SUHETO ITI AKKUB

Panagabrod—Dagiti Arapaap ken Realidad

Panagbirok iti Nanamnam-ay a Biag

DESPERADON ni George. Dinan a mataraonan ti pamiliana. Agsasakiten dagiti kaarrubana ken kasla mabisbisinen ti dadduma. Ngem ammona a nasaysayaat ti biag iti asideg a pagilian. Napanunotna ti agabrod tapno agbirok iti trabaho ken alaenna ti pamiliana sadiay.

Arapaap met ni Patricia ti agabrod tapno makalung-aw iti rigat. Awan trabahona ken bassit ti oportunidad a sumayaat pay ti biagna. Inkeddengda iti nobiona ti agbiahe manipud Nigeria agingga iti Algeria, sada agdiretso idiay Espania, a dida man la inkabilangan ti rigat ti panagdaliasat iti desierto ti Sahara. “Masikogak idi,” kinunana, “ngem porsegidoak nga ipaayan ti anakko iti nasalsaliwanwan a biag.”

Kayat ni Rachel ti mapan idiay Europa tapno rumang-ay ti biagna. Naawanan iti trabaho iti Pilipinas, ken impasigurado dagiti kakabagianna a no agabrod, nalaklaka a makastrek iti trabaho kas katulong iti balay. Isu nga immutang iti pagpletena iti eroplano. Idi agpakadan ken lakayna ken iti anakna, inkarina kadakuada: “Apagbiittay laeng nga agsisina.”

Mapattapatta a nasurok a 200 a milion ti kas kada George, Patricia, ken Rachel a nagabrod iti nabiit pay a dekada. Nupay immakar ti dadduma tapno mapanawanda dagiti gubat, natural a didigra, wenno pannakaidadanes, kaaduan ti nagabrod tapno sumayaat ti biagda. Ania dagiti problema a pakaipaspasanguanda iti baro a pagnaedanda? Amin kadi ket makasarak iti ar-arapaapenda a nanamnam-ay a biag? Komusta ti annak no agabrod ti ama wenno ina tapno agbirok iti dakdakkel a sueldo? Usigem dagiti sumaganad a sungbat dagita a saludsod.

Yaapan ken Iraramut Sadiay

Ti umuna a problema iti panagabrod ket masansan a ti biahe a mismo. Ni George a nadakamat iti umuna nga artikulo ket nagdaliasat iti ginasut a kilometro a bassit la ti balonna a taraon. “Nakarigrigat ti biahe,” kinunana. Adu nga imigrante ti di man la nakadanon iti destinasionda.

Kayat ni Patricia ti makadanon idiay Espania. Naglugan iti awan linongna a trak a lumasat iti Sahara Desert. Kinunana: “Immabot iti makalawas ti biahemi manipud Nigeria agingga iti Algeria ken 25-kami a naglilinnetlet iti trak. Adu a bangkay ti nalabsanmi iti dalan, agraman dagiti agalla-alla iti desierto nga agur-uray lattan a matay. Agparang nga imbati ida ti dadduma nga awanan asi a drayber ti trak.”

Saan a kas kada George ken Patricia, nageroplano ni Rachel a napan Europa a pagtrabahuanna kas katulong iti balay. Ngem dina pulos impagarup a mailiwto unay iti dua ti tawenna nga anakna a babai. Malagipna: “Kada adda makitak nga ina a mangay-awan iti anakna, sumken ti iliwko.”

Narigatan ni George a mangiruam iti bagina iti napananna a pagilian. Bulbulan ti limmabas sakbay a nakaipatulod iti kuarta iti pamiliana. “Adu a rabii nga agsangsangitak gapu iti iliw ken pannakaupay,” kinunana.

Kalpasan ti sumagmamano a bulan iti Algeria, nakadanon ni Patricia iti beddeng ti Morocco. “Impasngayko sadiay ti anakko a babai,” kinunana. “Kasapulan nga ilemmengak dagiti agkidnap kadagiti migrante a babbai a mangisagmak kadakuada iti prostitusion. Idi agangay, nakaurnongak met laeng iti pagpletek iti barko a lumasat iti napeggad a baybay nga agpa-Espania. Daanen ti barangay ken saan a nairanta para iti adu a pasahero. Kapilitan nga inusarmi dagiti sapatosmi a pagkaras iti danum a sumrek iti barangay! Idi nakasangladkamin iti Espania, awanen ti pigsak a tumakdang.”

Siempre, saan la a ti biahe ti nasken nga ikabilangan dagiti agplamplano nga agabrod. Rumbeng met a panunotenda dagiti posible a problema mainaig iti lengguahe ken kultura, agraman ti gastos ken reketitos ti panangipagna kadagiti papeles ti panagbalin a citizen wenno permanente a residente. No saan a legal ti panagnaedda sadiay, masansan a marigatanda a makastrek iti nasayaat a trabaho wenno eskuelaan, maaddaan iti de kalidad a balay wenno medikal a serbisio. Mabalin a marigatanda met a mangala iti lisensia iti panagmaneho wenno panaglukat iti bank account. Ti pay adatna, magundawayan dagiti illegal nga imigrante, nalabit nababbaba ti sueldoda.

Nasken met a maikabilangan ti kuarta. Talaga kadi a mapangnamnamaantayo dayta? Kastoy ti nainsiriban a balakad ti Biblia: “Agpanunotka a nalaing ket dimo bannogen ta bagim iti tarigagaymo a bumaknang. Mabalin a mapukaw ti kuartam iti apagdarikmat a kasla ketdin naaddaan iti payak ket tumayab a kasla agila.” (Proverbio 23:4, 5, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Laglagipem met a dagiti kapatgan a kasapulantayo nga isu ti ayat, natalged a rikna, ken panagkaykaysa ti pamilia ket saan a magatang ti kuarta. Anian a nakalkaldaang no ti kuarta ti napatpateg kadagiti nagannak ngem iti panagayatda iti maysa ken maysa wenno iti ‘nainkasigudan a panagayatda’ kadagiti annakda!—2 Timoteo 3:1-3.

Kas tattao, addaantayo met iti naespirituan a kasapulan. (Mateo 5:3) Gapuna, ar-aramiden dagiti responsable a nagannak ti amin a kabaelanda tapno matungpalda ti inted Dios a responsabilidadda a mangisuro kadagiti annakda maipapan iti Dios, iti panggepna, ken kadagiti pagalagadanna.—Efeso 6:4.

“DIDA LA KOMAN NAGAB-ABROD”

“Inaunaak iti tallo nga agkakabsat a babbai. Siam ti tawenko idi nagabrod ni Nanang iti Europa,” kinuna ni Airen nga agnanaed idi iti Pilipinas. “Inkarina kadakami a maaddaankaminton iti naim-imas a taraon, nasaysayaat nga edukasion, ken napimpintas a balay. Diak pulos malipatan daydi aldaw nga ipapanawna. Inarakupnak ken imbagana nga aywanak da adingko a Rhea ken Shullamite. Nabayag a sinangsangitak dayta.

“Kalpasan ti uppat a tawen, simmaruno ni Tatang iti ayan ni Nanang. Idi kaduami pay laeng, surotak la a surot sadinoman ti papananna. Idi agpakadan, dimi inib-ibbatan nga agkakabsat agingga a naglugan iti bus. No mano manen nga aldaw a sinangsangitak dayta.”

Malagip met ti buridek a ni Shullamite: “Idi siam pay laeng ti tawen ni Manang Airen, isun ti nagbalin a pannakananangko. Isu ti pangibagbagaak kadagiti problemak. Sinuruannak nga aglaba iti badok, agurnos iti nagiddaak, ken dadduma pay. No umawag dagiti nagannakmi, ikagkagumaak no kua nga ilawlawag ti riknak ngem marigatanak. Panagkunak, adda dagiti tiempo a didak maawatan.

“Masansan a damagen dagiti tattao no mailiwak kadagiti nagannakko. ‘Siempre,’ kunak. Ngem kinaagpaysuanna, diak malagip ti rupa ni nanangko. Uppat la ngamin ti tawenko idi nagabrod ket nairuamakon nga awan isuna.”

“Idi agtawenakon iti 16,” kinuna ni Airen, “makapankami met laengen nga agkakabsat iti ayan dagiti nagannakmi. Magagaranak! Ngem idi simmangpetkamin, nariknak nga adayon ti riknami kadakuada.”

Kinuna met ni Rhea: “Diak imbagbaga iti sabali dagiti problemak. Managbabainak ken saanak a napasig. Idi addakami pay idiay Pilipinas, nakipagyankami iti angkel ken antimi nga addaan iti tallo nga annak. Inaywanandakami ngem duma la a talaga dagiti pudno a nagannak.”

Kas konklusion, kinuna ni Airen: “Saankami a narigatan idi pobre pay ti pamiliami ta dimi met pulos napadasan ti nabisinan. Ngem narigatankami nga agkakabsat idi nagabrod dagiti nagannakmi. Dandani lima a tawenen nga agkakaduakami a sangapamiliaan ngem mariknami latta dagiti saan a nasayaat nga epekto ti adu a tawen a panagsisinami. Ammomi nga ay-ayatendakami dagiti nagannakmi ngem no pagpiliendakami, dida la koman nagab-abrod.”

Nagkaykaysa a Pamilia—Napatpateg Ngem Kuarta

Mabalin nga agduduma ti kapadasan dagiti nagabrod ngem adu kadagita ti agpapada ti resultana kas ipakita ti napasaran da George, Rachel, ken Patricia, a nadakamat iti daytoy nga artikulo. Marigatan ti pamilia no agabrod ti nagannak wenno asawa ken mabalin nga adu pay a tawen ti lumabas sakbay nga agkakaduada manen. Iti kaso ti pamilia ni George, immabut dayta iti nasurok nga 4 a tawen.

Ni met Rachel ket nagsubli iti Pilipinas tapno alaenna ti anakna kalpasan a naisina kenkuana iti agarup 5 a tawen. Nakadanon ni Patricia idiay Espania a kaduana ti maladagana. “Isu laeng ti nabatbatin a kapamiliak isu nga ay-aywanak a naimbag,” kuna ni Patricia.

Adu a nagabrod ti agnaeden iti baro a pagilianda iti laksid ti iliw, panagsuek ti ekonomia, ken napaut a pannakaisina iti pamiliada. Nagadun ti insakripisioda isu a no dida agballigi, manmano ti makaitured nga agawid ken mangadmitir a napaayda gapu iti bainda.

Ngem naiduma ni Allan nga agnanaed idi iti Pilipinas. Nakasarak iti nasayaat a trabaho idiay Espania ngem nagawid kalpasan ti 18 a bulan. “Mailiwak unay ken ni baketko ken iti anakmi,” kunana. “Inkeddengko a diak pulosen agab-abrod malaksid no kaduak ti pamiliak. Ket kasta ti inaramidmi idi agangay. Napatpateg nga amang ti pamilia ngem kuarta.”

Adda pay napatpateg ngem kuarta kas iti naammuan ni Patricia. Idi simmangpet idiay Espania, tugottugotna ti maysa a kopia ti “Baro a Tulag” wenno Kristiano a Griego a Kasuratan. “Imbilangko dayta a mangpasuerte kaniak,” kinunana. “Kalpasanna, adda nakasaritak a babai a maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Sakbayna, diak interesado a makisarita kadakuada. Isu a nagadu ti insaludsodko kenkuana tapno maiparupak a di umiso dagiti patpatienna. Ngem maisupadi iti pagarupko, nailawlawagna dagiti patpatienna ken nasungbatanna dagiti saludsodko babaen iti mismo a Biblia.”

Naammuan ni Patricia a saan a nakadepende iti lugar wenno kuarta ti manayon a kinaragsak ken ti sigurado a namnama iti masanguanan. Imbes ketdi, agpannuray dayta iti pannakaammo iti Dios ken iti panggepna para kadatayo. (Juan 17:3) Naammuanna pay nga adda nagan ti pudno a Dios—Jehova. (Salmo 83:18) Nabasana met iti Biblia a ti kinapanglaw ket asidegen a pagpatinggaen ti Dios babaen ti gobierno ti Pagarian nga iturayan ni Jesu-Kristo. (Daniel 7:13, 14) Ni Jesus “ispalennanto daydiay napanglaw nga agpatpatulong, kasta met daydiay naparigatan ken siasinoman nga awanan katulongan. Iti pannakairurumen ken iti kinaranggas subbotennanto ti kararuada,” kuna ti Salmo 72:12, 14.

Iwayaam koma ngarud nga usigen ti Biblia. Daytoy a libro a naglaon iti sirib ti Dios ket makatulong kenka a mangaramid kadagiti umiso a prioridad, nainsiriban a desision, ken mangibtur iti aniaman nga agdama a pakasuotan buyogen iti rag-o ken namnama.—Proverbio 2:6-9, 20, 21.