Imortal Kadi ti Kararua?
SIUULIMEK a nagsasaruno nga immasideg dagiti gagayyem ken pamilia iti nakalukat a lungon. Minatmatanda ti bangkay, a maysa a 17 ti tawenna a lalaki. Gistay saanen a mailasin dagiti gagayyemna iti eskuelaan. Nakalbo gapu iti chemotherapy; a kasta unay ti kimmuttonganna gapu iti kanser. Talaga kadi a daytoy ti gayyemda? Sumagmamano laeng a lawas sakbayna, isut’ addaan kadagiti ideya, saludsod, bileg—ti biag! Agsangsangit ti ina ti lalaki bayat a maulit-ulit a kunkunana: “Naragragsak itan ni Tommy. Kayat ti Dios a makadua ni Tommy idiay langit.”
Naaddaan daytoy agladladingit nga ina iti namnama ken pannakabang-ar iti ideya nga uray kaskasano sibibiag pay laeng ti anakna. Idiay simbaan naisuro kenkuana a ti kararua ket imortal, a daytat’ sentro ti personalidad, isip, lagip—ti “bagi.” Patienna a ti kararua ti anakna, pulos a di natay; gapu ta maysa a sibibiag nga espiritu a persona, imbatina ti bagina iti ipapatay ket napan idiay langit tapno makikadua iti Dios ken kadagiti anghel.
Iti panawen ti trahedia, nakaro ti panagpannuray ti natauan a puso iti aniaman a rimat ti namnama, gapuna nalaka la a matarusan no apay a makaawis unay daytoy a pammati. Kas pagarigan, usigenyo ti panangyebkas ni teologo a J. Paterson-Smyth iti The Gospel of the Hereafter: “Awan unay mamaayna ti ipapatay no idilig iti kasarunona—dayta a nakaskasdaaw, nakaskasdaaw, nakaskasdaaw a lubong a pangiturongan kadatayo ti Ipapatay.”
Iti aglikmut ti lubong ken iti adu a relihion ken kultura, mamati dagiti tattao a ti tao addaan iti di-matay a kararua iti unegna, maysa nga addaan puotna nga espiritu nga agtultuloy nga agbiag kalpasan ti ipapatay ti bagi. Gistay sapasap daytoy a pammati iti rinibribu a relihion ken sekta ti Kakristianuan. Opisial met daytoy a doktrina iti Judaismo. Mamati dagiti Hindu a ti atman, wenno kararua, ket naparsua idi punganay ti panawen, naibalud iti bagi iti panawen ti pannakaiyanak, ken iti ipapatay umakar iti sabali a bagi iti maysa nga agtultuloy a siklo dagiti reinkarnasion. Mamati dagiti Muslim a ti kararua nangrugi nga adda idi naipasngay ti bagi ket agtultuloy nga agbiag kalpasan ti ipapatay ti bagi. Ti dadduma pay a pammati—ti Africano nga animista, ti Shinto, uray met ti Buddhista iti maysa a pamay-an—addaan nadumaduma a kita ti sursuro iti daytoy met laeng a tema.
Sumagmamano a Makariribuk a Saludsod
Nupay ti ideya iti imortal a kararua addaan iti di-mailibak ken gistay sapasap a pangawis, kaskasdi a mangibangon daytoy iti sumagmamano a mangburibor a saludsod. Kas pagarigan, pampanunoten dagiti tao no sadinot’ papanan ti kararua ti maysa nga ipatpateg no daytat’ saan a naaddaan iti mapagulidanan a panagbiag. Maiyakar kadi iti maysa nababbaba a kita ti biag? Wenno maipan kadi idiay purgatorio, a pakadalusanna iti umap-apuy a pamay-an agingga a maikari a mapan idiay langit? Nadakdakes pay, matutuok kadi iti agnanayon iti umap-apuy nga impierno? Wenno isu kadi, kas isursuro ti adu nga animista a relihion, ket maysa nga espiritu a kasapulan a maay-ayo?
Mangpadagsen kadagiti sibibiag ti kakasta nga ideya. Ay-aywentay kadi ti espiritu dagiti ipatpategtayo a natay di la ket ta agibalesda kadatayo? Datayo kadi ti manamnama a tumulong kadakuada a makaruk-at manipud iti nakaal-alinggaget a purgatorio? Wenno agkintayegtayo laengen nga awan gawgawayna iti buteng no malagiptay ti panagrigrigatda idiay impierno? Wenno rumbeng kadi a kalangentay ti sumagmamano a sibibiag nga animal a kas kettay adda kadagitoy ti kararua dagiti tattao a pimmusay?
Saan met a makaliwliwa dagiti saludsod a tumaud maipapan iti Dios a mismo. Kas pagarigan, adu a nagannak, kas ti ina a nadakamat iti pangrugian, ti damo naliwliwa iti ideya nga ‘innala’ ti Dios ti imortal a kararua ti anakda idiay langit tapno kumadua kenkuana. Ngem agpaay iti adu, di-agbayag mangrugida nga agpanunot no ania a kita ti Dios ti mangyeg iti nakaal-alinggaget a sakit iti maysa nga inosente nga ubing, a giddato nga alaenna dayta nga ipatpateg manipud kadagiti malmaldaang a nagannak tapno iyakarna laeng ti ubing idiay langit a dina pay tiempo. Ayannat’ kinahustisia, ti ayat, asi, iti kasta a Dios? Pagduaduaan pay ketdi ti dadduma ti kinasirib ti kasta a Dios. Isaludsodda, apay nga ikabil pay nga umuna ti masirib a Dios amin dagitoy a kararua ditoy daga no aminda met laeng ket manamnama nga agtungpal iti kamaudiananna idiay langit? Di ngata kaipapanan dayta a talaga a sayang laeng ti pannakaparsua ti daga?—Idiligyo ti Deuteronomio 32:4; Salmo 103:8; Isaias 45:18; 1 Juan 4:8.
Nalawag, no kasta, a ti doktrina maipapan iti imortalidad ti natauan a kararua, iti aniaman a kita ti pannakaisuro ti doktrina, mangpatanor kadagiti makariribuk a saludsod, di pay ketdi agtutunos. Apay? Kaaduan iti parikut ket mainaig iti namunganayan daytoy a sursuro. Masarakanyo a makaisuro a sukimaten iti apagbiit dagitoy a namunganayan; ket mabalin a maklaatkayo a makaammo iti ibagbaga ti Biblia a mismo maipapan iti kararua. Mangipaay daytoy iti nasaysayaat nga amang a namnama iti biag kalpasan ti ipapatay ngem iti kadawyan nga isursuro dagiti relihion iti lubong.