Ammoyo Kadi?

Asino ti “kapitan iti templo,” ken ania ti akemna?

Ti “kapitan iti templo” ket maysa kadagiti relihioso a lider dagiti Judio a nangaresto kada apostol Pedro ken Juan bayat a mangaskasabada. (Aramid 4:1-3) Saan a dinakamat ti Biblia no ania dagiti annongen ti kapitan iti templo ngem adda makapainteres nga impormasion nga impaay ti dadduma a reperensia maipapan iti historia.

Agparang nga idi panawen ni Jesus, ti mangak-akem iti dayta nga opisial a posision ket maysa a padi a sumaruno ti autoridadna iti nangato a padi. Ti kapitan ti templo taginayonenna ti talna iti uneg ken ruar ti templo ti Jerusalem. Imatonanna ti panagdayaw iti templo agraman ti grupo dagiti agserserbi a guardia iti templo. Dagiti masakupanna a kapitan imatonanda dagiti parabantay a mangilukat kadagiti ruangan ti templo iti agsapa ken mangiserra iti rabii tapno masigurado nga awan ti makastrek kadagiti maiparit a lugar, ken guardiaanda ti baul ti templo.

Dagiti padi ken Levita nga agtartrabaho iti templo ket nabingaybingay iti 24 a grupo. Tunggal grupo ti agsisinnublat nga agserbi iti kada lawas, mamindua iti kada tawen. Mabalin nga adda bukodna a kapitan ti tunggal grupo.​—1 Cronicas 24:1-18.

Dakkel ti impluensia dagiti kapitan iti templo. Nadakamatda a kadua dagiti panguluen a papadi a nagkukumplot iti pannakapapatay ni Jesus, ken inusarda met dagiti guardia nga imatmatonanda tapno maaresto ni Jesus.​—Lucas 22:4, 52.

Kuna ti Mateo 3:4 a nangan ni Juan a Mammautisar iti “dudon ken atap a diro.” Gagangay kadi ti dudon a pagtaraon idi a tiempo?

Dadduma ti agduadua a nangan ni Juan kadagiti insekto, a kunaenda a ti tuktukoyen ni Mateo ket bunga ti locust tree, balang a prutas, wenno maysa kita ti ikan. Ngem ti Griego a sao nga inusar ni Mateo ipasimudaagna ti maysa a kita ti dudon a pagaammo ita kas Acrididae. Ti gagangay idi a kita ti dudon iti Israel ket ti masarakan iti desierto, a pagaammo a pangen a mangdadael kadagiti mula.​—Joel 1:4, 7; Nahum 3:15.

Dagiti dudon ket pagtaraon idi dagiti nagkauna a tattao a kas kadagiti taga-Asiria ken Etiopia ken agingga ita, pagtaraon dayta ti sumagmamano a Bedouin ken Yemenite a Judio. Idiay Israel, maibilang dagiti dudon a pagtaraon dagiti napanglaw. Kalpasan a maikkat ti ulo, saka, ken tian ti dudon, kanenda ti barukongna a nakirog wenno nabilag wenno kilawenda dayta. No dadduma, maasinan wenno maartem wenno mayuper iti diro. Sigun iti historiador a ni Henri Daniel-Rops, kasla pasayan ti ramanna.

Gapu ta nangasaba ni Juan iti let-ang, nalabit a nagserbi met a taraonna dagiti dudon. (Marcos 1:4) Yantangay addaan dayta iti agarup 75 a porsiento a protina, nasustansia dayta a taraon no malaokan iti diro.

[Ladawan iti panid 28]

Dagiti katulongan nga Asirio a nakaiggem kadagiti dudon ken bunga a granada

[Credit Line]

Manipud iti libro a Discoveries Among the Ruins of Nineveh and Babylon (1853)