Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasanok a Paayen ti Agar-arem Kaniak?

“Ita a kalgaw, adda kakongregasionak a nagayat kaniak. Diak pulos kursonada. Ti problema ket diak ammo no kasanok a paayen a di masair ti riknana.”​—Elizabeth.a

“MABALIN kadi a maam-ammoka a naimbag?” Adda kadin agtutubo a lalaki a kastat’ kiniddawna kenka? Kas agtutubo a babai,b mabalin a naragsakan ken gimmanaygayka​—wenno nagagaranka unay! Iti kasumbangirna, mabalin met a naburiborka unay ta saanmo nga ammo no ania ti isungbatmo.

No adda agarem kenka, mabalin a mariribukanka. Nangnangruna nga agpayso daytoy no huston ti edadmo tapno makiasawa tangay kabaelamon a tamingen ti kasta nga atension!c Nupay kasta, kaaduan a reaksionmo ket agpannuray no siasino ti agarem kenka. No manakem ken mariknam a kursonadam met, mabalin a nalaka laeng ti panangakseptarmo kenkuana. Ngem kasano ngay no nalawag nga awan kenkuana dagiti saguday tapno agbalin a maitutop a pakiasawaam? Wenno kasano ngay no agpapan pay kadagiti nasayaat a sagudayna, saanmo latta a magustuan ti agar-arem kenka?

Panunotem met ti kasasaad ti maysa nga agtutubo a babai a napadasannan ti naki-date iti maysa a baro, ngem naamirisna idi agangay a dina kayat nga isu ti agbalin a kasimpungalanna inggat’ tungpal biagna. Imbes a gupdennan ti relasionda, itultuloyna ti maki-date kenkuana. “Kasanok a paayen ti agar-arem kaniak?” iyimtuodna.

No Saanmo a Kursonada

Idi un-unana a panawen, nabatad a nakiasawa dagiti tattao kadagiti indibidual a pinili ti dadakkelda. (Genesis 24:2-4, 8) Kadagiti Makinlaud a pagilian, kaaduan a Kristiano ti siwayawaya nga agpili iti kayatda a pakiasawaan. Adda maysa nga ikalikagum ti Biblia​—a makiasawa ti maysa a Kristiano “isuna laeng ta iti Apo.”​—1 Corinto 7:39.

Kayat kadi a sawen daytoy a rumbeng a makiasawaka iti siasinoman nga agarem kenka a kapammatiam wenno iti daydiay nangi-date metten kenka? Bueno, amirisem ti pagarigan iti Biblia maipapan iti maysa a taga away a balasang iti purok ti Sunem idiay Makintengnga a Daya. Isut’ nakita ti arida a ni Solomon ket nagayat unay kenkuana. Ngem idi pinadas ti ari a gun-oden ti panagayatna, saan laeng a pinaay ti balasang no di ket impakpakaasina kadagiti babbai nga agserserbi iti paraangan ti ari: “Saanyo a padasen a riingen wenno gutugoten ti ayat kaniak agingga nga agduyos.” (Kanta ni Solomon 2:7, NW) Saan a kayat daytoy a masirib a balasang nga adda sabsabali a mangimpluensia kenkuana nga agaramid iti desision a naibasar laeng iti emosion. Saanna la ngamin a kursonada ni Solomon, tangay ti maysa a nanumo a pastor ti ay-ayatenna.

Adda napateg a leksion a masursuro ditoy dagidiay agpangpanggep ita a makiasawa: Saanmo a mabalin nga ayaten ti uray siasino laeng ditan. Isu a kalpasan a naki-date ti maysa nga agtutubo a babai iti maysa a baro, nalabit maamirisna nga isut’ dina kursonada. Mabalin a kasta ti nariknana gapu iti sumagmamano a nakitana a pakapilawan dayta a baro. Wenno nalabit saanna la ngamin a magustuan. Minamaag ti di panangikankano kadagita a rikna. Lalo a mariribukanka no dika ikankano dayta.d “Nagadut’ pagduaduaan ti panunotko maipapan kenkuana,” kinuna ni Tamara maipapan iti agtutubo a lalaki a nangi-date idi kenkuana. “Saan laeng a bassit a panagduadua no di ket nakaro a panagduadua a talaga a nangburibor kaniak agingga nga agnerbios ken madanaganakon no makilangenak idi kenkuana.” Idi agangay, naamirisna a gapu kadagitoy a panagduadua, ti kasayaatan ket gupdenna laengen ti relasionda.

Apay a Nagrigat ti Mangpaay

Kaskasdi a ti panangpaay iti agtutubo a lalaki ket nalaklaka nga ibaga ngem narigrigat nga aramiden. Kas ken ni Elizabeth a nadakamat itay, mabalin a madanaganka di la ket ta masairmo ti riknana. Wen, masapul a tarusantayo ti rikrikna ti sabsabali. Parparegtaen ti Biblia dagiti Kristiano a ‘kawesanda ti bagbagida iti nadungngo a panagayat ti pannakipagrikna’ ken tratuenda ti sabsabali iti wagas a kayatda a pannakatratoda. (Colosas 3:12; Mateo 7:12) Ngem kaipapanan kadi daytoy a rumbeng nga aginkukunaka tapno saanmo laeng a masair wenno masaktan daytoy nga agtutubo a lalaki? Inton agangay, maduktalannanto met laeng ti agpayso a riknam kenkuana, ket lallalo laeng a masair gapu ta inlimed ken intantanmo ti panangipakaammom iti pudno a riknam kenkuana. Nakarkaro pay ti saem nga ibungana no makikallaysaka iti daytoy nga agtutubo a lalaki gapu laeng iti asim kenkuana. Ti panangngaasi ket nakapuy a pundasion iti panagasawa.

Ngem nalabit, ikagkagumaam a risuten ti pakaburiboram, ‘No diak makikallaysa kenkuana, di la ket ta awanton ti masarakak a mangikallaysa kaniak.’ Kas ilawlawag ti magasin a Teen, nalabit irason ti maysa a balasang: “Saan nga isu ‘ti ar-arapaapek,’ ngem uray kaskasano, isu ti sisasagana a mangikallaysa kaniak​—ket talaga a saanko a kayat ti agmaymaysa.” Wen, nabileg ti tarigagay a maaddaan iti kasimpungalan. Nupay kasta, ti umiso a panangpennek iti daytoy a tarigagay kaipapananna ti saan laeng a basta pannakiasawa iti uray siasino laeng ditan. Ramanenna ti panangsapul iti daydiay talaga a maayatmo ken makabael a mangtungpal kadagiti Nainkasuratan a rebbengen iti panagasawa. (Efeso 5:33) Isu a saanka nga agdardarasudos nga agdesision a makiasawa! Adu ti nagbabawi idi agangay gapu ta sidadarasudosda a nakiasawa.

Kamaudiananna, dadduma ti mabalin nga agtultuloy a maki-date uray pay no nabatad nga adu dagiti nakaro a pakapilawan dayta nga agtutubo a lalaki. ‘No ikkak iti ad-adu a gundaway,’ irasonda, ‘nalabit agbalbaliwto.’ Talaga kadi a nainsiriban daytoy? Ngamin, masansan a naunegen ti pannakairamut dagiti dakes nga ugali ken kababalin ket nagrigat a balbaliwan. Ket uray no kellaat a mangaramid iti sumagmamano ken naisangsangayan a panagbalbaliw, talaga kadi a masiertom nga agtultuloyen ti panagbalbaliwna? Iti maysa a kasta a kasasaad, nainsiriban nga inkeddeng ti maysa nga agtutubo a babai nga agnagan Karen nga isardengnan ti maki-date iti maysa nga agtutubo a lalaki idi naamirisna a saan nga agpada dagiti kalatda. “Nagrigat,” bigbigenna, “ngamin kursonadak ti langana. Ngem ammok nga umiso ti inaramidko.”

An-anatem a Tamingen

Wen, saan a nalaka ti mangpaay iti maysa a tao. Kas iti pakete a delikado ti linaonna, masapul nga an-anatem a tamingen ti kasasaad. Adtoy ti sumagmamano a singasing a nalabit makatulong kenka.

Ilawlawagmo ti kasasaad kadagiti dadakkelmo wenno iti sabali a nataengan a kabsat iti kongregasion. Nalabit matulongandaka nga agpanunot no medio saan a realistiko dagiti namnamaem.

Ilawlawagmo a naimbag ken agbalinka a prangka. Ikkatem ti aniaman a panagduaduana maipapan iti panagriknam kenkuana. Ti panangibaga laeng iti “Pagyamanan laengen” ti mangupay iti kaaduan nga agarem koma kenka. No kasapulan, ibagam ti panagkedkedmo kadagiti nabatbatad a termino a kas iti, “Ladingitek, ngem talaga a saanak nga interesado.” Annadam a saanka a mangipakita iti pangripiripanna a nalabit agbalbaliwto ti panunotmo no isut’ napingpinget. Ti panangibatadmo nga isut’ saanmo a kursonada ti manglapped iti aniaman a pannakarirona ken nalaklakananto nga iliwliwag ti pannakapaayna.

Agbalinka a napudno ken nataktika. Kuna ti Proverbio 12:18 (NW): “Adda daydiay agsasao a siaaleng-aleng a kas kadagiti panangsugat ti kampilan.” Nupay napateg ti panagbalin a prangka, kuna ti Biblia a ti panagsaotayo ket rumbeng a “natemplaan iti asin.”​—Colosas 4:6.

Itakderam ti desisionmo. Dagiti nasayaat-panggepda a gagayyem, a nalabit bassit laeng ti ammoda kadagiti rason iti inaramidmo a desision, mabalin a paregtaendaka nga ikkam iti sabali pay a gundaway ti pannakirelasionmo iti dayta nga agtutubo a lalaki. Ngem inton agangay, masapul a sika ti mangitakder iti desisionmo​—saan a dagiti nasayaat-panggepda a gagayyemmo.

Agtignayka a maitunos iti ibagam. Mabalin a dati a nasayaat ti panaggayyemyo, ket natural laeng a kayatyo a dua nga agtalinaed dayta a relasionyo. Ngem masansan a saan a praktikal wenno saan a mabalin a kasta. Nagbalinen a romantiko ti riknana kenka. Realistiko kadi a panunotem a malipatannanto latta dagita a rikna ken aginkukuna nga awan ti napasamak iti napalabas? Isu a nupay nabatad a nasaysayaat laengen no nainggayyeman ti panangtratoyo iti maysa ken maysa, lallalo nga agbalin a nakapimpiman dayta a lalaki no kanayon nga agpatangkayo iti telepono wenno adu nga oras nga agkaduakayo kadagiti sosial a taripnong. Katupag dayta ti panangay-ayam iti riknana, ket saanka a naasi no kasta ti aramidem.

Indagadag ni apostol Pablo kadagiti Kristiano a ‘sawenda ti kinapudno’ iti maysa ken maysa. (Efeso 4:25) Narigat nga aramiden dayta, ngem daytat’ mabalin a makatulong kadakayo a dua tapno maitultuloyyo nga asikasuen ti biagyo.

[Dagiti Footnote]

[Blurb iti panid 13]

Saanmo a mabalin nga ayaten ti uray siasino laeng ditan

[Ladawan iti panid 14]

Ilawlawagmo a naimbag ken agbalinka a prangka iti panangipudnom kadagiti riknam