Inaramidda ti Pagayatan ni Jehova
Intan-ok ni Elias ti Pudno a Dios
ISU ti kangrunaan a sapsapulenda idiay Israel. Sigurado a mapapatay no masarakan ti ari. Asino daytoy maan-anup a lalaki? Ni Elias a mammadto ni Jehova.
Insungsong da Ari Acab ken ti pagano nga asawana a ni Jezabel ti panagdaydayaw ken Baal idiay Israel. Dayta ti gapuna nga inyeg ni Jehova ti igaaw iti daga, nga aguppat a tawen idin. Iti pungtotna, pinapapatay ni Jezabel dagiti mammadto ni Jehova, ngem ni Elias ti nangnangruna a kayat ni Acab a matay. Ni Elias ti nagkuna idi ken ni Acab, nasurok a tallo a tawen sakbayna: “Awanto ti linnaaw uray tudo kadagitoy a tawtawen, no saan laeng a mayannurot iti saok!” (1 Ar-ari 17:1) Ket di pay la nagpatingga idi ti igaaw.
Iti daytoy napeggad a kasasaad, binilin ni Jehova ni Elias: “Inka, agparangka ken Acab; ket siak ibaonkonto ti tudo iti daga.” Uray no agpeggad unay, tinungpal ni Elias ti bilin ni Jehova.—1 Ar-ari 18:1, 2.
Agsango ti Dua nga Agkabusor
“Sika aya, sika a manangriribuk iti Israel?” insaludsod ni Acab idi apaman a makitana ni Elias. “Siak saanko a riniribuk ti Israel,” situtured nga insungbat ni Elias, “no di ket sika, ken ti balay ni amam, iti panangbaybay-ayo kadagiti bilbilin ni Jehova, ket sika simmurotka kadagiti Baales.” Kalpasanna, pinaummong ni Elias ti intero nga Israel idiay Bantay Carmelo, agraman “dagiti mammadles ni Baal nga uppat a gasut ket limapulo, ken dagiti mammadles dagiti Asherah nga uppat a gasut.” Ket kinuna ni Elias kadagiti tattao: “Agpapan kaano ti panagpigso-pigsolyo iti dua nga agsupadi a panunot?a No ni Jehova ti pudno a Dios, sumurotkayo kenkuana; ngem no ni Baal, sumurotkayo ngarud kenkuana.”—1 Ar-ari 18:17-21, NW.
Nagulimek dagiti tattao. Nalabit nabigbigda a nagbasolda iti dida panangipaay iti naan-anay a debosion ken Jehova. (Exodo 20:4, 5) Wenno mabalin a nabibinegen ti konsiensiada ket saanda nga ibilang a basol ti pannakabingay ti kinasungdoda ken Jehova ken ni Baal. Aniaman ti kasasaad, nagpaala ni Elias kadagiti tattao iti dua nga urbon a baka—maysa ti para kadagiti mammadto ni Baal ket ti sabali, para kenkuana. Agpada a maidaton dagiti baka, ngem saanda a mapasgedan. “Awaganyo ti nagan ti diosyo,” kinuna ni Elias, “ket siak awagakto ti nagan ni Jehova; ket ti Dios a sumungbat babaen ti apuy, dayta isu koma ti Dios [“pudno a Dios,” NW].”—1 Ar-ari 18:23, 24.
Naitan-ok ni Jehova
Rinugian dagiti mammadto ni Baal ti “naglaglagto iti lawlaw ti altar nga inaramidda.” Impukpukkawda manipud agsapa agingga iti agmatuon: “O Baal, denggennakami!” Ngem saan a simmungbat ni Baal. (1 Ar-ari 18:26) Ket rinugian ni Elias ti nangrabrabak kadakuada: “Umkiskayo iti natbag: ta isu maysa a dios.” (1 Ar-ari 18:27) Rinugian pay ketdin dagiti mammadto ni Baal a sinugsugat ti bagbagida iti imuko ken duros—maysa a kaugalian dagiti pagano tapno maasian dagiti didiosenda.b—1 Ar-ari 18:28.
Limbesen ti agmatuon, ket nagtultuloy dagiti managdaydayaw ni Baal a “nagtignay kas propeta”—sasao nga iti daytoy a konteksto ipasimudaagna ti panagamangaw ken panaglagaw. Idi a mumalem unayen, kinuna ni Elias kamaudiananna kadagiti amin a tattao: “Umasidegkayo kaniak.” Sipapasnekda amin a nagbuya bayat a binangon manen ni Elias ti altar ni Jehova, nagkali iti kanal iti aglawlaw daytoy, rinangrangkayna ti urbon a baka, sana imparabaw iti kayo a pagsungrod iti altar. Kalpasanna, naslep ti baka, altar, ken ti kayo, ket napno ti kanal iti danum (di pagduaduaan a danum ti baybay a naala iti Baybay Mediteraneo). Ket nagkararag ni Elias ken Jehova: “Maipakaammo koma iti daytoy nga aldaw a sika ti Dios iti Israel ken siak ti adipenmo, ket inaramidko amin dagitoy a bambanag gapu iti saom. Ipangagnak, O Jehova, ipangagnak, tapno daytoy nga umili maammuanna a sika, Jehova, ti pudno a Dios ket sika pinagsublim ti pusoda.”—1 Ar-ari 18:29-37, NW.
Pagammuan, nagtinnag ti apuy manipud langit “ket rinunawna ti daton a mapuoran, ken ti kayo, ken dagiti bato, ken ti tapok, ket dinilpatanna ti danum nga adda iti kanal.” Nagpakleb a dagus dagiti tattao nga agbuybuya, a kunkunada: “Ni Jehova ti pudno a Dios! Ni Jehova ti pudno a Dios!” Pinakemmeg ni Elias dagiti mammadto ni Baal sana pinaipan iti naapres a ginget ti Cison, a nakapapatayanda.—1 Ar-ari 18:38-40, NW.
Ti Maadaltayo
Impakita ni Elias ti kasla naisangsangayan a tured. Ngem, ipatalged kadatayo ti mannurat iti Biblia a ni Santiago a “ni Elias maysa idi a tao nga addaan rikna a kas kadatayo.” (Santiago 5:17) Nagbuteng ken nagpulkok. Kas pagarigan, idi inkari ni Jezabel nga ibalesna ti pannakapapatay dagiti mammadto ni Baal, naglibas ni Elias ket indawatna ken ni Jehova: “Umdasen; ita, O Jehova, alaemon ti biagko.”—1 Ar-ari 19:4.
Saan nga innala ni Jehova ti biag ni Elias. Siaasi ketdi a sinaranayna. (1 Ar-ari 19:5-8) Makainanama dagiti adipen ti Dios itatta a kasta met laeng ti aramiden ni Jehova no mapulkokanda, nalabit gapu iti ibubusor. Kinapudnona, no ikararagda ti tulong ni Jehova, maipaayanna ida iti “pannakabalin a nalablabes ngem ti gagangay,” tapno uray no ‘marikutanda iti tunggal pamay-an,’ saanda a “mailetan a di makagunay.” Iti kasta, matulonganda nga agibtur, kas ken Elias.—2 Corinto 4:7, 8.
[Dagiti Footnote]
a Kuna ti dadduma nga eskolar a mabalin a ti ritual iti panagsala dagiti agdaydayaw ken ni Baal ti tuktukoyen ni Elias. Kasta met laeng ti pannakaaramat ti sao a “naglaglagto” iti 1 Ar-ari 18:26 a mangdeskribir iti panagsala dagiti mammadto ni Baal.
b Kuna ti dadduma a ti panangsugat iti bukod a bagi ket nainaig iti panangidaton iti tao. Agpada nga impamatmat dagitoy nga aramid a ti panangparigat iti bagi wenno panangibuyat iti dara maay-ayona ti maysa a dios.