Kasanok a Sanguen ti Panagdandanag?

Ania ti pagdandanagam?

Marikriknam met kadi no dadduma dagitoy?

“Kanayon a pampanunotek dagiti posible a mapasamak, ‘Kasanon no maaksidenteak iti lugan?’ ‘Kasanon no madisgrasia ti eroplano a nagluganak?’ Pakadanagak dagiti bambanag a saan a rumbeng a pagdanagan unay ti balanse a tao.”—Charles.

“Kanayon a madandanaganak. Kaslaak la hamster nga agtartaray iti agtaytayyek a pilid nga awan pakadandanonanna. Trabahoak la a trabaho ngem awan met malmalpasko!”—Anna.

“No ibagbagada a nagmayaten ta ages-eskuelaak pay laeng, kunkunak no kua iti bagik, ‘Dida la ammo no kasano karigat ti ageskuela!’”—Daniel.

“Panagriknak, kaslaak la kanayon a matartaranta. Kanayonko a pampanunoten no ania ti sumaruno a mapasamak wenno no ania ti sumaruno nga aramidek.”—Laura.

Realidad: Agbibiagtayo iti ibagbaga ti Biblia a “napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan.” (2 Timoteo 3:1) Gapu iti dayta, no kasano a madandanagan dagiti adulto, kasta met dagiti agtutubo.

Kanayon kadi a dakes ti panagdanag?

Saan. Kinaagpaysuanna, kuna ti Biblia a gagangay laeng a madanagantayo para iti pagsayaatan dagiti ipatpategtayo.—1 Corinto 7:32-34; 2 Corinto 11:28.

Kasta met, aminentayo a talaga a dakkel ti maitulong ti panagdanag tapno agtignaytayo. Kas pagarigan, ipapantayon nga adda eksamyo iti eskuelaan inton umay a lawas. Gapu ta madanaganka, agrebiuka ita a lawas ket mabalin a dayta ti tumulong kenka tapno nangatngato ti maalam a grado!

Agserbi met a pakdaar kenka ti panagdanag. “Mabalin a madanaganka ta ammom a madi ti ar-aramidem ket masapul a balbaliwam dayta tapno saankan a makonkonsiensia,” kuna ti tin-edyer a ni Serena.—Ikompara ti Santiago 5:14.

Realidad: Pagimbagam ti panagdanag no la ketdi ta tignayennaka nga agaramid iti umiso.

Ngem kasanon no kanayon la a negatibo ti mapampanunotmo gapu iti panagdandanag?

Pagarigan: “Madanaganak no mapanunotko dagiti mabalin a resulta ti narigat a situasion,” kuna ti 19 anyos a ni Richard. “Sangkapanunotko ti situasion agingga a perminton ti danagko.”

Kuna ti Biblia a ti natalna wenno ‘natalinaay a puso isu ti biag ti bagi.’ (Proverbio 14:30) Ngem adu ti saan a nasayaat nga epekto ti panagdanag, kas iti sakit ti ulo, pannakaulaw, sakit ti tian, ken napartak a panagpitik ti puso.

Ania ti mabalinmo nga aramiden no kasla pagdaksam imbes a pagsayaatam ti panagdanag?

Ti mabalinmo nga aramiden

• Ammuem no nainkalintegan ti pagdandanagam. “Naiduma ti panangpampanunot kadagiti responsabilidadmo iti sobra a panangpampanunot kadagita. Malagipko ’diay ibagbagada a ti panagdandanag ket kasla buabo (rocking chair). Agpayso nga adda ar-aramidem ngem awan met magapgapuanam.”—Katherine.

  Kuna ti Biblia: “Siasino kadakayo nga iti panagbalinna a maringgoran [wenno iti panagdandanagna] manayonanna iti maysa a kasiko ti kaatiddog ti biagna?”—Mateo 6:27.

  Ti kaipapananna: No saannaka a matulongan ti panagdanag a mangbirok iti solusion, nayonanna laeng ti problemam wenno dayta pay ketdi ti agbalin a problemam.

• Ti laeng koma pakadanagam ket ti bambanag iti agdama nga aldaw. “Panunotem, ti kadi pagdandanagam ita ket napateg pay laeng inton bigat? inton umay a bulan? inton umay a tawen? kalpasan ti lima a tawen?”—Anthony.

  Kuna ti Biblia: “Dikay pulos maringgoran maipapan iti sumaganad nga aldaw, ta ti sumaganad nga aldaw addaanto kadagiti bukodna a pakaringgoran.”—Mateo 6:34.

  Ti kaipapananna: Awan unay serserbina no pakadanagam dagiti problema iti sumaruno nga aldaw, a dadduma kadagita ket mabalin a saanto pay ketdi a mapasamak.

• Sursuruem nga akseptaren ti dimo mabaliwan. “Ti kasayaatan a maaramidam ket saganaam dagiti situasion agingga a posible, ngem akseptarem nga adda dagiti situasion a saanmo a kontrolado.”—Robert.

  Kuna ti Biblia: “Ti lumba awan kadagiti nasiglat, . . . ti parabur awan met uray kadagidiay addaan pannakaammo; agsipud ta ti tiempo ken ti di mapakpakadaan a pasamak mapagteng kadakuada amin.”—Eclesiastes 9:11.

  Ti kaipapananna: No dadduma, saanmo a mabaliwan dagiti situasion ngem mabalinmo a baliwan ti panangmatmatmo kadagita.

• Tarusam a naimbag ti situasionmo. “Masapul a tarusak ti intero a situasion ken diak problemaen dagiti detalye. Masapul nga ammuek no ania dagiti mas importante ket dagita ti pangusarak iti pigsak.”—Alexis.

  Kuna ti Biblia: ‘Siguraduenyo ti napatpateg a bambanag.’—Filipos 1:10.

  Ti kaipapananna: Basbassit ti posibilidad a madanagan dagidiay mangtarus a naimbag iti situasionda.

• Makisaritaka. “Idi dandani 11 ti tawenko, napalalo ti danagko no aggapuak iti eskuelaan ta mabutengak iti mapasamak kabigatanna. Dumdumngeg no kua da nanang ken tatangko bayat nga ibagbagak ti marikriknak. Imbag laengen ta addada. Mapagtalkak ida isu a maibagak amin kadakuada. Tinulongannak dayta a mangsango iti sumaruno nga aldaw.”—Marilyn.

  Kuna ti Biblia: “Ti panagdanag nga adda iti puso ti maysa a tao isunto ti mamagrukob iti dayta, ngem ti naimbag a sao isu ti mamagrag-o iti dayta.”—Proverbio 12:25.

  Ti kaipapananna: Mabalin a makaipaay ni nanang wenno ni tatangmo, wenno ti maysa a gayyemmo kadagiti makatulong a suhestion no kasano a maksayan ti panagdandanagmo.

• Agkararagka. “Ti panagkararag ken ti panangipigsa iti dayta tapno mangngegko ti bosesko ket makatulong kaniak. No kasta ti aramidek, maisaok ti pakadanagak imbes a pampanunotek laeng dayta. Ipalagip met kaniak daytoy a dakdakkel ni Jehova ngem iti pakadanagak.”—Laura.

  Kuna ti Biblia: “Iyallatiwyo [iti Dios] ti isuamin a pakaringgoranyo, agsipud ta isu maseknan kadakayo.”—1 Pedro 5:7.

  Ti kaipapananna: Ti kararag ket saan a pamay-an a pangsolbartayo iti problematayo. Dayta ket aktual a pannakisarita ken Jehova a Dios a mangikarkari: “Dika agbuteng, ta addaak kenka. Dika agtalangkiaw [wenno agdanag], ta siak ti Diosmo. Patibkerenkanto. Pudno a tulongankanto.”—Isaias 41:10.