“Agkakabsatkayo Amin”

“Dikay maawagan iti Rabbi, ta maymaysa ti mannursuroyo, yantangay agkakabsatkayo amin.”​—MATEO 23:8.

1. Ania ti maitutop nga usigentayo?

“SIASINO ti nangnangruna a maikari a padayawan, misionero wenno Bethelite?” Dayta ti siiinosente nga insaludsod ti maysa a Kristiano a babai a taga Oriente iti misionera a taga Australia. Kayatna a maammuan no siasino ti rumbeng nga ad-adda a raemen, ti misionero a taga sabali a pagilian wenno ti ministro nga agserserbi iti sanga nga opisina ti Watch Tower Society iti lugarda. Naklaat ti misionera iti dayta inosente a saludsod a mangyanninaw iti kultura a maseknan unay iti saad. Nupay kasta, ti saludsod no siasino ti natantan-ok ket naibatay iti tarigagay a mangammo no sadino ti pagsaadan dagiti tattao no pannakabalin ken impluensia ti pagsasaritaan.

2. Kasano koma ti panangmatmattayo kadagiti padatayo a managdaydayaw?

² Saan a baro ti kastoy a kapanunotan. Nagsusupiatan uray dagiti adalan ni Jesus no siasino kadakuada ti katan-okan. (Mateo 20:20-24; Marcos 9:33-37; Lucas 22:24-27) Nabangonanda met ti kultura a maseknan unay iti saad, ti kultura ti Judaismo idi umuna a siglo. Gapu ta addada iti kasta a kagimongan, binalakadan ni Jesus dagiti adalanna: “Dikay maawagan iti Rabbi, ta maymaysa ti mannursuroyo, yantangay agkakabsatkayo amin.” (Mateo 23:8) Sigun iti eskolar ti Biblia a ni Albert Barnes, ti narelihiosuan a titulo kas iti “Rabbi,” a “Mannursuro” ti kayatna a sawen, “pagpasindayagenna dagidiay maawagan iti kasta ken ipariknana kadakuada a natantan-okda. Pagimonenna dagiti sabsabali ken ipariknana a nababbabada. Ti amin a kababalin ken pagannayasan a nainaig iti dayta ket maigidiat iti ‘kinanumo nga adda ken Kristo.’” Wen, dagiti Kristiano saanda nga awagan dagiti manangaywan kas “Ni Panglakayen a Kua.” Saanda nga aramaten ti sao a “panglakayen” kas pammasablog a titulo. (Job 32:21, 22) Iti sabali a bangir, dagiti panglakayen a mangtungtungpal iti balakad ni Jesus padayawanda dagiti kameng ti kongregasion, kas iti panangpadayaw ni Jehova kadagiti nasungdo nga agdaydayaw kenkuana ken ti panangpadayaw ni Jesu-Kristo kadagiti nasungdo a pasurotna.

Ti Ulidan nga Impaay ni Jehova ken ni Jesus

3. Kasano a pinadayawan ni Jehova dagiti espiritu a parsuana?

³ Nupay ni Jehova ti “Kangatuan,” pinadayawanna dagiti parsuana uray pay idi punganay babaen ti panangiramanna kadakuada kadagiti aramidna. (Salmo 83:18) Idi pinarsuana ti umuna a tao, inusar ni Jehova ti bugbugtong nga Anakna kas “mamangulo nga agobra.” (Proverbio 8:27-30; Genesis 1:26) Inawis pay ketdi ni Jehova dagiti anghelna sadi langit a mangted kadagiti singasing no kasano a maibanag ti pannakapapatay ni Ari Acab idi inkeddengna dayta.​—1 Ar-ari 22:19-23.

4, 5. Kasano a padpadayawan ni Jehova dagiti tattao?

⁴ Agturturay ni Jehova kas Kangatuan a Soberano iti uniberso. (Deuteronomio 3:24) Dina masapul ti makiuman kadagiti tattao. Ngem agpakumbaba tapno timudenna ida. Inkanta ti maysa a salmista: “Siasino ti kas ken Jehova a Diostayo, nga adda ti tugawna iti nangato, nga agpakumbaba tapno matmatanna dagiti adda sadi langit ken iti daga. Bangonenna ti napanglaw manipud iti tapok.”​—Salmo 113:5-8.

⁵ Sakbay a dinadaelna ti Sodoma ken Gomorra, inimdengan ni Jehova dagiti saludsod ni Abraham ken pinatganna ti panagdawat ni Abraham iti hustisia. (Genesis 18:23-33) Nupay ammo idin ni Jehova ti pagbanagan dagiti kiddaw ni Abraham, siaanus a dimngeg ken ni Abraham ken inawatna ti panagrasrasonna.

6. Ania ti resulta ti panangipakita ni Jehova iti pammadayaw idi nagsaludsod ni Habacuc?

⁶ Inimdengan met ni Jehova ni Habacuc idi nagsaludsod iti kastoy: “Kasano ti kaunday ti panagasugko, ket dinakto ipangag?” Minatmatan kadi ni Jehova dayta a saludsod kas panangkarit iti autoridadna? Saan, minatmatanna a nainkalintegan dagiti saludsod ni Habacuc, ket impakaammona nga ibaonna dagiti Caldeo a mangibanag iti panangukomna. Impanamnamana iti propeta a ‘pudno nga umayto daytoy naipakpakauna a panangukom.’ (Habacuc 1:1, 2, 5, 6, 13, 14; 2:2, 3) Pinadayawan ni Jehova ni Habacuc babaen ti panangtimudna kadagiti arungaing ti propeta ken panangsungbat ti Dios kenkuana. Kas resultana, gimmanaygay ken naragsakan ti mariribukan unay a propeta, a nagtalek a naan-anay iti Dios ti pannakaisalakanna. Maipasimudaag daytoy iti naipaltiing a libro a Habacuc a mangpatibker iti panagtalektayo ken Jehova ita.​—Habacuc 3:18, 19.

7. Apay a naisangsangayan ti akem ni Pedro idi Pentecostes 33 K.P.?

⁷ Maysa met ni Jesu-Kristo a nasayaat nga ulidan iti panagraem kadagiti sabsabali. Kinuna ni Jesus kadagiti adalanna nga “asinoman a mangtallikud kaniak iti sanguanan dagiti tattao, paglikudakto met iti sanguanan ni Amak.” (Mateo 10:32, 33) Nupay kasta, iti daydi rabii a pannakaliputna, binaybay-an dagiti amin nga adalanna, ket namitlo a pinaglikudan ni apostol Pedro. (Mateo 26:34, 35, 69-75) Saan a ti makinruar a langa ti kinita ni Jesus. Ammona ti adda iti kaunggan ni Pedro, ti napasnek a panagbabawina. (Lucas 22:61, 62) Kalpasan ti 51 laeng nga aldaw, pinadayawan ni Kristo ti nagbabawin nga apostol babaen ti panangipalubosna kenkuana a mangibagi kadagiti 120 nga adalan ni Jesus iti aldaw ti Pentecostes ken mangusar iti umuna kadagiti “tulbek ti pagarian.” (Mateo 16:19; Aramid 2:14-40) Naikkan ni Pedro iti gundaway nga ‘agsubli ket pabilgenna dagiti kakabsatna.’​—Lucas 22:31-33.

Panangpadayaw Kadagiti Kameng ti Pamilia

8, 9. Iti panangpadayawna ken baketna, kasano a ti asawa a lalaki matuladna ni Jehova ken ni Jesus?

⁸ Dagiti assawa a lallaki ken nagannak tuladenda koma ni Jehova ken ni Jesu-Kristo no usarenda ti autoridad nga inted ti Dios. Namalakad ni Pedro: “Dakayo nga assawa a lallaki, agtultuloykayo a makipagtaeng [iti assawayo] iti umasping a pamay-an maitunos iti pannakaammo, nga itudinganyo ida iti dayaw a kas iti maysa a narasrasi a basehas, ti nababaian.” (1 Pedro 3:7) Ipapantayon nga adda iggemyo a porselana, a nalawag a narasrasi ngem iti kayo a basehas. Saan kadi nga ad-adda nga annadanyo? Maaramid dayta ti asawa a lalaki babaen ti panangtuladna ken Jehova, nga imdenganna dagiti kapanunotan ti asawana no adda dagiti banag a desisionanna iti pamilia. Laglagipenyo nga inwayaan ni Jehova ti nakirinnason ken ni Abraham. Gapu ta imperpekto, mabalin a saan a maawatan ti asawa a lalaki ti agpayso a kasasaad. Isu a saan kadi a nainsiriban a padayawanna ti asawana babaen ti sipapasnek a panangikabilanganna iti opinionna?

⁹ Kadagiti pagilian a naturay unay ti lalaki, masapul a tandaanan ti lalaki a mabalin a marigatan ni baketna a mangyebkas iti rikriknana. Tuladenyo ti wagas ti pannakilangen ni Jesu-Kristo kadagiti adalanna, a paset ti grupo nga agbalin a nobiana, idi adda ditoy daga. Impategna ida. Inkonsiderarna dagiti pisikal ken naespirituan a limitasionda sakbay pay nga inyebkasda dagiti pakaseknanda. (Marcos 6:31; Juan 16:12, 13; Efeso 5:28-30) Maysa pay, paliiwenyo ti magapgapuanan ti asawayo agpaay kadakayo ken iti pamiliayo, ket iyebkasyo ti apresasionyo babaen ti sao ken aramid. Agpada nga inapresiar, kinomendaran, ken binendisionan ni Jehova ken ni Jesus dagiti maikari. (1 Ar-ari 3:10-14; Job 42:12-15; Marcos 12:41-44; Juan 12:3-8) Idi nagbalin ni lakayna a maysa kadagiti Saksi ni Jehova, kinuna ti maysa a Kristiano a babai iti Oriente: “No agkuyogkami idi a magna ken lakayko, tallo wenno uppat nga addang nga un-unaannak, ket ipaawitna ti amin kaniak. Ita, isun ti agawit kadagiti bag ken ap-apresiarenna dagiti magapuanak idiay balay!” Dakkel ti maitulong ti naimpusuan a panangapresiar tapno marikna ti asawayo nga isu ket maipatpateg.​—Proverbio 31:28.

10, 11. Ania ti maadal dagiti nagannak iti nasayaat nga ulidan ni Jehova iti pannakilangenna iti nasukir a nasion ti Israel?

¹⁰ Iti panangtrato kadagiti annakda, nangruna no kasapulan ti pannubngar, tuladen koma dagiti nagannak ti ulidan nga impaay ti Dios. “Ni Jehova namaneknek [“namakdaar,” NW] iti Israel, ken iti Juda” tapno paglikudanda dagiti dakes nga aramidda, ngem “pinatangkenda ti teltelda.” (2 Ar-ari 17:13-15) Dagiti Israelita ‘inal-aliogda [pay ketdi] babaen ti ngiwatda, nagulbodda kenkuana, babaen ti dilada.’ Adu a nagannak ti makarikna a kasta dagiti annakda no dadduma. Dagiti Israelita ‘sinuotda ti Dios’ ken pinaladingitda, sinaktanda. Ngem ni Jehova ket “manangngaasi, pinakawanna ti kinadakesda, ket saanna a pinukaw ida.”​—Salmo 78:36-41.

¹¹ Impakpakaasi pay ni Jehova kadagiti Israelita: “Umaykayo ita, ket agsusurottayo koma . . . Uray no dagiti basbasolyo kasda la koma iti eskarlata, mapapudawdanto a kas la niebe.” (Isaias 1:18) Nupay saan a ni Jehova ti nagkurang, indagadagna nga umasideg kenkuana ti nasukir a nasion ket ilintegda dagiti bambanag. Anian a nagsayaat a kababalin a tuladen koma dagiti nagannak iti panangtratoda kadagiti annakda! No kasapulan, padayawanyo ida babaen ti panagimdeng kadakuada, ken makirinnasonkayo kadakuada no apay a nasken nga agbalbaliwda.

12. (a) Apay a ditay koma padayawan dagiti annaktayo a nangnangruna ngem ni Jehova? (b) Ania ti kasapulan tapno maraem ti dignidad dagiti annaktayo no tubngarentay ida?

¹² Siempre, no dadduma masapul dagiti annak ti nainget a balakad. Di kayat dagiti nagannak ti agbalin a kas ken Eli, a ‘pinadayawanna dagiti annakna a nangnangruna ngem ni Jehova.’ (1 Samuel 2:29) Kaskasdi, nasken a makita dagiti annak ti naayat a motibo ti pannakatubngarda. Mariknada koma nga ay-ayaten ida dagiti dadakkelda. Binalakadan ni Pablo dagiti amma: “Dikay rurruroden dagiti annakyo, no di ket itultuloyyo a padakkelen ida iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” (Efeso 6:4) Nupay adda autoridad ti ama, nasken a padayawanna dagiti annakna babaen ti dina panangrurod kadakuada gapu iti nalabes a kinasabrakna. Wen, ti panangpadayaw kadagiti annak kalikagumanna ti panawen ken panagregget dagiti nagannak, ngem makagunggona ti bunga dagiti kasta a panagsakripisio.

13. Ania ti panangmatmat ti Biblia iti lakay wenno baketen a kameng ti pamilia?

¹³ Saan la a ti panangpadayaw iti asawa ken kadagiti annak ti kayat a sawen ti panagraem kadagiti kameng ti pamilia. “No lakaykan, agtulnogka kadagiti annakmo,” kuna ti pagsasao dagiti Hapones. Kayat a sawen dayta a pagsasao a di koma lumbes dagiti lallakay ken babbaketen a nagannak iti autoridadda kas nagannak ken denggenda ti makuna dagiti nataenganen nga annakda. Nupay Nainkasuratan ti panangpadayaw dagiti nagannak kadagiti annakda babaen ti panagimdeng, di koma umsien dagiti annak dagiti natataengan a kameng ti pamilia. “Dika lalaisen ni inam inton bumaket,” kuna ti Proverbio 23:22. Tinungpal ni Ari Solomon daytoy a proverbio. Pinadayawanna ti inana idi adda kiniddaw daytoy kenkuana. Nagpaikabil ni Solomon iti maysa a trono iti makanawan ti tronona ket dimngeg iti ibaga kenkuana ti baketen nga inana a ni Bat-seba.​—1 Ar-ari 2:19, 20.

14. Kasanotay a maipakita ti pammadayaw kadagiti lallakay ken babbaket a kameng ti kongregasion?

¹⁴ Iti dakkel a naespirituan a pamiliatayo, addatayo iti kasasaad a ‘mangidaulo’ iti panangpadayaw kadagiti lallakay ken babbaketen a kameng ti kongregasion. (Roma 12:10) Nalabit saandan a kabaelan ti kas iti maar-aramidanda idi, ket mabalin a maupayda. (Eclesiastes 12:1-7) Adda maysa a baketen a napulotan a Saksi a naidalit iti infirmary a nangyebkas naminsan iti kasta a pannakaupay: “Kayatkon ti matay, ta no addaakon idiay langit, makapagtrabahoak manen.” Kadagiti kasta nga aduanen iti edad, makatulong ti panangbigbig ken panangpadayaw kadakuada. Nabilin dagiti Israelita: “Tumakderkanto iti sango ti ubanan nga ulo, ket dayawemto ti langa ti lakay.” (Levitico 19:32) Ipakitayo ti konsiderasion babaen ti panangipariknayo kadagiti lallakay ken babbaket a napateg ken maapresiarda. Ti ‘panagtakder’ mabalin nga iramanna met ti panagtugaw ken panagimdeng iti panangisarsaritada kadagiti nagapuananda iti napalabas. Mangipaay dayta iti dignidad kadagiti lallakay ken babbaket ken pabaknangenna ti espiritualidadtayo.

‘Iti Panangipakita ti Pammadayaw Mangidaulokayo’

15. Kasano a maipakita dagiti panglakayen ti pammadayawda kadagiti kameng ti kongregasion?

¹⁵ Mapabileg dagiti kameng ti kongregasion no mangipakita dagiti panglakayen iti nasayaat nga ulidan para kadakuada. (1 Pedro 5:2, 3) Uray no okupadoda, iwayaan dagiti maseknan a panglakayen ti umasideg kadagiti ubbing, ulo ti pamilia, agsolsolo nga inna, assawa a babbai, lallakay ken babbaket, adda man parikut dagitoy wenno awan. Dumngeg dagiti panglakayen no adda ibaga dagiti kameng ti kongregasion ken komendaranda ida aniaman ti kabaelanda nga aramiden. Ti managpaliiw a panglakayen a mangapresiar iti gapuanan ti maysa a kabsat tultuladenna ni Jehova, a mangap-apresiar kadagiti parsuana ditoy daga.

16. Apay nga ibilangtay koma dagiti panglakayen a maikari iti pammadayaw agraman dagiti dadduma pay iti kongregasion?

¹⁶ No tuladenda ni Jehova, mangipakpakita dagiti panglakayen iti nasayaat nga ulidan iti panangsurot iti pammagbaga ni Pablo: “Iti nainkabsatan nga ayat maaddaankayo iti nadungngo a panagayat iti maysa ken maysa. Iti panangipakita ti pammadayaw iti maysa ken maysa mangidaulokayo.” (Roma 12:10) Mabalin a narigrigat daytoy kadagiti panglakayen nga agnanaed kadagiti pagilian a gagangay ti pannakaseknan iti saad. Kas pagarigan, iti maysa a pagilian iti Oriente, adda dua a sao para iti “kabsat.” Maus-usar ti maysa kas pammadayaw, ket ti sabali kas ordinario nga awag. Iti di pay nabayag, ti pammadayaw a termino ti inusar dagiti kameng ti kongregasion kas awag kadagiti panglakayen ken natataengan, idinto ta ti ordinario a termino ti inusarda para kadagiti dadduma. Nupay kasta, naidagadag nga usarenda a kanayon ti ordinario a termino agsipud ta, kas kinuna ni Jesus kadagiti pasurotna, “agkakabsatkayo amin.” (Mateo 23:8) Nupay mabalin a saan a nakadkadlaw ti kastoy a panangisalsalumina iti dadduma a pagilian, nasken a siputantayo ti natauan a pagannayasan a mangidumduma.​—Santiago 2:4.

17. (a) Apay a nalaka koma a maasitgan dagiti panglakayen? (b) Kadagiti ania a pamay-an a matulad dagiti panglakayen ni Jehova iti pannakilangenda kadagiti kameng ti kongregasion?

¹⁷ Pudno, indagadag ni Pablo a tratuentayo dagiti dadduma a panglakayen kas maikari iti “mamindua a dayaw,” ngem kakabsattay latta ida. (1 Timoteo 5:17) No mabalintay ti ‘umadani iti trono ti di kaikarian a kinamanangngaasi’ ti Soberano iti Uniberso, saan kadi a maasitgantay met koma dagiti panglakayen, a rumbeng a mangtulad ken Jehova? (Hebreo 4:16; Efeso 5:1) Mabalin a tingitingen dagiti manangaywan no nalakada met laeng a maasitgan babaen ti panangutobda no kasano kasansan nga umasideg dagiti dadduma nga agpabalakad wenno mangted kadagiti singasing kadakuada. Agsursurotayo iti pamay-an ni Jehova a mangiraman kadagiti sabsabali kadagiti proyektona. Padayawanna ida babaen ti panangitalekna kadagiti responsabilidad. Uray no kasla saan a praktikal dagiti singasing ti maysa a kabsat, apresiaren koma dagiti panglakayen ti pannakaseknanna. Laglagipenyo no kasano ti panangsungbat ni Jehova kadagiti mamagpanunot a saludsod ni Abraham ken ti panagimdengna ken Habacuc a mariribukan unay idi.

18. Kasano a dagiti panglakayen matuladda ni Jehova no ilintegda dagidiay makasapul iti tulong?

¹⁸ Adda dagiti padatayo a Kristiano a nasken a mailinteg. (Galacia 6:1) Kaskasdi, napategda iti imatang ni Jehova. Maikarida iti nadayaw a pannakatrato. “No nadayaw ti panangtrato kaniak ti mammagbaga, nalag-an ti riknak nga umasideg kenkuana,” kinuna ti maysa a Saksi. Ipangag ti kaaduan a tattao ti balakad no nadayaw ti pannakatratoda. Mabalin a kasapulan ti ad-adu a panawen, ngem no imdenganyo dagidiay nakabasol nalaklakada nga awaten ti aniaman a kasapulan a balakad. Laglagipenyo a maulit-ulit a nakirinnason ni Jehova kadagiti Israelita gapu iti asina kadakuada. (2 Cronicas 36:15; Tito 3:2) Ti balakad a nabuyogan iti empatia ken pannakipagrikna tukayenna ti puso dagidiay makasapul iti tulong.​—Proverbio 17:17; Filipos 2:2, 3; 1 Pedro 3:8.

19. Kasano koma ti panangmatmattayo kadagiti tattao a ditay kapammatian?

¹⁹ Iramantayo a padayawan dagidiay nalabit agbalinto a naespirituan a kakabsattayo iti masanguanan. Mabalin a saan a dagus nga awaten dagiti kasta a tattao ti mensahetayo, ngem anusantay ida ken bigbigentayo ti dignidadda kas tattao. ‘Saan a tarigagayan [ni Jehova] a madadael ti asinoman no di ket tarigagayanna a makagteng dagiti isuamin iti panagbabawi.’ (2 Pedro 3:9) Saan kadi a rebbengtay a tuladen ti panangmatmat ni Jehova? Mabalin a maaddaantayo iti gundaway a mangasaba no kanayon nga ikagumaantayo ti agbalin a naimbag kadagiti tattao. Siempre, ditay makipulapol kadagidiay mamagpeggad iti espiritualidadtayo. (1 Corinto 15:33) Ngem mabalintay nga ipakita ti “natauan a kinamanangngaasi,” a saantay nga umsien dagiti tattao a ditay kapammatian.​—Aramid 27:3.

20. Ti ulidan ni Jehova ken ni Jesu-Kristo tignayennatay koma a mangaramid iti ania?

²⁰ Wen, iti imatang ni Jehova ken ni Jesu-Kristo, maikari iti pammadayaw ti tunggal maysa kadatayo. Sapay koma ta laglagipentay a kanayon no kasano ti panangtratoda ket mangidaulotayo met iti panangpadayaw iti maysa ken maysa. Ket sapay koma ta laglagipentay a kanayon ti sasao ni Apotayo a Jesu-Kristo: “Agkakabsatkayo amin.”​—Mateo 23:8.

Kasanoyo a Sungbatan?

• Kasano koma ti panangmatmatyo kadagiti pada a managdaydayaw?

• Kasano a ti ulidan nga impaay ni Jehova ken ni Jesus tignayennakayo a mangpadayaw kadagiti dadduma?

• Kasano a maipakita dagiti assawa a lallaki ken nagannak ti pammadayawda kadagiti dadduma?

• No matmatanda dagiti padada a Kristiano kas kakabsatda, ania ti aramiden dagiti panglakayen?

[[Ladawan iti panid 18]

Padayawam ni baketmo babaen ti panangyebkasmo iti apresasion

[[Ladawan iti panid 18]

Padayawanyo dagiti annakyo babaen ti panagimdeng kadakuada

[[Ladawan iti panid 18]

Tratuenyo a sidadayaw dagiti kameng ti kongregasion