PIPINO

[Heb., qish·shu·ʼahʹ].

Karaman kadagiti taraon ti Egipto a maipaay iti dayta dagiti agrekreklamo nga Israelita ken ti naglalaok a bunggoy impeksada ti kasta unay a pannakail-iliw isu dagiti pipino, agraman dagiti sandia, kutsay, lasona, ken bawang. (Nu 11:5) Ti sumagmamano nga eskolar, a mangmatmat iti pipino kas ordinario unay a taraon tapno makaparnuay iti kasta a panangil-iliw, isingasingda ti morod (Cucumis melo) kas ti mabalbalin a pakabigbigan. Nupay kasta, ti pammaneknek manipud kadagiti umar-arngi a pagsasao, kasta met ti pammaneknek manipud kadagiti nagkauna a patarus, ipatuldoda ti pipino.

Agtubo ti pipino kas atiddog, agsaplak a lanut nga addaan iti duyaw wenno pumuraw a sabsabong. Ti bunga ti kadawyan a pipino (Cucumis sativus) addaan iti nalamuyot, berde agingga iti asul a berde nga ukis, ken bumerde a puraw nga aduan bukel a ngula iti uneg. Dagiti nasayaat-pannakapadanumna nga igid ti Nilo ken ti binabasa-ti-linnaaw a daga ti Palestina, mainayon iti pudot ti init, mangipaayda kadagiti maitutop a kasasaad a pagtubuan ti mula a sisasaknap a maimulmula kadagitoy a pagilian.

Kaugalian idi ti agipatakder iti abong-abong wenno kalapaw kadagiti minuyongan ti natnateng wenno kadagiti kaubasan kas paglinongan ti agbambantay a mangsaluad kadagiti apit iti taltalon maibusor kadagiti mannanakaw ken kadagiti agsiba nga animal. No umasping kadagidiay naus-usar kadagiti nabiit pay a tiempo, ti kalapaw ket pangrukopen a patakder a buklen ti uppat a teddek a naipalok iti daga, a pinagkakamang dagiti sekkeg. Naaramat ti sangsanga a pangsangal iti atep ken kadagiti diding, a no dadduma napagsasanggala dagitoy (kayatna a sawen, nalagalaga dagiti babassit ken nakukuttong a sanga), idinto ta dagiti kangrunaan a nagsasangalan ti patakder nagalutanda a napagmaymaysa babaen iti nalap-it a babassit a sanga a nausar kas tali. Apaman a malpas ti panagmumula, mabaybay-an dagitoy a kalapaw, ket iti panangrugi dagiti angin ti otonio ken ti tudo, mabalin nga agyukyok wenno marpuogda pay ketdi. Gapuna, iti katengngaan ti pannakalangalang, sibabatad a nailadawan ti Sion kas ‘napanawan a kas iti abong-abong iti kaubasan, kas iti pagsiputan a kalapaw iti talon dagiti pipino.’​—Isa 1:8.

Dagiti adigi, teddek, wenno dadduma pay nga alikamen naikabil met kadagiti masuksukay a talon tapno pangbugaw kadagiti animal, ket iti kasta nga umel nga awan biagna a “bambanti ti talon ti pipino” inyasping ni mammadto Jeremias dagiti ladawan nga inaramid dagiti idolatroso a nasion.​—Jer 10:5.