SALUDSOD DAGITI AGTUTUBO
Apay a Rumbeng a Dimo Tuladen ti Tipikal a Panangiladawan ti Media?—Paset 1: Para iti Babbai
Ania ti tipikal a panangiladawan ti media?
Kitaem dagitoy a sasao sa sungbatam dagiti sumaganad a saludsod.
Umuna a Kolum |
Maikadua a Kolum |
|---|---|
Ubing ti panagpampanunotna |
Responsable |
Rebelioso |
Managtulnog iti linteg |
Immoral |
Nasingpet |
Narabaw ti panagpampanunotna |
Intelihente |
Tsismosa |
Naannad |
Manangallilaw |
Napudno |
Ania a sasao ti usarem a pangdeskribir kadagiti tin-edyer a babbai kas iti gagangay a makitkitam a pannakailadawanda kadagiti pelikula, iti TV, wenno kadagiti magasin?
Ania a sasao ti kayatmo a pangdeskribir kenka dagiti tattao?
Posible a dagiti sungbatmo iti umuna a saludsod ket naggapu iti umuna a kolum ken iti maikadua a kolum met ti nangalaam kadagiti sungbatmo iti maikadua a saludsod. Kaipapananna ngarud a kayatmo ti agbalin a nasaysayaat ngem iti “tipikal” a tin-edyer nga iladladawan ti media—ket saan la a sika ti kasta! Usigem no apay.
“Kadagiti pelikula, mailadawan ti tipikal a tin-edyer a babai kas rebelde ken dakes ti ugalina. Pagparparangenda nga aminkami ket di mapagpiaran ken conscious unay iti makuna ti sabsabali ken pagbalbalinenmi a grabe uray ti simple a banag.”—Erin.
“Dagiti tin-edyer a babbai kadagiti pelikula ken TV ket kayatda a kanayon nga isuda ti sentro ti atension ken sangkapanunotda ti itsurada, panagbadbadoda, kinapopularda, ken dagiti lallaki.”—Natalie.
“Manmano a makitam ti babai a mahilig iti ragragsak a saan nga umin-inum iti arak, saan a makikaidda iti lallaki, ken saan nga agrebelde kadagiti nagannakna. No saan a kasta ti ar-aramiden ti maysa a babai, isu ket makuna a relihiosa, panatiko, wenno killjoy.”—Maria.
Isaludsodmo iti bagim: ‘Ti kadi panagbadbadok, panagtigtignayko, ken panagsasaok talaga nga ipakitana ti kinasiasinok, wenno tultuladek laeng ti panangiladawan ti media?’
Ti rumbeng a maammuam
Adu ti mangipagarup a bukodda a personalidad ti ipakpakitada. Ngem ti kinaagpaysuanna, tultuladenda laeng ti makitkitada iti media. “Makitkitak dayta ken ni adingko,” kuna ti balasang a ni Karen. “Agpampammarang a dagiti laeng badbado ken lallaki ti paginteresanna. Isu ket nalaing, ken ammok nga adda pay dadduma a paginteresanna. Ngem aginkukuneng. Pagarupna ngamin no dayta ti kakaisuna a pamay-an tapno agbalin isuna a kas kadagiti ‘amin a dadduma a babbai,’ idinto ta 12 pay la ti tawenna!”
Kuna ti Biblia: “Saanyo a tultuladen dagiti ugali iti daytoy a lubong.”—Roma 12:2, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.
Saan nga ipakita ti media ti kayat a pagbalinan ti amin a tin-edyer a babbai. “Iti media, dagiti babbai ket mailadawan kas dagidiay sangkapanunotda ti bagida, nakapuy wenno inuubingan ti panunotda, ken masansan nga agaramid iti kalokuan. Ngem para kaniak, manakem ti kaaduan kadakami,” kuna ti 15 anyos a ni Alexis. “Adda pay dadduma a napateg kadakami malaksid ti panagarapaap maipapan iti guapo a lalaki.”
Kuna ti Biblia: Dagiti “nataengan a tattao . . . nasanay dagiti pannakabalin ti pannakaawatda a mangilasin agpadpada iti umiso ken di umiso.”—Hebreo 5:14.
Ti tipikal a panangiladawan ti media ket agpaay a pagimbagan dagiti negosiante—saan a dagiti tin-edyer a babbai. Gapu ta napigsa a panguartaan dayta, dagiti dadakkel nga industria—a pakairamanan ti panangipablaak, uso (fashion), teknolohia, ken paglinglingayan—rugianda a puntiriaen dagiti agtutubo sakbay ti kinatin-edyerda. “Isingasing dagiti advertiser a dagiti tweens (dagidiay agtawen iti 10 agingga iti 13) nga awanan kadagiti kabaruan a bado, alahas, makeup, ken gadyet ket saan nga agbalin a popular,” kuna ti libro a 12 Going on 29. “Maulit-ulit a mabuya dagiti tweens dagiti patalastas a mangparasuk iti seksual a tarigagay sakbay pay a maawatanda ti kaipapanan dagiti seksual a bambanag.”
Kuna ti Biblia: “Amin a banag iti lubong—ti derrep ti lasag ken ti derrep dagiti mata ken ti panangiparammag iti sanikua a pagbiag ti maysa—saan nga agtaud iti Ama, no di ket agtaud iti lubong.”—1 Juan 2:16.
Panunotem: Siasino ti kangrunaan a mabenipisiaran no sangkapanunotmo dagiti kalatakan a brand kadagiti uso a gagatangen? Siasino a talaga ti makaganansia no masapul a maaddaanka iti kabaruan a selpon tapno laeng agbalinka a popular kadagiti padam nga agtutubo? Ania ti ad-adda a paginteresan dagiti aglaklako—ti pagimbagam wenno ti pagimbaganda?
Ti mabalinmo nga aramiden
Sursuruem nga analisaren ti tipikal a panangiladawan nga iparparegta ti media. Bayat a dumakdakkelka, umun-uneg ti pannakaawatmo kadagiti makitkitam. Usarem ti pannakaawatmo a mangpanunot iti epekto kenka dagiti tipikal nga iladladawan ti media. “Sigun iti media, ti tipikal a tin-edyer a babai ket daydiay ad-adu ti makeup-na ngem iti badona,” kuna ti 14 anyos a ni Alana, “ken di maamiris ti adu a tin-edyer a saan met a talaga a mangpapintas dayta kadakuada—pagbalinenna ketdi ida a desperado unay iti atension.”
Itunosmo dagiti kalatmo iti kinatao a kayatmo a pagbalinan. Kas pagarigan, panunotem manen dagiti kualidad a pinilim iti rugi daytoy nga artikulo—dagidiay kayatmo a pangdeskribirda kenka. Rugiam koman a patanoren wenno parang-ayen dagita. Kuna ti Biblia: “Kawesanyo ti bagbagiyo iti baro a personalidad, a babaen iti umiso a pannakaammo mapabpabaro maitunos iti ladawan Daydiay nangparsua iti dayta”—saan a kas iti kinatao nga iparparegta dagiti advertisers.—Colosas 3:10.
Agbirokka kadagiti nasayaat a pagtuladan. Nalabit ti dadduma ket kapamiliam, kas ken ni nanangmo wenno ni antim. Mabalin met ti dadduma a nataengan a babbai a gagayyem wenno am-ammom. Adu kadagiti Saksi ni Jehova ket mapagwadan a babbai iti kongregasion Kristiano.—Tito 2:3-5.
Suhestion: Usarem ti libro a Tuladenyo ti Pammatida tapno maammuam ti ulidan dagiti nadakamat iti Biblia a nagsayaat a pagtuladan dagiti babbai a kas kada Ruth, Anna, Abigail, Ester, Maria, ken Marta. Ti Tuladenyo ti Pammatida ket impablaak dagiti Saksi ni Jehova ken mabasa iti www.jw.org/ilo.