Ania ti Namnama Dagiti Bulsek?
NUPAY naan-anay a bulsek, pinutar ni John Milton dagiti epikona a Paradise Lost ken Paradise Regained. Uray pay no bulsek ken tuleng ni Helen Keller, saan a dayta ti nanglapped kenkuana iti panangikagumaanna a mangisuro ken tumulong kadagidiay addaan iti pisikal nga an-annayen. Wen, adu a bulsek a tattao ti makasarsaranget kadagiti pakarigatan a bunga ti panagbalin a bulsek. Ngem anian a nagsayaat no makakita a naimbag ti tunggal maysa! Mabalin nga umanamongkayo nangruna no bulsek wenno adda diperensia ti panagkita ti maysa a patpatgen wenno gayyemyo.
Pudno, iti dadduma a pagilian adda dagiti rehabilitation program a mangisursuro kadagidiay adda diperensia ti panagkitana kadagiti paglaingan iti inaldaw a panagbiag. Makatulong kadagiti bulsek ti Braille ken dagiti aso a nasanay a mangidalan kadagiti bulsek a mangasikaso iti adu kadagiti pakasapulanda. Nupay kasta, ti panagbulsek ti an-annayen a kangrunaan a pagam-amkan dagiti adu. Kinuna ti maysa a mannurat: “Saan a matagiragsak ti bulsek ti kapatgan a paset ti nalawag a lubongtayo.” Maysa pay, adu a bulsek ti agpampannuray lattan kadagiti dadduma.
Mabalin a maisaludsodyo, Apay a nakaad-adu dagiti mabulbulsek? Bueno, nangnangngegyo kadin ti trachoma? Dayta ti makagapu iti panagbulsek ti ag-siam a milion a tattao. Maipapan iti dayta, kastoy ti kuna ti The New Encyclopœdia Britannica: “Makaakar daytoy a sakit ken agraira kadagiti narugit ken napusek iti tao a lugar. Ti kinakurang iti danum a pagbuggo, ken ti rineprep a ngilaw nga umarak iti ibleng ti tao, pasaknapenna ti sakit. Iti dadduma a pamay-an, ti trachoma ket ad-adda a maysa a parikut ti kagimongan, imbes a medikal; no mapasayaat ti kabibiag dagiti tao, magesdan ti pannakapusek dagiti lugar, mapaksiat dagiti ngilaw, ken adda umdas a suplay ti danum, sipapardas a malapdan ti panagsaknap ti trachoma.” Mainayon pay, ag-sangamilion wenno nasursurok pay ti agsagsagaba iti onchocerciasis, wenno river blindness. Komusta met ngay ti xerophthalmia? Nupay narigat a baliksen, maysa dayta a kadawyan a makagapu iti panagbulsek. Mabalin a mangiturong met iti panagbulsek ti diabetes, diphtheria, kamuras, scarlet fever, ken dagiti sakit a mayakar babaen ti sekso.
Bayat a lumaklakaytayo, mabalin a kumapsut ti panagkitatayo gapu kadagiti sakit a kas ti macular degeneration ken glaucoma, ken mabalin a perdien met ti busa (cataract) ti panagkitatayo. Kuna ti The New Encyclopœdia Britannica: “Ti busa ti maysa kadagiti kangrunaan pay laeng a makagapu iti panagbulsek iti adu a pagilian iti lubong, ket ad-adda a nakalkaldaang daytoy agsipud ta nalaka laeng a maagasan babaen ti operasion.”
Iti baet dagiti baro a takuat iti ophthalmology, kasla mabayag pay a maparmek ti panagbulsek. Kuna ti isu met laeng nga enciclopedia: “Dagiti irarang-ay iti pananglapped ken ti medikal ken operasion a panangagas iti panagbulsek ket makagunggona laeng kadagiti tattao a makagun-od iti medikal a panangaywan. Agingga a saan a mapasayaat dagiti pagalagadan iti taraon ken kinadalus iti dakkel a paset ti populasion ti lubong, agtultuloy ti panagadu dagiti bulsek a mabalin koma a malapdan.”
Nupay makatulong dagiti antibiotiko ken ti operasion a mangparmek iti panagbulsek, ti namnama iti permanente a solusion ket nainaig iti maysa a pagteng a napasamak iti agarup dua ribu a tawenen ti napalabas.
Panangpaimbag Kadagiti Bulsek idi Kaaldawan ni Jesus
Darepdepenyo ti maysa a lalaki nga agtawen iti nasurok a 30 a magmagna iti natapok a dalan. Idi nangngegda a lumablabas, impukkaw ti dua a bulsek a lallaki nga agtugtugaw iti igid ti dalan: “Maasianka kadakami!” Nupay imbaga dagiti tattao nga agulimekda, impigsa ketdi dagiti bulsek nga impukkaw: “Maasianka kadakami!” Siaasi a sinaludsod ti lalaki: “Ania ti kayatyo nga aramidek kadakayo?” Sigagagar a kinunada: “Maluktan koma dagiti matami.” Ita darepdepenyo: Sinagid ti lalaki dagiti matada, ket dagus a nakakitada!—Mateo 20:29-34.
Anian a ragsak dagitoy sigud a bulsek a lallaki! Kaskasdi, nakaad-adu dagiti bulsek. Maysa laeng daytoy a pagarigan. Apay a maikari nga usigenyo daytoy? Agsipud ta ni Jesus a taga Nazaret ti siaasi a nangted iti panagkita dagidiay a bulsek. Kinapudnona, saan laeng a ‘napulotan [ni Jesus] a mangideklara iti naimbag a damag kadagiti napanglaw,’ no di pay ket ‘naibaon a mangisubli iti panagkita dagiti bulsek.’—Lucas 4:18.
Nasdaaw dagiti tattao iti kakasta a namilagruan a panangpaimbag babaen ti nabileg a nasantuan nga espiritu ti Dios. Mabasatayo: “Nagsiddaaw ti bunggoy idi nakitada a ti umel agsasao ken ti pilay magmagna ken ti bulsek makakita, ket dinaydayawda ti Dios ti Israel.” (Mateo 15:31) Awan aniaman a bayad wenno panangiparammag iti kabaelanna wenno panangidayaw iti bagina iti kakasta a panangpaimbag, intampok ni Jesus ti ayat ken asi ni Jehova a Dios. Nupay kasta, naasian met ni Jesus kadagiti bulsek iti naespirituan ken awan gawayna a tattao a ‘nalalatan ken naiwarawara a kasla karkarnero nga awanan pastor.’—Mateo 9:36.
Nupay makapainteres ti kasta a pakasaritaan, mabalin a maisaludsodyo, Komusta met ngay itatta? Tangay awan ita ti makapaimbag kadagiti tattao a kas iti inaramid ni Jesus, adda kadi kaipapanan dagidiay a panangpaimbag kadatayo? Adda kadi aniaman a namnama dagiti bulsek? Pangngaasiyo ta basaenyo ti sumaganad nga artikulo.
[Blurb iti panid 4]
“Agingga a saan a mapasayaat dagiti pagalagadan iti taraon ken kinadalus iti dakkel a paset ti populasion ti lubong, agtultuloy ti panagadu dagiti bulsek a mabalin koma a malapdan.”—The New Encyclopædia Britannica