Ania ti Aramidenyo No Maipasango iti Panaginsisingpet?
ITI minuyongan ti Getsemani, napan ni Judas Iscariote ken ni Jesus ket “inagkanna a sidudungngo unay.” Kadawyan daytoy nga ebkas ti nadungngo a panagayat. Ngem pammarang laeng ti inaramid ni Judas tapno maitudona ni Jesus kadagidiay immay mangaresto kenkuana iti dayta a rabii. (Mateo 26:48, 49) Managinsisingpet ni Judas—tao nga agpampammarang, nga ipakitana nga isu ket napudno tapno mailemmengna dagiti dakes a motibona. Ti Griego a sao a naipatarus a “managinsisingpet” kaipapananna “manungsungbat” ken tukoyenna met ti maysa nga aktor iti entablado. Idi agangay, nausar dayta a sao a mangtukoy iti asinoman nga agpampammarang tapno mangallilaw iti sabsabali.
Ania ti reaksionyo iti panaginsisingpet? Makapungtotkayo kadi, kas pagarigan, no makitayo dagiti kompania ti sigarilio a mangipablaak iti panagsigarilio iti laksid ti medikal a pammaneknek a makadangran ti produktoda? Kaluksawyo kadi ti panaginsisingpet dagiti para aywan a mangabuso kadagidiay naitalek kadakuada? Masair kadi ti riknayo no liputannakayo ti impagarupyo a pudno a gayyem? Kasano nga apektarannakayo ti narelihiosuan a panaginsisingpet?
“Asikayo pay . . . a Managinsisingpet!”
Usigenyo ti narelihiosuan a kasasaad idi adda ni Jesus ditoy daga. Nagpammarang dagiti eskriba ken Fariseo a simamatalek nga isursuroda ti Linteg ti Dios, idinto ta kinapudnona, pinunnoda ti isip dagiti tattao kadagiti natauan a sursuro a nangyadayo kadakuada iti Dios. Siiinget nga impatungpal dagiti eskriba ken Fariseo ti linteg, ngem naliwayanda dagiti kangrunaan a prinsipio a nangiparangarang iti ayat ken pannakipagrikna. Iti publiko nagparangda a napasnekda iti Dios, ngem iti aktual a biagda napnoda iti kinadakes. Pulos a di maitunos ti aramidda kadagiti ibagbagada. Ar-aramidenda ti bambanag “tapno maimatangan dagiti tattao.” Awan nakaidumaanda “kadagiti napapuraw a tanem, nga iti ruar pudno nga agparangda a napintas ngem iti uneg napnoda iti tultulang dagiti natay a tattao ken tunggal kita ti kinarugit.” Situtured nga impalgak ni Jesus ti panaginsisingpetda. Naulit-ulit a kinunana kadakuada: “Asikayo pay, eskriba ken Fariseo, a managinsisingpet!”—Mateo 23:5, 13-31.
No sibibiagkay idi, nalabit kas iti dadduma a napasnek a tattao, marurodkayo iti kasta a narelihiosuan a panaginsisingpet. (Roma 2:21-24; 2 Pedro 2:1-3) Ngem ipalubosyo kadi a ti panaginsisingpet dagiti eskriba ken Fariseo pagsakitenna ti nakemyo nga uray la laksidenyo ti amin a relihion, agraman ti relihion nga insuro ken inalagad ni Jesu-Kristo ken dagiti adalanna? Saan kadi a pagdaksanyo dayta?
Mabalin a kaguratayo ti relihion gapu iti panaginsisingpet dagiti relihioso a tattao. Ngem ti kasta a reaksion ti manglapped kadatayo a mangbigbig iti kinapasnek dagiti pudno nga agdaydayaw. No an-anagen, dagiti mismo a bangen a binangontayo kas proteksion maibusor ti panaginsisingpet ti mangyadayo kadatayo kadagiti pudno a gagayyem. Rumbeng ngarud a nainkalintegan ken natimbeng ti reaksiontayo iti panaginsisingpet.
“Pagtalinaedenyo a Silulukat Dagiti Matayo”
Umuna, nasken a sursuruentayo nga ilasin dagiti managinsisingpet. Saan a kanayon a nalaka dayta. Maysa a pamilia ti nakasursuro iti dayta ngem dakkel ti napukawda. Naawanan idi iti puot ti inada. Idi indarumda ti ospital iti kaso a kinaliway, nangala ti pamilia iti abogado a maysa met la a pastor iti maysa a lokal a relihion. Nupay nagbayad ti ospital iti $3.4 a milion kas daños, dimmegdeg ti nakalkaldaang a kasasaad ti pamilia. Natay a napanglaw ti inada, ket awan ti kuarta a pagbayad iti pumponna. Apay? Agsipud ta imbulsa ti abogado ti kadakkelan a paset ti kuarta. Maipapan iti dayta nga abogado, kinuna ti maysa a law journal: “No ikaskasabana ti aramidna . . . , kastoy koma ngarud ti mensahena: mangbiktimatayo.” Kasanotay a salakniban ti bagitayo kadagiti kasta a tattao?
“Pagtalinaedenyo a silulukat dagiti matayo.” Kasta ti balakad ni Jesus kadagidiay naipasango iti narelihiosuan a panaginsisingpet idi kaaldawanna. (Mateo 16:6; Lucas 12:1) Wen, nasken ti panagannadtayo. Mabalin a pagparangen dagiti tattao a napudno ti motiboda ken mangipakitada iti kinapasnek, ngem masapul ti rasonable a panagannadtayo ket ditay patien a dagus ti makitatayo. Saantay kadi a sukimaten a naimbag ti papel de bangkotayo no naammuantay nga agraraira dagiti peke a kuarta?
Nakastrek dagiti aginsisingpet uray iti pudno a kongregasion Kristiano. Nangballaag ni adalan a Judas maipapan kadakuada, a kunkunana: “Dagitoy dagiti bato a nailemmeng iti uneg ti danum kadagiti pagdadayaanyo iti ayat bayat a makidaydayada kadakayo, papastor a mangpakan iti bagbagida nga awanan buteng; awan danumda nga ul-ulep nga iyallaalla dagiti angin ditoy ken idiay; kaykayo iti arinunos ti otonio, ngem awananda iti bunga.”—Judas 12.
Ti ‘panagtalinaed a silulukat dagiti matatayo’ kaipapananna ti panangliklik iti maysa nga agkunkuna a managayat idinto ta managimbubukod ken manangitandudo kadagiti kapanunotan a di naibatay iti Sao ti Dios. Kas iti natirad a bato iti uneg ti nalinak a danum, mangyeg ti kasta a tao iti naespirituan a pannakarba kadagidiay inosente. (1 Timoteo 1:19) Mabalin a mangikari ti aginsisingpet iti naespirituan a bang-ar idinto ta isut’ mayarig iti ‘awan danumna nga ulep’—awan maipaayna. Kas iti kayo a di makapataud iti bunga, saan met a makapatanor kadagiti pudno a Nakristianuan a bunga ti maysa a manangallilaw. (Mateo 7:15-20; Galacia 5:19-21) Wen, masapul nga agannadtayo kadagiti manangallilaw. Kaskasdi, maaramidtayo dayta a ditay met koma pagduaduaan ti motibo ti tunggal maysa.
“Isardengyo ti Mangukom”
Anian a naglaka a makita dagiti imperpekto a tao ti pagkamalian dagiti sabsabali idinto ta dida makita ti bukodda a kamali! Ngem nalakanatayo a pagbalinen a managinsisingpet ti kasta a pagannayasan. Kinuna ni Jesus: “Managinsisingpet! Umuna nga ikkatem ti pasanggir iti bukodmo a mata, ket kalpasanna makitamto a silalawag no kasano nga ikkaten ti garami iti mata ni kabsatmo.” Naimbag nga ipangagtayo ti balakadna: “Isardengyo ti mangukom tapno saankayo a maukom; ta iti panangukom a panguk-ukomyo, maukomkayto . . . Apay, ngarud, a matmatam ti garami iti mata ni kabsatmo, ngem saanmo nga imutektekan ti pasanggir iti bukodmo a mata?”—Mateo 7:1-5.
Addada gundaway a kasla di napudno ti dadduma. Kaskasdi, masapul a ditayo agdarasudos nga awagan ida a managinsisingpet. Ni apostol Pedro, kas pagarigan, ket ‘immadayo ken insinana ti bagina’ kadagiti kapammatianna a Gentil idiay Antioquia tapno mapagustuanna dagiti bisita a Judio a naggapu sadi Jerusalem. “Uray ni Bernabe ket naibuyog iti daytoy panaginkukuna da Pedro ken dagiti dadduma.” Naaramid dayta ni Pedro idinto ta isut’ naikkan iti pribilehio a manglukat iti dalan para kadagiti Gentil a sumrek iti kongregasion Kristiano. (Galacia 2:11-14; Aramid 10:24-28, 34, 35) Ngem daytoy a panagkamali da Bernabe ken Pedro dina pinagbalin ida a kapada dagiti eskriba ken Fariseo wenno ni Judas Iscariote.
“Ti Ayatyo Awan Koma ti Panaginsisingpetna”
“No agaramidkay iti kinaimbag iti sabali a tattao,” indagadag ni Jesus, “dika mangbayad iti tumutrumpeta nga agyan iti sanguanam—kas kadagiti aktor iti pabuya kadagiti sinagoga ken lansangan a mangsigurado nga agamanga kadakuada dagiti tattao.” (Mateo 6:2, Phillips) “Ti ayatyo awan koma ti panaginsisingpetna,” insurat ni apostol Pablo. (Roma 12:9) Pinaregtana ni agtutubo a Timoteo a maaddaan iti “ayat manipud iti nadalus a puso . . . ken manipud iti pammati nga awanan panaginsisingpet.” (1 Timoteo 1:5) No napudno ti ayat ken pammatitayo—a di nalaokan iti panagimbubukodan ken panangallilaw—pagtalkandatayo dagiti sabsabali. Agbalintayo a gubuayan ti pudno a kired ken pammabileg kadagiti dadduma. (Filipos 2:4; 1 Juan 3:17, 18; 4:20, 21) Ken kangrunaan ti amin, magun-odtayo ti anamong ni Jehova.
Iti sabali a bangir, ti panaginsisingpet ti pakaigapuan ti ipapatay dagiti kasta ti kababalinda. Iti kamaudiananna, sipapanayag a maibutaktak ti panaginsisingpet. “Awan ti naabbongan a saanto a maipanayag,” kinuna ni Jesu-Kristo, “ken palimed a saanto a maammuan.” (Mateo 10:26; Lucas 12:2) Kinuna ni masirib nga Ari Solomon: “Ti met laeng pudno a Dios iyegnanto ti tunggal kita ti aramid iti pannakaukom mainaig iti tunggal nailemmeng a banag, no dayta ket naimbag wenno dakes.”—Eclesiastes 12:14.
Kabayatanna, apay koma nga ipalubostayo nga apektarannatay ti panaginsisingpet dagiti sabsabali nga uray la maikapistayo iti pudpudno a panagayat dagiti pudno a gagayyem? Mabalintayo ti agannad a di masapul nga agbalin a managsuspetsa. Sapay koma ta ikagumaantayo a taginayonen ti panagayat ken pammatitayo a di nalaokan iti panaginsisingpet.—Santiago 3:17; 1 Pedro 1:22.
[Dagiti Ladawan iti panid 22, 23]
Ipalubosyo kadi a ti panaginsisingpet dagiti eskriba ken Fariseo iyadayonakayo ken ni Jesu-Kristo ken kadagiti adalanna?