iti relasion ni Isaac ken Abraham? Ti Hebreo 11:17 ibagana a ni Isaac isut’ “bugbugtong nga anak” ni Abraham. Awan kuestion no iti kason Isaac, nga isut’ bugbugtong no iti normal a panangipapan, saan ket a pumatas iti edad ken posision ni amana.

Ti ramut a sao a Griego para iti “bugbugtong” a nausar ken Jesus ken ni Isaac isu ti mo·no·ge·nesʹ, manipud moʹnos, a kaipapananna ti “kakaisuna,” ken giʹno·mai, ramut a sao a kayuloganna ti “mapataud,” “mapaadda (mabiag),” kuna ti Strong’s Exhaustive Concordance. No kasta, ti mo·no·ge·nesʹ nadepinir kas: “Kakaisuna nga inyanak, bugbugtong, i.e. kakaisuna nga anak.”—A Greek and English Lexicon of the New Testament, ni E. Robinson.

Ti Theological Dictionary of the New Testament, nga inedit ni Gerhard Kittel, kunana: “Ti [mo·no·ge·nesʹ] kayuloganna ‘maymaysa a putot,’ i.e., awanan kabsat.” Kunaen pay daytoy a libro nga idiay Juan 1:18; 3:16, 18; ken 1 Juan 4:9, “ti relasion ni Jesus saan a maidilig laeng iti relasion ti maymaysa nga anak ken ni tatangna. Daytat’ relasion ti bugbugtong iti Amana.”

No kasta, ni Jesus a bugbugtong nga Anak, adda punganay ti biagna. Ket ti Dios a Mannakabalin-amin nainkalintegan a maawagan kas isut’ Namataud kenkuana, wenno Amana, iti isu met la a sentido a ti naindagaan nga ama, kas ken Abraham, pinataudna ti anakna. (Hebreo 11:17) Gapuna, no ti Biblia kunaenna a ti Dios ket “Ama” ni Jesus, dayta ti kayatna a sawen—a duada a naisalumina nga indibidual. Ti Dios isu ti senior. Ni Jesus isu ti junior—no iti edad, saad, pannakabalin, ken pannakaammo.

No lagipenyo a ni Jesus saan nga is-isu laeng ti naespirituan nga anak ti Dios a naparsua idiay langit, agbatad no apay a nausar ti termino a “bugbugtong nga Anak” kenkuana. Dagiti di mabilang a naespirituan a parsua, dagiti anghel, naawaganda met “annak ti Dios,” a kas met la iti pannakaawag ken Adan, ngamin ti puersa ti biagda nagtaud ken Jehova a Dios, ti Ubbog, wenno Gubuayan, ti biag. (Job 38:7; Salmo 36:9; Lucas 3:38) Ngem amin dagitoy ket naparsua baeten ti “bugbugtong nga Anak,” nga isu ti kakaisuna a direkta a pinataud ti Dios.—Colosas 1:15-17.

Naibilang Kadin Jesus nga Isut’ Dios

NUPAY masansan iti Biblia a naawagan ni Jesus kas Anak ti Dios, awan asinoman idi immuna a siglo a nangipapan kenkuana kas Dios Anak. Uray dagiti demonio, a patienda “a ti Dios maymaysa,” ammoda sigun iti kapadasanda idiay naespirituan a disso a ni Jesus saan nga isu ti Dios. Gapuna, siuumiso ti panangawagda ken Jesus kas naisalumina nga “Anak ti Dios.” (Santiago 2:19; Mateo 8:29) Ket idi natay ni Jesus, dagidi nakatakder iti sibayna a Romano a soldado umdas ti ammoda tapno kunaenda a husto ti nangngegda kadagiti pasurotna, a ni Jesus saan nga isut’ Dios, no di ket “pudno nga Anak ti Dios daytoy.”—Mateo 27:54.

No kasta, ti balikas nga “Anak ti Dios” tukoyenna ni Jesus kas naisalumina a parsua, saan ket a paset ti Trinidad. Kas Anak ti Dios, di mabalin nga isu met la a mismo ti Dios, ta kuna ti Juan 1:18: “Awan pulos nakakita iti Dios.”—RS, Catholic edition.

Dagidi disipulo minatmatandan Jesus kas maymaysa a “mangibabaet iti Dios kadagiti tao,” saan ket a Dios a mismo. (1 Timoteo 2:5) Yantangay ti depinision ti mangibabaet ket isu daydiay naisalumina kadagidiay makasapul iti panangibabaet, maikontranton no ni Jesus ket paset met laeng ti uray asino kadagiti pagkinnappiaenna. Naginkukuna la koma a kasta idinto ta saan met nga isu.

Ti Biblia nabatad ken parepareho ti takderna no iti relasion ti Dios ken ni Jesus. Ni Jehova a Dios laeng ti Mannakabalin-amin. Pinarsuana a direkta ni Jesus sakbay a timmao. No kasta, ni Jesus adda punganayna ket di pulos pumatas iti Dios no iti pannakabalin ken iti kinaagnanayon.

Kanayon Kadi a Nangatngato ti Dios Ngem ni Jesus?

DI PULOS inako ni Jesus nga isu ti Dios. Amin nga imbagana maipapan kenkuana ipasimudaagna a dina imbilang ti bagina a maipatas iti Dios iti uray ania a wagas—iti pannakabalin, pannakaammo, edad.

Iti uray ania a kanitot’ kaaddana, idiay langit man wenno ditoy daga, ti panagsasao ken kababalinna imparangarangna nga isu ket nagpasakup iti Dios. Ti Dios kanayon nga isut’ nangatngato, ni Jesus isut’ nababbaba kas pinarsua ti Dios.

Ni Jesus Naisalumina iti Dios

KADARATO, impakita ni Jesus nga isu ket parsua a naisalumina iti Dios ket isu, ni Jesus, adda Diosna a nangatngato ngem isu, Dios a dinaydayawna, Dios nga inawaganna ti “Ama.” Idi nagkararag iti Dios, kayatna a sawen, iti Ama, kuna ni Jesus, “Maammuandaka koma, a maymaysa a pudno a Dios.” (Juan 17:3) Idiay Juan 20:17 kinunana ken Maria Magdalena: “Umuliak ken Amak ken Amayo, iti Diosko ken iti Diosyo.” (RS, Catholic edition) Idiay 2 Corinto 1:3 pinasingkedan ni apostol Pablo daytoy a relasion: “Bendito koma ti Dios ken Ama ni Apotayo a Jesu-Kristo.” Yantangay ni Jesus adda Diosna, ti Amana, saan a mabalin nga isu met laeng dayta a Dios.

Ni apostol Pablo saan a nagkedked a nangibaga a ni Jesus ken ti Dios ket naisaluminada iti maysa ken maysa: “Ngem kadatayo adda maymaysa a Dios, ti Ama, . . . ken maymaysa nga Apo, ni Jesu-Kristo.” (1 Corinto 8:6, JB) Impakita ti apostol dayta a naggiddiatan idi nadakamatna “iti imatang ti Dios ken ni Kristo Jesus ken dagiti napili nga anghel.” (1 Timoteo 5:21, RS Common Bible) No kasano a sigun iti panagsaona inlasin ni Pablo ni Jesus kadagiti anghel kas naigiddiat iti maysa ken maysa idiay langit, kasta met ni Jesus ken ti Dios.

Napateg met dagiti saon Jesus idiay Juan 8:17, 18. Kunana: “Naisurat pay iti Lintegyo, ‘Ti pammaneknek ti dua a tao isu ti pudno.’ Siak daydiay mangpaneknek iti bagik, ken ti Ama a nangibaon kaniak paneknekanna ti maipapan kaniak.” Ditoy ipakita ni Jesus nga isu ken ti Ama, kayatna a sawen, ti Dios a Mannakabalin-amin, masapul nga isudat’ dua a naglasin a persona, ta no saan kasano a talaga a duada a saksi?

Impakita pay ni Jesus nga isu ket naisalumina iti Dios idi kinunana: “Apay a kunam a naimbagak? Awan ti naimbag no di laeng ti Dios.” (Marcos 10:18, JB) No kasta ibagbagan Jesus nga awan pumada iti Dios no iti kinaimbag, uray pay ni Jesus a mismo. Ti kinaimbag ti Dios isut’ nangisalumina kenkuana ken Jesus.

Managpasakup nga Adipen ti Dios

KADARATO, kinunan Jesus ti kastoy: “Ti Anak awan maaramidna a bukodna a pagay-ayatan, maaramidna laeng ti makitana nga ar-aramiden ni Amana.” (Juan 5:19, The Holy Bible, ni Monseñor R. A. Knox) “Bimmabaak manipud langit, saan a tapno aramidek ti pagayatak, no di ti pagayatan ti nangibaon kaniak.” (Juan 6:38) “Ti isursurok saanko a kukua, no di kukua ti nangibaon kaniak.” (Juan 7:16) Saan kadi a nangatngato ti nangibaon ngem ti naibaon?

Daytoy a relasion nabatad sigun iti ilustrasion ni Jesus iti kaubasan. Inyarigna ti Dios, ti Amana, kas makinkukua iti kaubasan, ket nagbaniaga ket imbatina dayta kadagiti agtaltalon, nga inrepresenta dagiti klero a Judio. Idi ta imbaon ti makinkukua ti maysa nga adipenna tapno inna alaen dagiti bunga ti kaubasan, dagiti agtaltalon kinabilda ti adipen ket pinagawidda nga ima-ima. Idin ti makinkukua nangibaon iti maikadua nga adipen, ket kalpasanna ti maikatlo, ket agpada ti pannakatratarda. Kamaudiananna, kuna ti makinkukua: “Ibaonkonto ti anakko [ni Jesus] nga ay-ayatek. Nalabit padayawandanto no makitada.” Ngem kinuna dagiti nauyong nga agtaltalon: “‘Daytoy isu ti agtawid; papatayentayo, tapno ti tawid kukuatayo.’ Ket isu induronda iti ruar ti kaubasan ket pinatayda.” (Lucas 20:9-16) Iti kasta inladawan ni Jesus ti saadna a kas daydiay imbaon ti Dios a mangaramid iti pagayatan ti Dios, no kasano a ti ama ibaonna ti managpasakup nga anakna.

Dagidi pasurotna naynayda a minatmatan ni Jesus kas managpasakup nga adipen ti Dios, saan ket a maipatas iti Dios. Nagkararagda iti Dios maipapan