Nasayaat a Panaglinglingay a Makapagin-awa

“Uray no mangmangan wenno umin-inum wenno agar-aramidkayo iti aniaman pay a banag, aramidenyo ti amin a bambanag a maipaay iti dayag ti Dios.”​—1 CORINTO 10:31.

1, 2. Apay a mamatmatan kas “sagut ti Dios” dagiti makaparagsak nga aktibidad, ngem ania ti prangka a pakdaar ti Biblia?

NATURAL a tarigagayantayo ti makipaset kadagiti makaparagsak nga aktibidad. Ti naragsak a Diostayo, ni Jehova, kayatna a tagiragsakentayo ti biag, isu a nangipaay iti aglaplapusanan a probision tapno agbalin a posible dayta. (1 Timoteo 1:11; 6:17) Insurat ni masirib nga Ari Solomon: “Naammuak nga awanen ti nasaysayaat . . . ngem ti panagrag-o . . . ken kasta met a ti tunggal tao mangan ken pudno nga uminum ken makakita iti imbag iti isuamin a napinget a panagtrabahona. Dayta ti sagut ti Dios.”​—Eclesiastes 3:12, 13.

² Talaga a makapagin-awa ti kasta a panagrag-o bayat nga ut-utoben ti tao ti nasayaat a nagapuananna, nangnangruna no naragsak a kalangenna ti pamilia wenno gagayyemna. Mabalin a matmatan dayta kas maysa a “sagut ti Dios.” Nupay kasta, saan a gapu ta naparabur ti Namarsua ket makipasettayon iti nalabes a panagragragsak. Ti Biblia kondenarenna ti panagbartek, kinarawet, ken imoralidad, a namakdaar a dagidiay mangar-aramid iti kasta ‘dida tawiden ti pagarian ti Dios.’​— 1 Corinto 6:9, 10; Proverbio 23:20, 21; 1 Pedro 4:1-4.

3. Ania ti tumulong kadatayo a makapagtalinaed a siririing iti naespirituan ken silalagip iti naindaklan nga aldaw ni Jehova?

³ Kabayatan dagitoy napeggad a maudi nga al-aldaw, maipaspasango dagiti Kristiano iti awan kaaspingna a karit no kasano ti agbiag a nainsiriban iti nalulok a lubong a di maaringan kadagiti aramidna. (Juan 17:15, 16) Kas naipadto, dagiti tattao iti kaaldawantayo nagbalinda a “managayat iti ragragsak imbes a managayat iti Dios” nga uray la ‘saanda nga ikankano’ ti pammaneknek nga asidegen ti “dakkel a rigat.” (2 Timoteo 3:4, 5; Mateo 24:21, 37-39) Pinakdaaran ni Jesus dagiti pasurotna: “Asikasuenyo ti bagbagiyo tapno dagiti pusoyo saanda a pulos madagsenan iti nalabes a pampannangan ken nakaro a panagin-inum ken kadagiti pakaringgoran iti biag, ket giddato a dayta nga aldaw kellaat nga umay kadakayo kas maysa a silo.” (Lucas 21:34, 35) Kas ad-adipen ti Dios, determinadotayo a mangipangag iti pakdaar ni Jesus. Saan a kas iti dakes a lubong iti aglawlawtayo, ikagkagumaantayo ti agtalinaed a siririing iti naespirituan ken silalagip iti naindaklan nga aldaw ni Jehova.―Sofonias 3:8; Lucas 21:36.

4. (a) Apay a narigat ti agbirok iti maiparbeng a paglinglingayan? (b) Ania ti balakad ti Efeso 5:15, 16 a kayattayo nga iyaplikar?

⁴ Saan a nalaka ti lumiklik kadagiti nalulok nga aramid ti lubong, yantangay ti Diablo pinagbalinna dagita a makaay-ayo ken nakalaklaka nga aramiden. Nangnangruna a narigat no agsapsapultayo iti paglinglingayan. Kaaduan kadagiti ituktukon ti lubong ket makaay-ayo “kadagiti nainlasagan a tarigagay.” (1 Pedro 2:11) Saan laeng a kadagiti publiko a lugar a magun-odan ti makadangran a panaglinglingay no di ket uray iti pagtaengan babaen ti babasaen, TV, Internet, ken video. Gapuna, ti Sao ti Dios nainsiriban a balakadanna dagiti Kristiano: “Itultuloyyo ti agaluad a siiinget a ti pannagnayo saan a kas kadagiti nakuneng no di ket kas kadagiti masirib a tattao, a gatangenyo ti nainggundawayan a tiempo maipaay iti bagbagiyo, agsipud ta dagiti aldaw dakesda.” (Efeso 5:15, 16) Babaen laeng ti siiinget a panangsurottayo iti dayta a balakad a masiguradotayo a ti makadangran a panaglinglingay ket saan nga agbalin a makagargari kadatayo, dina busbosen ti adu a panawentayo, ken dina dadaelen ti relasiontayo ken ni Jehova, nga agbanag iti pannakadadaeltayo!―Santiago 1:14, 15.

5. Ania ti gubuayan ti pudpudno a gin-awa?

⁵ Gapu ta okupado dagiti Kristiano, natural laeng a kasapulanda no dadduma ti agaliwaksay. Kinapudnona, kuna ti Eclesiastes 3:4 nga adda “tiempo ti panagkatawa” ken “tiempo ti panaglagtolagto.” Gapuna, ti Biblia dina ibilang ti panaglinglingay kas panangsayang iti oras. Ngem rumbeng a makapagin-awa ti panaglinglingay imbes a mamagpeggad iti espiritualidadtayo wenno mangsinga kadagiti teokratiko nga aktibidadtayo. Maibatay iti kapadasanda, ammo dagiti nataengan a Kristiano a dakdakkel ti ragsak ti panangted. Pinagbalinda a kapatgan iti biagda ti panangaramid iti pagayatan ti Dios ket tagtagiragsakenda ti napaypayso a ‘gin-awa maipaay iti kararuada’ gapu ta imbaklayda ti nalanay a sangol ni Jesus.​—Mateo 11:29, 30; Aramid 20:35.

Panangpili iti Maiparbeng a Panaglinglingay

6, 7. Ania ti tumulong kadakayo a mangikeddeng no ania ti maiparbeng wenno di maiparbeng a paglinglingayan?

⁶ Kasanotay a masigurado a maiparbeng iti Kristiano ti maysa a kita ti panaglinglingay? Dagiti nagannak maipaayanda iti giya dagiti annakda, ken makatulong met dagiti panglakayen no kasapulan. Ngem no an-anagen, saan a masapul nga adda mangibaga kadatayo no ania a kita ti libro, pelikula, ay-ayam, sala, wenno kanta ti saan a maiparbeng. Kinuna ni Pablo a ‘dagiti nataengan a tattao nasanay dagiti pannakabalin ti pannakaawatda a mangilasin agpadpada iti umiso ken di umiso gapu iti panangusarda iti dayta.’ (Hebreo 5:14; 1 Corinto 14:20) Nangidatag ti Biblia kadagiti mangiwanwan a prinsipio. Makatulong kadakayo ti konsiensiayo a sinanay ti Sao ti Dios no ipangagyo dayta.―1 Timoteo 1:19.

⁷ Kinuna ni Jesus a “babaen ti bungana maammuan ti kayo.” (Mateo 12:33) Nasken a liklikanyo ti maysa a paglinglingayan no mangpataud dayta iti nalungsot a bunga a kas iti panaginteres iti kinaranggas, imoralidad, wenno espiritismo. Saan met a maiparbeng ti maysa a paglinglingayan no pagpeggadenna ti biag wenno salun-at ti maysa, no mangyeg iti pannakaupay wenno rigat iti biag, wenno no makaitibkol kadagiti sabsabali. Pinakdaarannatayo ni apostol Pablo nga agbasbasoltayo no madangrantayo ti konsiensia dagiti kapammatiantayo. Insurat ni Pablo: “No agbasolkayo a kasta maikaniwas iti kakabsatyo ket sugatenyo ti konsiensiada a nakapuy, agbasbasolkayo a maikaniwas ken Kristo. Gapuna, no ti taraon itibkolna ti kabsatko, diakto pulos mangan manen iti lasag, tapno saanko a maitibkol ti kabsatko.”​—1 Corinto 8:12, 13.

8. Ania dagiti peggad ti panangusar kadagiti elektroniko nga ay-ayam ken video?

⁸ Nakaad-adu ti elektroniko nga ay-ayam ken video kadagiti pagtagilakuan. Dadduma kadagita ti mabalin a makaipaay iti saan a makadangran a ragragsak ken panagaliwaksay, ngem umad-adun kadagiti kasta a paglinglingayan ti mangitampok kadagiti bambanag a kondenaren ti Biblia. Saan la ketdi a maibilang a pagpalpaliwaan laeng no ti maysa nga ay-ayam kalikagumanna kadagiti agay-ayam a mangdangran ken pumatayda wenno agtignayda iti naalas a pamay-an! Kagura ni Jehova dagidiay “mangay-ayat iti kinaranggas.” (Salmo 11:5; Proverbio 3:31; Colosas 3:5, 6) Ken no ti maysa nga ay-ayam isuronaka nga agbalin a naagum wenno agresibo, bibinegenna ti riknam, wenno ibusenna ti napateg a tiempom, siputam koma dagiti iyegna a peggad iti espiritualidadmo ket dagus a mangaramidka kadagiti panagbalbaliw.―Mateo 18:8, 9.

Panaglinglingay iti Makagunggona a Wagas

9, 10. Ania ti aramiden dagiti manakem a tattao tapno mapennekda ti kasapulanda a panaglinglingay?

⁹ No dadduma, maisaludsod dagiti Kristiano: “Ania a panaglinglingay ti maiparbeng? Nakaad-adu kadagiti ituktukon ti lubong ti maikaniwas kadagiti pagalagadan ti Biblia.” Manamnamayo nga adda dagiti makapnek a paglinglingayan, ngem masapul ti panagregget. Kalikagumanna ti panagplano, nangnangruna iti biang dagiti nagannak. Adu ti mangtagtagiragsak kadagiti makagunggona a panaglinglingay a kaduada ti pamiliada wenno dagiti kakongregasionda. Makaay-ayo ken makapabileg ti saan nga agdardaras a pannangan bayat a mapagsasaritaan dagiti agmalem nga aktibidad wenno ti maysa a topiko ti Biblia. Mabalin met a mayurnos dagiti piknik, maitutop nga ay-ayam, panagkamping, wenno panagpasiar. Makaparagsak ken makapagin-awa ti kakasta a nasayaat a panaglinglingay.

¹⁰ Impadamag ti maysa a panglakayen ken ti asawana nga addaan iti tallo nga annak: “Sipud kinaubingda, karaman nga agdesision dagiti annakmi no sadino ti pagbakasionanmi. No dadduma, palubosanmi ti tunggal maysa a mangikuyog iti nasinged a gayyemna, isu a naragragsak ti bakasionmi. Inikkanmi iti panawen dagiti napapateg a pagteng iti biag dagiti annakmi. Adda dagiti gundaway nga awisenmi iti pagtaenganmi dagiti pamilia ken gagayyemmi iti kongregasion. Agluto, agpapangan, ken agaayamkami iti ruar. Aglugan wenno magnakami nga agpasiar kadagiti kabakiran, a gundawayanmi dagita nga okasion nga agsursuro manipud kadagiti parsua ni Jehova.”

11, 12. (a) Ania ti mabalinyo nga aramiden tapno mairamanyo ti dadduma no agplanokayo iti sagpaminsan a panaglinglingay? (b) Ania a kita dagiti panagtataripnong ti saan a malipatan ti adu?

¹¹ Kas indibidual wenno kas maysa a pamilia, mabalinyo kadi nga iraman ti dadduma no adda dagiti planoyo a sagpaminsan a panaglinglingay? Mabalin nga agkasapulan iti pammaregta ti maysa a balo, maysa a di kasado, wenno maysa nga agsolsolo a nagannak. (Lucas 14:12-14) Mabalinyo met nga iraman ti sumagmamano a kabbaro iti kongregasion. Nupay kasta, agannadtayo a ditay maisarang ida iti aniaman a makadangran nga impluensia. (2 Timoteo 2:20, 21) No marigatan nga agpasiar dagiti addaan iti an-annayen, nalabit a nasayaat no adda taraon a maipan iti pagtaenganda sa pagraranudan dayta.―Hebreo 13:1, 2.

¹² Adu ti saan a makalipat kadagiti panagtataripnong a tinagiragsak dagiti sangaili ti maysa a simple a pannangan, dimngeg no kasano a nagbalin a Kristiano ti dadduma, ken no ania ti timmulong kadagitoy a makapagtalinaed a matalek iti Dios. Mabalin met a mangiruangan kadagiti mapagsasaritaan a topiko ti Biblia, a paregtaen a makipaset ti amin a presente, agraman dagiti ubbing. Babaen ti kasta a panagsasarita, mabalin a makapagpipinnaregta ti tunggal maysa iti wagas nga awan ti asinoman a mapabainan wenno alusiisen.

13. Kasano nga impasdek da Jesus ken Pablo ti ulidan no kasano a maipakita ken awaten ti maysa a panangsangaili?

¹³ Impasdek ni Jesus ti umiso nga ulidan no kasano a maipakita ken awaten ti maysa a panangsangaili. Kanayon nga inaprobetsarna dagiti kasta a gundaway tapno mangiranud kadagiti naespirituan a bendision. (Lucas 5:27-39; 10:42; 19:1-10; 24:28-32) Dagiti nagkauna nga adalanna tinuladda ti ulidanna. (Aramid 2:46, 47) Insurat ni apostol Pablo: “Il-iliwek a makitakayo, tapno maiburayankayo iti naespirituan a sagut tapno mapatibkerkayo; wenno, imbes ketdi, tapno adda koma panagsisinnukat iti pammaregta iti nagtetengngaanyo, iti tunggal maysa babaen ti pammati ti sabali, agpadpada iti pammatiyo ken kaniak.” (Roma 1:11, 12) Umasping iti dayta, dagiti panagtataripnongtayo ket rumbeng a mangilukat iti naespirituan a panagpipinnaregta.―Roma 12:13; 15:1, 2.

Pammalagip ken Panagannad

14. Apay a saan a maiparegta ti dadakkel a sosial a panagtataripnong?

¹⁴ Saan a maiparegta ti dadakkel a sosial a panagtataripnong yantangay masansan a narigat nga imatonan dayta. Sumagmamano a pamilia ti mabalin a mangikeddeng nga agkakaduada nga agpiknik wenno agaayamda a saan a maitampok ti kompetision, ken aramidenda dagitoy iti panawen nga awan ti maapektaran a nateokratikuan nga aktibidad. No presente ti dadduma a panglakayen, ministerial nga adipen, wenno nataengan a kakabsat iti maysa a sosial a panagtataripnong, makaipaayda iti nasayaat nga impluensia ket iti kasta, agbalin nga ad-adda a makapagin-awa ti okasion.

15. Apay a ti panangsangaili nasken nga iramanna ti umiso a panangimaton?

¹⁵ Kadagiti sosial a panagtataripnong, saan koma a liplipatan dagiti maseknan a kasapulan ti umiso a panangimaton. Nupay pagragsakanyo ti mangsangaili, dikay kadi maldaangan a gapu iti pannakaliwayyo, adda bisitayo a maitibkol iti napasamak iti pagtaenganyo? Usigenyo ti prinsipio a nadakamat iti Deuteronomio 22:8. No mangibangon ti Israelita iti maysa a baro a pagtaengan, makalikaguman a mangikabil kadagiti barandilias iti daplat nga atepna, a masansan a pangsangailianna kadagiti bisitana. Apay? “Tapno saanka a mangikabil iti panagbasol iti dara iti balaymo ta amangan no matnag manipud iti dayta ti asinoman nga agtinnag.” Umasping iti dayta, ikabilangam koma ti pisikal ken naespirituan a pagimbagan dagiti sangailim no awisem ida iti maysa a panagtataripnong―nupay liklikam met dagiti saan a nainkalintegan a panangipawil.

16. Ania ti nasken nga aramiden a panagannad no maidasar ti naingel nga inumen iti maysa a sosial a panagtataripnong?

¹⁶ No mangidasar iti naingel nga inumen iti maysa a sosial a taripnong, nasken a maaramid dayta buyogen ti dakkel a panagannad. Adu a manangsangaili a Kristiano ti nangikeddeng a mangidasarda laeng iti naingel nga inumen no personal a maimatonanda ti maidasar kadagiti sangailida. Saan koma a maipalubos ti aniaman a banag a mabalin a mangitibkol kadagiti dadduma wenno manggargari iti asinoman tapno uminom iti nalabes. (Efeso 5:18, 19) Gapu iti sumagmamano a rason, adda dagiti sangaili a mabalin a mangikeddeng a dida uminom iti arak. Iti adu a lugar, maiparit nga uminom iti arak dagidiay saan pay a nakagteng iti edad a kalikaguman ti linteg, isu nga agtulnog dagiti Kristiano kadagiti linteg ni Cesar uray pay no kasla nakaing-inget dagita a paglintegan.―Roma 13:5.

17. (a) No mapatokar dagiti musika iti maysa a sosial a taripnong, apay a napateg nga agbalin a napili ti nangsangaili? (b) No adda panagsasala iti maysa a taripnong, kasano a maipakita ti kinanakman?

¹⁷ Nasken a siguraduen ti nangsangaili a maitunos kadagiti Nakristianuan a prinsipio ti aniaman a musika, salsala, wenno dadduma pay a ragragsak iti okasion. Nagduduma ti kayat a musika, ken nagadu ti pagpilian. Ngem kaaduan a musika iti kaaldawantayo itandudoda ti espiritu ti kinarebelioso, imoralidad, ken kinaranggas. Masapul nga agbalin a napili ti maysa. Saan a masapul a nabannayat tapno maibilang a desente ti maysa a kanta, ngem saan met koma a makagargari wenno bulgar, a nakaar-ariwawa ken gumgumluong ti ritmona. Diyo ipabiang ti panagpili ti musika iti maysa a saan pay a makaapresiar iti kinapateg ti panangtaginayon iti kalkalainganna a kapigsa ti tokar. Nalawag a saan a maitutop para iti maysa a Kristiano dagiti salsala a mangipakita iti saan a nanakman a panaggaraw, a mangitampok kadagiti makagargari a panagkuti ti patong ken barukong.―1 Timoteo 2:8-10.

18. Kasano a dagiti nagannak masalaknibanda dagiti annakda no imatonanda ti sosial nga aktibidad dagitoy?

¹⁸ Nasken nga ammuen dagiti Kristiano a nagannak no ania ti nakaplano kadagiti sosial a taripnong a nakaawisan dagiti annakda, ken iti kaaduan a gundaway, nainsiriban no kaduaenda ida. Nakalkaldaang ta adda dagidiay nangipalubos kadagiti annakda a dumar-ay kadagiti saan a naimatonan a taripnong a nakagargarian ti dadduma a makipaset iti imoralidad wenno dadduma pay a di umiso a kondukta. (Efeso 6:1-4) Uray pay no adda dagiti agtutubo iti arinunos ti kinatin-edyerda ken napaneknekanda a maikarida a mapagtalkan, kasapulanda latta ti tulong tapno ‘maadaywanda dagiti tarigagay a naikasigudan iti kinaagtutubo.’―2 Timoteo 2:22.

19. Ania a kinapudno ti tumulong kadatayo a mangipamaysa iti atensiontayo iti banag a rumbeng a ‘sapulentayo nga umuna’?

¹⁹ Ti sagpaminsan a makagunggona ken makapagin-awa a panaglinglingay ken panagaliwaksay mapagbalinna a naragragsak ti biag. Saan nga ipaidam kadatayo ni Jehova dayta a ragsak, ngem ammotayo nga iti kinapudnona, saan a dagiti kasta nga aktibidad ti tumulong kadatayo a makaurnong kadagiti naespirituan a kinabaknang idiay langit. (Mateo 6:19-21) Tinulongan ni Jesus dagiti adalanna tapno maawatanda a ti kapatgan a banag iti biag isu ti ‘panangsapul nga umuna iti pagarian ken iti kinalinteg ti Dios,’ saan a no ania ti kanen wenno inumen wenno pagkawestayo, “ti bambanag a sigagagar a sapsapulen dagiti nasion.”​—Mateo 6:31-34.

20. Ania nga agkakaimbag a banag ti manamnama dagiti matalek nga adipen ni Jehova manipud iti Naindaklan a Manangipaay?

²⁰ Wen, ‘uray no mangmangan wenno umin-inum wenno agar-aramidtayo iti aniaman pay a banag,’ maaramidtayo ti “amin a bambanag a maipaay iti dayag ti Dios,” nga agyamantayo iti Naindaklan a Manangipaay gapu kadagiti agkakaimbag a banag a tagtagiragsakentayo iti kalkalainganna. (1 Corinto 10:31) Iti Paraiso a daga nga asidegen nga ipaayna, nakaad-adunto ti gundaway a naan-anay a matagiragsak ti kinaparabur ni Jehova, agraman ti makagunggona a panaglalangen dagiti amin a natulnog kadagiti nalinteg a bilbilinna.―Salmo 145:16; Isaias 25:6; 2 Corinto 7:1.

Malagipyo Kadi?

• Apay a dagiti Kristiano ita marigatanda nga agbirok iti makagunggona a panaglinglingay?

• Ania ti sumagmamano a kita ti panaglinglingay a napaneknekan a makapnek kadagiti Kristiano a pamilia?

• Bayat a tagtagiragsaken ti makagunggona a panaglinglingay, ania dagiti pammalagip ken panagannad a nasken a sipapanunot ti maysa?

[Ladawan iti panid 18]

Pilienyo dagiti panaglinglingay a mangpataud kadagiti agkakaimbag a bunga

[Dagiti Ladawan iti panid 19]

Aniada a kita ti panaglinglingay ti laksiden dagiti Kristiano?