Iyebkasyo ti Panagayat Kadagiti Kapamiliayo

“PUORAM no maituredmo! Puoram!” Kasta ti karit ni Tohru iti baketna, ni Yoko.a “Puorak a talaga,” insungbat ni baketna ket nangpasged iti posporo tapno puoranna ti retratoda a dua. Kalpasanna, sipapait pay a kinunana, “Puorak ti balay!” Gapuna, sinipat ni Tohru ni baketna, ket nagtungpal ti ririda iti kinaranggas.

Tallo a tawen sakbayna, nagdenna da Tohru ken Yoko kas naragsak nga agassawa. Ania ngarud ti nagbalin a parikut? Nupay agparang a nasayaat a lalaki ni Tohru, marikna ni baketna a saan a nadungngo ken dina unay ikabilangan ti riknana. Agparang a dina ammo ti makilinnailo ken ni baketna. Gapu ta dinan maanusan, dimmegdeg ti gura ken pungtot ni Yoko. Naaddaan kadagiti parikut a kas iti insomnia, panagdanag, kinaawan ganas a mangan, kinamanagsiudot, panagleddaang ken pannakataranta. Kaskasdi, agparang a di inkankano ni Tohru iti tension iti sangakabbalayanna. Kasla natural laeng kenkuana.

“Napeggad a Tiempo a Narigat a Pakilangenan”

Gagangay ita dagiti kasta a parikut. Impakpakauna ni apostol Pablo nga agraira iti kaaldawantayo dagiti tattao nga “awanan nainkasigudan a panagayat.” (2 Timoteo 3:1-5) Ti orihinal a Griego a sao ditoy a naipatarus kas “awanan nainkasigudan a panagayat” ket nainaig unay iti sao a mangiladawan iti panangipateg a gagangay iti uneg ti pamilia. Saan la ketdi nga agraraira ti kasta a panangipateg iti kaaldawantayo. No addaman, mabalin a dagiti kameng ti pamilia manmano nga iyebkasda dayta iti maysa ken maysa.

Adu a nagannak ita ti di makaammo no kasanoda nga iyebkas ti ayat ken pammateg kadagiti annakda. Adda dagiti dimmakkel a saanda a narikna ti pammateg, isu a saanda a maamiris a naragragsak ken ad-adda a nakaay-ayat ti biag no ti pammateg ket marikna ken mayebkas. Mabalin a kasta ti kasasaad ni Tohru. Bayat ti kinaubingna, kanayon nga okupado iti trabaho ken rabii unayen no agawid ti amana. Manmano a kasaritana ni Tohru, ken nauyong no makisao man. Gapu ta inaldaw a mangged, manmano met nga ipaayan ni nanangna iti tiempo. Ti telebision ti mangtagtagibi kenkuana. Awan met ti komendasion wenno panagsasarita ti pamilia.

Mabalin a maysa met a makagapu ti kultura. Iti dadduma a paset ti Latin America, masapul nga ilaksid ti lalaki ti agraraira a kultura tapno mayebkasna ti kinadungngona ken baketna. Iti adu a pagilian iti Oriente ken Africa, maisalungasing iti tradision no iyebkas wenno ipakita ti maysa ti panagayatna. Mabalin a narigat kadagiti lallaki no ibagada ti “Ay-ayatenka” kadagiti assawa wenno annakda. Nupay kasta, makasursurotayo manipud iti kangrunaan a relasion iti pamilia, a napaneknekan a natibker iti naunday a tiempo.

Mapagwadan a Relasion iti Pamilia

Ti kasayaatan nga ulidan para iti pamilia isu ti nasinged a relasion ni Jehova a Dios ken ti bugbugtong nga Anakna. Perpekto ti panangipakitada iti ayatda iti maysa ken maysa. Iti di mabilang a rinibu a tawen, ti espiritu a parsua a nayam-ammo idi agangay kas ni Jesu-Kristo tinagiragsakna ti naragsak a relasion iti Amana. Dineskribirna ti relasionda iti kastoy a pamay-an: “Siak daydiay pakaay-ayatanna unay iti inaldaw, yantangay maragragsakanak iti sanguananna iti isuamin a tiempo.” (Proverbio 8:30) Natalged unay ti Anak iti panagayat ni Amana nga uray la ipakaammona iti sabsabali nga inaldaw a maay-ayatan unay ni Jehova kenkuana. Kanayon a naragsak ni Jesus iti dasig ni Amana.

Uray idi adda ditoy daga ni Jesus kas tao, naipanamnama iti Anak ti Dios ti nasged nga ayat ti Amana. Kalpasan a nabautisaran ni Jesus, nangngegna ti timek ni Amana: “Daytoy ti Anakko, ti dungdungnguen, nga inanamongak.” (Mateo 3:17) Anian a makaparegta nga ebkas ti ayat idi rugrugi ti mision ni Jesus ditoy daga! Natukay la ketdi ti pusona a makangngeg iti anamong ni Amana bayat a naan-anay a nalagipna ti biagna idiay langit.

Gapuna, naan-anay nga impakita ni Jehova ti kasayaatan nga ulidan iti panangyebkas iti ayat iti sapasap a pamiliana. No mamatitayo ken ni Jesu-Kristo, matagiragsaktayo met ti pammateg ni Jehova. (Juan 16:27) Nupay awan mangngegtayo a timek manipud langit, mariknatayo ti ayat ni Jehova a nayebkas babaen ti nakaparsuaan, ti probision a daton a pangsubbot ni Jesus, ken iti dadduma pay a pamay-an. (1 Juan 4:9, 10) Umimdeng pay ni Jehova kadagiti kararag ken sungbatanna dagitoy iti kasayaatan a pamay-an a pagimbagantayo. (Salmo 145:18; Isaias 48:17) Bayat a pasingedentayo ti relasiontayo ken Jehova, mapaunegtayo ti apresasiontayo iti naayat a panangaywanna.

Nasursuro ni Jesus iti Amana no kasano nga ipakita ti empatia, konsiderasion, kinamanangngaasi, ken nasged a pannakaseknan iti sabsabali. Inlawlawagna: “Aniaman a bambanag ti aramiden [ti Ama], dagitoy a banag ti aramiden met ti Anak iti umasping a pamay-an. Ta ti Ama addaan panagayat iti Anak ket isu ipakitana kenkuana ti amin a bambanag nga aramidenna.” (Juan 5:19, 20) No kasta, masursurotayo ti epektibo a pamay-an ti panangyebkas iti pammateg babaen ti panangadal iti ulidan ni Jesus bayat ti kaaddana ditoy daga.​—Filipos 1:8.

Panagayat iti Uneg ti Pamilia​—Kasano?

Yantangay ti “Dios ket ayat” ken naparsuatayo “iti ladawanna,” kabaelantayo a marikna ken mayebkas ti ayat. (1 Juan 4:8; Genesis 1:26, 27) Ngem saan a nainkasigudan a maaramidtayo dayta. Tapno mayebkastayo ti panagayat iti asawa ken annaktayo, masapul a mariknatayo nga umuna dayta. Agbalintayo koma a managpaliiw, ket siputantayo dagiti makaay-ayo a galadda, uray agparang a bassit ti pateg dagitoy iti damo, ken utobenyo dagita a kapaliiwan. ‘Awan ti makaay-ayo ken lakayko [ken baketko wenno kadagiti annakko],’ mabalin a kunayo. Dagidiay naitulag a mayasawa ket nalabit bassit ti mariknada a panagayat iti assawada. Adda dagiti di mayat a maaddaan iti annak. Ngem utobenyo no kasano ti panagrikna ni Jehova maipapan iti piguratibo nga asawana, ti nasion ti Israel, idi maikasangapulo a siglo K.K.P. Nupay pinanunot ni propetana nga Elias nga awan ti sabali nga agdaydayaw ken Jehova kadagiti sangapulo a tribu ti Israel, siaannad a tiningiting ni Jehova ida ket nakasarak iti adu a bilang ti tattao​—7,000 amin​—nga addaan iti makaay-ayo a galad iti imatangna. Matuladyo kadi ni Jehova babaen ti panangsapulyo iti naimbag kadagiti kameng ti pamiliayo?​—1 Ar-ari 19:14-18.

Ngem tapno ti panagayatyo ket marikna dagiti dadduma a kapamiliayo, masapul nga alistokayo a mangiparikna iti dayta. Tunggal adda madlawyo a nasayaat, iyebkasyo ti apresasionyo. Iti panangdeskribirna iti makabael a babai, dinakamat ti Sao ti Dios ti maysa a makapainteres a galad ti pamiliana: “Bimmangon ti annakna ket kinunada nga isu naragsak; ti makinkukua kenkuana bumangon, ket isu idaydayawna.” (Proverbio 31:28) Siputanyo no kasano kalaka nga inyebkas dagiti kameng ti pamilia ti apresasionda iti maysa ken maysa. Babaen ti berbal a panangpadayawna ken baketna, maipakita ti ama ti nasayaat nga ulidan a suroten ti anakna, a mangparegta kenkuana nga agbalin a nalaing a mangkomendar iti agbalinto nga asawana.

Kasta met, komendaran koma dagiti nagannak dagiti annakda. Makatulong dayta a mangipasagepsep iti puspuso dagiti annak ti panagraem iti bagi. Total, kasano koma a ti maysa a tao ‘maayatna ti padana a tao a kas iti bagina’ no awan ti panagraemna iti bagina? (Mateo 22:39) Iti sabali a bangir, no kanayon a babalawen dagiti nagannak dagiti annakda, a dida pulos komendaran ida, naglaka a mapukaw dagiti ubbing ti panagraemda iti bagida ken mabalin a marigatanda a mangipakita iti panagayat iti sabsabali.​—Efeso 4:31, 32.

Makasarakkayo iti Tulong

Kasanon no saankayo a dimmakkel iti naayat a sangakabbalayan? Masursuroyo latta nga iyebkas ti panagayat. Ti umuna nga addang isu ti panangammo iti parikut ken bigbigen a kasapulan ti panagbalbaliw. Ti Sao ti Dios, ti Biblia, ket makatulong unay iti daytoy a banag. Mayasping dayta iti sarming. No sukimatentayo ti bagitayo kadagiti arig-sarming a sursuro ti Biblia, makitatayo dagiti depekto wenno pakapilawan iti panagpampanunottayo. (Santiago 1:23) Maitunos kadagiti sursuro ti Biblia, mabaliwantayo ti aniaman a di mayanatup a pagannayasan. (Efeso 4:20-24; Filipos 4:8, 9) Kasapulan a regular nga aramidentayo dayta, a pulos a ‘di sumuko nga agaramid iti nasayaat.’​—Galacia 6:9.

Adda dagiti marigatan a mangipakita iti panagayat gapu iti pamay-an ti pannakapadakkel wenno kulturada. Ngem ipakita dagiti nabiit pay a panagadal a mabalin a mapagballigian dagiti kasta a lapped. Ni Dr. Daniel Goleman, maysa nga espesialista iti salun-at ti isip, inlawlawagna a ‘mabalin a mabalbaliwan uray dagiti nairamut unay nga ugali a nasursuro manipud kinaubing.’ Nasurok a 19 a siglo ti napalabas, impatuldo ti Biblia a babaen ti tulong ti espiritu ti Dios, mabalin a mabalbaliwan uray dagiti nairamut unay a pagannayasan ti puso. Balakadannatayo: “Uksobenyo ti daan a personalidad agraman dagiti aramidna, ket kawesanyo ti bagbagiyo iti baro a personalidad.”​—Colosas 3:9, 10.

Mientras maammuanda ti parikut, mabalinda a pagadalan ti Biblia kas pamilia a sipapanunot iti kasapulanda. Kas pagarigan, apay a di kitaen ti sao a “panagayat” iti konkordansia ti Biblia? Nalabit makasarakkayo iti teksto a kas iti daytoy: “Nangngegyo ti panagibtur ni Job ket nakitayo ti nagbanagan nga impaay ni Jehova, a ni Jehova nadungngo unay iti panagayat ken naasi.” (Santiago 5:11) Kalpasanna, utobenyo ti salaysay ti Biblia maipapan ken ni Job, nga imutektekanyo no kasano a ni Jehova nadungngo ti panagayatna ken naasi ken ni Job. Awan duadua a kayatyo a tuladen ni Jehova iti panagbalin a nakadungdungngo iti panagayat ken naasi iti pamiliayo.

Ngem kas imperpekto, “maitibkoltayo amin iti adu a daras” iti panagsasaotayo. (Santiago 3:2) Iti uneg ti pamilia, nalabit a saan a makaparegta ti panagsasaotayo. Ditoy a nasken ti panagkararag ken panagpannuray ken ni Jehova. Saankayo a sumuko. “Agkararagkayo a di agressat.” (1 Tesalonica 5:17) Tulongan ni Jehova dagidiay agsapsapul iti panagayat ti pamiliana ken dagidiay agtarigagay a mangipakita iti dayta ngem malaplapdanda.

Kanayonanna, ni Jehova siaasi a nangipaay iti tulong iti kongregasion Kristiano. Insurat ni Santiago: “Adda aya asinoman a masaksakit kadakayo [iti naespirituan]? Ayabanna koma dagiti lallakay iti kongregasion, ket ikararaganda koma, nga isu sapsapuanda iti lana iti nagan ni Jehova.” (Santiago 5:14) Wen, dagiti panglakayen iti kongregasion dagiti Saksi ni Jehova dakkel ti maitulongda kadagiti pamilia a dagiti kamengna ket marigatan nga agiinnayat. Nupay saanda a sikolohista, dagiti panglakayen siaanus a matulonganda dagiti kapammatianda, a saanda nga idiktar no ania ti aramidenda, no di ket ipalagipda kadakuada ti panangmatmat ni Jehova ken agkararagda a kaduada ida ken maipaay kadakuada.​—Salmo 119:105; Galacia 6:1.

Iti kaso da Tohru ken Yoko, kanayon ida nga inimdengan ken liniwliwa dagiti Kristiano a panglakayen. (1 Pedro 5:2, 3) Adda dagiti gundaway a bisitaen ida ti maysa a panglakayen ken ti asawana tapno makapulapol ni Yoko ti maysa nga addaan kapadasan a Kristiano a babai, a makabael a mangisubli ken ni Yoko iti ‘rikriknana nga ayatenna ti asawana.’ (Tito 2:3, 4) Babaen ti panangipakita iti pannakaawat ken simpatia iti sagsagabaen ken ladingit dagiti pada a Kristiano, agserbi dagiti panglakayen a “paglemmengan a lugar manipud iti angin ken lugar a pakaitalimengan manipud iti natutudo a bagyo.”​—Isaias 32:1, 2.

Babaen ti tulong dagiti naasi a panglakayen, nabigbig ni Tohru nga adda parikutna iti panangyebkas iti emosionna ken, “kadagiti maudi nga aldaw,” rarauten ni Satanas ti urnos iti pamilia. (2 Timoteo 3:1) Inkeddeng ni Tohru a sanguen ti parikutna. Nangrugi a maamirisna a ti pannakapaayna a mangyebkas iti ayat ket gapu ta awan ti ayat a naiparikna kenkuana idi ubing pay. Babaen ti napasnek a panagadal iti Biblia ken panagkararag, in-inut a nasursuro ni Tohru nga ipaay ti emosional a kasapulan ni Yoko.

Nupay kinagurana ni Tohru, idi naawatan ni Yoko ti nalikudan ti pamilia ni lakayna ken nautobna dagiti bukodna a pagkurangan, nangaramid iti napasnek a panangikagumaan tapno makitana ti naimbag a banag iti asawana. (Mateo 7:1-3; Roma 5:12; Colosas 3:12-14) Sipapasnek a kiniddawna ken Jehova ti bileg tapno maitultuloyna nga ayaten ni lakayna. (Filipos 4:6, 7) Kamaudiananna, mayebkasen ni Tohru ti ayatna, a nangparagsak ken ni baketna.

Wen, uray marigatankayo a makarikna ken mangyebkas iti panagayat iti pamilia, sigurado a mabalinyo a mapagballigian dayta a parikut. Mangipaay ti Sao ti Dios iti nasayaat a panangiwanwan. (Salmo 19:7) Babaen ti panangammo iti kinaserioso ti banag, panangikagumaan a makita ti naimbag kadagiti kapamiliayo, panagadal ken panangyaplikar iti Sao ti Dios, panagpannuray ken Jehova babaen ti napasnek a panagkararag, ken panagpatulong kadagiti nataengan a Kristiano a panglakayen, mapagballigianyo ti kasla dakkel a bangen iti nagbaetanyo ken ti pamiliayo. (1 Pedro 5:7) Makapagrag-oka met, kas iti maysa nga asawa a lalaki idiay Estados Unidos. Naparegta a mangyebkas iti panagayatna ken baketna. Idi naituredna nga ibaga ti “Ay-ayatenka,” nasorpresa ni baketna. Buyogen ti lulua ti rag-o kadagiti matana, kinuna ni baketna: “Ay-ayatenka met, ngem itatta laeng nga inyebkasmo dayta iti uneg ti 25 a tawen.” Saanyo koma nga urayen ti kasta kabayag sakbay nga iyebkasyo ti pammategyo iti asawayo ken kadagiti annakyo!

[Footnote]

[Ladawan iti panid 28]

Mangipapaay ni Jehova iti tulong babaen ti Saona, ti Biblia