SALUDSOD DAGITI AGTUTUBO
Kasano nga Agbalin a Balanse ti Dietak?
Mabalin nga ammom a ti saan a balanse a dieta perdienna ti salun-atmo. Masansan a dagiti saan a nasalun-at nga agtutubo ket saanto met a nasalun-at nga adulto, isu a nasayaat no sursuruem itan ti mangan iti nasustansia.
Ania ti balanse a dieta?
Ibaga ti Biblia a masapul a ‘natimbeng [wenno, balanse] ti ugalitayo,’ ket karaman iti dayta ti pannangantayo. (1 Timoteo 3:11) Maipapan iti daytoy a prinsipio, nasayaat a maammuantayo a . . .
Ti balanse a dieta ramanenna ti amin a grupo ti taraon. Ti lima a grupo ti taraon ket dagiti dairy product (gatas ken dagiti produkto a naggapu iti dayta), protina, prutas, natnateng, ken bukbukel. Saan a kankanen ti dadduma ti maysa wenno ad-adu pay a grupo ti taraon, ta pampanunotenda a makatulong dayta tapno maksayan ti timbangda. Ngem no aramidem dayta, saan a maala ti bagim ti sustansia a kasapulam tapno agbalinka a nasalun-at.
Padasem daytoy: Ag-research-ka wenno agkonsultaka iti doktor tapno maammuam ti maitulong kenka ti nadumaduma a taraon. Kas pagarigan:
Papigsaennaka ti carbohydrate. Makatulong ti protina iti pananglaban ti bagim iti impeksion, ken iti panagaramid ken panagtarimaan kadagiti tisyu. Adda dagiti klase ti fat (taba), a no umiso ti kaaduna, maksayanda ti posibilidad a maaddaanka iti sakit ti puso ken maikkandaka iti pigsa.
“Ikagkagumaak a kanen dagiti makan iti amin a grupo ti taraon. Ken saan met siguro a dakes ti mangan sagpaminsan iti chocolate, kendi, wenno fast food. Ngem saan koma a puro kasta ti kankanen ti maysa a tao. Kanayon a nasayaat ti agbalin a balanse.”—Brenda.
Ti dieta a kurang ti sustansiana ket kas iti tugaw a kurang ti sakana
Ti balanse a dieta ket saan a sobra wenno kurang. Mabalin a ramanen ti saan a balanse a dieta ti pannangan iti bassit, panagpabisin sa mangan iti nakaad-adu, wenno saan a pulos pannangan iti paboritom a makan.
Padasem daytoy: Iti makabulan, siputam ti kankanem. Kasano kasansan nga ar-aramidem ti maysa kadagiti nadakamat iti ngato? Ania a panagbalbaliw ti mabalinmo nga aramiden tapno agbalin a balanse ti dietam?
“Adda dagiti aldaw a nakaad-adu ti kanek a nangato ti calorie-na ngem adda met aldaw a nakabasbassit. Idi kuan, insardengkon ti agbilang iti calorie, saankon a sobraan ti mangan, ken saanakon a mangan no nabsogak. Medio narigat, ngem balanse itan ti dietak.”—Hailey.
Kasano a masurotko ti balanse a dieta?
Agplanoka. Kuna ti Biblia: “Sigurado nga agballigi dagiti plano ti nagaget.” (Proverbio 21:5) Masapul nga agplanoka tapno kanayon a nasustansia ti makanmo.
“Kasapulan ti panagplano tapno nasussustansia ti makanmo, ket kaaduanna a nasussustansia ti taraon a naisagana iti balay. Uray narigat dayta, sulit ti resultana ken makainutka pay iti kuarta.”—Thomas.
Sukatam dagiti saan a nasustansia a makan. Kuna ti Biblia: “Salaknibam ti praktikal a sirib.” (Proverbio 3:21) Tulongannaka ti praktikal a sirib nga agbirok kadagiti pamay-an nga epektibo kenka.
“Rinugiak a suktan dagiti di nasustansia a makan, maysa iti kada aldaw. Kas pagarigan, imbes a manganak iti kendi wenno chocolate, manganak iti mansanas. Idi kuan, ad-adun ti masuksuktak a saan a nasustansia a makan iti kada aldaw!”—Kia.
Rasonable koma ti namnamaem. Kuna ti Biblia: “Kanem ti taraonmo a sirarag-o.” (Eclesiastes 9:7) Ti balanse a dieta dina kaipapanan a saanmon a ma-enjoy ti kankanem wenno pagdanagam ti amin a makan nga isubom. Uray no kasapulam ti agkissay iti timbang wenno agpakuttong, laglagipem a ti kalatmo ket agbalin a nasalun-at. Rasonable koma ti namnamaem iti bagim.
“Kaano laeng a naksayan ti timbangko iti nasurok a 13 a kilo, ngem saanko a binisin ti bagik, liniklikan ti maysa a grupo ti taraon, wenno nakonsiensia ta nanganak iti dessert. Ammok a saan a nalaka daytoy a proseso ken kasapulan a balbaliwak ti dietak.”—Melanie.