Annak ken Smartphone—Paset 2: Isurom ti Anakmo a Responsable a Mangusar iti Smartphone

Ti smartphone ket kas iti maysa a power tool—makatulong ngem delikado no di umiso ti pangusaram. Kasanom a tulongan ti anakmo tapno makaaramid iti umiso a desision iti panangusarna iti smartphone? Kas pagarigan, kasano kabayag ti maibilang a sobra a panagusar?a

• Ti masapul a maammuam

• Ti mabalinmo nga aramiden

• “Mangaramid dagiti naayat a nagannak kadagiti kondision”

Ti masapul a maammuam

• Adda dagiti peligro iti panagusar iti smartphone. Kas naibaga iti artikulo nga “Annak ken Smartphone—Paset 1: Ikkak Kadin ti Anakko iti Smartphone?” makitamon iti smartphone ti amin nga adda iti Internet, nasayaat man dayta wenno dakes.

  “Naglaka la a malipatan a posible a makaam-ammo dagiti ubbing kadagiti dakes a tattao ken makabasa wenno makabuya kadagiti kamali nga ideya iti smartphone-da.”—Brenda.

• Kasapulan dagiti annak ti direksion. Inkakaubingan dagiti agtutubo ti teknolohia, idinto ta dagiti adulto agsursuroda pay laeng nga agusar. Ngem saan a kayat a sawen dayta nga awanen ti ammo dagiti nagannak ken dagiti annak ti agdesisionen no kasano ken kaano nga usarenda ti smartphone.

  Agpayso a nalalaing dagiti ubbing nga agusar iti smartphone, ngem saanna nga ipakita a responsabledan a mangusar iti dayta. Uray nalaingda iti teknolohia, kasapulan latta dagiti ubbing ti direksion dagiti nagannakda tapno agbalinda a responsable a mangusar iti smartphone.

  “No inikkam ti anakmo iti smartphone a saanmo pay a sinanay, kasla intedmo kenkuana ti tulbek ti luganyo, pinagtugawmo iti driver’s seat tapno ag-drive, sa imbagam ‘Agan-annadka’ ngem saanmo met a sinuruan nga ag-drive.”—Seth.

Ti mabalinmo nga aramiden

• Diskobriem dagiti feature ti selpon ti anakmo. Pamiliarka koma kadagiti feature a makatulong iti anakmo a responsable a mangusar iti selponna. Kas pagarigan:

  Ania dagiti setting iti selpon nga i-set dagiti nagannak tapno malimitaran ti panangusar ti anak iti smartphone-na ken dagiti website a maluktanna?

  Ammoyo kadi a saan a kanayon a mapangnamnamaan dagiti setting ti selpon a mang-block kadagiti content a saan a nasayaat?

  No ad-adu ti ammom maipapan iti smartphone ti anakmo, mas nakasaganaka a tumulong kenkuana a mangusar a responsable iti dayta.

  Prinsipio ti Biblia: “Ad-adda a bumileg ti maysa a tao babaen ti pannakaammona.”—Proverbio 24:5.

• Mangaramidka kadagiti limitasion. Agdesisionka no ania ti ipalubosmo ken saanmo nga ipalubos. Kas pagarigan:

  Ipalubosmo kadi nga agselpon ti anakmo no mangmangankayo wenno no agkakaduakayo nga agkakapamilia ken aggagayyem?

  Ipalubosmo kadi nga agpatnag a kaidda dagiti annakmo ti selponda?

  Ania nga apps ti ipalubosmo?

  Kasano kabayag ti maibilang a sobra a panagusar?

  Kasano kapaut ti ipalubosmo a panagusarda iti kada aldaw?

  Ibagam dagiti mabalin ken saanda a mabalin nga aramiden, ken aramidem dagiti imbagam a disiplina no saanda a suroten dagita.

  Prinsipio ti Biblia: “Dimo igawid ti disiplina iti agtutubo.”—Proverbio 23:13, footnote.

• Itsekmo ti selpon ti anakmo. Ammuem ti password ti anakmo, ken kitaem ti nagyan ti selponna no kasapulan, kas iti teks, apps, piktiur, ken dagiti site a lukluktanna.

  “Imbagami iti balasitangmi a sagpaminsan nga itsekmi ti selponna uray no saanmi nga ipakada. No saan a responsable ti panangusarna, mabalin a baliwanmi dagiti impalubosmi a maaramidna iti selponna.”—Lorraine.

  Kas nagannak, kalintegam a maammuan no kasano nga us-usaren ti anakmo ti selponna.

  Prinsipio ti Biblia: “Maam-ammo ti ubing babaen ti ar-aramidna, no nadalus ken umiso ti kababalinna.”—Proverbio 20:11.

• Isurom dagiti nasayaat a kababalin. Tulongam ti anakmo a mangaramid iti umiso a saan laeng a gapu ta napilitan. Apay nga importante dayta? Gapu ta uray ar-aramiden dagiti nagannak ti amin a mangmonitor iti anakda, maikagumaan latta ti ubing nga ilemmeng ti di nasayaat nga ar-aramidenna.b

  Isu a sanayem ti anakmo a mangipakita kadagiti nagsayaat a kababalin kas iti panagbalin a napudno, panangkontrol iti bagi, ken agbalin a responsable kadagiti ar-aramidenna. Posible a mas responsable ti ubing nga agusar iti selpon no nasayaat ti ugalina.

  Prinsipio ti Biblia: ‘Dagiti nataengan a tattao kanayon nga usarenda ti abilidadda nga agpanunot, [isu a] nasursurodan nga ilasin ti umiso ken di umiso.’—Hebreo 5:14.