Pammati ni Joshua​—Balligi iti Kalintegan Dagiti Ubbing

BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY CANADA

“DAYTAT’ damo unay a pannakausig ti doktrina a nataengan a menor de edad iti korte a pagapelaran. Ket kunaen ti dadduma a nangipasdek ti pangngeddeng kadagiti nalawag a pagannurotan, saan laeng nga agpaay kadagiti doktor ken ospital idiay New Brunswick no di ket, nalabit, iti sadinoman idiay Canada.”​—Canadian Medical Association Journal.

Tuktukoyen ti pagiwarnak a nadakamat iti ngato ti maysa a kaso a nakainaigan ti New Brunswick’s Medical Consent of Minors Act, a kunaenna a no ikeddeng ti dua a doktor a nataengan ti maysa a menor de edad nga awan pay 16 a tawenna ket maawatanna ti sakitna ken ti naisingasing a panangagas, isut’ addaan kalintegan iti linteg a mangawat wenno di mangawat iti panangagas, kas iti asinoman a nataengan. Maipapan iti 15-tawenna a ni Joshua Walker, nga addaan iti nakaro a myeloid leukemia, insurat ni Chief Justice W. L. Hoyt iti New Brunswick Court of Appeal ti sumaganad: “Aglaplapusanan ti pammaneknek ditoy a ni Joshua ket umdasen ti kinanataenganna ken, kadagiti kasasaad, ti naisingasing a panangagas ket agpaay iti kasayaatan a pagimbaganna ken iti panagtultuloy ti salun-atna ken pagsayaatanna. . . . Iti panangmatmatko ti kalikagum nga usigen ti korte ti kaso [tapno maibilang (ni Joshua) a nataengan a menor de edad] ket saanen a kasapulan.” Kinuna pay ni Chief Justice Hoyt iti pangngeddengna a “bigbigen (ti bagi dagiti linteg ti Canada) ti doktrina a nataengan a menor de edad.”

Kinuna ti maysa kadagiti abogado ni Joshua, ni Daniel Pole, a ti naisurat a pangngeddeng ti Court of Appeal ket “agbalinto a maysa a naikeddengen a pagannurotan a kaso iti intero a Canada.” Agsipud ta daytat’ naisangsangayan a kaso, lima a hues iti korte ti nangikeddeng imbes a ti gagangay a tallo. “Kadagiti naisangsangayan a kasasaad,” kinuna ni Pole, “kompleto dagiti mangukom. Nalabit imbilangda ti pangngeddeng kas napateg iti Canada.” Insingasingna a ti immun-unan a naipaay a pangngeddeng ipaayna ti gundaway para kadagiti nataengan a menor de edad a mangikeddeng iti bukodda ket “awanen ti pakaigapuan pay ti pannakaidanonna iti korte. Dakkel ti naaramidan dayta agpaay kadagiti dadduma nga agtutubo.” Iti panangipaganetgetna pay iti kasta unay a kinapateg daytoy a balligi iti korte, kinuna ni Pole: “Daytat’ kasta unay a pannakaitan-ok ti kalintegan dagiti ubbing, dagiti agtutubo a lallaki ken babbai nga addaan iti kapasidad a mangikeddeng iti kayatda a maaramid iti bagbagida.”

Iti sidong ti paulo a “Balligi ti ‘Menor,’” kinuna ti maysa nga editorial iti Telegraph Journal: “Ti pangngeddeng ti Court of Appeal iti New Brunswick nga adda kalintegan ti 15-años a ni Joshua Walker a mangipalubos wenno agkedked iti panangagas ket maysa a balligi saan laeng nga agpaay kadagiti Saksi ni Jehova, no di ket agpaay kadatayo amin. . . . No dadduma dagiti pangngeddeng nga aramiden ti maysa nga indibidual mabalin a kasla narigat nga awaten ti kagimongan, nangnangruna a narigat no nakatayá ti panagbiag wenno ipapatay ti maysa nga agtutubo. Ngem narigrigat pay nga ibturan ti maysa a kagimongan a kadawyanen a makibiang iti bagi ken kararua dagiti umilina. Naaramiden ni Joshua Walker ti pasetna a mangtaginayon kadatayo a natalged iti dayta.”

Maysa a Natured a Doktor

Manipud pay panangrugi ti sakitna, ni Joshua ket sinukimat ken inagasanen ni Dr. Mary Frances Scully, maysa nga espesialista iti hematology ken pediatric oncology. Mairaman iti trabahona ti panangsukimat ken panangagas iti kanser kadagiti ubbing.

Ti gagangay a panangagas iti kita ti leukemia ni Joshua isu ti chemotherapy ken panangyalison ti dara. Saksi ni Jehova ti pamilia ni Joshua ket, gapu kadagiti Nainkasuratan a rason, pagkedkedanda ti panangyalison ti dara. Ti nadibinuan a bilin kadagiti Kristiano ket: “Umadayo kadagiti bambanag a namulitan kadagiti didiosen ken iti pannakiabig ken kadagiti bambanag a nabekkel ken iti dara.” (Aramid 15:20, 29) Manipud pay iti pangrugian, inkeddengen ni Joshua ti sasaadenna a mangalagad iti linteg ni Jehova nga ‘umadayo iti dara.’

Impamatmat ni Dr. Scully iti personal a rekord ti panangagas iti ospital a “nakatibtibker” ni Joshua maipapan iti daytoy. Ni Dr. Dolan, pangulo iti departamento ti oncology kadagiti nataengan iti ospital, ket nakisarita a personal ken Joshua. Agpadada ken Dr. Scully a nangikuna a ni Joshua ket maysa a nataengan a menor de edad. Ti doktor ti pamilia a Walker, ni Dr. Lordon, minatmatanna met ni Joshua kas nataengan a menor de edad. Babaen ti panangibaga, saan laeng a ti dua, no di ket tallo a doktor a ni Joshua ket nataengan a menor de edad, linab-awanna pay dagiti kasapulan tapno agbalin a kualipikado iti sidong ti Medical Consent of Minors Act a mangpili iti pannakaagasna. Din kasapulan nga usigen pay ti linteg.

Daksanggasat, saan a kasta ti napasamak. Ti ospital, a mangmatmatmat a ni Joshua ket maysa a nataengan a menor de edad, tarigagayanna a maipasdek daytoy babaen iti pangngeddeng ti pangukoman tapno salaknibanna ti bagina manipud iti mabalin a masanguanan a pammabasol. Ti nagbanagan ti naunday ken makasuot a panangusig ti korte ket inkeddeng ti hues a ni Joshua awanan iti kalintegan nga agkedked iti panangagas. Dagus a nayapelar daytoy a pangngeddeng iti nangatngato a korte a dagiti nagbanaganna isu ti nadakamat iti umuna a parapo.

Iti intero a nakaro a suot ni Joshua, sinalimetmetan ni Dr. Scully ti panagkedkedna a mangipaay iti dara ken ni Joshua iti sidong ti aniaman a kasasaad malaksid no baliwanna ti panunotna ket umanamongen. Iti panangireportna iti sasaadenna, isut’ inadaw ti Canadian Medical Association Journal nga agkunkuna: “Ti kadakkelan a pakaseknak ket maupayto ni Joshua wenno ti pamiliana ket mabalin a pumanawda lattan nga awan ti aniaman a pagpilianda.” Intuloy pay a kinuna ti artikulo: “Imbaga dagiti dadduma a mangngagas kenkuana kalpasanna a mabalin nga agkedkedda pay ketdi nga interamente a mangagas [ken ni Joshua]. Nupay kasta, dina pulos pinanunot dayta.” Ti nainkalintegan ken natan-ok a takderna ket makaparegta unay ken ni Joshua ken iti pamiliana.

Impatpateg ni Joshua ti Biag ken Tinignayna Dagiti Puso

Impatpateg ni Joshua Walker ti biag; dina kayat ti matay. Di kayat ti pamiliana a matay. Iti adu a daga dagiti Saksi ni Jehova, ninamnama dagiti naespirituan a kakabsatna a maimbagan ken agbiag. Situtulok ni Joshua a mangawat iti kasasaadna; ti pammatina iti Dios ti nangkumbinsir kenkuana nga isut’ agbiagto iti panagungar. Nakasarak iti saranay kadagiti sasao ni Jesus: “Um-umayen ti oras nga amin dagidiay adda kadagiti pakalaglagipan a tanem mangngegdanto [ti] timek [ti Anak ti Dios] ket rummuardanto.”​—Juan 5:25, 28, 29.

Dimteng dagiti pannaranay kenkuana manipud iti adu a lugar. Kinuna ti Evening Times Globe: “Impaganetget nga agpadpada dagiti nagannak idi kalman a dida baybay-an ni Joshua. Isut’ impanda iti Regional Hospital tapno magun-odanna ti posible a kasayaatan a panangagas, nga awan ti dara. ‘Mabalin a binaybay-anmi koman idiay balay no kayatmi nga isut’ matay,’ inkalintegan ti ama. ‘Dikam kayat a matay ni Josh. Ar-aramidenmi ti isuamin a pannakaagasna tapno isut’ agbiag. Ket dayta ti aramiden ti asinoman iti inay-ayatda. Dikam immay ditoy a mangbuya kenkuana a matay. Addakami ditoy tapno umimbag dayta nga ubing, tapno makaruar ken makapagay-ayam manen kadagiti abalbalayna a tren, makapagsubli idiay Kingdom Hall, iti pannakigimongna ken panagserbina, ken nalabit makapagsubli iti panagay-ayamna iti basketball.’”

Pudno nga adda sadiay ti pamiliana a situtulok a mangipaay iti tulong ken pannaranay. Kastoy ti kinuna ti maysa a periodiko: “Bayat a maysa kadakuada ti sumublat nga agbantay ken Joshua, dadduma a miembro ti pamilia ti agtitipon iti asideg a bassit a naulimek a kuarto, a dadduma kadakuada ti nakasuot pay laeng iti bata nga addaan iti naukasen a maskara a nakabitin kadagiti tengngedda. Kasta met laeng a buya ti makita sadiay nanipud Marso 31, idi damo nga immay ni Joshua [iti] ospital. Iti las-ud ti tallo a lawas, awan ti kanito nga awan ti nakabata ken nakamaskara a miembro ti pamilia iti kuarto ni Joshua iti ospital. . . . Masansan, agpada nga umian dagiti nagannak a kadua ni Joshua, a maturogda iti kama iti abay ti inaudian nga anakda. [Kinuna ti ina,] ‘Kasapulandakami ditoy, ket aramidek ti aniaman agpaay ken Josh, agpaay iti aniaman kadagiti annakko.’ ‘Agtugawak iti pagparadaan no kasapulan,’ kinuna ti ama.”

Panagipudno ken Panagsasarita

Kadagiti rabii a kaduana ti ina ken amana, adda dagiti nasinged a panagsasarita. Kinunana iti maysa a rabii: “Nanang, pangngaasim ta isuratmo daytoy. Dakay amin nga agtutubo, pangngaasiyo ta umadanikay a sisisinged ken Jehova tapno aniaman ti mapasamak kadakayo, salimetmetanyonto ti kinatarnawyo kenkuana. Inton umimbagak ikarik nga ad-adu pay ti aramidek a mangiwaragawag iti nagan ni Jehova. Dakayo nga agtutubo a nasalun-at, no kabaelanyo, paaduenyo ti aramidenyo.”

Kinuna ni Josh iti maysa a rabii idi adda idiay ospital: “Nanang, namin-adun a daras, no mapanka iti banio wenno mapanmo alaen ni Tatang, sumrek dagiti doktor ket kunaenda: ‘Josh, kasapulan a mayalisonanka iti dara. No awan dayta, matayka. Kayatdaka a tulongan.’ ‘Ngarud, pangngaasiyo ta raemenyo dagiti pagayatak maipapan iti dara,’ isungbatko. Imbagak iti maysa a doktor a nangpadas a mangpilit kaniak nga agpayalison iti dara: ‘Mabalin a pagarupem nga agmauyongak, ngem nasin-aw ti amin a panagpampanunotko. Kayatko laeng ti agbiag a maitunos iti linteg ni Jehova maipapan iti dara. Ammona ti kasayaatan nga agpaay kadatayo. Ti kasayaatan a banag para kaniak isu ti panangraemko iti kinasagrado ti biag, ket no matayak agbiagakto manen.’”

Kinuna ti maysa a doktor, ti hepe dagiti pediatrics, ni Dr. Garry, kadagiti nagannak ni Josh: “Maipagpannakkelyo ni Josh. Isut’ addaan ti pammati a diak pay nakita a naiparangarang sakbayna iti amin a panagbiagko.” Inagkanna ida a dua ket kinunana: “Naturedkay a pamilia.”

Maysa a rabii idiay ospital, kalpasan a naipaay ti sumagmamano a dakes a damag iti pamilia maipapan iti kasasaad ni Josh, kaduana idi ni manongna a Jeff ken ni manangna, ni Janice. Agsangsangit ni Jeff, ket kinuna ni Josh: “Jeffrey, agsardengka nga agsangit. Nangabakak aniaman ti mapasamak. Dikay agdanag maipapan kaniak.” Ti puntona ket no maimbagan manipud iti sakitna, isut’ nangabak; no saan ket matay ken mapagungarto idiay Paraiso a daga, ngarud awan duadua nga isut’ nangabak!

Idi napagsasaritaan ti bone-marrow transplant, ti manongna a ni Jerry ti immuna a nangitukon iti pata ti tulangna. Naminsan, nakairuamanen dagiti manongna a da John ken Joe ti umagek a mangibaga iti naimbag a rabii. Idi agtawenen iti 13, impaibagana ken nanangna a nataenganen a maipaay iti dayta. Ngem bayat ti panagsakitna, nupay isut’ agtawenen iti 15, idi rinugianda manen dayta ket inarakup ken nakipagkararagda kenkuana, imbaga ni Josh ken nanangna nga OK dayta ita​—ipakitana nga isut’ inay-ayatda pay laeng.

Saranay ti Komunidad

Kuna da Jerry ken Sandra, dagiti nagannak ni Joshua, nga aglaplapusanan ken nasaknap ti panangsaranay ti komunidad. Idi Mayo 1994, kinuna ti maysa a periodiko: “Umawat ni Joshua, iti promedio, a 20 a kard iti inaldaw. Naggapuda pay iti nakaad-adayo a kas ti Romania ken Mexico. Nakaawat met kadagiti awag ti telepono ken fax idiay ospital manipud iti nakaad-adayo a kas ti Alberta ken Washington. Mainayon amin iti dayta, naipatulodan iti agarup kagudua dosena a basket ti prutas [ken] dinosdosena a sabsabong. . . . Idi simmayaaten . . . ti kasasaad ti salun-atna, nangorganisar dagiti nars ti selebrasion a Hawaiian luau a pammadayaw kenkuana. Nagaramidda kadagiti grass skirt manipud kadagiti supot a pagibasuraan ket nagsalada iti hula nga agrikos iti kuartona. ‘Nagkatkatawa iti kasta unay, pagarupko no agsangit,’ kinuna ni Sandra.’”

Ti ama ni Josh, ni Jerry, ninayonanna pay bassit: “Dikam mapalubosan amin dagiti ubbing a bisita a sumrek iti kuarto ti ospital. Gapuna immay ti prinsipal ket nangala iti report maipapan ken Josh. Nangipatulod dagiti estudiante ken Josh iti 1,000-pedaso a puzzle a buya ti riles ti tren​—pagay-ayat ni Josh dagiti tren. Kayat ti polis ti mangorganisar iti benefit dance agpaay kenkuana tapno makatulong iti dadduma a gastos, ngem dikam pinalubosan dayta. Pagsasaritaan ti klase ti social-studies idiay eskuelaan ti maipapan iti kalintegan dagiti tao, ket nagsurat ti tunggal indibidual iti dayta a klase ken Josh nga ikkanna ida ti maysa a palawag maipapan iti dayta, nga ilawlawagna kadakuada dagiti riknana.”

Bayat amin daytoy a tiempo, naisangsangayan ti panangsaklaw ti periodiko​—dagiti report nga addaan ladawan iti parupa a panid kadagiti sumagmamano nga inaldaw a pagiwarnak. Inyallatiw dagiti prinsipal ti eskuelaan ti damag maipapan iti salun-at ni Joshua. Nakaawat kadagiti imbitasion nga agbitla inton maimbagan, ket dagiti eskuelaan nangangayda kadagiti sesion maipapan kadagiti detalye ti kaso.

“Nadlawyo kadi ti dakkel a panagbalbaliw ni Joshua idi isut’ nagsakit iti kastoy ket pinagpeggadna ti biagna?” inimtuod ti Agriingkayo! Nagkomento ti ama ni Josh, a ni Jerry: “Adda kasta unay a panagbalbaliw kenkuana, ket kasla nagpatnag laeng. Dati nga awan pakadandanagan ni Josh, awan pakasekseknanna nga agtutubo, a no dadduma masapul a mabalakadan kas iti gagangay a kasapulan dagiti 15-años. Nakatugawak a masmasdaaw a nangmatmat kenkuana. Kasla nagbalin a nataengan iti nagpatnag. Maysa a rabii kayat ti abogadona ti makisarita kenkuana, ket dinawat ni Joshua ti ipapanawko. Sakbay a nagsakit isut’ bulbulagaw ti klase; ngem kellaat nga isut’ nagbalinen a nataengan, a makisarsarita kadagiti abogado ken hues. Ti pakarigatan ti makairuar manipud iti kaunggan ti puso kadagiti bambanag a pulos a dika ipagarup nga adda sadiay.”

Nangted ni Dr. Scully ti napintas a sagut ken Joshua. Kinunana iti inana: “Kadagiti amin a naam-ammok a tao, isu ti mannakigayyem, nakonsiderasion, nadayaw, ken naasi unay kadagiti amin a pasiente nga inagasak. Isut’ nakaturtured ken maysa nga agtutubo a ditayto pulos malipatan. Isut’ nakaay-ayat a tao. Mabalin a maipagpannakkelyo, Mrs. Walker.”

Iti sumagmamano a lawas, nagbaliwen ti leukemia. Awanen dagiti apagbiit a pannakasukatda; nagsublin ti kanser. Imbaga ni Dr. Scully iti pamilia a nalabit saanen nga agbiag ni Josh iti mabayag​—nalabit lawlawas laengen, mabalin a sumagmamano a bulan. Iti sumaganad a rabii, idi adda dagiti nagannak ni Joshua, imbaga ni Dr. Scully ken Joshua a nagsubli ti kanser ket mabalin nga adda payen iti tian. Kinuna ni Joshua: “Ay, saan, saan a nagsubli​—siguradoka kadi?” Kinuna ni Dr. Scully: “Josh, saan a nasayaat ti resulta ti panangsukimatda iti daram.” Di nagbayag kalpasanna, rimmuar ni Jerry iti kuarto, kalpasanna rimmuar ni Dr. Scully.

Dua nga Agsensennaay a Puso a Mangsapsapul iti Talna

Iladawan ti ina ni Josh ti buya: “Adda panagulimek. Ginuyodko ti maysa a tugaw agingga iti abay ti kamana ket pinetpetak ti imana. Dinamagko no madanagan wenno maldaang gapu iti imbaga ti doktor. Isut’ simmungbat: ‘Diak pinanunot a matayak ken mabiiten a pumanawak. Ngem, Nanang, dika agdanag. Diak mabuteng a matay, wenno kabutengko ni patay. Kaduakanto kadi inton matayak? Diak kayat ti matay nga agbukbukod.’ Rinugiakon ti nagsangit ken immarakup kenkuana. Nagsangit met, ket kinunana: ‘Nanang, aywanannakto ni Jehova.’ Kalpasanna, ‘tarigagayak a dakay amin agtalinaedkayo iti kinapudno tapno abrasaendakto inton agsubliak iti panagungar. Masiguradok daytoy, Nanang: Ammok a pagbiagennakto ni Jehova inton panagungar. Nabasana ti pusok, ket pudno nga ay-ayatek.’

“Rinugiak manen ti agsangit. Imbagak kenkuana no kasano ti panagayatmi kenkuana ken, iti las-ud ti 16 a tawen a kaaddana kadakami, anian ti panangipannakkelmi kenkuana​—ken kangrunaan iti amin, no kasano nga umis-isem ni Jehova kenkuana a buyogen ti anamong. Kinunana, ‘Nanang, ammok.’ Kinunak kenkuana: ‘Josh, nupay no kagurak ti mangpalubos kenka iti ipapatay, inaagum iti biangmi a pagtalinaedendaka.’ Kinunana: ‘Nanang, ammok, ket pudno a nabannogakon a makidangdangadang.’”

Dagiti Urnos ti Linteg

Tinaming ni Daniel Pole, maysa kadagiti abogado ni Joshua, agraman ti dadduma nga abogado, dagiti saludsod a naibangon gapu iti kaso ni Joshua Walker. Ania ti nataengan a menor de edad iti sidong ti Medical Consent of Minors Act? Ti kadi panangipalubos iramanna ti panagkedked iti dayta? Agaplikar kadi ditoy ti argumento a parens patriae, a sadiay ti gobierno ti mangikeddeng agpaay iti maysa a di makaikeddeng a siuumiso agpaay iti bagina? Addaan kadi ti indibidual iti legal a kalintegan a mangikeddeng no ania ti aramidenna iti bagina? Saan kadi a masupiat ti kalinteganna a mangikeddeng no ania ti maaramid iti bagina? Ket dagiti ngay kadawyan a linteg ti Canada? Agaplikar kadi iti daytoy a kaso? Kamaudiananna, masapul kadi a makagteng iti korte iti damo pay laeng ti kaso ni Joshua Walker?

Dagitoy kadi a saludsod ket rinisut ti naisuraten a pangngeddeng ti Court of Appeal? Wen, rinisutna ida. Iti pagnguduan ti panangusig, nagsardeng iti apagbiit dagiti lima a hues ti korte ket kalpasanna nagsublida iti korte ket inyebkasda ti nagkaykaysa a pangngeddeng dagiti hues, kas iti sumaganad:

“Maipalubos ti panagapelar. Ti pangngeddeng ni Turnbull, J. [ti hues iti nababbaba a korte] ket nabaliktad. Maipakaammo a ni Joshua Walker ket maysa a nataengan a menor de edad iti sidong dagiti probision ti Medical Consent of Minors Act ket saan a kasapulan ti pammalubos dagiti nagannakna maipapan iti pannakaagasna. Ti parikut maipapan iti gastos iti pannakaidarum matamingto iti naisurat a pangngeddengmi.”

Agaplikar kadi iti daytoy a kaso ti pagibatayan ti linteg iti Canada? Wen. Ti naimaldit a report iti panangukom kunaenna: “Idiay Canada, bigbigen ti pagibatayan a linteg ti doktrina a nataengan a menor de edad, kayatna a sawen, maysa a makaawat iti kasasaad ken pagbanagan dagiti naisingasing a panangagas. . . . Inaramid ti New Brunswick ti pagibatayan a linteg a nasaknap ti saklawenna ta yebkasna dayta iti Medical Consent of Minors Act.”

Kamaudiananna, rumbeng kadi a makagteng ti kaso ni Joshua iti korte a mamagbalin kenkuana a legal a makapagkedked iti panangyalison iti dara? Saan. “No matungpal la ketdi dagiti probision ti Act, saanen a masapul a maaramid ti kasta nga aplikasion.”

Nagkonklusion ni Chief Justice W. L. Hoyt: “Naaramid a buyogen ti naimbag a panggep ti aplikasion ken buyogen iti aglaplapusanan a panagannad. Nupay kasta, ti resulta ti aplikasion isut’ panangiraman ken Joshua ken ti pamiliana iti di matarigagayan a panangukom. Gapu iti dayta a rason, iti panangmatmatko, nainkalintegan a ti Ospital ti agbayad iti gastos.”

Natay ni Joshua idi Oktubre 4, 1994.

[Blurb iti panid 12]

“Ti pangngeddeng nangipasdek kadagiti nalawag a pagannurotan . . . kadagiti doktor ken ospital.”​—Canadian Medical Association Journal

[Blurb iti panid 13]

“Maysa a balligi saan laeng nga agpaay kadagiti Saksi ni Jehova, no di ket agpaay kadatayo amin.”​—Telegraph Journal

[Blurb iti panid 14]

“Kayatko laeng ti agbiag a maitunos iti linteg ni Jehova maipapan iti dara.”​—Joshua Walker

[Blurb iti panid 15]

“Isut’ addaan ti pammati a diak pay nakita a naiparangarang sakbayna iti amin a panagbiagko.”​—Dr. Garry