Tulonganyo ti Anakyo a Mangiliwliwag iti Ladingit

ITI maysa a natao a paglakuan iti libro, kinuna ti maysa a dismayado nga ina: “Nagadu ti lakoyo a libro ngem awan man laeng ti makatulong iti anakko!” Agsapsapul ti ina iti giya tapno matulonganna ti ubing pay nga anakna a mangiliwliwag iti kellaat nga ipapatay ti nasinged a miembro ti pamiliada.

Adda rason a maldaangan daytoy nga ina. Naragsak ngamin dagiti ubbing no addada iti denna ti pamiliada. Ngem no adda matay a miembro ti pamilia a nasinged kadakuada, sigurado nga agladingitda. Kas nagannak, kasano a matulonganyo ti anakyo no adda dandanin matay wenno adda nabiit pay a natay a kapamiliayo?

Siempre, no adda pimmusay nga ing-ingungotenyo, dakayo a mismo dadaeranyo met ti ladingit ket pampanunotenyo no kasanoyo a mailiwliwag dayta. Ngem saanyo koma a liplipatan a kasapulan ti anakyo ti suportayo. “Mangmangngeg dagiti annak ti sumagmamano a panagsasarita, ket no saan a mailawlawag kadakuada, masansan a maballikug wenno maaddaanda iti di umiso a pannakaawat,” kuna ti publikasion nga inwaras ti maysa nga ospital idiay Minnesota, E.U.A., a pagaywanan kadagiti dandanin matay. Kunana pay: “Masapul a maibaga kadagiti annak no ania ti agpaypayso a napasamak.” Ngarud, nainsiriban nga ilawlawagyo dagiti impormasion kadagiti annakyo sigun iti matukod ti panunotda. Narigat daytoy yantangay saan nga agpapada ti pannakaawat dagiti annak iti mapaspasamak.​—1 Corinto 13:11.

No Kasano nga Ilawlawag ti Ipapatay

Ibaga ti dadduma a managsukisok a no dagiti nagannak kasaritada ti maysa nga ubing maipapan iti ipapatay, saanda koma a basta usaren dagiti termino a kas iti “matmaturog,” “awanen,” wenno “pimmanawen.” No saan ngamin a mailawlawag dagita a termino, mabalin a mariro ti ubing. Pudno, inusar ni Jesus ti turog a mangiladawan iti ipapatay ket maitutop met dayta. Ngem laglagipenyo a saan nga ubbing dagiti kasarsaritana. Maysa pay, inlawlawagna ti ilustrasion. Imbaga ni Jesus kadagiti pasurotna: “Ni Lazaro a gayyemtayo napan naginana.” Nupay nataenganen dagiti adalanna, ‘impagarupda nga agsasao ni Jesus maipapan iti panaginana iti pannaturog.’ Isu nga inlawlawag ni Jesus dayta: “Ni Lazaro natayen.” (Juan 11:11-14) No kasapulan dagiti nataengan ti kasta a panangilawlawag, anianto ketdin dagiti annaktayo!

“Nalabit nga agusar ti maysa a nagannak kadagiti mangpalag-an a sasao no ilawlawagna iti anakna ti maipapan iti ipapatay,” kuna dagiti autor a da Mary Ann Emswiler ken James P. Emswiler, “ngem no kasta ti aramidenna, mabalin a maimulana iti panunot ti ubing dagiti makapabuteng wenno makadangran nga ideya a di ammo idi ti ubing.” Kas pagarigan, no basta ibagayo iti ubing a matmaturog laeng ti maysa a pimmusay nga ing-ingungoten, nalabit a mabutengto a maturog di la ket ta panunotenna a dinto makariingen. No met basta ibaga a “pimmanawen” ti maysa nga ay-ayaten, mabalin a panunoten ti ubing nga isu ket nabaybay-an wenno saan a maipatpateg.

No ilawlawag iti ubing ti maipapan iti ipapatay, natakuatan ti adu a nagannak nga ad-adda a maawatan dagiti annak ti simple, pudno a sasao no idilig kadagiti ideya a mangpalag-an laeng iti agpayso a kasasaad. (1 Corinto 14:9) Irekomendar dagiti managsukisok a paregtaenyo ti anakyo nga agsaludsod ken mangyebkas kadagiti pakaburiboranna. Mabalin a makatulong ti masansan a panagsasarita tapno malawlawagan dagiti bambanag ken nalabit a mangipalgak iti dadduma a pamay-an a makatulong iti anakyo.

Mapagtalkan a Giya

Bayat ti panawen ti panagladingit, agpannuray kenka ti anakmo maipaay iti panangiwanwan, suporta, ken sungbat kadagiti pakaseknanna. Pakasarakanyo iti mapagtalkan nga impormasion mainaig iti topiko nga ipapatay? Natakuatan ti adu a tattao a ti Biblia ti natalged a gubuayan ti liwliwa ken namnama. Mangipaay dayta iti pudno nga impormasion maipapan iti namunganayan ti ipapatay, kasasaad dagiti natay, ken namnama dagiti natay. Tapno mabigbig ti anakmo a saan nga agsagsagaba ti natayen nga inay-ayatna, makatulong kenkuana ti nalawag a kinapudno a dagiti “natay . . . saanda a pulos sipapanunot iti aniaman.” (Eclesiastes 9:5) Ken babaen iti Biblia, impanamnama ti Dios a makitatayto manen dagiti natayen nga inay-ayattayo iti paraiso a daga.​—Juan 5:28, 29.

Babaen ti Nasantuan a Kasuratan, matulonganyo ti anakyo a mangbigbig a ti Biblia ti makaipaay iti mapagtalkan a giya ken liwliwa kadagiti panawen ti ladingit. Maysa pay, madlawto ti anakyo nga agpapaiwanwankayo a mismo iti Sao ti Dios mainaig kadagiti napateg a benneg ti biag.​—Proverbio 22:6; 2 Timoteo 3:15.

Sungbat Kadagiti Saludsodyo

Iti panangtulongyo iti anakyo a mangiliwliwag iti ipapatay ti maysa nga ay-ayaten, nalabit adda dagiti kanito a diyo ammo ti aramidenyo. Ania ti mabalinyo nga aramiden?a Usigentayo ti sumagmamano a gagangay a tumaud a saludsod.

• Rumbeng kadi nga ilimedko iti anakko ti panagladingitko? Natural laeng a salaknibam ti anakmo. Ngem dakes kadi a makita ti anakmo nga agladladingitka? Natakuatan ti adu a nagannak a nasaysayaat nga agbalinda a napudno ket ipakitada iti anakda a gagangay laeng ti agladingit. Dadduma ti nangisalaysay kadagiti annakda iti maipapan kadagiti karakter ti Biblia a sipapanayag a nagladingit. Kas pagarigan, nagsangit ni Jesus idi natay ti ingungotenna a gayyem a ni Lazaro. Saan nga inlimed ni Jesus ti ladingitna.​—Juan 11:35.

• Nasayaat kadi a makipamunpon ti ubing nga anakko? No makipamumpon ti ubing, nainsiriban nga ilawlawagyo a nasaksakbay kenkuana no ania ti namnamaenna sadiay ken no apay a maangay ti pumpon. Siempre, adda dagiti gundaway a mabalin nga ikeddeng dagiti nagannak a saan a maiparbeng a presente dagiti annakda iti intero wenno dadduma a paset ti pumpon. Dagiti annak a tumabuno kadagiti pamumpon nga inyurnos dagiti Saksi ni Jehova ket mabalin a magunggonaan kadagiti naibatay-Biblia a palawag a mangngegda sadiay. Malaksid iti dayta, ti pannakipagrikna ken ayat nga ipakita dagidiay tumabuno ket maysa a napateg ken makaliwliwa a kapadasan para iti ubing.​—Roma 12:10, 15; Juan 13:34, 35.

• Rumbeng kadi a pagsaritaanmi iti anakko ti maipapan iti natay a dungdungnguenmi? Kuna ti dadduma a managsukisok a no saanyo a pulos a pagtungtongan dayta, mabalin nga ipagarup ti anakyo nga adda ilimlimedyo maipapan iti pimmusay wenno ikagkagumaanyo a lipaten a naan-anay dayta a tao. Kuna ti autor a ni Julia Rathkey: “Nasayaat nga isuro kadagiti annak nga awan dakesna ti pananglagip iti pimmusay ken saanda a rumbeng a mabuteng a mangaramid iti dayta.” Ti nawaya a panagtungtong maipapan iti pimmusay, agraman ti panangdakamat kadagiti nasayaat a kababalin ken panagbiagna, ti mabalin a makatulong a mangep-ep iti ladingit. Dagiti nagannak a Saksi liwliwaenda dagiti annakda babaen ti nailanad iti Biblia a namnama a panagungar iti paraiso a daga, a sadiay awanton ti sakit ken ipapatay.​—Apocalipsis 21:4.

• Kasano a matulongak ti anakko kabayatan ti panagladingitna? Bayat nga agladladingit, mabalin a makarikna ti anakmo iti panaglaladut, nalabit agsakit. Mabalin a makaunget wenno mariribukan gapu iti pannakarikna iti pannakaupay wenno kinaawan gaway. Dika koma masmasdaaw no makarikna ti anakmo iti pannakakonsiensia, kayatna a kanayon a kaduaem, wenno napalalo ti danagna no agsakit wenno maladawka a sumangpet. Ania ti aramidem? Saan koma a marikna ti anakmo a kasla saanmo a madmadlaw ti mapaspasaranna. Isu a mannakaawatka koma kadagiti riknana ken tingitingem ti kasasaad. Saanmo koma nga iyaleng-aleng wenno tagibassiten ti pannakaapektar ti anakmo iti ipupusay ti maysa. Kanayon nga ipaayam iti namnama ken paregtaem nga agsaludsod ken makisarita. Mapatibkermo ti namnamana, ken uray ti namnamam, “babaen ti liwliwa manipud iti Kasuratan.”​—Roma 15:4.

• Kaano nga isublik ti regular a rutina ken dadduma nga aktibidad ti pamiliami? Taginayonenyo ti adu a rutina agingga iti kabaelanyo, sigun kadagiti eksperto. Ti panagbalin nga okupado kadagiti makagunggona nga aktibidad ket epektibo a pamay-an ti panangiliwliwag iti ladingit. Adu a nagannak a Saksi ni Jehova ti nakatakuat a ti panangtaginayon iti nasayaat a naespirituan a rutina, agraman ti regular a panagadal ti pamilia iti Biblia ken itatabuno kadagiti Nakristianuan a gimong, ket mabalin a mangpatalged ken mangpabileg iti pamilia.​—Deuteronomio 6:4-9; Hebreo 10:24, 25.

Bayat a saan pay a pinagpatingga ni Jehova a Dios ti sakit ken ipapatay, addanto pay latta dagiti gundaway a maipasango dagiti annak iti ipapatay. (Isaias 25:8) Kaskasdi, matulonganyo dagiti annakyo a mangiliwliwag iti ipupusay ti maysa nga ingungoten no ipaayanyo ida iti umiso a pammatalged ken panangandingay.

[Footnote]

[Blurb iti panid 19]

Paregtaem ti anakmo nga agsaludsod ken mangyebkas iti pakaseknanna

[Ladawan iti panid 20]

Taginayonenyo dagiti rutinayo, agraman ti panagadal ti pamiliayo iti Biblia