Dagiti Pagimbagan ti Panagbalin a Nasungdo

ITI dadduma a pagilian, agririnnabak dagiti ubbing babaen ti panangikabilda iti puriket iti sueter ti kaay-ayamda. Dumket dagiti puriket iti kawes ti ubing, ket saan a maregreg dagita uray magna, agtaray, aglagto, wenno yegyegenna ti bagina. Maikkat la dagita no saggaysaenna nga ikkaten. Para kadagiti ubbing, maysa dayta a panagaangaw.

Siempre, saan nga amin ket mayat a mapuriketan, ngem amin ket agsidsiddaaw iti abilidad dagiti puriket a dumket. Ti tao a nasungdo ket addaan iti umasping a galad. Ti nasungdo taginayonenna ti agpaut a relasion. Simamatalek nga itungpalna dagiti pagrebbengan ken annongenna mainaig iti dayta a relasion uray pay no narigat dayta gapu kadagiti kasasaad. Ti sao a “kinasungdo” ipalagipna dagiti galad a kas iti debosion ken panagbalin a napudno. Ngem nupay nalabit kayatmo a nasungdo kenka dagiti tattao, desididoka met laeng aya nga agbalin a nasungdo kadagiti sabsabali? No wen, siasino dagiti rumbeng a pakitaam iti kinasungdo?

Napateg ti Kinamatalek iti Asawa

Ti kinasungdo ket napateg iti panagasawa, ngem makapaladingit ta masansan a di maiparangarang dayta. No ti lalaki ken babai ket agtalinaed a matalek iti sinapataanda kas agassawa​—ti karinkarida nga agtalinaedda nga agkadua ken agbinnulig​—napateg dayta nga addang tapno makapagbiagda a naragsak ken natalged. Apay? Agsipud ta dagiti tattao naparsuada nga addaan iti panagkasapulan a mangipakita ken mapakitaan iti kinasungdo. Kastoy ti kinuna ti Dios idi pinagtiponna da Adan ken Eva iti minuyongan ti Eden: “Ti maysa a lalaki panawannanto ti amana ken ti inana ket masapul a makitipon iti asawana.” Agaplikar met dayta iti asawa a babai; masapul a tumipon met ken ni lakayna. Masapul nga agtinnulong ken nasungdo dagiti agassawa iti maysa ken maysa.​—Genesis 2:24; Mateo 19:3-9.

Siempre, rinibribun a tawen ti napalabas. Kayatna kadi a sawen a saanen a praktikal ita ti kinasungdo iti asawa? Kaaduan ti agkuna a praktikal latta. Natakuatan dagiti managsirarak idiay Alemania a 80 porsiento ti mangibilang a nakapatpateg ti kinamatalek iti asawa. Naiganuat ti maikadua a surbey tapno maammuan dagiti kangrunaan a matarigagayan a galad iti lallaki ken babbai. Maysa a grupo dagiti lallaki ti nakiddaw a mangilista kadagiti lima a galad a kangrunaan a magustuanda kadagiti babbai, ken maysa a grupo dagiti babbai ti nakiddaw a mangilista iti lima a galad a kangrunaan a magustuanda kadagiti lallaki. Nagminar a ti kinamatalek ti kapatgan a galad agpadpada kadagiti lallaki ken babbai.

Wen, ti kinasungdo ket paset ti nabileg a pundasion ti naballigi a pagassawaan. Kaskasdi, kas nakitatayo iti immuna nga artikulo, maap-apresiar ti kinasungdo ngem di unay maiparparangarang. Kas pagarigan, ti nangato a bilang ti diborsio iti adu a pagilian paneknekanna a nasaknap ti di kinasungdo. Kasano a dagiti agassawa maliklikanda daytoy a pagannayasan ken makapagtalinaedda a nasungdo iti maysa ken maysa?

Ti Kinasungdo Patibkerenna ti Relasion ti Agassawa

Maipakita ti kinasungdo no ti agassawa mangsapulda kadagiti gundaway a mapasingkedanda ti singgalutda iti maysa ken maysa. Kas pagarigan, kaaduanna a nasaysayaat nga ibaga “kukuata” imbes a “kukuak”​—“gagayyemta,” “annakta,” “pagtaenganta,” “kapadasanta,” ken dadduma pay. No mangaramidda kadagiti plano ken pangngeddeng​—maipapan man iti balay, panggedan, panangpadakkel iti ubing, paglinglingayan, bakasion, wenno narelihiosuan nga aktibidad​—​nasayaat nga ikabilangan ti agassawa ti rikna ken kapanunotan ti tunggal maysa.​—Proverbio 11:14; 15:22.

Maipakita ti kinasungdo no tunggal asawa ipakitana a kasapulan ken ipatpategna ti asawana. Marikna ti maysa nga isu ket saan a natalged no ti asawana ket nasinged unay iti maysa a di kasekso. Ti Biblia balakadanna dagiti lallaki nga agmatalekda ‘iti asawa ti kinaagtutuboda.’ Ti asawa a lalaki masapul a saanna nga ipalubos a ti pusona agtarigagay iti makakayaw nga atension ti maysa a babai a saanna nga asawa. Masapul a liklikanna ti seksual a relasion iti sabali a babai. Iballaag ti Biblia: “Asinoman a makikamalala iti maysa a babai awanan iti puso; daydiay mangaramid iti dayta daddadaelenna ti bukodna a kararua.” Uray kadagiti assawa a babbai makalikaguman dayta a nangato a pagalagadan ti kinamatalek.​—Proverbio 5:18; 6:32.

Masayang ngata ti panangikagumaan nga agbalin a matalek iti asawa? Saan. Pagbalinenna a natibtibker ken manayon ti relasion ti agassawa, ken magunggonaanda kas indibidual. Kas pagarigan, no ti asawa a lalaki ket simamatalek nga aramidenna ti pagimbagan ni baketna, natalged ti rikna ni baketna ket tumulong dayta kenkuana a mangiparangarang kadagiti kasayaatan a galadna. Kasta met ti asawa a lalaki no matalek ni baketna. Ti determinasionna nga agbalin a nasungdo ken ni baketna tumulong kenkuana a mangsalimetmet kadagiti nalinteg a prinsipio iti amin a benneg ti biagna.

No adda tiempo a makapasarda iti pakarigatan, ti kinasungdo ti mangiparikna a natalgedda nga agpadpada. Iti sabali a bangir, iti pagassawaan nga awan ti kinasungdo, ti masansan a reaksion no adda dagiti parikut isu ti panagsina wenno panagdiborsio. Imbes a mangsolbar kadagiti parikut, ti kasta nga addang masansan a mangibunga kadagiti dadduma pay a parikut. Idi dekada 1980, maysa a nalatak a fashion consultant ti nangpanaw ken ni baketna ken iti pamiliana. Nakasarak kadi iti kinaragsak kas agsolsolo? Duapulo a tawen kalpasanna, inaklonna a ti isisinana ti namagbalin kenkuana a “naladingit ken maburburiboran ken di makaturturog gapu ta kailiwna dagiti annakna.”

Kinasungdo iti Nagbaetan Dagiti Nagannak ken Annak

No nasungdo dagiti nagannak iti maysa ken maysa, dakkel ti posibilidad a masursuro met dagiti annakda ti agbalin a nasungdo. Inton dadakkeldan, dagiti annak a napadakkel iti pamilia nga addaan iti kinasungdo ken ayat nalaklakada ti agbalin a responsable kadagiti assawada ken uray kadagiti nagannakda bayat a kumapuy dagitoy gapu iti kinalakay ken kinabaket.​—1 Timoteo 5:4, 8.

Siempre, saan a kanayon a dagiti nagannak ti umuna a kumapuy iti pisikal. No dadduma, agkasapulan ti maysa nga anak iti matalek a panangaywan. Kasta ti nasurok nga 40 a tawen a kasasaad idi da Herbert ken Gertrud​—agpada a Saksi ni Jehova. Ti anakda a ni Dietmar ket agsagsagaba iti muscular dystrophy sipud kinaubingna. Iti naudi a pito a tawen sakbay ti ipupusayna idi Nobiembre 2002, kasapulan ni Dietmar ti naynay a panangaywan ken atension iti aldaw ken rabii. Siaayat nga inaywanan dagiti dadakkelna. Nangipasdekda pay iti medikal nga alikamen iti pagtaenganda ken nanggun-odda iti medikal a pannakasanay. Nagsayaat ti impakitada a kinasungdo iti pamilia!

Napateg ti Kinasungdo iti Panaggayyem

“Mabalin a naragsak ti maysa a tao uray awanan iti asawa, ngem narigat nga agbalin a naragsak no awanan iti gayyem,” kuna ni Birgit. Nalabit umanamongkayo. Kasadoka man wenno saan, ti kinasungdo ti maysa a nasayaat a gayyem paragsakenna ti pusom ken pasayaatenna ti kalidad ti biagmo. Siempre, no kasadoka, ti asawam ti rumbeng a kasingedan a gayyemmo.

Ti gayyem ket saan laeng a maysa nga am-ammo. Mabalin nga adu ti am-ammotayo​—kaarruba, katrabahuan, ken dagiti tattao a masansan a makalangentayo. Ti pudno a panaggayyem ket agkasapulan iti tiempo, panagregget, ken emosional a pannakaikumit. Pakaidayawan ti agbalin a gayyem ti maysa a tao. Ti panaggayyem ket mangyeg kadagiti pagimbagan, ngem adda dagiti kakuyogna a responsabilidad.

Masapul ti nasayaat a komunikasion kadagiti gagayyemtayo. No dadduma, maaramid ti panagsarita gapu ta kasapulan. “No adda parikut ti maysa kadakami, agsaritakami iti gayyemko iti telepono maminsan wenno mamindua kada lawas. Makaliwliwa a maammuan nga adda maysa a sisasagana nga umimdeng,” inlawlawag ni Birgit. Saan a lapped ti kaadayo ti maysa ken maysa. Rinibu a kilometro ti kaadayo ni Gerda ken ni Helga, ngem nagbalinda a nasayaat nga aggayyem iti nasurok a 35 a tawen. “Regular nga agsinnuratkami,” inlawlawag ni Gerda, “nga isalaysaymi dagiti kapadasan ken deskribirenmi ti marikriknami, naragsak man dagita wenno saan. Maragsakanak unay no adda surat ni Helga. Talaga nga agkadutdotankami.”

Napateg ti kinasungdo no iti panaggayyem. Ti aramid a di kinasungdo mabalin a dadaelenna uray ti nabayagen a relasion. Gagangay iti aggayyem a balakadanda ti maysa ken maysa uray maipapan kadagiti kompidensial a banag. Naimpusuan ti panagsarita dagiti aggayyem nga awan ti panagamak a matagibassit ida wenno madadael ti panagtalekda. Kuna ti Biblia: “Ti pudno a kadua agayat iti isuamin a tiempo, ken ti kabsat a mayanak no adda rigat.”​—Proverbio 17:17.

Yantangay dagiti gagayyem impluensiaanda ti panunot, rikna, ken tignaytayo, napateg a makigayyemtayo laeng kadagiti tattao a ti wagas ti panagbiagda ket maitunos kadatayo. Kas pagarigan, siguraduenyo a ti pakigayyemanyo ket dagiti indibidual a kapadayo ti patpatien, moral a panangmatmat, ken pagalagadanda mainaig iti naimbag ken dakes. Dagiti kasta a gagayyem tulongannakayo a mangragpat kadagiti kalatyo. Total, apay koma a tarigagayanyo ti makisinninged iti maysa a naiduma dagiti pagalagadan ken moral a paniriganna? Ti Biblia ipakitana ti kinapateg ti panangpili kadagiti umiso a gagayyem idi kunana: “Daydiay makipagna kadagiti masirib a tattao agbalinto a masirib, ngem daydiay addaan kadagiti pannakilangen kadagidiay maag nakadakdakesto ti pagtungpalanna.”​—Proverbio 13:20.

Masursuro ti Kinasungdo

No masursuro ti maysa nga ubing ti mangikabil iti puriket iti kawes ti sabali, kayatna la ketdi nga ulit-uliten dayta nga ay-ayam. Kasta met laeng ti maysa a tao a nasungdo. Apay? Agsipud ta bayat nga itultuloytayo nga alagaden ti kinasungdo, nalaklakanto nga aramiden dayta. No ti maysa a tao sursuruenna sipud kinaubingna no kasano ti agbalin a nasungdo iti uneg ti pamilia, nalaklakanto kenkuana ti makigayyem maibatay iti kinasungdo. Inton agangay, ti kasta a nabileg ken natibker a relasion ti mangipasigurado iti kinasungdo iti panagasawa. Tumulong met dayta kenkuana nga agbalin a nasungdo iti kapatgan pay laeng a relasion.

Kinuna ni Jesus a ti kadakkelan a bilin ket ti panangayat ken ni Jehova a Dios buyogen ti amin a puso, kararua, panunot, ken pigsatayo. (Marcos 12:30) Kaipapanan daytoy a kasapulan a naan-anay a nasungdotayo iti Dios. Ti panagbalin a nasungdo ken ni Jehova a Dios mangyeg kadagiti nabaknang a gunggona. Saannatayonto a paayen wenno upayen, agsipud ta kunana: “Nasungdoak.” (Jeremias 3:12) Wen, ti kinasungdo wenno kinamatalek iti Dios mangyeg kadagiti manayon a gunggona.​—1 Juan 2:17.

[Blurb iti panid 6]

Ti kinasungdo ti naimbag a gayyem paragsakenna ti pusom

[Ladawan iti panid 5]

Dagiti nasungdo nga agkakapamilia asikasuenda dagiti kasapulan ti maysa ken maysa