Dagiti Ilustrasion/Ehemplo a Makaisuro

TI PANANGUSAR kadagiti ilustrasion ken ehemplo ket nagsayaat a pamay-an ti panangisuro. Masansan nga awisen ken tenglenda ti atension a buyogen ti nagpaiduma a kinaepektibo. Pagpanunotendatayo. Tukayenda ti rikrikna ket iti kasta madanonda ti konsiensia ken puso. No dadduma, mausar dagiti ilustrasion a mangparmek iti di umiso a panangipapan. Makatulong met dagitoy iti pananglagip. Us-usarem kadi dagita iti panangisurom?

Dagiti piguratibo a sasao ket ilustrasion a sumagmamano la a balikas ti kasapulan; ngem mangparnuayda kadagiti nalawag a mental a ladawan. No maitutop dagiti usarem, nabatad ti kaipapananda. Ngem ad-adda a maipakita ti mannursuro ti pategda babaen ti ababa a panangilawlawag kadagita. Naglaon ti Biblia kadagiti ehemplo a pakasursuruam.

Mangrugika Kadagiti “Simile” ken “Metaphor.” Dagiti simile (panangidilig) ti kasimplean a piguratibo a sasao. No agad-adalka pay laeng nga agusar kadagiti ilustrasion, makatulong no dagitoy ti pangirugiam. Masansan a mangrugi dagita iti sasao a “mayasping iti” wenno “kas iti.” Nupay pagdiligen dagiti simile ti dua a banag nga aggidiat, itampokda ti pagpadaan dagitoy. Naglaon ti Biblia iti adu a piguratibo a sasao a naibatay kadagiti banag a naparsua​—dagiti mula, animal, ken bambanag iti langit​—agraman dagiti kapadasan ti tao. Iti Salmo 1:3, naibaga kadatayo a ti tao a regular nga agbasbasa iti Sao ti Dios ket “kas iti kayo a naimula iti igid dagiti pagayusan ti danum,” kayo a nabunga ken kanayon a nalangto. Naikuna a ti nadangkes a tao ket “kas iti leon” a mangpadpadaan iti tukmaanna. (Sal. 10:9) Inkari ni Jehova ken Abraham a ti bin-ina agbalinto a “kas kadagiti bituen ti langlangit” no iti kaaduda ken “kas kadagiti binukel ti darat nga adda iti aplaya.” (Gen. 22:17) Maipapan iti nasinged a relasion ni Jehova ken ti nasion ti Israel, kinuna ti Dios: “No kasano a ti maysa a sinturon kumpet kadagiti padingpading ti maysa a lalaki,” kasta met ti ikakapet Kenkuana ti Israel ken Juda.​—Jer. 13:11.

Dagiti metaphor (panangipadis) itampokda met ti pagpadaan ti dua nga agduma unay a banag. Ngem napuerpuersa ti metaphor agsipud ta pagparangenna a ti maysa a banag ket kas man la isu daydiay sabali, ket ngarud adda kualidad ti maysa a banag a maikuna met maipapan iti sabali. Kinuna ni Jesus kadagiti adalanna: “Dakayo ti silaw ti lubong.” (Mat. 5:14) Maipapan iti pagdaksan ti di magawidan a panagsasao, insurat ni adalan a Santiago: “Ti dila maysa nga apuy.” (Sant. 3:6) Inkanta ni David ken Jehova: “Sika ti napasdok a batok ken salindegko.” (Sal. 31:3) Masansan a bassit wenno awan ti masapul a panangilawlawag iti maitutop a metaphor. Epektibo dayta gapu iti kaababana. Ti metaphor tulonganna dagiti agdengdengngeg a manglagip iti maysa a punto iti wagas a di maaramid ti simple a panangibaga kadagiti bambanag.

Ti hyperbole ket aglablabes a panangyebkas kadagiti bambanag. Masapul a naannad ti pannakausarna di la ket ta sabali ti pagawatan dagiti agdengdengngeg. Inusar ni Jesus ti kastoy a piguratibo a sasao tapno dagiti agdengdengngeg saanda a malipatan ti puntona idi insaludsodna: “Apay . . . a matmatam ti garami iti mata ni kabsatmo, ngem saanmo nga imutektekan ti pasanggir iti bukodmo a mata?” (Mat. 7:3) Sakbay a padasem nga usaren daytoy wenno dagiti dadduma pay a piguratibo a sasao, adalem ti epektibo a panangusar kadagiti simile ken metaphor.

Agusarka Kadagiti Ehemplo. Imbes nga agusarka iti piguratibo a sasao, mabalin a kayatmo nga usaren dagiti ehemplo, pinarparbo man nga estoria wenno aktual a kapadasan, kas pamay-an ti panangisuro. Mabalin a masobraan dagitoy, isu a masapul a naannad ti panangusarmo kadagita. Mausar laeng koma dagiti kasta nga ehemplo a mangsuportar kadagiti punto a talaga a napateg, ken maidatagda iti wagas a matandaanan dagiti agdengdengngeg ti punto ti instruksion, saan laeng a ti estoria.

Nupay saan nga amin nga ehemplo ket aktual a pasamak, masapul nga iyanninawda dagiti aktual a kababalin wenno kasasaad. Isu nga idi insurona no kasano ti rumbeng a panangmatmat kadagiti nakabasol nga agbabbabawi, inyilustrar ni Jesus ti puntona babaen ti panangisaritana iti maipapan iti maysa a tao a naragsakan idi nabirokanna ti napukaw a karnerona. (Luc. 15:1-7) Kas sungbatna iti maysa a lalaki a di nakatarus iti naan-anay a kaipapanan ti Linteg a nangibilin nga ayatem ti kaarrubam, sinarita ni Jesus ti maipapan iti Samaritano a nangtulong iti nadangran a lalaki a binaybay-an ti maysa a padi ken maysa a Levita. (Luc. 10:30-37) No paliiwem a naimbag ti kababalin ken tigtignay dagiti tattao, sieepektibo a mausarmo daytoy a pamay-an ti panangisuro.

Insalaysay ni propeta Natan ti maysa a pinarparbo a kasasaad kas pamay-anna a nangtubngar ken Ari David. Epektibo daydi nga estoria agsipud ta saan a nangparnuay iti kasasaad a mabalin a nangtignay koma ken David a mangikalintegan iti bagina. Maipapan dayta iti maysa a baknang nga aduan iti karnero ken maysa a nanumo a lalaki nga addaan iti maymaysa nga urbon a kabaian a karnero a tinartarakenna a sidudungngo. Pastor met idi ni David, isu a maawatanna ti rikna ti makinkukua iti dayta a karnero. Nainkalintegan laeng a nakapungtot ni David iti daydi baknang a nangagaw iti karnero nga ipatpateg ti napanglaw a lalaki. Kalpasanna, direkta a kinuna ni Natan ken David: “Sika a mismo ti lalaki!” Nadanon ti puso ni David, ket sipapasnek a nagbabawi. (2 Sam. 12:1-14) No sanayem, masursurom a tamingen dagiti emosional a problema iti makaguyugoy a wagas.

Adu nga ehemplo a makatulong iti panangisuro ti mabalin a maadaw kadagiti pasamak a nailanad iti Kasuratan. Kasta ti inaramid ni Jesus idi kinunana iti sumagmamano a sasao: “Laglagipenyo ti asawa ni Lot.” (Luc. 17:32) Idi intedna dagiti detalye ti pagilasinan ti kaaddana, dinakamat ni Jesus ti “kaaldawan ni Noe.” (Mat. 24:37-39) Iti Hebreo kapitulo 11, dinakamat ni apostol Pablo ti nagan ti 16 a lallaki ken babbai kas ulidan ti pammati. Bayat nga umad-adu ti ammom iti Biblia, mabalinmo ti agadaw kadagiti nagsayaat nga ehemplo manipud iti ibagbaga ti Kasuratan maipapan kadagiti pasamak ken tattao a nadakamat iti dayta.​—Roma 15:4; 1 Cor. 10:11.

No dadduma, mabalin a nasayaat nga agusarka iti aktual a kapadasan iti moderno a panawen tapno maipaganetget ti maysa a punto. Ngem no aramidem dayta, annadam a dagiti laeng napasingkedan a kapadasan ti usarem ken saanmo nga aramaten dagidiay makapabain kadagiti agdengdengngeg wenno mangiturong iti atension iti mapagsusupiatan a topiko nga awan pakainaiganna iti temam. Laglagipem met nga adda koma maitulongna ti kapadasan nga usarem. Saanka a mangdakamat kadagiti di kasapulan a detalye a mangyadayo iti atension iti panggep ti palawagmo.

Maawatan Kadi? Aniaman nga ilustrasion wenno ehemplo ti usarem, adda koma piho a panggep a maibanagna. Maibanagna aya dayta no dimo iyaplikar iti topiko a salsalaysayem?

Kalpasan ti panangtukoyna kadagiti adalanna a kas “silaw ti lubong,” nagsao pay ni Jesus maipapan iti usar ti pagsilawan ken ti responsabilidad nga ipasimudaag daytoy kadakuada. (Mat. 5:15, 16) Pinasarunuanna ti pangngarigna maipapan iti napukaw a karnero babaen ti panangdakamatna iti rag-o sadi langit no agbabawi ti maysa a tao a nakabasol. (Luc. 15:7) Ket kalpasan ti estoriana maipapan iti naimbag a Samaritano, adda mamagpanunot a saludsod nga inimtuod ni Jesus iti kasarsaritana sana pinasarunuan dayta iti direkta a balakad. (Luc. 10:36, 37) Maigidiat iti dayta, inlawlawag ni Jesus kadagiti laeng sipapakumbaba nga agsaludsod, saan a kadagiti bunggoy dagiti tattao, ti pangngarigna maipapan iti nagduduma a kita ti daga ken maipapan kadagiti dakes a ruot iti talon. (Mat. 13:1-30, 36-43) Tallo nga aldaw sakbay ti ipapatayna, sinarita ni Jesus ti pangngarig maipapan kadagiti mammapatay nga agtaltalon iti kaubasan. Saanna nga inlawlawag ti kaipapananna, ta saanen a kasapulan. “Ti panguluen a papadi ken dagiti Fariseo . . . nadlawda nga isu agsasao maipapan kadakuada.” (Mat. 21:33-45) No kasta, ti kababagas ti ilustrasion, panangmatmat dagiti agdengdengngeg, ken ti panggepmo ti mangikeddeng no masapul nga ilawlawagmo ti aplikasion ti ilustrasion ket no masapul, kasano kaadu ti ilawlawagmo.

Kasapulan ti panawen iti panagsursuro a mangusar a sieepektibo kadagiti ilustrasion ken ehemplo, ngem makagunggona ti panangaramidmo iti dayta. Dagiti maitutop nga ilustrasion gutugotenda ti isip ken puso. Iti kasta, mayallatiw ti mensahe iti wagas a masansan a di maaramid ti simple a panangibaga kadagiti bambanag.