-36.
[Dagiti Footnote]
a Faith on the March, ni A. H. Macmillan, Prentice-Hall, Inc., 1957, pinanid 19-22.
b Kitaenyo ti The Watchtower, Agosto 15, 1966, pinanid 504-10.
Panangrepaso
◻ Kas naipakita idiay Mateo 24:42, apay a masapul nga agtalinaedtayo a sisasalukag?
◻ Kasano a nagtalinaed ni Jesus ken dagiti pasurotna idi umuna a siglo a sisasalukag iti naespirituan?
◻ Nanipud 1870, ania nga irarang-ay ti naaramid gapu iti panagtalinaed dagiti adipen ni Jehova a sisasalukag?
◻ Ania ti mangpaneknek a sisasalukag ti tunggal maysa kadatayo?
[Dagiti Ladawan iti panid 23]
Siaanep nga inaramid ni Jesus ti trabaho a nangibaonan kenkuana ti Amana. Nagkarkararag met a sipapasnek
[Ladawan iti panid 24]
Ni Charles Taze Russel iti maudi a tawtawenna
[Ladawan iti panid 25]
Nasurok nga 4,700,000 a manangiwaragawag iti Pagarian ti aktibo iti intero a daga