Ti Naapal a Tao
TI Hebreo a pagsasao ket addaan laeng iti maymaysa a pamunganayan a sao para iti “imun.” No maipanggep kadagiti managbasol a tattao, ti Hebreo mabalin nga ipatarus nga “apal” wenno “pannakisalisal.” (Genesis 26:14; Eclesiastes 4:4) Nupay kasta, iti Griego a pagsasao, saan laeng a maymaysa ti sao para iti “imun.” Ti sao a zeʹlos, kas ti Hebreo a katupagna, mabalin a tukoyenna agpadpada ti nalinteg ken dakes nga imun. Ti maysa pay a Griego a sao, ti phthoʹnos, addaan iti naan-anay a negatibo a kaipapanan. Iti Baro a Lubong a Patarus, dayta ket kanayon a naipatarus nga “apal.”
Kasano a naaramat iti nagkauna a Griego ti sao a phthoʹnos? Kuna ti The Anchor Bible Dictionary: “Maisupadi iti naagum a tao, saan met a talaga a kayat ti tao nga agsagsagaba iti phthonos dagiti bambanag a karurodna nga adda kadagiti sabsabali; saanna laeng a kayat a maadda dagitoy kadagiti sabsabali. Naiduma iti mannakisalisal a tao iti banag a ti panggepna, maisupadi iti mannakisalisal a tao, ket saan a tapno mangabak no di ket lapdanna dagiti sabsabali a mangabak.”
Masansan a di mapupuotan ti naapal a tao a ti kababalinna met laeng ti kangrunaan a makagapu kadagiti parikutna. “Maysa kadagiti naisangsangayan a banag maipapan iti phthonos,” ilawlawag ti isu met laeng a diksionario, “isut’ di pannakapuot iti bagi. Ti phthoneros a tao, no makalikaguman a mangikalintegan iti kababalinna, ket kanayon nga ibagana iti bagina ken kadagiti sabsabali a dagidiay atakarenna ket maiparbeng iti dayta ken ti di kinanainkalintegan iti situasion ti mangtigtignay kenkuana a mangbabalaw. No mapagsaludsodan no kasano a maibagana ti kasta maipapan iti maysa a gayyem, kunaenna a dagiti pammabalawna ket agpaay a pagimbagan ti gayyemna.”
Inaramat dagiti mannurat ti Ebanghelio a da Mateo ken Marcos ti Griego a sao a phthoʹnos a mangiladawan iti motibo dagidiay manungsungbat iti pannakapapatay ni Jesus. (Mateo 27:18; Marcos 15:10) Wen, induron ida ti apal. Ti kasta met laeng a makadangran nga emosion ti nangtignay kadagiti apostata a manggura iti kasta unay kadagiti dati a kakabsatda. (1 Timoteo 6:3-5) Di ngad pakasdaawan a dagiti naapal a tattao ket di mapalubosan a sumrek iti Pagarian ti Dios! Inkeddeng ni Jehova a Dios nga amin dagidiay agtultuloy a “napno iti apal” ket “maikari iti ipapatay.”—Roma 1:29, 32; Galacia 5:21.
[Dagiti Ladawan iti panid 7]
Diyo ipalubos a dadaelen ti apal ti biagyo