Palamiisanyo ti Kakabagianyo iti Dandanum ti Kinapudno

“KAS nalamiis a danum iti nabannog a kararua, kasta dagiti naimbag a damdamag nga aggapu iti adayo a daga,” kuna ni Salomon. (Proverbio 25:25) Anian a makapabileg a kapadasan para iti nabannog a kararua a dumngeg iti naimbag a damdamag ti biag nga agnanayon iti um-umayen a Paraiso! Iti daytoy a pamay-an, ti ngiwatyo agbalinto nga “ubbog ti biag.”​—Proverbio 10:11; Isaias 52:7.

Ti danum rusepenna ti daga ken pataudenna ti panagdakkel, ngem ti layus mabalin a makadadael. Kasta met, ti danum iti pormana a pinalamiis nga inumen ket makapabang-ar, ngem asinot’ mangayat a makemmeg iti maysa a bagio ti niebe wenno bagio ti uraro? Yantangay ti rummuar iti ngiwattayo ket naidilig iti danum, nasken ti nainget a panangaywan ti isursurotayo. (1 Timoteo 4:16) Masapul a partikular a silalagiptayo koma kadagiti nagduduma nga epekto daytoy a “danum” no mangaskasabatay kadagiti kakabagiantayo.

“Panangsibug” kadagiti Kabagian

Idi ugma, linukatan ni Rahab ti dalan ti pannakaisalakan ti pamiliana, ket ni Cornelio kinaskasabaanna dagiti kakabagianna. (Josue 2:13; 6:23; Aramid 10:24, 30-33) Ni Andres a kabsat ni Pedro ti nangtulong kenkuana a nagbalin nga adalan ni Jesus. (Juan 1:40-42) Ket ita adu kadagiti Saksi ni Jehova ti mangipalubos a bumurayok ti kinapudno ti Biblia kadagiti kakabagianda. Ti Proverbio 11:25 inkarina: “Ket ti agsibug, isu met laeng masibuganto.”

Maysa a babai idiay Europa tinarigagayanna nga iranud ti baro a pammatina kadagiti nagannak kenkuana, kakabsatna a lallaki, ken babbai nga agtataeng idiay Filipinas. Impadamagna: “Inar-aramidko dayta iti tunggal suratko kadakuada. Sakbay ti panagpabautisarko, nangipatulodak met kadagiti libro kadakuada ket insaludsodko no kayatda ti mabisita babaen kadagiti Saksi ni Jehova.” Iti dakkel a ragsakna, mayatda a mabisita, ket itan walo kadakuadan ti agdaydayaw ken Jehova. Dadduma a Saksi nakakitadat’ nasayaat a bunga babaen ti panagipatuloddat’ regalo a suskripsion Ti Pagwanawanan ken Agriingkayo! kadagiti kakabagianda.

Ngem ania ngay no dagiti miembro ti pamilia awan ipakitada nga interes? Naipasango ni Jesus iti daytoy a situasion, ta naminsan “uray dagiti kakabsatna saanda a mamati idi kenkuana.” Iti kamaudianan, nupay kasta, “nagmaymaysada” iti panagkarkararag, a kaduada dagiti apostol. (Juan 7:5; Aramid 1:14) Apay a nagbaliw ti pusoda? Kaawatan inikkan ni Jesus ti tulong dagiti kabagianna sakbay nga immuli sadi langit. Kasano? Tinulonganna ida a makagun-od ti pammati babaen ti panagparangna ken Santiago a kabsatna ti ina. (1 Corinto 15:7) Gapuna, dikay sumuksuko a mangpadpadas a tumulong kadagiti kabagianyo. Adu a Saksi nabalinanda ti nakipatpatang kadagiti di mamati a kakabagianda maipapan ti kinapudno ti Biblia kalpasan ti panagurayda a siaanus iti umiso a tiempo.

Ti “panangsibug” kadagiti kabagian, nupay kasta, ket saanna kayat a sawen ti pananglemmes kadakuada kadagiti sasao. Maysa a pagassawaan a taga Yugoslavia kunana: “Kanayon nga addat’ risgo ti sobra a panangaskasaba kadakuada.” Kuna met ti agdaldaliasat a manangaywan: “Masansan lablabsen dagiti kakabsat dayta, a mangipakpakita ti di umisot’ pannakaiturongna a regta.” Malaglagip pay ni Ludwig ti tiempo idi a rugianna ti agadal ti Biblia: “Pinalpalawagak ni nanangko ti adu nga oras a kasla awan panagpatpatinggana ngangngani maipapan iti isuamin a naad-adalko manipud iti Biblia, ket masansan a daytoy ti agturong ti panagsinnungbat, nangnangruna ken tatangko.”

Agbalin a “Bubon ti Kinasirib”

Mabasatayo a “ti dila ti masirib iyesngawna ti pannakaammo nga apagpag-isu, ngem ti ngiwat dagiti maag agibuyat iti kinamaag,” ken “ti puso ti nalinteg panunotenna ti isusungbatna.” (Proverbio 15:2, 28) Ti kinasin-aw ti isip, kinasirib, ken pannakaawat ngarud ti kasapulan tapno maipaayan dagiti sasaotayo ti makapalamiis ken makapabileg a nanamna. No kaano, ania, ken no kasano kaadu ti sawentayo ket dakkel pategna.

Iti maysa a napudot nga aldaw, kas pangarigan, anian a makarepresko ti sangabaso a nalamiis a danum iti maysa a mawawan! (Mateo 10:42) Ngem awan makapanunot a mangipakbo ti sangatimba a danum iti ulona! Ti manangaywan ti sirkito a naadaw iti ngato nagkomento: “Ti kasayaatan a resulta ket magun-odan dagidiay mangriing ti panagusiuso kadagiti kakabagianda babaen iti panangaskasaba iti saggabassit a rukod.” No mawaw ti maysa a kabagian a bumusbusor, no iyar-arig ti agsao, ket mangrugi nga agsaludsod, masansan a sumarunon dagiti nabunga a diskusion iti Biblia.

Ni Huriye, maysa a Saksi a Turko, nagun-odanna daytoy iti pagtaenganda babaen ti panangibatina kadagiti publikasion ti Biblia a silulukat iti material a mabalin mangpainteres iti di mamati a lakayna. Isut’ mangibasbasa kadagiti estoria ti Biblia kadagiti annakna, ket​—no isut’ agim-imdeng​—mangted panangilawlawag a makagunggona ken lakayna. No maminsan basta isaludsodna laeng: “Naadalko ti kastoy ken kasdiay iti panagad-adalko itatta. Aniat’ makunam maipapan iti dayta?” Imbagana met dagiti pagalagadan ti kababalin a kanayon a laglagipenna: “Agtalinaed a sikakalma, ket dika mangsulbog wenno masaktan. Saanka agbalbalin a kasla ammom amin. Agtalinaed a napakumbaba ken aggianka laeng iti nababa a posision.” Iti kamaudianan inawat ni lakayna ti kinapudno ti Pagarian ket itan agserserbi kas amin-tiempo a ministro.

Ni Marijan tinulonganna ti sumagmamano a kabagianna nga immawat ti kinapudno.“Dika ipappapilit dagiti bambanag no di ket aguray iti umiso a kanito,” impatigmaanna. “Masapul a respetuentayo no idawatda a ditay isasao kadakuada maipapan ti kinapudno. Masapul nga aganustayo ken naayat.” Nangnangruna no bumusbusor dagiti kabagian a maiyanatup ti Eclesiastes 3:7. Kunana sadiay nga adda “panawen ti panagulimek ken panawen ti panagsao.” Isingasing dayta ti kinatuloktayo a dumngeg a siaanus, a di sumingsinga, ken respetaren ti opinion dagiti dadduma. “Awan serserbina ti pumudot no makipatpatang kadagiti kabagian,” kuna ni Petar, a naminsan bumusor unay ngem binalbaliwanna ti posisionna.

Bay-anyo a Mangasaba ti Naimbag a Kababalin

Iti adu a tawen maysa a di mamati nga asawa a lalaki ti nanggulo iti asawana a Kristiano, a no dadduma serraanna idiay ruar ti balayda. Ti lalaki nakapungtot unay iti naminsan a pinigisna ti maysa a libro a nalipatan nga indulin ni baketna. Aniat’ nangbalbaliw ti kababalin ti lalaki? Insalaysayna: “Kanayon a salsaludsodak ti bagik no apay a ni baketko ket nakapingpinget ken kanayon nga agpampannuray ken Jehova. Diak makakita ti aniaman a pagbiddutanna, ta nakadaldalus ti pamay-anna iti balay, ket isut’ nagsayaat nga asawa ken ina kadagiti annakmi.” Maysa nga aldaw agbirbiruk ti asawa a lalaki ti nasayaat a material nga iparangna iti lima-minuto a seminar, gapuna nangted ni baketna kenkuana ti dua a ruar ti Agriingkayo! Addaan panagduadua a miningminganna ida, ket iti panagsiddaawna isut’ nakakita ti nausar a tema maipapan ti panagpabrika ti laplapis. Iti daytoy a pamay-an natukay ti interesna kadagitoy a magasin. Itatta, daytoy a pamilia ket nagkaykaysan iti panagdaydayaw ken Jehova.

Ti balakad ni apostol Pedro a ti asawa a babai mapatulnogna ti di mamati a lakayna uray ‘awan sao gapu iti kababalin agraman nauneg a panagraem’ ket agaplikar kadagiti dadduma met a miembro ti pamilia. (1 Pedro 3:1, 2) Idi ti maysa a pagassawaan pinanawanda dagiti daanen a tradision nga awan iti Biblia ken ti relihion dagiti dadakkelda a taga Romania, ti pamiliada ket nagbalin a nauyong unay a bumusbusor. Ti asawa a babai ket rinaut pay ti katuganganna a babai, a nangpadpadas a mangpapatay kenkuana. “Dikam pinalubosan daytoy a nangupay wenno mamagpungtot kadakami. Intaklinmi amin a pakadanaganmi ken Jehova,” kuna ni Nikolic. Sangapulo ket maysa a tawen kamaudiananna dagiti nagannak iti lalaki, ti dua a kakabsatna a babbai, ken ti assawa a lallaki dagiti kakabsatna a babbai nabautisarandan a Saksi. Aniat’ nangikkat ti problema? “Ti nasayaat nga ulidan ken Nakristianuan a kababalin. Iti sabali a pannao, dikam nangbusbos ti adu a tiempo a nangaskasaba kadakuada maipapan ti kinapudno. Imbes ketdi, daytat’ inannurotmi.”

Dikay Maawanan Namnama!

Nupay mangpataud dakkel a rag-o ti pannakaimatang kadagiti kakabagian a mangrugin nga agdayaw iti pudno a Dios, ania ngay no dadduma ti agtultuloy a bumusor? Kasanot’ panagriknayo? Nakita nga antimano ni Jesus a ti pudno a panagdayaw no maminsan mangyeg ti nakaro a panagsisina kadagiti agkakabagian. (Mateo 10:34-37) Ni Marica ket tinallikudan amin a miembro ti pamiliana idi isut’ nagbalin a maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Nupay saanna nga inkompromiso ti panagdayawna, kaskasdi nalasinna “nga uray dagiti kabagian ket adda kalinteganda iti kabukodanda a panangmatmat ken opinion.” Ti kababalinna ti nangtignay kadakuada a mangrespeto kenkuana kas met la idi sakbayna.

Nabigbig ni Ludwig nga isut’ obligado pay met a mangayat kadagiti dadakkelna uray no nangpilida ti naiduma a wagas ti panagbiag. Kanayon a laglagipenna dagiti maiyanatup a teksto ti Biblia, kas ti: “Dayawem ni amam ken ni inam”; “ti saoyo kankanayon koma a makaay-ayo a kasla natempla iti asin”; “madadaankayo a sumungbat iti isuamin . . . a sipapakumbaba ken sidadayaw”; ken, “ti adipen ti Apo saanna a rebbeng ti mannakiringgor.” (Efeso 6:2; Colosas 4:6; 1 Pedro 3:15; 2 Timoteo 2:24) “Tunggal teleponuak dagiti dadakkelko wenno sarungkarak ida, agkararagak ken Jehova a maipaay iti sirib, ket nagin-inut ti relasionmi a nagbalin met laeng a natalna, ad-adda a nainggayyeman,” kunana.

Dikay koma isuko ti namnamayo a dagiti bin-i ti kinapudno ket agrusingto met laeng iti puso dagiti kakabagianyo. Nabautisaran kas maysa kadagiti Saksi ni Jehova 31 a tawen kalpasan ni baketna, maysa nga asawa a lalaki ti nagkomento: “No tumalliawak iti likudan, ipudnok a ni baketko ti addaan dakkel nga anus kaniak. Ammok nga isut’ kankanayon nga agkarkararag ken Jehova a maipaay kaniak.”

Sapay koma ta dagiti sasao a rummuar iti ngiwatyo ket kanayon a mangparegta ken makaikkat ti waw kas nalamiis a danum! Wen, iranudyo “ti nagloriaan a naimbag a damag ti naragsak a Dios” iti isuamin a tattao, agraman kakabagianyo. (1 Timoteo 1:11; Apocalipsis 22:17) Iti kasta agaplikarto ti sasao ni Jesus: “Ti mamati kaniak, kas kunaen ti Surat, ‘Karkarayan ti danum a nabiag ti agayusto manipud iti unegna.’”​—Juan 7:38.

Ti Kaiyulogan Dagiti Damdamag

“Panagtakaw kadagiti Fossils”

Iti sidong dayta a paulo, ti pagiwarnak a Pranses a Le Monde ti nangipadamag ti kaso ti maysa a paleontologo idiay India nga “iti 20 a tawen . . . kaawatan a linuklukona dagiti katrabahuanna maipapan kadagiti namunganayan dagiti fossils nga intedna kadakuada a kalkularenda.” Naikuna a ti “panagtakaw” ket buklen ti panangipatulod kadakuada kadagiti fossils a naala idiay Estados Unidos, Africa, Czechoslovakia, ken Islas Britanicas, a kunkunada a nadiskobreda dagita idiay Himalaya Mountains. Impablaak daytoy a sientista dagiti nasarakanna iti nasurok a 300 nga artikulo. Ti panangkusit ket imbulgar ti maysa nga Australiano a sientista babaen ti Britaniko a sientipiko a pagiwarnak a Nature. Pagsidsiddaawanna ‘no kasano a ti kasta kadakkel a kantidad dagiti mapagduaduaan a bambanag nagtalinaed a di nakarkarit iti kasta a kabayag.’

Maysa a posible a rason, sigun iti Le Monde, isut’ linteg ti panagulimek nga an-annuroten dagiti adu a miembro ti sientipiko a komunidad. Kuna ti artikulo a daytoy a “panagtakaw” ti fossil ti “namagbalin nga awan serserbina dagiti amin a kinapudno a naur-urnongen [kadagiti napalabas a 20 a tawtawen] maipapan iti geolohia ti Himalayas.”

Nalawag, daytoy baro a kaso ti kinakusit iti siensia ket saan a mangted panagduadua iti intero a sientipiko a lubong. Ngem, daytat’ mangted ti kanayonan nga ebidensia a dagiti argumento iti paleontolohia no mailaban maibusor ti awan mintisna a kina-apagpag-isu a rekord ti Biblia ket masansan saanda a nasursurok ngem ti inawagan ni apostol Pablo a “dagiti panagsusupadi ti ‘pannakaammo’ a saanda met a pulos a pannakaammo.”​—1 Timoteo 6:20, The New Jerusalem Bible.

“Napnoda ti Dara”

Idiay Colombia, Sud America, dagiti narungsot a dadakkel a tattao iti droga kontrataenda dagiti agtutubo a lallaki a mangipakni kadagiti karibalda wenno agimulada ti panagbuteng kadagiti politiko ken ti kaaduan a tattao. Maysa kadagita a sicario, wenno natangdanan a pumatay, kunana kadagiti reporter ti Tiempo, maysa nga Español a magasin ti damdamag, a ‘ti panagpapatay nga awan asi ket narigat.’ Kasanona a pakalmaen ti konsiensiana? Inlawlawagna: “Ammok a maysa kadagiti linteg ti Dios ket saanka a mamapatay, ngem iti kasok ket daytat’ maysa a banag a ti maysa mangpapatay tapno agbiag. Mangpapatayak a sipapasnek gapu ta kasapulak ti kuarta. Dikay kadi makita nga agtartrabahoak gapu ta masapul met nga agbiagak? . . . Sakbay a rummuarak a mangpapatay ti maysa, agkararagak iti Dios ken iti Birhen tapno salaknibandak koma.”

Nupay daytoy a panagrasrason ket awan duadua a laksiden nga insigida dagiti teologo a Katoliko, dagiti pangulo ti simbaan pinagbalinda a lehitimo ti armado a pannakidangadang “kas ti maudi a pagtungpalan tapno mapagpatingga ti nalawag ken nakabaybayagen a kinadakes.” No dagiti teologo konsintirenda ti kinaranggas gaput’ napolitikaan a kinaulpit, pagsiddaawan pay laeng aya no dadduma a Katoliko, kas itoy a sicario, ikalkalinteganna ti panangpapatay gapu iti ekonomiko a kinaulpit? Anian a nakapegpeggad ti pananggampor ti Sao ti Dios!

Iti rabii idi a ti naindaklan a kinaulpit iti amin a tiempo ket ngangnganin a maibanag​—a ramanenna ti pannakaaresto, pannakaukom, ken pannakapapatay ni Jesu-Kristo​—ni Jesus a mismo nagmadi a mangpanunot ti aniaman a kita ti kinaranggas. Kunana ken ni Pedro: “Amin a mangaramat ti kampilan mataydanto iti kampilan.” (Mateo 26:52, Revised Standard Version, edision a Katoliko) Ngarud, kasano a namnamaen dagidiay agtungpal iti kinaranggas a dumngeg kadakuada ti Dios a Mannakabalin-amin iti aniaman a sirkumstansia, idinto a nabatad ti panagkuna ti padto ni Isaias: “Intono agaramidkayo kadagiti adu a kararag, diakto ipangag; dagiti im-imayo napnoda ti dara”?​—Isaias 1:15, RS, edision a Katoliko.

“Itedyo ken Cesar ti kukua ni Cesar”

Ti di panagbayad ti buis ket dumakdakkel a problema kadagiti adu a pagilian. Idiay España, kas pangarigan, ti periodiko nga El Diario Vasco ti nagkuna nga agpadpada a dagiti gumatgatang ken aglaklako addaandat’ ugali a gagaraenda nga ilemmeng ti aktual a paglakuan a presio ti sanikuada. Nupay agtunos ti gumatgatang ken ti aglaklako iti maysa a presio iti aktual a pananggatang, ti nababbaba unay a kantidad ti maikabil iti kasuratan. Apaman a malpas ti transaksion, ti buis a mabayadan ket sigun iti nailanad a balor ti sanikua. Insalaysay ti El Diario Vasco ti kuna ti notario publiko a ni José María Segura Zurbano a nupay dagiti notario saanda nga aktual a makibibiang iti panagkusit, ammoda a ti balor ti sanikua nga insuratda ket saan a daydiay pudno. Iti panagkomentona iti maysa a nailaksid iti daytoy a kinakusit, kuna ni Zurbano: “Iti daytoy a pagilian tunggal maysa ken ti kaarrubana agul-ulbodda, ngem ti kakaisuna a naipuera isuda dagiti Saksi ni Jehova. No gumatangda wenno aglakoda, ti balor [ti sanikua] nga ideklarada ket isut’ naan-anay a kinapudno.”

Agdindinamag dagiti Saksi ni Jehova iti kinapudnoda ken kinamapagpiaranda. Pagaammoda a ni Jehova a Dios namnamaenna a dagiti ad-adipenna iparangarangda dagita a kualidad iti amin a pannakilangenlangenda. Kagura ti Dios “ti naulbod a dila” ken ti “natiri a saksi nga agbalikas iti ulbod.” Maipapan ti panagbayad iti buis, inkeddeng ni Jesu-Kristo ti pagalagadan agpaay kadagiti pudno a paspasurotna idi a kinunana: “Itedyo ken Cesar ti kukua ni Cesar, ket iti Dios ti kukua ti Dios.”​—Proverbio 6:16-19; Marcos 12:17.