No Matungday Dagiti Inanamaen

MABALIN a madismaya ti asinoman a pagassawaan, uray no kasla agkabagayda unay idi agin-innaremda pay. Ngem kasano a ti dua a kasla agkabagay ket saanto gayam nga agkatunosan kalpasan ti panagkinnarida idi aldaw ti kasarda?

Kuna ti Biblia a dagidiay makiasawa ket maaddaandanto iti “ut-ot ken leddaang.” (1 Corinto 7:28, The New English Bible) Masansan a ti kakaro ti kasta a rigat ket gapu iti natauan a kinaimperpekto. (Roma 3:23) Kanayonanna, mabalin a ti agassawa wenno maysa kadakuada ti saan a mangyap-aplikar kadagiti prinsipio ti Biblia. (Isaias 48:17, 18) Ngem no dadduma, ti maysa a lalaki wenno babai ket makiasawa a saan a realistiko dagiti inanamaenna. No mapasamak dayta, mabalin a tumaud ti nakaro a parikut gapu kadagiti di pagkinnaawatan.

Dagiti Saan a Realistiko nga Inanamaen

No maysaka nga asawa a lalaki wenno babai, mabalin nga adu ti inanamaem idi sakbay ti pannakiasawam. Kasta ti kaaduan a tattao. Iwayaam man biit a lagipen ti kita ti biag a ninamnamam. Ti kadi kasasaadmo ita kas naasawaan ket saan a kas iti inanamaem? No kasta, dimo ipapan a saanen a masolbar dagiti parikut. Ti panangyaplikar kadagiti prinsipio ti Biblia ti makatulong kenka a mangilinteg kadagiti bambanag.a (2 Timoteo 3:16) Kabayatanna, nasayaat no usigem ti dadduma kadagiti inanamaem maipapan iti panagasawa.

Kas pagarigan, impagarup ti dadduma a kanayon a romantiko ti biag ti agassawa, kas iti nailadawan kadagiti sarsarita. Wenno nalabit impagarupmo a kanayonkayto nga agkadkadua iti asawam wenno kanayonto a siaannayas ken simamanakem a risutenyo a dua ti tunggal diyo pagkinnaawatan. Adu ti mangipagarup a no makiasawada, din kasapulan nga agteppelda no maipapan iti seksual a tarigagayda. Gapu ta saan a realistiko amin dagitoy a gagangay nga inanamaen iti panagasawa, sigurado nga adda dagiti maupay.​—Genesis 3:16.

Ti sabali pay a saan a realistiko nga inanamaen ket agbalinton a naragsak ti maysa a tao inton addaanen iti asawa. Siempre, gubuayan iti dakkel a rag-o ti kaadda ti katakunaynay iti biag. (Proverbio 18:22; 31:10; Eclesiastes 4:9) Ngem ti kadi panagasawa ti mainanama a namilagruan a solusion ti amin a di panagkinnaawatan? Dagidiay mangipagarup iti dayta masansan a kellaat ken sipapait a maamirisdanto a saan gayam a kasta!

Dagiti Di Mayebkas nga Inanamaen

Realistiko met ketdi ti dadduma nga inanamaen. Ngamin, dadduma kadagitoy ket tartarigagay a maibilang a nainkalintegan. Ngem adda dagiti inanamaen a mabalin a mamataud kadagiti parikut. “Makitkitak dagiti agassawa a maluksaw iti maysa ken maysa gapu ta inanamaen ti maysa kadakuada a mapatgan ti tartarigagayanna, idinto ta saan a pulos nga ammo ti asawana no ania dayta a tarigagay,” kinuna ti maysa a mamalbalakad kadagiti agassawa. Tapno maawatantayo no kasano a rumsua dayta, usigentayo ti sumaganad a kasasaad.

Nakiasawa ni Mary kenni David, nga adayo ti pagnanaedanna manipud iti ili a nakayanakan ni Mary. Sakbay a nagkasarda, naamiris ni Mary nga adunto ti pakarigatanna iti iyaakarna iti baro a lugar​—nangruna ta managbabain. Nupay kasta, nagtalek a tulonganto ni David a makibagay. Kas pagarigan, in-inanamaen ni Mary a kanayon nga adda iti sibayna ni David ken iyam-ammona kadagiti gagayyemna. Ngem saan a kasta ti mapaspasamak. Kanayon a makiinnestoria ni David iti adu a gagayyemna​—isu a maipaspasuli ni Mary a kabbaro a naikamang. Marikna ni Mary nga isu ket nabaybay-an ken kasla di maikabkabilangan. ‘Apay a di man la mangrikna ni David?’ pampanunotenna.

Nalabes kadi ti in-inanamaen ni Mary? Saan met ketdi. Kayatna la ngamin ti agpatulong kenni lakayna a makibagay iti baro nga aglawlawna. Managbabain ni Mary, ket maalumiim a sumango iti nagadu a dina am-ammo. Ngem ti kinaagpaysuanna, di pay pulos dinakdakamat ni Mary ti riknana kenni David. Gapuna, saan nga ammo ni David ti sagsagabaen ni Mary. Ania ti mapasamak no agtultuloy dayta a kasasaad? Mabalin a kumaro ti sakit ti nakem ni Mary, ket iti panaglabas ti tiempo, nalabit a pagarupenna a talaga a saan nga ikabkabilangan ni lakayna ti riknana.

Nalabit, madismaya ken maupayka met no kasla saan a maseknan ti asawam kadagiti kasapulam. No kasta ti mapasamak, ania ti maaramidam?

Iyebkasmo ti Riknam

Talaga a makapaupay no matungday dagiti inanamaem. (Proverbio 13:12) Ngem adda maaramidam iti dayta a kasasaad. “Maguyugoymo ti dadduma no masiribka ken agsaoka a nainsiriban,” kuna ti maysa a proverbio ti Biblia. (Proverbio 16:23, Contemporary English Version) Gapuna, no mariknam nga adda nainkalintegan nga inanamaem a saan a natungpal, ibagam dayta iti asawam.

Ikagumaam nga ibaga ti riknam iti maitutop a tiempo, lugar, ken sasao. (Proverbio 25:11) Agsaoka a sitatanang ken siraraem. Laglagipem a ti kalatmo ket saan a tapno mangakusar iti asawam no di ket tapno ipakaammom kenkuana dagiti inanamaem ken riknam.​—Proverbio 15:1.

Ngem apay a rumbeng nga aramidem dayta? Saan kadi a rumbeng koma a madlaw ti nakonsiderasion nga asawam dagiti kasapulam? Bueno, mabalin a sabali ti panangmatmat ti asawam maipapan kadagiti bambanag, ngem mabalin a siraragsak nga ikabilanganna dagiti kasapulam no ilawlawagmo dayta. Dina kayat a sawen a di naballigi ti panagasawam no iyebkasmo ti riknam, wenno saan nga ebidensia dayta a di manangikabilangan ti asawam.

Isu a dika bumdeng a makisarita iti asawam. Kas pagarigan, iti kasasaad a nadeskribir itay, mabalin koma nga imbaga ni Mary kenni David: “Aminek a marigatanak a makilangen iti nagadu a tao. Agingga a saanak pay a nairuam, mabalin kadi a tulongannak a makiam-ammo kadakuada amin?”

“Nasiglat iti Panagdengngeg”

Usigem ita ti banag iti sabali nga anggulo. Kas pagarigan, inasitgannaka ti asawam ket mariribukan agsipud ta dimo ar-aramiden ti nainkalintegan nga inanamaenna nga aramidem. No kasta ti mapasamak, imdengam ti asawam! Saan laeng a ti panagikalintegan ti pakaseknam. Imbes ketdi, agbalinka a “nasiglat no iti panagdengngeg, nainayad no iti panagsao, nabannayat no iti panagpungtot.” (Santiago 1:19; Proverbio 18:13) Kastoy ti indagadag ni apostol Pablo kadagiti Kristiano: “Tunggal maysa itultuloyna koma a sapulen, saan a ti bukodna a pagsayaatan, no di ket ti pagsayaatan ti sabali a tao.”​—1 Corinto 10:24.

Maaramidmo dayta babaen ti panangikagumaam a manganag iti kapanunotan ti asawam. Kuna ti Biblia: “Dakayo nga assawa a lallaki, agtultuloykayo a makipagtaeng [kadagiti assawayo] iti umasping a pamay-an maitunos iti pannakaammo,” wenno, kas iti patarus ni J. B. Phillips, “dakayo nga assawa a lallaki, ikagumaanyo a tarusan dagiti assawayo.” (1 Pedro 3:7) Siempre, kasta met koma ti ikagumaan nga aramiden dagiti assawa a babbai kadagiti assawada.

Laglagipem nga uray no agkatunosankayo iti asawam, saan a kanayon nga agpada ti panangmatmatyo iti amin a banag. (Kitaenyo ti kahon a “Maymaysa a Buya Ngem Nagduduma a Panangmatmat.”) Kinapudnona, maysa a bendision dayta agsipud ta nasayaat no usigem dagiti bambanag sigun iti panangmatmat ti sabsabali. Iti panagasawayo, pinagtiponyo a dua dagiti agduma nga inanamaen a nagtaud kadagiti banag a kas iti kasasaad ti pamilia ken kulturayo. Pagbanaganna, mabalin nga agin-innayatkayo unay ngem kaskasdi a saan nga agpada dagiti inanamaenyo.

Kas pagarigan, dagiti Kristiano nga assawa mabalin nga ammoda ti prinsipio ti Biblia maipapan iti kinaulo. (Efeso 5:22, 23) Ngem iti espesipiko a pamay-an, kasano ti pannakaidaulo ti pamiliayo, ken kasano a maipakita ti panagpasakup? Agpadpadakayo kadi nga agpapaiwanwan iti dayta a prinsipio ti Biblia, ket talaga kadi nga ikagkagumaanyo a suroten dayta?

Mabalin nga agsupadi met ti kapanunotanyo maipapan iti dadduma pay nga isyu iti inaldaw a panagbiag. Siasino ti mangasikaso iti dadduma a trabaho iti balay? Kaano ken kasano kapaut ti panangbusbos iti tiempo kadagiti kabagian? Kasano nga ipakita dagiti Kristiano nga agassawa nga ipangpangrunada dagiti interes ti Pagarian? (Mateo 6:33) No maipapan iti kuarta, nalaka laeng ti mailumlom iti utang, isu a nakapatpateg ti panagbalin a nainut ken manangipamuspusan. Nupay kasta, ania kadi ti eksakto a kaipapanan ti panagbalin a nainut ken manangipamuspusan? Mabenepisiarankayo a naimbag no dagiti banag a kas kadagitoy ket pagsaritaanyo a naimpusuan ken nabuyogan iti panagraem.

Dagiti kasta a saritaan ti makatulong kadakayo a maaddaan iti nataltalna a panagasawa, uray no agingga ita ket saan pay a natungpal ti dadduma kadagiti inanamaenyo. Kinapudnona, ad-addanto a kabaelanyo nga iyaplikar daytoy a balakad ni apostol Pablo: “Itultuloyyo nga anusan ti maysa ken maysa ken sibubulos a pakawanen ti maysa ken maysa no ti asinoman adda pakaigapuan ti reklamona maibusor iti sabali.”​—Colosas 3:13.

[Footnote]

[Kahon/Ladawan iti panid 10]

MAYMAYSA A BUYA NGEM NAGDUDUMA A PANANGMATMAT

“Iladawanyo iti panunotyo ti adu a turista a mangbuybuya iti maysa a napintas a lugar. Nupay maymaysa ti kitkitaenda, naiduma ti panangmatmat ti tunggal maysa. Apay? Ngamin, sabali ti ayan ti tunggal maysa. Awan ti dua a tao nga eksakto a sitatakder iti isu met la a disso. Maysa pay, saan a maymaysa a paset ti buya ti nakaiturongan ti imatangda. Adda partikular a benneg ti buya a pakaallukoyan ti tunggal maysa. Pudno met dayta iti panagasawa. Uray no agkabagayanda unay, saan nga eksakto nga agpada ti panangmatmat ti agassawa kadagiti bambanag. . . . Ti komunikasion ramanenna ti panagregget tapno mapagtutunos dagiti pagdudumaan. Kasapulan nga iwayaanda ti agsarita.”​—Ti Pagwanawanan, Agosto 1, 1993, panid 4.

[Kahon iti panid 11]

TI MABALINMO NGA ARAMIDEN ITAN

• Usigem manen dagiti inanamaem. Realistikoda kadi? Ad-adu kadi ti inanamaem iti asawam ngem iti nainkalintegan?​—Filipos 2:4; 4:5.

• Ikagumaam a baliwan ti aniaman a saan a realistiko nga inanamaem. Kas pagarigan, imbes a kunaem, “Dikamto pulos agsubsubang,” ikagumaanyo a pagtunosen a sitatalna dagiti nagdumaanyo.​—Efeso 4:32.

• Pagsaritaanyo dagiti inanamaenyo. Ti panaglinnawag ket napateg tapno masursuroyo no kasano nga ipakita ti ayat ken panagraem iti maysa ken maysa.​—Efeso 5:33.

[Ladawan iti panid 9]

Agbalinka koma a “nasiglat iti panagdengngeg” kadagiti pakaseknan ti asawam