Dagiti Pangngeddeng a Mangyeg iti Kinaragsak

“NO LA koma ta saan a kasta ti inaramidko!” Namin-anon nga imbagayo dayta? Kayattayo amin ti agaramid iti desision a ditay pagbabawyan, nangnangruna no apektaranna ti panagbiagtayo. Kasano ngarud a makaaramidtayo iti pangngeddeng a mangyeg iti kinaragsak?

Umuna iti amin, masapul nga adda mapagpannurayantayo a pagalagadan. Adda kadi kasta a pagalagadan? Adu a tattao ti mangipagarup nga awan. Sigun iti surbey iti Estados Unidos, 75 porsiento kadagiti adda iti maikapat a grado ti kolehio ti mamati nga awan a talaga ti pagalagadan a mangikeddeng no ania ti umiso ken di umiso ken nagduduma ti kapanunotan no ania ti naimbag ken dakes depende iti “panangmatmat ti maysa a tao ken iti nadumaduma a kultura.”

Talaga kadi a nainkalintegan a panunoten a dagiti moral nga annuroten ket agpannuray iti kayat ti indibidual wenno ti kaaduan? Saan. No aramiden lattan ti tunggal maysa ti kaykayatna, agbanag dayta iti riribuk. Asino koma ti mayat nga agnaed iti lugar nga awan dagiti linteg, pangukoman, ken polis? Malaksid iti dayta, saan a kanayon a mapagtalkan ti personal a panangmatmat. Mabalin a kayattayo nga aramiden ti pagarupentayo a naimbag, ngem matakuatantayto a nagbidduttayo gayam. Wen, ti intero a pakasaritaan ti tao ti mangpaneknek a pudno ti kinuna ti Biblia: “Saan a kukua ti tao a magmagna uray ti panangiturong iti addangna.” (Jeremias 10:23) Ania ngarud ti pagpaiwanwanantayo no mangaramidtayo kadagiti napateg a pangngeddeng a mangapektar iti biagtayo?

Nainsiriban nga immasideg ken Jesus ti agkabannuag nga agturay a nadakamat iti umuna nga artikulo. Idi sinungbatan ni Jesus ti saludsodna, nagadaw ni Jesus manipud iti Linteg ti Dios. Bigbigen ni Jesus a ni Jehova a Dios ti katan-okan a Gubuayan ti pannakaammo ken sirib ken ammo ti Dios no ania ti kasayaatan maipaay kadagiti parsuana. Maitunos iti dayta, kinuna ni Jesus: “Ti isursurok saanko a kukua, no di ket kukua daydiay nangibaon kaniak.” (Juan 7:16) Wen, ti Sao ti Dios ket mapagtalkan a pagpaiwanwanan a makatulong kadatayo a mangaramid iti nainsiriban a pangngeddeng. Usigentayo ti sumagmamano a prinsipio iti Sao ti Dios a mangyeg iti kinaragsak no mayaplikar.

Ti Nabalitokan a Bilin

Iti nalatak a Sermonna iti Bantay, insuro ni Jesus ti kangrunaan a prinsipio a makatulong kadatayo a mangaramid iti nainsiriban a pangngeddeng maipapan iti pannakilangen kadagiti sabsabali. Kastoy ti kinunana: “Amin a bambanag, ngarud, a kayatyo nga aramiden kadakayo dagiti tattao, masapul a kasta met ti aramidenyo kadakuada.” (Mateo 7:12) Masansan a maawagan daytoy a prinsipio kas ti Nabalitokan a Bilin.

Dadduma ti nangyebkas kadagita a sasao iti negatibo a pamay-an: “Saanmo nga aramiden kadagiti tattao ti bambanag a dimo kayat nga aramidenda kenka.” Tapno makitatayo ti nagdumaan dagita a dua a pamay-an ti pannakayebkas ti Nabalitokan a Bilin, usigentayo ti pangngarig ni Jesus maipapan iti naimbag a Samaritano. Adda Judio a nakabkabil ken naidasay iti kalsada nga agngangabit ken patay. Nakita ti maysa a padi ken maysa a Levita ngem liniklikanda. Gapu ta dida met inan-ano wenno dinangran, makuna a naipakatda ti Nabalitokan a Bilin maitunos iti negatibo a pannakayebkasna. Ngem maisupadi iti dayta, ti Samaritano tinulonganna ti lalaki ket binedbedanna ti sugatna ken impanna iti maysa a pagdagusan. No kasta, impakat ti Samaritano ti Nabalitokan a Bilin maitunos iti positibo a pannakayebkasna gapu ta inaramidna ti kayatna nga aramiden kenkuana ti sabsabali. Umiso dayta a pangngeddengna.​—Lucas 10:30-37.

Nagduduma ti pamay-an tapno maipakattayo ti Nabalitokan a Bilin ken mangyeg dayta kadatayo iti kinaragsak. Kas pagarigan, no adda pamilia nga umakar iti lugaryo, nasaysayaat no dakayo ti umuna a makiam-ammo kadakuada. Mabalin a tulonganyo ida a mangkabesado iti lugar, wenno tulonganyo ida kadagiti saludsod ken kasapulanda. No nakonsiderarkayo kadagiti kabbaro a kaarrubayo, nasayaatto ti relasionyo kadakuada. Maragragsakankayo met ta ammoyo nga inaramidyo ti makaay-ayo iti Dios. Saan kadi a nainsiriban a desision dayta?

Dagiti Pangngeddeng a Maigapu iti Panagayat Kadagiti Sabsabali

Malaksid iti Nabalitokan a Bilin, adda pay dadduma a pagannurotan nga inted ni Jesus a makatulong kadakayo a mangaramid iti nainsiriban a desision. Idi naisaludsod ken Jesus no ania ti katan-okan a bilin iti Mosaiko a Linteg, kinunana: “‘Masapul nga ayatem ni Jehova a Diosmo buyogen ti intero a pusom ken buyogen ti intero a kararuam ken buyogen ti intero a panunotmo.’ Daytoy ti kadakkelan ken umuna a bilin. Ti maikadua, nga umasping iti dayta, isu daytoy, ‘Masapul nga ayatem ti padam a tao a kas iti bagim.’ Kadagitoy dua a bilin nga agpannuray ti intero a Linteg, ken dagiti Mammadto.”​—Mateo 22:36-40.

Iti rabii sakbay ti ipapatayna, nangted ni Jesus iti “baro a bilin” kadagiti adalanna, nga ayatenda ti maysa ken maysa. (Juan 13:34) Apay a tinukoyna dayta a bilin kas baro? Kinapudnona, saan aya nga inlawlawagnan a ti panagayat iti kaarruba ti maysa kadagiti dua a bilin a nakaibatayan ti Linteg? Iti Mosaiko a Linteg, naibilin kadagiti Israelita: “Masapul nga ayatem ti padam a tao a kas iti bagim.” (Levitico 19:18) Ngem saan laeng a dayta ti ibilbilin ni Jesus nga aramiden dagiti adalanna. Iti dayta met la a rabii, imbagana kadagiti adalanna nga itedna ti biagna agpaay kadakuada. Kalpasanna, kinunana: “Daytoy ti bilinko, nga ayatenyo ti maysa ken maysa kas iti panagayatko kadakayo. Awan asinoman nga addaan dakdakkel nga ayat ngem iti daytoy, a ti maysa isukona ti kararuana maigapu kadagiti gagayyemna.” (Juan 15:12, 13) Wen, maibilang a baro daytoy a bilin gapu ta masapul a mayun-una ti pagimbagan ti dadduma imbes a ti bukod a pagimbagan.

Adu ti pamay-an a maipakitatayo ti di agimbubukodan nga ayat. Kas pagarigan, kayatyo ti agdengngeg iti nakapigpigsa a musika a makaparagsak kadakayo ngem makaisturbo kadagiti kaarrubayo. Kayatyo kadi nga isakripisio ti bukodyo a pagragsakan tapno makainana ti kaarrubayo? Kayatna a sawen, iyun-unayo kadi ti pagimbagan ti kaarrubayo imbes a ti pagimbaganyo?

Usigentayo ti sabali pay a kasasaad. Bayat ti panagtinnag ti niebe iti maysa a nakalamlamiis nga aldaw idiay Canada, dua a Saksi ni Jehova ti bimmisita iti maysa a lakay. Iti panagsasaritada, nadakamat ti lakay a saanna a maikkat ti niebe iti sanguanan ti balayna gapu ta adda sakitna iti puso. Kalpasan ti agarup maysa nga oras, adda mangmangngegna nga agpalpala iti sango ti balayna. Nagsubli gayam dagiti dua a Saksi tapno ikkatenda ti niebe iti dalan ken iti agdan nga agturong iti makinsango a ruanganna. “Ita, napasarak a mismo ti ayat dagiti pudno a Kristiano,” insuratna iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Canada. “Nagbaliw ti negatibo a panangmatmatko iti daytoy a lubong ken naaddaanak iti naun-uneg a panagraem iti panangikagumaanyo a tumulong kadagiti tattao iti intero a lubong.” Wen, kasano man kabassit ti maipaay a tulong, dakkel ti maaramidanna. Talaga a makaparagsak ti kasta a pangngeddeng a nabuyogan iti panagsakripisio!

Dagiti Pangngeddeng a Maigapu iti Panagayat iti Dios

Ti maysa pay a nasken nga usigentayo no mangngeddengtayo isu ti kinuna ni Jesus a kadakkelan a bilin​—ti panagayat iti Dios. Dagiti sasao ni Jesus ket naiturong kadagiti Judio, a maysa a nasion a naidedikar idi ken Jehova. Kaskasdi, agdepende kadagiti Israelita no agserbida iti Dios iti amin a kararua ken ayatenda ti Dios iti amin a pusoda.​—Deuteronomio 30:15, 16.

Umasping iti dayta, ti pangngeddengyo iparangarangna no ania ti panangmatmatyo iti Dios. Kas pagarigan, bayat a dumakdakkel ti panangapresiaryo iti praktikal a pateg ti Biblia, mangaramidkayo met iti pangngeddeng. Situtulokkayo kadi a mangadal a naimbag iti Biblia gapu ta kayatyo ti agbalin a pasurot ni Jesus? Sigurado a naragsakkayto no aramidenyo dayta, ta kinuna ni Jesus: “Naragsak dagidiay sipapanunot iti naespirituan a kasapulanda.”​—Mateo 5:3.

Saantay nga ammo no nagbabawyan ti agkabannuag nga agturay ti pangngeddengna. Ngem ammotayo no ania ti rikna ni apostol Pedro kalpasan ti adu a tawen a panagbalinna a pasurot ni Jesu-Kristo. Idi agarup 64 K.P., idi dandanin aggibus ti biagna, pinabileg ni Pedro dagiti kapammatianna: “Aramidenyo ti amin a kabaelanyo tapno iti kamaudiananna masarakannakayo [ti Dios] a di namulitan ken awan pakapilawanna ken sitatalna.” (2 Pedro 1:14; 3:14) Nalawag a saan a nagbabawyan ni Pedro ti pangngeddeng nga inaramidna nasurok a 30 a tawen sakbayna, ken pinaregtana ti dadduma a salimetmetanda ti pangngeddengda.

Ti panangsurot iti balakad ni Pedro kaipapananna ti panangawat kadagiti responsabilidad a kalikaguman ti panagbalin nga adalan ni Jesus ken ti panangtungpal kadagiti bilin ti Dios. (Lucas 9:23; 1 Juan 5:3) Mabalin a narigat dayta ngem impasigurado ni Jesus: “Umaykayo kaniak, dakayo amin a mabambannogan ken madagdagsenan, ket pagin-awaenkayto. Ibaklayyo ti sangolko ket agsursurokayo kaniak, ta naalumamay ti kababalinko ken napakumbaba ti pusok, ket makasarakkayto ti gin-awa a maipaay kadagiti kararuayo. Ta ti sangolko nalanay ken ti awitko nalag-an.”​—Mateo 11:28-30.

Usigentayo ti kapadasan ni Arthur. Idi sangapulo ti tawenna, nagadal nga agtokar iti biolin ta kayatna nga agbalinto a propesional a tumutokar. Idi 14 ti tawenna, agtoktokaren kadagiti konsierto. Ngem saan latta a naragsak. Nabayagen a kayat a maammuan ni tatangna no ania ti kaipapanan ti biag isu a mangaw-awis iti pagtaenganda kadagiti mangisursuro iti relihion. Kaskasdi, saan a napnek kadagiti sungbatda. Pagsasaritaanda a sangapamiliaan no talaga nga adda Dios ken no apay nga ipalpalubosna ti kinadakes. Kalpasanna, adda Saksi ni Jehova a nakasarita ti tatang ni Arthur. Naginteres ni tatangna, a nagresulta iti panagadal iti Biblia ti intero a pamiliada.

Idi agangay, natarusan ni Arthur manipud iti Kasuratan no apay nga ipalpalubos ti Dios ti panagsagaba ken naawatannan ti panggep ti biag. Kaduana ti tallo a kameng ti pamiliada, indedikar ni Arthur ti biagna kenni Jehova ket dina pulos nagbabawyan dayta. “Maragragsakanak ta gapu ken Jehova, naammuak ti kinapudno ken naliklikak ti panagsasalisal a gagangay kadagiti propesional a tumutokar. Aramiden ngamin dagiti tattao ti amin a pamay-an tapno laeng agballigida.”

Kaay-ayo pay laeng ni Arthur ti agtokar iti biolin tapno malinglingayna dagiti gagayyemna, ngem ti panagserbi iti Dios ti nakaisentruan ti biagna. Isu ket agserserbin iti maysa kadagiti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova. Kas ken Arthur ken iti minilion a sabsabali, ngem saan a kas iti agkabannuag nga agturay, mabalinyo met ti mangaramid iti pangngeddeng a mangyeg iti naan-anay a kinaragsak​—ti panagbalin a pasurot ni Jesus.

[Ladawan iti panid 6]

Ti desisionyo mabalin nga apektaranna ti biag dagiti sabsabali

[Ladawan iti panid 7]

Agadalkayo kadi iti Biblia tapno agbalinkayo a pasurot ni Jesus?