Iti Baybay ti Galilea
SIGUN iti salaysay ti Marcos 4:35-41, nagbarangay ni Jesus ken dagiti adalanna iti panangballasiwda iti Baybay ti Galilea. Mabasatayo: “Ita giddato a dimteng ti dakkel a nadawel nga allawig, ket dagiti dalluyon immabla-ablatda iti barangay, iti kasta ngannganin matinep ti barangay. Ngem isu [ni Jesus] adda iti kutit, a matmaturog a sipupungan.”
Daytoy ti kakaisuna a nagparangan iti Biblia ti Griego a sao para iti ‘pungan.’ Gapuna, saan nga ammo dagiti eskolar ti eksakto a kaipapanan ti sao a nausar ditoy. Iti kaaduan a Biblia, naipatarus ti sao kas “pungan.” Ngem ania a kita ti pungan dayta? Iti orihinal a lenguahe, tinukoy ni Marcos ti pungan iti wagas a mangipasimudaag a dayta ket alikamen ti barangay. Maysa a barangay a nadiskobre iti asideg ti Baybay ti Galilea idi 1986 ti mangipalgak iti posible a kaipapanan ti Griego a sao nga inusar ni Marcos.
Ipalgak dagiti panagadal a ti walo a metro ti kaatiddogna a barangay ket paandaren dagiti layag ken gaud. Nausar dayta iti panagkalap ken addaan iti kutit a mangtengngel iti dakkel ken nadagsen nga iket. Daytoy a barangay ket napattapatta a nausar idi 100 K.K.P. agingga 70 K.P. ken mabalin a kasta ti kita ti barangay nga inusar ni Jesus ken dagiti adalanna. Ni Shelley Wachsmann, a nakipaset iti panangkabakab iti barangay, pinutarna ti libro a The Sea of Galilee Boat—An Extraordinary 2000 Year Old Discovery. Kinunana a ti banag a ‘nagpunganan’ ni Jesus ket nakasako a darat a panimbeng iti barangay. Maysa a beterano a mangngalap manipud Jaffa nga addaan kapadasan iti panagkalap babaen ti iket ti nagkuna: “Idi agtutuboak, dagiti barangay nga us-usarek iti Mediteraneo ket kanayon nga addaan iti maysa wenno dua a sako a naglaon iti darat. . . . Mailugan dagitoy kas panimbeng iti barangay. No saan a mausar dagitoy, ikabilmi ida iti kutit. No adda nabannog, sumirok iti kutit, sa agpungan iti nakasako a darat iti pannaturogna.”
Adu nga eskolar ti mamati a ti panangiladawan ni Marcos kaipapananna a nagpungan ni Jesus iti nakasako a darat iti kutit, ti katalgedan a paset ti barangay no agbagyo. Aniaman ti eksakto nga itsura dayta a pungan, ti kapatgan a punto ket ti napasamak kalpasanna. Babaen ti tulong ken pannakabalin ti Dios, pinasardeng ni Jesus ti bagyo iti baybay. Uray dagiti adalan inyimtuodda: “Siasino a pudpudno daytoy, agsipud ta uray ti angin ken ti baybay agtulnogda kenkuana?”