No Kasano nga Usaren ti “Pannakirinnason Manipud Kadagiti Kasuratan”
Ti padron a suroten no maipapan iti panangtulong iti sabsabali a mangtarus iti Biblia isut’ impaay ni Jesu-Kristo ken dagiti apostolna. Kas pangsungbat kadagiti saludsod, nagadaw ni Jesus kadagiti kasuratan ket no dadduma nagusar kadagiti maitutop nga ilustrasion a mangtulong kadagiti nasingpet ti puspusoda tapno awatenda ti sawen ti Biblia. (Mat. 12:1-12) Ugali ni Pablo idi ti ‘makirinnason manipud kadagiti Kasuratan, nga ilawlawagna ken paneknekanna babaen kadagiti reperensia’ no aniat’ insursurona. (Ara. 17:2, 3) Ti material a linaon daytoy a libro tulongannakayto a mangaramid met iti kasta.
Imbes nga itdenna ti nalawa, sapasap a panangsakop iti tunggal tema, ti Pannakirinnason Manipud Kadagiti Kasuratan isentrona ti atension kadagiti saludsod a gagangay nga im-imtuoden dagiti adu a tattao.
Daytoy a libro saan a naisagana tapno tulonganna ti asinoman a “mangabak no makisinuppiat” kadagidiay awan panagraemda iti kinapudno. Imbes ketdi, itdenna dagiti napateg nga impormasion a nairanta nga usaren no makirinnason kadagidiay mayat a makisarita kadakayo. Dadduma kadakuada ti agimtuod yantangay kayatda ti pudpudno a makapnek a sungbat. Dagiti dadduma, bayat ti panagsarsaritayo, kayatda laeng nga ipakaammo ti takder ti pammatida ket mabalin a sipapasnekda unay a mangirupir iti dayta. Ngem tattaoda kadi a rasonable ket situtulokda nga umimdeng iti sabali a punto de vista? No wen, mabalinyo nga iraman kadakuada ti ibaga ti Biblia, nga aramidenyo a sipapasnek a pagaammoyo nga imdengan dayta ti puspuso dagidiay agayat iti kinapudno.
Kasanoyo a mabirokan iti daytoy a libro daydiay espesipiko a material a kasapulanyo? Masansan a mabirokanyo dayta no luktanyo a direktamente daydiay paulo a mangirepresentar iti tema a salsalaysayenyo. Iti babaen dagiti amin a kangrunaan a paulo, nalaka nga ilasin dagidiay prinsipal a salsaludsod; isuda dagidiay letra a napatak ti pannakaimprentada a naidenden a nalaing manipud katigid ti pinanid. No diyo mabirokan a daras ti sapsapulenyo, luktanyo ti Indese idiay likod ti libro.
Makatulong a kanayon ti panagsagana sakbay ti pannakisaritayo. Ngem no dikay pay kabesado dagiti nagduduma a linaon daytoy a libro, kaskasdi a mausaryo latta. Kasano? No mabirokanyo daydiay saludsod nga umarngi iti punto a kayatyo a pagsaritaan, matmatanyo dagiti amin a segundario a paulo iti babaenna. Dagitoy a segundario a paulo naiyimprentada kadagiti napatak a letra a nagsikig ken naidenden iti katigid iti sidong dagiti saludsod a nakaibianganda. No dati a kabisadoyon dayta a tema, nalabit masapulyo laeng a repasuen dagita a segundario a paulo ket talgiapanyo lat’ biit dagidiay idea a masarakan iti babaenda, yantangay itdenda ti balabala dagiti makatulong a rasrason a mabalinyo nga usaren. Dikay bumdeng a mangiyebkas kadagita nga idea iti bukodyo a sasao.
Ti kunayo ad-adu pay ngem dayta ti kasapulanyo—nalabit dagidiay mismo a texto, ti rason nga usarenyo a nainaig kadagita a texto, sumagmamano nga ilustrasion a mangtulong kadakayo a mangilawlawag iti kinarasonable ti ibagbaga ti Biblia, ken dadduma pay? No kasta, mabalinyo nga ipakita iti kasarsaritayo ti panid a mangsalaysay iti insaludsodna. Uray no diyo naadal a nasaksakbay dayta a material, mausaryo a kaskasdi a mangipaay iti makapnek a sungbat. Adda a mismo ditoy a libro dagiti amin a kasapulanyo, a simple ken ababa ti pannakailanadda.
Laglagipenyo a daytoy a libro ket katulongan laeng. Ti Biblia isu ti autoridad. Isu dayta ti Sao ti Dios. No adda dagiti nailas-ud iti libro a naadaw iti Biblia, igunamgunamyo dayta iti kasarsaritayo. No mabalbalin, pairuaryo ti Bibliada ket birukenyo dagiti kasuratan tapno makitada a ti ibagbagayo ket talaga nga adda a mismo iti kopia ti Bibliada. No adda dagiti popular a Bibliada a sabali ti panangipatarusda iti dadduma a paset ti texto, masansan a naipatuldo daytoy, ket naadaw ditoy ti nagduduma a patarus tapno mapagdidinniligyo dagita.
Kas maitunos iti ehemplo ni apostol Pablo idi tinukoyna ti altar para “Iti Di Am-ammo a Dios” ken kas panagadawna ti sumagmamano a gagangay nga inakseptarda a nailubongan nga impormasion idi kinaskasabaanna dagiti taga Atenas (Ara. 17:22-28), daytoy a libro adda met sumagmamano nga inadawna manipud iti nailubongan a historia, dagiti encyclopedia, dagiti relihioso a libro a reperensiada, ken dagiti lexicon ti Biblia. Iti kasta, imbes nga ipapanna lattan ti punganay dagiti ulbod a relihioso nga al-alagaden, ti itatanor dagiti sumagmamano a doktrina, ken ti kayulogan dagiti Hebreo ken Griego a termino, daytoy a libro ipakitana dagiti makagapu ti kasta a panagsaona. Nupay kasta, idirihirna ti atensiontayo iti Biblia a kas kangrunaan a gubuayan ti kinapudno.
Kas tumulong pay tapno mairuanganyo ti kinapudno manipud Biblia kadagiti dadduma, ti manglukat a benneg daytoy a libro itdenna “Dagiti Introduksion a Maaramat iti Ministerio idiay Tay-ak” ken ti listaan dagiti singasing “No Kasanoyo a Sungbatan Dagidiay Panggupedda iti Panagsasarita.” Dagiti dadduma pay a mabalbalin a “panggupedda iti panagsasarita” nainaig kadagiti partikular a banag a patpatienda, ket nasalaysay idiay ngudo ti tunggal kangrunaan a benneg a nangtratar kadagita a pammatida. Saan a nairanta nga imemoriayo dagitoy a sungbat, ngem di pagduaduaan a makatulongto no anagenyo no apay natakuatan dagiti dadduma nga epektibo dagitoy; sayonto yebkas dagiti idea iti bukodyo a sasao.
Ti panangusaryo iti daytoy a libro isu komat’ mangtulong kadakayo a mangparang-ay iti abilidadyo a makirinnason manipud kadagiti Kasuratan ken tapno usarenyo dagita a sieepektibo a mangtulong iti sabsabali a mangadal maipapan “iti nakaskasdaaw a bambanag iti Dios.”—Ara. 2:11.