Ikagkagumaak ti Agbalin a “Mangmangged nga Awan ti Aniaman nga Ibainna”

KAS INSALAYSAY NI ANDRÉ SOPPA

Bimtak ti Gubat Sangalubongan II, a nangibunga iti di mailadawan a panagpipinnatay ken ladingit. Kas maysa a signalman iti German Navy a nakapuesto iti asideg ti Narvik, idiay Norway, nakitak a mismo ti kinadangkok ti tao iti padana a tao. Iti rabii, bayat nga addakami kadagiti luek, ti nakapimpintas a lawag ti tangatang iti amianan tinignaynak a mangutob iti biag. Masiguradok idin a ti Dios a namarsua kadagita ket saan nga isu ti mapabasol iti kinadangkok ti gubat.

NAYANAKAK idi 1923 iti bassit a purok ti Lassoth (a sakup itan ti Poland), iti asideg ti pagbeddengan ti Czech, ken dimmakkelak iti napanglaw a pamilia dagiti mannalon. Katoliko dagidi nagannak kaniak, ket nakapatpateg ti relihion iti biagmi. Nupay kasta, idi pay un-unana addan panagduaduak iti relihionko. Iti purokmi, adda tallo idi a pamilia dagiti Protestante, ket kinagura ida dagiti Katoliko. Diak maawatan no apay a kastoy. Nayadalankami iti katekismo idiay eskuelaan. Ngem maysa nga aldaw, idi kiniddawko iti padi nga ilawlawagna ti Trinidad, ti nagun-odko a sungbat ket sangapulo a baut. Nupay kasta, naan-anay a naupayak iti relihionko gapu iti maysa a pasamak idi agtawenak iti 17. Nagsaruno ti ipapatay dagiti nagannak ni nanang, a makabulan ti baetna, ket kurang ti pangbayad ni nanang iti serbisio ti simbaan para iti dua a pumpon. Gapuna, kiniddawna iti padi no mabalinna nga utangen dayta. “Adda sanikua dagiti nagannak kenka, di ngamin?” insungbat ti padi. “Ilakom, ket usarem dayta iti pamumpon.”

Sumagmamano a tawen sakbay dayta, kalpasan a nagun-od ni Hitler ti poder idi 1933, saankamin a mapalubosan nga agsao iti Polaco; nasken nga agsaokami iti Aleman. Dagidiay nagkedked, wenno di nakasursuro iti Aleman, in-inutda a naawan​—nga idi agangay naibaga kadakami a naipanda kadagiti kampo konsentrasion. Nasukatan pay iti Aleman ti nagan ti purokmi, a nagbalin a Grünfliess. Simmardengak nga ageskuela idi agtawenak iti 14, ket gapu ta saanak a kameng ti organisasion a Hitler Youth, narigatanak nga agbirok iti trabaho. Ngem idi agangay pinagtrabahodak kas agsursuro a mammanday. Idi nangrugin ti gubat, maikarkararagan ni Hitler ken dagiti soldado nga Aleman iti simbaan. Pinampanunotko no ikarkararag met dagiti kalaban ti panagballigida.

Panagserbi iti German Navy

Idi Disiembre 1941, nagaplikarak iti German Navy, ket idi apagtapog ti 1942, naibaonak idiay kosta ti Norway tapno agtrabaho iti maysa a para simisim a barko. Nadutokankami a mangbayabay kadagiti barko nga agbunag kadagiti soldado, armas, wenno maibiahe a karga iti nagbaetan ti Trondheim ken Oslo. Addakam iti taaw idi nangngegko a pagsarsaritaan ti dua a marino ti maipapan iti panungpalan ti lubong kas naipadto iti Biblia. Nupay agalumiimda a mangiprangka, imbagada kaniak a Saksi ni Jehova dagiti dadakkelda ngem dida simmurot kadakuada. Daytoy ti damo a pannakangngegko kadagiti Saksi ni Jehova.

Kalpasan ti gubat, imbaluddakami dagiti Britano sadakam inyawat kadagiti Americano tapno maisubli idiay Germany. Dagiti kas kadakami nga agnanaed idi kadagiti lugar a nasakupanen ti Soviet ket naibalud idiay Liévin, makin-amianan a Francia, tapno agtrabaho kadagiti pagminasan ti karbon. Napasamak daytoy idi Agosto 1945. Malagipko ti panangdamagko iti maysa kadagiti guardia a Pranses no ania ti relihionna. “Katoliko,” insungbatna. Yantangay Katolikoak met, dinamagko no apay nga aglalabankami? “Awan rumbeng a pagparikutan iti dayta. Talaga a kasta,” insungbatna. Para kaniak minamaag ti panaglalaban ken panagpipinnatay dagiti tattao nga agkakarelihionan.

Anaraar ti Lawag iti Pagminasan ti Karbon

Iti umuna nga aldawko iti pagminasan a kaduak dagiti lokal a minero, adda agnagan iti Evans Emiot a nangibingay iti tinapayna kaniak. Nupay dati a taga Ohio, idiay Estados Unidos, agnanaed idin idiay Francia iti adun a tawen. Nadakamatna kaniak ti maipapan iti lubong nga awanton ti gubat. Nasdaawak iti kinaimbagna. Awan gurana kaniak nupay maysaak nga Aleman ket Americano isuna. Dikam nagkitkitan agingga idi rugrugi ti 1948 idi inikkannak iti bokleta a napauluan iti “The Prince of Peace.” Kamaudiananna addan naadalko maipapan iti Dios ti kinaimbag a kagurana ti gubat​—ti kita ti Dios a pinampanunotko idi bayat a matmatmatak dagiti nagpintas a lawag iti amianan. Inkeddengko a biroken ti relihion a mangisursuro iti daytoy. Ngem gapu ta iti sabali a paset ti pagminasan ti pagtartrabahuan ni Evans, diak makitkitan. Sinursorko amin a nagduduma a grupo ti relihion iti pagbaludan, a dinamagko no adda ammoda maipapan iti dayta a bokleta, ngem awan maibagada.

Kamaudiananna, idi Abril 1948, naruk-atanak iti pagbaludan ket nagbalin a nawaya a trabahador. Iti dayta met laeng a Domingo, nasdaawak a nakangngeg iti batingting ti kampanilia iti kalsada. Anian a ragsakko a nakakita ken Evans! Kaduana ti bunggoy dagiti Saksi ni Jehova a naka-sandwich board a mangipakpakaammo iti tema ti maysa a palawag publiko. Ni Marceau Leroy ti Saksi a para batingting iti kampanilia, a maysan a miembro ti Branch Committee idiay Francia. Inyam-ammodak iti maysa a Polako nga agnagan Joseph Kulczak nga Aleman ti pagsasaona. Isu ket nagsagaba kadagiti kampo konsentrasion gapu iti pammatina. Inawisnak a makigimong iti dayta a rabii. Awan unay naawatak iti dayta a gimong, ngem idi nagitayag amin nga adda sadiay, dinamagko iti kaabayko no apay a nagitayagda. “Isuda ti mapan mangasaba idiay Dunkerque inton umay a lawas.” “Mabalin kadi a sumurotak?” dinamagko. “Siempre!” insungbatna. Gapuna, iti simmaganad a Domingo nangasabaakon iti binalaybalay. Nupay saan nga amin a nasarakanmi ket dumngeg, tinagiragsakko dayta ket di nagbayag mangaskasabaakon a regular.

Panangikagumaak a Mangteppel iti Kinamanagpungpungtotko

Di nagbayag, nangrugin a mangasaba dagiti Saksi kadagiti kuartel a pagnanaedan idi dagiti Aleman a rimmuaren iti pagbaludan. Narigatanak yantangay am-ammodak sadiay kas managpungpungtot. No adda di mangikaskaso ken mangrabrabak kaniak, butbutngek iti kastoy: “Agaluadka, ta no saan, dakes ti mapasamak.” Iti naminsan, bayat nga agtartrabahoak iti pagminasan, nadanogko pay ti maysa a nangrabrabak ken Jehova.

Nupay kasta, iti tulong ni Jehova, nabalbaliwak ti personalidadko. Maysa nga aldaw, bayat a mangaskasabakami kadagitoy a kuartel, addada lallaki a napalalo ti bartekda a mangrirriribuk iti dadduma kadagiti Saksi. Gapu ta ammoda a managpungpungtotak, inkagumaandak nga atipaen dagiti kakabsat, ngem maysa kadagiti lallaki ti immasideg kaniak a mangkarkarit sana inuksob ti jacket-na. Dimsaagak iti bisikletak, impaiggemko dayta kenkuana, sa imbolsak dagiti imak. Nasdaaw unay iti daytoy ket dinengngegna ti imbagak. Binilinko nga agawiden sa maturog ket kalpasanna tumabunonto iti palawag publiko. Ket agpayso, addan sadiay iti alas 3:00 t.m.! Idi agangay, agarup 20 a dati a balud ti nangawat iti mensahe. No maipapan kaniak, nabautisaranak idi Setiembre 1948.

Okupado Ngem Makagunggona nga Eskediul

Nadutokanak idi a mangasikaso kadagiti teritoria a pangasabaanmi ken agbirok kadagiti lugar a mabalinmi a pangangayan kadagiti palawag publiko. Tapno maaramidko daytoy, pasaray agbiaheak iti agarup 50 a kilometro iti bassit a motorsiklok, sakbay ti panagtrabahok iti rabii iti pagminasan. Sa iti ngudo ti lawas, aglugankami iti bus a mapan iti teritoria sa mangidissaagkami iti dua wenno uppat nga agibumbunannag agraman ti agpalawag. Kadagiti daddadakkel nga ili, no makabirokkamin iti nasayaat a lugar, pagtutuonenmi dagiti maletami a pagdiskursuan ti agpalawag. Masansan nga agusarkami kadagiti sandwich board a mangyanunsio iti tema ti palawag publiko nga iyaw-awismi kadagiti tattao.

Naam-ammok ni Jeannette Chauffour idi 1951, maysa a Saksi a taga Reims. Nagkinnaayatankami a dagus, ket kalpasan ti makatawen, idi Mayo 17, 1952, nagkasarkamin. Immakarkami idiay Pecquencourt, maysa nga ili a pagminasan iti asideg ti Douai. Nupay kasta, di nagbayag mangrugiakon nga agsakit. Naammuan nga addaanak iti silicosis, sakit iti bara a maigapu iti panagtrabaho iti pagminasan, ngem diak makabirok iti sabali a trabaho. Gapuna, idi 1955, kabayatan ti internasional nga asamblea idiay Nuremberg, Germany, idi nakiddaw a tumulongkami iti bassit a kongregasion idiay Kehl, maysa a bassit nga ili ti industria iti asideg ti karayan Rhine, nawayakami nga immakar sadiay. Iti daydi a tiempo, 45 laeng ti agibumbunannag iti dayta a kongregasion. Iti simmaganad a pito a tawen a panagtrabahomi iti daytoy a kongregasion, nagbalin a 95 ti bilang dagiti agibumbunannag.

Kanayonan a Pribilehio iti Serbisio

Idi makitami a napigsan dayta a kongregasion, kiniddawmi iti Sosiedad nga idestinodakami idiay Francia kas special pioneer. Nasorpresakami idi maammuanmi nga idiay Paris ti pakaibaonanmi. Nakaragragsak unay ti walo a bulan a kaaddami sadiay. Naaddaankami ken ni Jeannette iti pribilehio a mangidaulo iti 42 a panangyadal iti Biblia. Lima kadagiti inyadalanmi ti nabautisaran kabayatan ti kaaddami sadiay, ken 11 a sabsabali pay ti nagsasaruno a nangawat iti kinapudno.

Yantangay nagnaedkami idiay Latin Quarter, masansan a makasalawkami kadagiti propesor iti unibersidad ti Sorbonne. Nagadal iti Biblia ti maysa a retirado a propesor iti pilosopia a mangag-agas idi babaen ti pammati ket idi agangay nagbalin a Saksi ni Jehova. Maysa nga aldaw, inrugik a kasarita maipapan iti Biblia ti maysa nga inheniero sibil a nasinged kadagiti mannursuro a Jesuita. Immay iti apartmentmi iti alas tres ti malem sa pimmanaw iti alas dies ti rabii. Nasdaawkami ta nagsubli kalpasan ti maysa ket kagudua nga oras. Kinasaritana ti maysa a Jesuita a di makailawlawag kadagiti saludsodna maipapan iti padto ti Biblia. Nagawid iti ala una ti parbangon, sa nagsubli manen iti alas siete. Idi agangay, nagbalin met a Saksi ni Jehova. Naparegtakami unay nga agassawa iti kasta a pannakawaw iti kinapudno.

Kalpasan ti panagserbimi idiay Paris, naawisak nga agserbi kas agdaldaliasat a manangaywan iti dumaya a Francia. Napalalo ti rag-omi a nangbisita kadagiti kongregasion a Pranses ken Aleman ti pagsasaoda, a mangpabileg kadagiti kakabsat. Bayat a bisbisitaenmi ti kongregasion ti Rombas, idiay Lorraine, naam-ammok ni Stanislas Ambroszczak. Maysa a Polako a nagserbi iti maysa a submarino dagiti Aliado kabayatan ti gubat ken nakidangadang kadagiti baybay ti Norway. Agkalabankami bayat ti kaaddami kadagita a baybay. Ita agkabsatkamin nga agtintinnulong iti panagserbi ken Jehova a Diostayo. Iti sabali pay nga okasion kabayatan ti asamblea idiay Paris, adda maysa a tao a nailasinko. Ti komander iti kampo a nakaibaludak idiay amianan a Francia. Anian a ragsakmi a nagkadua nga agtrabaho kabayatan ti kombension! Kasta ti kabileg ti Sao ti Dios yantangay pagbalinenna nga agkakabsat ken nasinged nga aggagayyem dagiti dati nga agbibinnusor!

Nakalkaldaang, kalpasan ti 14 a tawen iti trabaho a panagdaliasat, masapul nga agsardengak gapu iti panagkapuy ti salun-atko. Nupay kasta, inkeddengmi nga agassawa nga itultuloymi ti agserbi ken Jehova iti amin a kabaelanmi. Gapuna, nagbirokkami iti pagyanan ken pagtrabahuan iti ili ti Mulhouse, iti makindaya a paset ti Francia, ket nagpayunirkami (amin-tiempo nga ebanghelisador).

Iti adu a tawen, dakkel met a rag-o ti pannakiramanko iti panagibangon kadagiti Kingdom Hall. Idi 1985, nakiddaw a mangorganisarak iti bunggoy dagiti agibangon iti makindaya a paset ti Francia. Babaen ti panagusar kadagiti nalaing a trabahador ken panangsanay kadagiti natudio a boluntario, nakabukelkami iti maysa a bunggoy a nakiraman iti panagbangon wenno panangpasayaat iti nasurok a 80 a pasdek, tapno mayanatup dagita a pagdayawan ken Jehova. Ket idi 1993, anian a ragsakko a nagtrabaho iti pannakaibangon ti maysa nga Assembly Hall ken lima a Kingdom Hall idiay French Guiana, South America!

Panagtultuloy iti Laksid Dagiti Pakasuotan

Pudno a maikunak nga iti napalabas a 50 a tawen iti teokratiko a trabaho, napno ti biagko kadagiti naindaklan a rag-o ken pribilehio iti serbisio. Idi Disiembre 1995, nakalkaldaang ta natay ti patpatgek nga asawa, a kinatakunaynayko iti 43 a tawen. Nupay tiempo daydi ti napalalo a ladingit​—ken diak pay nailiwliwag agingga ita​—pakpakirdennak ni Jehova, ken ipapaayandak dagiti naespirituan a kakabsatko iti ayat ken suporta a medio mangep-ep iti saem kabayatan ti panaglabas ti tiempo.

Sibabatad a malaglagipko pay laeng ti sasao ti napulotan a kabsat iti maysa nga asamblea idiay Munich, Germany, idi 1963. Kinunana: “André, dika tumaliaw iti kannigid wenno iti kannawan. Nasuot dagiti kakabsat kadagiti kampo konsentrasion. Ita adda kadatayo no agtultuloytayo. Ditay koma pulos ay-ayen ti bagbagitayo. Isu nga agtultuloyka!” Kanayon a pampanunotek daytoy. Ita ta diak unayen makabael gapu iti sakit ken panaglakay, masansan a maliwliwaak kadagiti sasao a masarakan iti Hebreo 6:10: “Saan a nakillo ti Dios tapno lipatenna ti aramidyo ken ti ayat nga impakitayo iti naganna.” Wen, ti panagserbi ken Jehova isu ti kadakkelan a pribilehio a magun-od ti asinoman. Iti napalabas a 50 a tawen, ken agingga ita, kalatko ti agbalin “a mangmangged nga awan ti aniaman nga ibainna.”​—2 Timoteo 2:15.

[Ladawan iti panid 22]

Ti kita ti barko a maus-usar idi agserserbiak kadagiti baet ti luek idiay Norway

[Ladawan iti panid 23]

Panangasaba a nakabisikleta idiay makin-amianan a Francia

[Ladawan iti panid 23]

Napagtutuon a maleta a pagdiskursuan ti agpalawag iti publiko

[Dagiti Ladawan iti panid 24]

Dakam ken Jeannette a baketko iti kasarmi idi 1952