MAADAL NGA ARTIKULO 28
KANTA 88 Ipakaammom Kaniak Dagiti Dalanmo
Apay a Masapul nga Agpabalakadtayo?
“Masirib dagidiay agpabalakad.”—PROV. 13:10.
TI MASURSUROTAYO
Ammuentayo dagiti masapul nga aramidentayo tapno naan-anay a magunggonaantayo iti balakad a maaw-awattayo.
1. Ania ti masapul nga aramidentayo tapno makaaramidtayo kadagiti nainsiriban a desision ken tapno agballigi dagiti planotayo? (Proverbio 13:10; 15:22)
KAYATTAYO amin ti makaaramid kadagiti nainsiriban a desision. Kayattayo met amin nga agballigi dagiti planotayo. Isursuro kadatayo ti Sao ti Dios a tapno maaramidtayo dagita, masapul nga agpabalakadtayo.—Basaen ti Proverbio 13:10; 15:22.
2. Ania ti ikarkari ni Jehova nga aramidenna para kadatayo?
2 Siempre, ti kasayaatan a makaipaay iti sirib ken balakad ket ti Amatayo a ni Jehova. Ikarkarina a tulongannatayo ta imbagana: “Balakadankanto bayat a kitkitaenka.” (Sal. 32:8) Ipakita dagita a sasao a saannatayo laeng a basta balakadan ni Jehova, no di ket itedna met ti eksakto a balakad a kasapulantayo ken tulongannatayo a mangyaplikar iti dayta.
3. Ania ti usigentayo iti daytoy nga artikulo?
3 Iti daytoy nga artikulo, usigentayo iti Sao ti Dios ti sungbat dagitoy nga uppat a saludsod: (1) Ania dagiti kualidad a kasapulak tapno magunggonaanak iti nasayaat a balakad? (2) Siasino dagiti makaipaay kaniak iti nasayaat a balakad? (3) Kasano a maipakitak a talaga a kayatko ti agpabalakad? (4) Apay a masapul a saanak nga agpaidesision iti sabsabali?
ANIA DAGITI KUALIDAD A KASAPULAK?
4. Tapno magunggonaantayo iti nasayaat a balakad, ania dagiti kualidad a kasapulantayo?
4 Masapul a napakumbaba ken naemmatayo tapno magunggonaantayo iti nasayaat a balakad. Masapul nga aminentayo a kasapulantayo ti tulong ti dadduma tapno makaaramidtayo iti nainsiriban a desision no addatayo iti situasion a saantayo pay a napadpadasan. Masapul met a bigbigentayo a saantayo nga ammo ti amin a banag. No saantayo a napakumbaba ken naemma, saannatayo a tulongan ni Jehova. Gapu iti dayta, no basbasaentayo ti Saona, saantayo a maamiris a masapul nga iyaplikartayo ti balakadna. Kas man la dayta iti danum a nagayus lattan iti bato a saan man la nga immagsep iti daga. (Mik. 6:8; 1 Ped. 5:5) Iti sabali a bangir, no napakumbaba ken naemmatayo, alistotayo a mangagsep wenno mangyaplikar iti balakad a naibatay iti Biblia ket magunggonaantayo iti dayta.
5. Ania dagiti naaramidan ni Ari David a namagtangsit koma kenkuana?
5 Kitaentayo dagiti masursurotayo ken Ari David. Adu dagiti naaramidanna a namagtangsit koma kenkuana. Nabayag pay sakbay nga agbalin nga ari, agdinamagen ti kinalaingna iti musika. Naayaban pay ketdi nga agtokar iti sanguanan ti ari. (1 Sam. 16:18, 19) Pinili ni Jehova a sumaruno nga agari ken impaayna kenkuana ti nasantuan nga espirituna isu a bimmileg. (1 Sam. 16:11-13) Pinadayawan dagiti kailianna gapu iti panangpapatayna kadagiti kabusorda a pakairamanan ti Filisteo a higante a ni Goliat. (1 Sam. 17:37, 50; 18:7) No koma timmangsit wenno dimmakkel ti ulo ni David, pinanunotna koma a gapu ta naaramidanna amin dagita, saannan a kasapulan ti agpabalakad iti dadduma. Ngem saan a kasta ni David.
6. Kasanotayo nga ammo a kayat ni Ari David ti agpabalakad? (Kitaen met ti ladawan.)
6 Idi nagtugawen ni David kas ari, nangpili kadagiti gagayyem a makaipaay kenkuana iti nasayaat a balakad. (1 Cron. 27:32-34) Saan a nakaskasdaaw dayta ta kinaagpaysuanna, idi saan pay nga ari ni David, kanayonen a dumdumngeg iti nasayaat a balakad. Saan laeng a balakad ti lallaki ti impangagna no di ket uray ti balakad ti babai a ni Abigail. Isu ti asawa ti saan a managyaman, napangas, ken awan babainna a lalaki a ni Nabal. Napakumbaba ni David isu a sinurotna ti balakad ni Abigail. Ket kas resultana, saan a nakaaramid iti nakaro a kamali.—1 Sam. 25:2, 3, 21-25, 32-34.
Sipapakumbaba nga inawat ken inaramid ni David ti balakad ni Abigail (Kitaen ti parapo 6)
7. Ania dagiti masursurotayo ken David? (Eclesiastes 4:13) (Kitaen met dagiti ladawan.)
7 Adda dagiti masursurotayo ken David. Kas pagarigan, baka nalaingtayo iti maysa a banag wenno adda autoridadtayo. Nupay kasta, ditay koma pulos ipagarup nga ammotayon ti amin ken saantayon a kasapulan ti balakad. Ken kas ken David, nakasaganatayo koma a dumngeg iti nasayaat a balakad, asinoman ti mangted iti dayta. (Basaen ti Eclesiastes 4:13.) No kasta ti aramidentayo, saantayo a makaaramid kadagiti nakaro a kamali a mangpaladingit kadatayo ken iti dadduma.
Masapul a nakasaganatayo a dumngeg iti balakad, asinoman ti mangbalakad kadatayo (Kitaen ti parapo 7)c
SIASINO DAGITI MAKAIPAAY KANIAK ITI NASAYAAT A BALAKAD?
8. Apay a nakaipaay ni Jonatan iti nasayaat a balakad ken David?
8 Adda pay masursurotayo ken David. Dimngeg iti balakad dagiti tattao a nasinged ken Jehova ken nakapadas iti agdama idi a situasionna. Kas pagarigan, idi kayat nga ammuen ni David no kayat ni Ari Saul ti makikappia kenkuana, dimngeg isuna iti balakad ni Jonatan nga anak ni Saul. Apay a nakaipaay ni Jonatan iti nasayaat a balakad? Nasinged ngamin ken Jehova ken am-ammona unay ti kinatao ti amana a ni Saul. (1 Sam. 20:9-13) Ania ti isuro dayta kadatayo?
9. Siasino dagiti masapul a pagpabalakadantayo? Mangted iti pagarigan. (Proverbio 13:20)
9 No kasapulantayo ti agpabalakad, nasayaat no agpatulongtayo iti maysa a kabsat a nasinged ken Jehova ken napadasannan ti agdama a situasiontayo.a (Basaen ti Proverbio 13:20.) Kas pagarigan, panunotem ti agtutubo a brother nga agbirbirok iti nasayaat a pakiasawaanna. Siasino ngata ti nasayaat a pagpabalakadanna? Posible met ketdi a makatulong ti awan pay asawana a kabsat no ibatayna ti balakadna kadagiti prinsipio ti Biblia. Ngem baka mas espesipiko ken praktikal ti maawatna a balakad no agpatulong iti makaam-ammo unay kenkuana nga agassawa a nataengan iti naespirituan ken nabayagen nga agkadua nga agserserbi ken Jehova.
10. Ania ti pagsasaritaantayo itan?
10 Nausigtayon ti dua a kualidad a masapul a maadda kadatayo ken no siasino dagiti nasayaat a pagpabalakadantayo. Ita, pagsasaritaantayon no kasanotayo a maipakita a talaga a kayattayo ti agpabalakad ken no apay a masapul a saantayo nga agpaidesision iti sabsabali.
KASANO A MAIPAKITAK A TALAGA A KAYATKO TI AGPABALAKAD?
11-12. (a) No dadduma, ania ti mabalin nga ar-aramidentayo? (b) Ania ti inaramid ni Ari Rehoboam idi masapul nga agaramid ti napateg a desision?
11 No dadduma, kasla agpabpabalakad met ti maysa. Ngem ti agpayso, nakaaramiden iti desision. Kayatna laeng a patalgedan ti dadduma a husto ti desisionna. No kasta ti aramidenna, ipakpakitana a talaga a saanna a kayat ti agpabalakad. Agserbi koma a pakdaar kenkuana ti napasamak ken Ari Rehoboam.
12 Idi natayen ni Solomon, ti anakna a ni Rehoboam ti simmukat kenkuana nga agari iti Israel. Narang-ayen ti nasion idi agari ni Rehoboam. Ngem narikna dagiti tattao a nadagsen unay ti impatrabaho ni Solomon kadakuada. Isu a napanda ken Rehoboam tapno ipakaasida kenkuana a palag-anenna ti trabahoda. Imbaga ni Rehoboam a pagpanunotanna ti desisionna. Nasayaat met ti inaramidna idi damo ta nagkonsulta kadagiti lallakay a timmulong idi ken Solomon. (1 Ar. 12:2-7) Ngem saanna nga impangag ti balakad dagiti lallakay. Apay? Posible ngata nga addan naaramidna a desision, ket agbirbirok laeng iti mangpatalged a husto ti desisionna? No bilang kasta, isu siguro ti rason no apay nga inawatna ti balakad dagiti kapatadanna. (1 Ar. 12:8-14) Ti ngarud imbaga ni Rehoboam kadagiti tattaona ket ti eksakto nga imbalakad dagita a kapatadanna. Kas resultana, adu ti nagrebelde ket nangpilida iti sabali nga ari isu a nagudua ti nasion. Sipud idin, kanayonen nga adda riribuk iti turay ni Rehoboam.—1 Ar. 12:16-19.
13. Kasanotayo a maammuan no talaga a kayattayo ti agpabalakad?
13 Adda masursurotayo iti kapadasan ni Rehoboam. No agpabpabalakadtayo, awan pay koma ti naaramidtayo a desision. Masapul a nakasaganatayo a dumngeg iti balakad ti dadduma. Isaludsodtayo iti bagitayo, ‘No agpabpabalakadak ket diak magustuan ti balakad, dagus kadi a laksidek dayta?’ Kitaentayo ti maysa a pagarigan.
14. No makaawattayo iti balakad, ania ti masapul a laglagipentayo? Mangted iti pagarigan. (Kitaen met ti ladawan.)
14 Panunotem daytoy: Adda nagmayat a trabaho a nai-offer iti maysa a brother. Sakbay nga awatenna dayta, nagpabalakad iti maysa a panglakayen. Imbaga ti brother a no awatenna dayta a trabaho, mapanawanna ti pamiliana iti nabayag a tiempo. Impalagip ti panglakayen ti prinsipio ti Biblia a ti kangrunaan a responsabilidadna ket ti panangipaayna iti naespirituan a kasapulan ti pamiliana. (Efe. 6:4; 1 Tim. 5:8) Ngem saanna a nagustuan ti balakad ti panglakayen. Isu a nagdamagdamag iti dadduma pay a kakongregasionna agingga nga adda nangibaga iti kayatna a mangngeg. Ita, talaga kadi nga agpabpabalakad ti brother, wenno adda naaramidnan a desision ket agbirbirok laeng iti mangsuporta iti dayta a desisionna? Masapul a laglagipentayo a manangallilaw ti pusotayo. (Jer. 17:9) No dadduma, no ania pay ti balakad a ditay kayat a mangngeg ket isu ti balakad a talaga a kasapulantayo.
Talaga kadi nga agpabpabalakadtayo wenno agbirbiroktayo laeng iti umanamong iti desisiontayo? (Kitaen ti parapo 14)
MASAPUL KADI NGA AGPAIDESISIONAK ITI SABSABALI?
15. Ania ti masapul a ditay ar-aramiden, ken apay?
15 Responsabilidad ti tunggal maysa kadatayo ti agaramid iti bukodna a desision. (Gal. 6:4, 5) Kas napagsasaritaantayon, masirib ti maysa no agpabalakad iti Sao ti Dios ken kadagiti Kristiano a nataengan iti naespirituan sakbay pay nga agdesision. Ngem masapul nga agannadtayo di la ket ta agpapaidesisiontayon iti sabsabali. Kasta ti ar-aramiden no kua ti dadduma. Isaludsodda iti resrespetuenda a tao, “No sika ti adda iti situasionko, ania ti aramidem?” Adda met dagiti basta mangtulad lattan iti desision ti dadduma a dida man la pinagpanunotan dayta.
16. Ania idi ti timmaud a situasion iti Corinto maipapan iti pannangan iti karne a naidaton kadagiti idolo, ken siasino ti masapul nga agdesision no mangan wenno saan iti kasta a karne? (1 Corinto 8:7; 10:25, 26)
16 Kitaentayo ti timmaud a situasion iti kongregasion ti Corinto idi umuna a siglo maipapan iti pannangan iti karne a mabalin a naidaton kadagiti idolo. Imbaga ni Pablo kadagidiay a Kristiano: “Ammotayo nga awan serserbi ti idolo, ken maymaysa laeng ti Dios.” (1 Cor. 8:4) Gapuna, nagdesision ti dadduma iti dayta a kongregasion a mabalinda a kanen ti karne a ginatangda iti tiendaan uray no mabalin a naidaton dayta. Adda met dagidiay nagdesision a saanda a mangan iti kasta a karne gapu ta saan a maawat ti konsiensiada. (Basaen ti 1 Corinto 8:7; 10:25, 26.) Personal dayta a desision. Saan a pulos nga imbalakad ni Pablo kadagiti taga-Corinto nga idesisionanda ti sabsabali wenno tuladenda lattan ti desision ti dadduma. ‘Tunggal maysa ngarud kadakuada ket manungsungbatto iti Dios.’—Roma 14:10-12.
17. Ania ti mabalin a mapasamak no basta lattan tuladentayo ti desision ti dadduma? Mangted iti pagarigan. (Kitaen met dagiti ladawan.)
17 Mabalin met a mapasamak dayta kadatayo ita. Kas pagarigan, masapul nga agdesision ti tunggal Kristiano no awatenna wenno saan dagiti fraction ti dara.b Mabalin a ditay naan-anay a maawatan ti maipapan iti dayta. Ngem laglagipentayo a datayo ti makinresponsabilidad nga agdesision maipapan iti kasta a banag. (Roma 14:4) No basta tuladentayo lattan ti desision ti dadduma, posible a kumapuy ti konsiensiatayo. Apay? Ngamin, satay la masanay ken mapatibker ti konsiensiatayo no usarentayo dayta. (Heb. 5:14) Ngem kaanotayo ngarud nga agpabalakad iti kabsat a nataengan iti naespirituan? Agpatulongtayo no kalpasan a nakapag-research-tayo ket saantayo latta nga ammo no kasanotayo a mayaplikar dagiti prinsipio ti Biblia iti situasiontayo.
Satay laeng agpabalakad no nai-research-tayon ti maipapan iti situasion (Kitaen ti parapo 17)
ITULTULOYMO TI AGPABALAKAD
18. Ania ti naaramidanen ni Jehova para kadatayo?
18 Dakkel ti panagtalek ni Jehova kadatayo ta ipalpalubosna a datayo ti agdesision para iti bagitayo. Impaayna ti Saona, ti Biblia. Inikkannatayo met kadagiti masirib a gagayyem a makatulong kadatayo a mangyaplikar kadagiti prinsipio ti Biblia. Kanayon nga ar-aramidenna ti responsabilidadna kas Amatayo. (Prov. 3:21-23) Kasanotayo a maipakita nga agyamyamantayo kenkuana?
19. Kasanotayo a maitultuloy a maparagsak ni Jehova?
19 Panunotem daytoy: Permi la ketdi ti ragsak dagiti nagannak no makitada dagiti annakda nga agmatmataengan, pampanunotenda ti pagimbagan ti dadduma, nagagetda, ken nasayaatda nga adipen ni Jehova. Kasta met laeng ni Jehova. Maragragsakan no makitkitana nga agmatmataengantayo iti naespirituan, no agpabpabalakadtayo, ken no agar-aramidtayo kadagiti desision a pakaidayawanna.
KANTA 127 Ti Kita ti Tao a Rumbeng a Pagbalinak
a No dadduma, nainsiriban no agpabalakad dagiti Kristiano kadagiti eksperto iti maysa banag, a kas iti pinansial ken medikal, uray no saanda nga agdaydayaw ken Jehova.
b Para iti detalyado a pannakailawlawag daytoy a topiko, kitaen ti leksion 39 punto 5 ti libro nga Agbiagka a Naragsak iti Agnanayon!, ken ti seksion nga “Agdiskobreka pay.”
c DESKRIPSION DAGITI LADAWAN: Maysa a panglakayen a mangbalbalakad iti padana a panglakayen maipapan iti panagsasaona idi nagmimitingda.