Dimo Ipalubos nga Itibkolnaka ti Pungtot

AGANGESKA iti nauneg!” “Saanka nga agdardarasudos!” “Medmedam ta dilam!” Pamiliar kadi kenka dagitoy a sasao? Nalabit a dagitoy ti ipalagipmo iti bagim tapno agkalma ti makaung-unget a riknam. Iti panagreggetda a liklikan ti irarasuk ti pungtot, pumanaw nga agpalamiis ti ulo ti dadduma. Simple laeng dagitoy a pamay-an tapno maep-ep ti pungtot ken mataginayon ti relasiontayo kadagiti sabsabali.

Ngem kadagiti kallabes a tawen, matikaw ti adu gapu iti agsusungani a balakad manipud kadagiti propesional no rumbeng a kontrolen wenno medmedan ti pungtot. Kas pagarigan, sumagmamano a sikologo ti nangiparegta iti teoria a “no pasayaatenna ti riknam,” bulosam ti ungetmo. Mamakdaar met dagiti dadduma a ti naynay nga irarasuk ti pungtot ket “napigpigsa a pakaigapuan ti nasapa nga ipapatay ngem iti dadduma a mamagrisgo a bambanag kas ti panagsigarilio, alta presion, ken kinangato ti kolesterol.” Nalawag ti kuna ti Sao ti Dios: “Sardayam ti pungtot, ket lipatem ti gura: dika agalimuteng, daytoy agduyos laeng iti panagaramid iti dakes.” (Salmo 37:8) Apay a kastat’ kaespesipiko ti balakad ti Biblia?

Dagiti di magawidan a rikna ket agtungpal kadagiti di magawidan a tignay. Nabatad daytoy iti rugrugi ti pakasaritaan ti tao. Mabasatayo: “Nagpungtot unay ni Cain, ket nagliday ti rupana.” Aniat’ nagbanaganna? Nalapunos iti pungtot ket dayta ti nangituggod iti pusona a di nangipangag iti patigmaan ni Jehova nga agbaw-ing ket agaramid iti naimbag. Ti di nagawidan a pungtot ni Cain ti nangiturong kenkuana iti nakaro a basol​—ti panangpapatayna iti kabsatna.​—Genesis 4:3-8.

Ti kaunaan nga ari ti Israel a ni Saul ket nalapunos met iti pungtot idi nangngegna ti napalalo a pannakaidayaw ni David. “Dagiti babbai inkantada ti maysa ken maysa idi nga agay-ayamda, ket kinunada, ni Saul pinatayna dagiti rinibribuna, ket ni David dagiti linaklaksana. Ket ni Saul nagluksaw unay idi, ket daytoy a panagsao namagpungtot kenkuana.” Nagari ken Saul ti kasta unay a pungtot ket dayta ti nangiturong kenkuana a nanggandat iti biag ni David iti sumagmamano a daras. Uray namin-ano nga inkagumaan ni David a salimetmetan ti panaggayyemda, nagkedked ni Saul a makikappia. Kamaudiananna, namimpinsan a napukawna ti anamong ni Jehova.​—1 Samuel 18:6-11; 19:9, 10; 24:1-21; Proverbio 6:34, 35.

No ti maysa dina medmedan ti pungtotna, saanna a maliklikan a makaisawang ken makaaramid kadagiti banag a pakasaktan dagiti dadduma. (Proverbio 29:22) Nakapungtot da Cain ken Saul gapu ta agpadada a naimun ken naapal. Nupay kasta, nadumaduma ti rason no apay nga agunget ti maysa. Nalabit a ti di nainkalintegan a pammabalaw, pannakainsulto, di pagkinnaawatan, wenno di umiso a pannakatrato ti pakaigapuan ti irarasuk ti pungtot.

Ipakita ti inaramid da Cain ken Saul ti serioso a banag nga agpadpada a nagkuranganda. Agparang a ti panagdaton ni Cain ket di tinignay ti pammati. (Hebreo 11:4) Napukaw ni Saul ti anamong ken espiritu ti Dios gapu ta dina impangag ti nalawag a bilin ni Jehova ken pinadpadasna pay ti agkalintegan. Nalawag nga agpada a dinadaelda ti relasionda ken Jehova.

Pagdumaem ti kakasta a kababalin iti tignay ni David, nga addaan rason nga agpungtot gapu iti panangtrato kenkuana ni Saul. Minedmedan ni David ti riknana. Apay? Kinunana: “Ni Jehova iparitna nga aramidek koma daytoy iti apok a pinulotan ni Jehova.” Silalagip ni David iti relasionna ken Jehova, ket daytat’ nangapektar iti pannakilangenna ken Saul. Sipapakumbaba nga intalekna ken Jehova dagiti bambanag.​—1 Samuel 24:6,15.

Talaga a dakes ti mabalin a pagbanagan ti di magawidan a panagpungtot. Impakdaar ni apostol Pablo: “Agpungtotkayo, ngem nupay kasta dikay agbasol.” (Efeso 4:26) Nupay adda lugar ti nainkalintegan a panagpungtot, kanayon nga adda peggadna. Mabalin nga isu ti pakaitibkolantayo. Di ngarud pakasdaawan a maysa a karit ti panangmedmed iti pungtottayo. Kasanotayo a mamedmedan dayta?

Ti maysa a kangrunaan a pamay-an isu ti panangpatanor iti natibker a relasion ken Jehova. Iparegtana nga ibuksilam ti puso ken isipmo kenkuana. Iyesngawmo kenkuana dagiti pakaringgoram ken pakaseknam, ket dawatem ti nakalma a puso a mangep-ep iti pungtot. (Proverbio 14:30) Makainanamaka a “dagiti mata ni Jehova addada kadagiti nalinteg, ket dagiti lapayagna naiturongda iti ararawda.”​—1 Pedro 3:12.

Maisuro ken maiwanwannaka ti kararag. Iti ania a pamay-an? Mabalin nga adda dakkel nga epektona iti pannakilangenmo kadagiti sabsabali. Laglagipem ti panangtrato ni Jehova kenka. Kas kuna ti Kasuratan, ni Jehova “saanna nga impaay kadatayo ti kas mayannatup kadagiti basbasoltayo.” (Salmo 103:10) Nasken nga agbalintayo a manangpakawan tapno “saannatayo a magundawayan ni Satanas.” (2 Corinto 2:10, 11) Mainayon pay, ti kararag ti manglukat iti pusom tapno iwanwannaka ti nasantuan nga espiritu, a mangiwaksi kadagiti nauneg pannakairamutna a kababalin. Maragsakan ni Jehova a mangipaay iti ‘talna a mangringbaw iti amin a panunot,’ a mabalin a mangwayawaya kenka iti makakayaw a bileg ti pungtot.​—Filipos 4:7.

Nupay kasta, ti kararag masapul a mapakuyogan iti regular a panangsukimat iti Kasuratan tapno ‘maitultuloytayo a mailasin no ania ti pagayatan ni Jehova.’ (Efeso 5:17; Santiago 3:17) No marigatanka a mismo a mangmedmed iti pungtotmo, ikagumaam nga ammuen ti kapanunotan ni Jehova iti dayta a banag. Repasuem dagiti espesipiko a kasuratan maipapan iti panangmedmed iti pungtot.

Impaay ni apostol Pablo daytoy napateg a pammalagip: “Aramidentayo koma ti naimbag kadagiti isuamin, ngem nangnangruna kadagidiay nainaig kadatayo iti pammati.” (Galacia 6:10) Ipamaysam ti agpanunot ken agaramid iti nasayaat kadagiti dadduma. Ti kasta a naimbag, positibo nga aramid ipasdekna ti empatia ken panagtalek ket depdepanna ti di pagkikinnaawatan a nalaka a tumaud gapu iti panagpungtot.

Kinuna ti salmista: “Ipasdekmo dagiti addangko iti saom; ket awan koma ti aniaman a kinadakes a makapagturay kaniak. Dakkel a talna ti maadda kadagiti agayat iti lintegmo; ket awan kadakuada ti pakaitibkolanda.” (Salmo 119:133, 165) Mabalin met a pudno dayta kenka.

[Kahon/Ladawan iti panid 9]

DAGITI ADDANG A MANGMEDMED ITI PUNGTOT

□ Agkararag ken Jehova.​—Salmo 145:18.

□ Sukimaten nga inaldaw ti Kasuratan.​—Salmo 119:133, 165.

□ Agbalin nga okupado kadagiti makagunggona nga aktibidad.​—Galacia 6:9, 10.