ẸSTA
1 Whaọ evaọ oke Ahasuirọs,* koyehọ Ahasuirọs nọ o je su ibrotọ* udhozeza-gbihrẹ (127) na,+ no India rite Ẹtiopia,* 2 evaọ oke yena nọ Ahasuirọs ovie na ọ keria agbara-uvie riẹ evaọ Shushan*+ oria adhẹzọ* na, 3 evaọ ukpe avọ esa esuo riẹ o ru ehaa emuọriọ kẹ ikpahwo-esuo riẹ kpobi gbe idibo riẹ. Egbaẹmo Pasia+ gbe Midia,+ ikpahwo na gbe isu ibrotọ* na e jọ kugbei, 4 o te dhesẹ efe uvie ulogbo riẹ gbe urirẹ avọ oruaro ulogbo riẹ kẹ ae edẹ buobu, edẹ udhuzii (180). 5 Nọ edẹ nana e gba no, ovie na o te ru ehaa emuọriọ edẹ ihrẹ rọkẹ ahwo kpobi nọ a jọ Shushan,* oria adhẹzọ* na, no ọnọ ọ mae rro rite ọnọ ọ mae kawo, evaọ ọgbọ nọ ọ rrọ ighẹ ovie na. 6 Ehọ-elọlọhọ, ehọ efuafo iwowoma, gbe ehọ iburu nọ a rọ ifi ehọ iwowoma thuru e jariẹ, gbe iwhulu ogorurẹ nọ a jẹhọ emero isiliva, gbe ipila marbo, egbara ithethei igoru gbe isiliva evaọ otọ nọ a rọ itho pọfari, marbo, uzuu, gbe marbo ibiebi ro ru.
7 A jẹ rọ igho igoru jẹ udi;* igho na kpobi i wo ohẹriẹ no ohwohwo, yọ udi ovie na o dafia, wọhọ epanọ ovie na o wo bu te. 8 Evaọ udi nọ a jẹ da na, uzi o gba* ohwo ọvuọvo ho, keme ovie na ọ ta kẹ iletu uwou-ovie na nọ ohwo kpobi ọ sai ru epanọ o were riẹ.
9 Vashti aye ovie na+ o ru ehaa emuọriọ kẹ eyae na re evaọ uwou ovie* Ahasuirọs ovie na.
10 Evaọ ẹdẹ avọ ihrẹ na, okenọ eva e jẹ were ovie na fiki enwaene, ọ tẹ ta kẹ Mahuman, Biztha, Habona,+ Bigtha, Abagtha, Zitha, gbe Kakas, iletu ihrẹ ogbẹgwae ovie na enọ e rrọ idibo Ahasuirọs ovie na omariẹ, 11 inọ a rọ Vashti aye ovie na ziọ aro ovie na, avọ etu* aye ovie nọ o fihọ, re o dhesẹ erru riẹ kẹ ahwo na gbe ikpahwo-esuo na, keme o wo erru gaga. 12 Rekọ Vashti aye ovie na ọ tẹ jẹ se nọ ọ rẹ nyaze he nọ ovie na o vi iletu ogbẹgwae riẹ nyai sei. Onana u te ru eva dha ovie na gaga, ofu o te mu ei gaga.
13 Kẹsena ovie na ọ tẹ ta kẹ ezae iwareghẹ nọ i wo otoriẹ udidi kpahe oware nọ uzi o ta* (keme enẹ a jẹ hai fi ẹme ovie hotọ kẹ ahwo kpobi nọ a riẹ uzi gbe edhọ-iguo lafi, 14 yọ enọ e mae kẹle iẹe họ Kashina, Shitha, Admetha, Tashish, Mirẹs, Masina, gbe Memukan, ikpahwo-esuo ihrẹ+ erọ Pasia gbe Midia, enọ e rẹ sae nyate ovie na oma a te je wo ekwa nọ e mai kpehru evaọ uvie na). 15 Ovie na ọ tẹ nọ inọ: “Wọhọ epanọ uzi o ta, eme u fo nọ a re ru Vashti aye ovie na, nọ orọnọ o yoẹme kẹ Ahasuirọs ovie na ha okenọ o vi iletu ogbẹgwae riẹ bru ei?”
16 Kẹsena Memukan ọ tẹ jọ iraro ovie na gbe ikpahwo-esuo na ta nọ: “Orọnikọ ovie na ọvo Vashti aye ovie na o ru thọ họ,+ rekọ te ikpahwo-esuo na kpobi gbe ahwo kpobi nọ e rrọ ibrotọ* Ahasuirọs ovie na kpobi. 17 Keme eyae na kpobi a ti yo oware nọ aye ovie na o ru na, a ve ti rri ezae rai vo a vẹ te ta nọ, ‘Ahasuirọs ovie na ọ ta nọ a rehọ Vashti aye ovie na ziọ aro riẹ, rekọ ọ rọwo nya ha.’ 18 Nẹnẹ na, eyae ikpahwo-esuo* Pasia gbe Midia nọ e riẹ kpahe oware nọ aye ovie na o ru na a te ta ẹme kẹ ikpahwo-esuo erọ ovie na kpobi, onọ o te wha orivo ologbo gbe evedha ze. 19 Otẹrọnọ o were ovie na, jọ ovie na o fi uzi họ, re a je kere iei kugbe izi ahwo Pasia gbe Midia nọ a rẹ sai nwene he,+ inọ Vashti ọ rẹ gbẹ nyaze aro Ahasuirọs ovie na ofa ha; re ovie na ọ jẹ rehọ ọkwa aye ovie na kẹ aye ọfa nọ o woma vi ei. 20 Re nọ a jẹ te jọ ẹkwotọ esuo ologbo ovie na kpobi yo uzi ovie na, eyae kpobi e vẹ rọ ọghọ kẹ ezae rai, no ọnọ ọ mae rro rite ọnọ ọ mae kawo.”
21 Ẹme nana ọ were ovie na gbe ikpahwo-esuo na, ovie na o te ru oware nọ Memukan ọ ta na. 22 Fikiere o te vi ileta kpohọ ibrotọ uvie* na+ kpobi, ro se ubrotọ* ọvuọvo evaọ ọvuọ oghẹrẹ ekere* riẹ gbe ahwo kpobi evaọ ọvuọ ẹvẹrẹ rai, re ọzae kpobi ọ jọ olori* evaọ ọvuọ uwou riẹ jẹ ta ẹvẹrẹ ahwo riẹ.
2 Nọ eware nana e vrẹ no, nọ ofu Ahasuirọs ovie na+ o kpotọ no, ọ tẹ kareghẹhọ oware nọ Vashti o ru na+ gbe oware nọ a ta nọ a ti ru ei.+ 2 Kẹsena iletu nọ e rẹ gbodibo kẹ ovie na omariẹ a tẹ ta nọ: “Jọ a nyae gwọlọ emetẹ-kọkọ nọ i wo erru kẹ ovie na. 3 Jọ ovie na ọ rehọ ahwo mu evaọ ibrotọ esuo riẹ kpobi+ re a koko emetẹ-kọkọ nọ i wo erru kpobi họ ziọ Shushan* oria adhẹzọ* na, re a rehọ ae ziọ uwou eyae na.* Jọ a fi ae họ otọ ẹruọsa Hegae+ ọwharọ ovie na gbe ọsẹro eyae na, re a ru oma rai woma ziezi.* 4 Kẹsena ọmọtẹ nọ ọ mae were ovie na ọ vẹ te jọ aye ovie nọ a re ro nwene Vashti.”+ Ẹme nana ọ were ovie na, yọ ere o ru.
5 Ọzae Ju jọ ọ jọ Shushan,*+ oria adhẹzọ* na, odẹ riẹ Mọdekae,+ ọmọzae Jeya, ọmọzae Shimia, ọmọzae Kish, ohwo orua Bẹnjamin,+ 6 nọ a mu no Jerusalẹm kpohọ igbo evaọ usu ahwo nọ a mu kugbe Jẹkonaya*+ ovie Juda, ọnọ Nebukadneza ovie Babilọn o mu kpohọ igbo. 7 Ọye ọ jẹ yọrọ* Hadasa,* koyehọ Ẹsta, ọmọ oniọvo ọsẹ riẹ,+ keme o wo ọsẹ hayo oni hi. Ọmọtẹ na o wo erru evaọ ugboma je siuru gaga, okenọ ọsẹ riẹ avọ oni riẹ a whu no, Mọdekae ọ tẹ rehọ iẹe wọhọ ọmọtẹ riẹ. 8 Nọ a whowho ẹme ovie na avọ uzi riẹ no, okenọ a je koko emetẹ buobu họ ziọ Shushan,* oria adhẹzọ* na re Hegae+ ọ rẹrote ae, a rehọ Ẹsta kpobọ uwou* ovie na re je fi ei họ otọ ẹruorote Hegae, ọsẹro eyae na.
9 Whaọ ọmọtẹ na ọ were riẹ ọ tẹ jẹ dhẹ ruọ ẹe oma,* fikiere ọ tẹ nwani ru ọruẹrẹfihotọ orọ oma riẹ nọ a re ru woma ziezi*+ gbe emu riẹ nọ a rẹ kẹe, ọ tẹ jẹ kẹe emetẹ ihrẹ nọ a salọ no uwou ovie na ze. Ọ tẹ jẹ rehọ iẹe avọ emetẹ riẹ nọ e be gbodibo kẹe kpohọ oria nọ o mai woma evaọ uwou eyae na.* 10 Ẹsta ọ ta ẹme ọvo kpahe ahwo riẹ+ hayo imoni riẹ hẹ, keme Mọdekae+ ọ ta kẹe nọ ọ vuẹ ohwo ọvo ho.+ 11 Kẹdẹ kẹdẹ Mọdekae ọ jẹ hae nya aro uwou eyae na* re ọ riẹ epanọ Ẹsta ọ rrọ gbe oware nọ o be via kẹe.
12 Ọmọtẹ kpobi o wo oke nọ a fihọ kẹe nọ ọ rẹ rọ nyabru Ahasuirọs ovie na nọ a te ru oma riẹ woma ziezi no evaọ emerae ikpegbivẹ nọ a fihọ kẹ emetẹ na, keme enẹ a ta nọ a re ro ru oma rai woma ziezi,* udẹ mọr+ emerae ezeza, udẹ balsam+ gbe oghẹrẹ idẹ efa nọ a re ro ru oma woma ziezi* emerae ezeza. 13 A te ru enana kpobi no, yọ ọmọtẹ na ọ ruẹrẹ oma kpahe no re ọ nyabru ovie na, yọ oware kpobi nọ ọ yare nọ a kẹe a rẹ rehọ iẹe kẹe nọ o te bi no uwou eyae na* kpobọ uwou ovie na. 14 Ọ rẹ nya evaọ owọwọ, kẹsena evaọ ohiohiẹ o ve zihe kpobọ uwou avọ ivẹ orọ eyae na,* onọ o rrọ otọ ẹruọsa Sheyashgaz ọwharọ ovie na+ nọ ọ rrọ ọsẹro ese ovie na. O re gbe zihe bru ovie na ha, ajokpanọ ọ were ovie na gaga yọ ovie na ọvo o se odẹ riẹ nọ a rehọ iẹe sei.+
15 Nọ u te okenọ Ẹsta ọmọtẹ Abẹhel, nọ ọ rrọ oniọvo ọsẹ Mọdekae, nọ Mọdekae ọ rehọ wọhọ ọmọtẹ riẹ+ ọ rẹ rọ nyabru ovie na, ọ yare oware ovo ho ajokpaọ oware nọ Hegae ọwharọ ovie na nọ ọ be rẹrote eyae na ọ ta nọ a kẹe ọvo. (Evaọ oke nana kpobi, Ẹsta ọ jẹ were ohwo kpobi nọ ọ ruẹ e riẹ.) 16 A rehọ Ẹsta se Ahasuirọs ovie na evaọ ighẹ ovie* na evaọ amara avọ ikpe, koyehọ amara Tibẹt,* evaọ ukpe avọ ihrẹ+ esuo riẹ. 17 Ovie na o te you Ẹsta vi emetẹ nọ i kiọkọ kpobi, ọ tẹ were iẹe je wo ọjẹrehọ riẹ* vi emetẹ-kọkọ edekọ na kpobi. Fikiere o te ku etu* aye ovie na họ iẹe uzou ọ tẹ rehọ iẹe mu aye ovie+ ro nwene ẹta Vashti.+ 18 Ovie na o te ru ehaa emuọriọ ologbo kẹ ikpahwo-esuo riẹ kpobi gbe idibo riẹ, ehaa emuọriọ Ẹsta. O te woro obusino kẹ ibrotọ* na, ọ tẹ jẹ kẹ ahwo ekẹ wọhọ epanọ obọ ovie na u te.
19 Whaọ okenọ a wariẹ koko emetẹ-kọkọ*+ họ orọ avọ isiava, yọ Mọdekae ọ keria unuighẹ ovie na. 20 Ẹsta ọ ta ẹme ọvo kpahe imoni riẹ gbe ahwo riẹ hẹ,+ keme ere Mọdekae ọ ta kẹe; Ẹsta ọ ruabọhọ je ru oware nọ Mọdekae ọ ta, nwane wọhọ epanọ o je ru evaọ okenọ ọ jọ obọ riẹ.+
21 Evaọ oke yena nọ Mọdekae ọ jẹ keria unuighẹ ovie na, Bigthan avọ Tirẹsh, iruiruo ivẹ evaọ ighẹ ovie na nọ e rrọ iriẹthẹ, a tẹ jẹ dha eva, a tẹ gba ẹgwae nọ a re kpe* Ahasuirọs ovie na no. 22 Rekọ Mọdekae ọ tẹ riẹ kpahe iẹe, ọ tẹ vuẹ Ẹsta aye ovie na vẹrẹ vẹrẹ. Kẹsena Ẹsta ọ tẹ rọ odẹ Mọdekae vuẹ ovie na ẹme na. 23 Fikiere a tẹ kiẹ otọ ẹme na jẹ ruẹ nọ ẹme na uzẹme, a tẹ tehe ezae ivẹ na fihọ ure; yọ a kere eware nana kpobi fihọ obe ikuigbe oke yena evaọ iraro ovie na.+
3 Nọ onana o vrẹ no, Ahasuirọs ovie na ọ tẹ wọ Heman+ ọmọzae Hamẹdeta ohwo Agag na+ kpehru je ru ei rro ẹkwoma ọkwa* riẹ nọ ọ kpare kpehru vi orọ ikpahwo-esuo* edekọ kpobi nọ e jọ kugbei.+ 2 Idibo ovie na kpobi nọ e jọ unuighẹ ovie na a je guzou kpotọ je kiẹzẹ vovao tuotọ kẹ Heman, keme enẹ ovie na o jie uzi nọ a ru kẹe. Rekọ Mọdekae ọ se nọ o re guzou kpotọ hayo kiẹzẹ vovao tuotọ họ. 3 Fikiere idibo ovie na nọ e jọ unuighẹ ovie na a tẹ ta kẹ Mọdekae nọ: “Fikieme who gbe bi lele uzi ovie na ha?” 4 Kẹdẹ kẹdẹ a jẹ hae nọe, rekọ ọ jẹ gaviezọ kẹ ae he. Kẹsena a tẹ nọ Heman sọ a sae kpairoro vrẹ uruemu Mọdekae na;+ keme ọ vuẹ rai no nọ ọyomariẹ yọ ohwo Ju.+
5 Nọ Heman ọ ruẹ nọ Mọdekae ọ se nọ o re guzou kpotọ je kiẹzẹ vovao tuotọ kẹe he, eva e tẹ dha Heman thesiwa.+ 6 Rekọ o rri nọ o kawo hrọ kẹe re o kpe* Mọdekae ọvo, keme a vuẹ riẹ kpahe ahwo Mọdekae no. Fikiere Heman ọ tẹ jẹ gwọlọ epanọ o re ro kpe ahwo Ju kpobi nọ a rrọ ẹkwotọ esuo Ahasuirọs soso no, ahwo Mọdekae kpobi.
7 Evaọ amara ọsosuọ, koyehọ, amara Nisan,* evaọ ukpe avọ ikpegbivẹ+ Ahasuirọs ovie na, a tẹ ma Pu+ (koyehọ, Ẹta) evaọ aro Heman re a riẹ ẹdẹ na gbe amara na, u te kie fihọ amara avọ ikpegbivẹ, koyehọ amara Edar.*+ 8 Kẹsena Heman ọ tẹ ta kẹ Ahasuirọs ovie na nọ: “U wo ahwo jọ nọ a vaha ruọ udevie ahwo+ nọ a rrọ ibrotọ esuo ra kpobi,+ enọ izi rai i wo ohẹriẹ no erọ amọfa kpobi; a bi koko izi ovie na ha, yọ o rrọ oware uwoma kẹ ovie na ha re a kẹ ae uvẹ ere ọvo. 9 Otẹrọnọ o rẹ were ovie na, jọ a kere uzi fihotọ inọ a kpe ai no. Mẹ te hwa etalẹnte* isiliva idu ikpe (10,000) kẹ ahwo ovie na re a fihọ ẹkpa-ugho ovie na.”*
10 Ovie na o te si ẹmẹro oka-ukpehọ* riẹ+ no obọ jẹ rehọ iẹe kẹ Heman+ ọmọzae Hamẹdeta ohwo Agag na,+ nọ ọ jọ ọwegrẹ ahwo Ju na. 11 Ovie na ọ tẹ ta kẹ Heman nọ: “A rehọ isiliva na gbe ahwo na kẹ owhẹ no re who ru ai epanọ who roro nọ u fo.” 12 Kẹsena a te se ikere-obe ovie na+ evaọ ẹdẹ avọ ikpegbesa amara ọsosuọ na. A te kere eware+ kpobi nọ Heman o jie uzi rai se enọ e rrọ setrap ovie na, eba nọ i bi su ibrotọ* na, gbe ikpahwo-esuo sa-sa na, ro se ubrotọ* kpobi evaọ ọvuọ oghẹrẹ ekere* riẹ je ro se ahwo kpobi evaọ ẹvẹrẹ rai. Odẹ Ahasuirọs ovie na a ro kere iei, yọ ẹmẹro oka-ukpehọ* ovie na a ro fi oka họ iẹe.+
13 A rọ ẹkwoma ewhovuẹ vi ileta na kpohọ ibrotọ* ovie na kpobi, ro jie uzi kẹ ae nọ a kpe jẹ raha ahwo Ju kpobi muotọ, te emaha te ekpako, te emọ te eyae, evaọ ẹdẹ ọvo, evaọ ẹdẹ avọ ikpegbesa ọrọ amara avọ ikpegbivẹ, koyehọ amara Edar,+ a vẹ jẹ kwa eware rai rehọ.+ 14 A re ru eme obe nana fihọ uzi evaọ ubrotọ* kpobi a ve je whowho iei kẹ ahwo na kpobi, re a ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹdẹ yena. 15 Ewhovuẹ na e tẹ dhẹ vrẹ vẹrẹ vẹrẹ+ wọhọ epanọ ovie na o jie uzi kẹ ae; a jie uzi na evaọ Shushan,*+ oria adhẹzọ* na. Ovie na avọ Heman a tẹ keria re a da udi, rekọ okpẹwho Shushan* o duwuku.
4 Nọ Mọdekae+ o yo eware kpobi nọ a ru na,+ ọ tẹ bẹre iwu riẹ o te ku ohọ-ekpa* họ jẹ whẹ enwo họ oma. Kẹsena ọ tẹ ruọ oko-ore okpẹwho na, be viẹ gaga je kuenu oviẹ. 2 Unuighẹ ovie na ọ nya ba, keme ohwo nọ o ku ohọ-ekpa* họ ọ rẹ ruọ eva ighẹ ovie na ha. 3 Yọ evaọ ubrotọ* kpobi+ nọ ẹme ovie na gbe uzi riẹ na u te, uweri ulogbo o jọ ahwo Ju oma, a siọ emuọriọ ba+ jẹ viẹ je weri. Ibuobu i kiẹzẹ ehru ehọ-ekpa* avọ enwo.+ 4 Nọ idibo-emetẹ Ẹsta avọ ewharọ riẹ a nyaze jẹ vuẹe, o tẹ kẹ aye ovie na uye gaga. Kẹsena o te vi iwu se Mọdekae re o kuhọ re o si ohọ-ekpa* na no oma, rekọ ọ rehọ e rai hi. 5 Fikiere Ẹsta o te se Hetak omọvo ewharọ ovie na nọ o ro mu re ọ gbodibo kẹe, o te vi ei nọ ọ nyae nọ Mọdekae oware nọ onana u dhesẹ gbe oware nọ o be via.
6 Fikiere Hetak ọ tẹ nyabru Mọdekae evaọ oko-ore okpẹwho na evaọ aro unuighẹ ovie na. 7 Mọdekae ọ tẹ vuẹe eware kpobi nọ e via kẹe gbe uzedhe unuigho+ nọ Heman ọ ya eyaa nọ ọ rẹ hwa fihọ ẹkpa-ugho ovie na re a ruẹsi kpe ahwo Ju no.+ 8 Ọ tẹ jẹ kẹe obe uzi nọ a kere je whowho evaọ Shushan*+ rọkẹ okpemuotọ rai na. Ọ gwọlọ nọ o re dhesẹ iẹe kẹ Ẹsta je ru ẹme na vẹ kẹe jẹ ta kẹe+ nọ ọ nyabru ovie na re ọ lẹe nọ ọ re ohrọ rai jẹ rọ unu obọriẹ lẹ ovie na kẹ ahwo riẹ.
9 Hetak o te zihe ze ọ tẹ vuẹ Ẹsta ẹme nọ Mọdekae ọ ta. 10 Ẹsta ọ tẹ ta kẹ Hetak inọ ọ ta kẹ Mọdekae nọ:+ 11 “Idibo ovie na gbe ahwo ibrotọ* ovie na kpobi a riẹ nọ ọzae hayo aye jọ ọ tẹ ruọ ighẹ obeva ovie na+ yọ orọnọ a se rie he, uzi ovuọvo o rrọ kpahe onana: A re kpei no; oware ovo nọ o rẹ sai ru ei jọ uzuazọ họ otẹrọnọ ovie na ọ rriẹ ọkpọ-isuẹsu igoru riẹ rri rie.+ Yọ anwọ edẹ ọgba ena nọ a ri ro se omẹ bru ovie na ha na.”
12 Nọ a vuẹ Mọdekae oware nọ Ẹsta ọ ta, 13 ọ tẹ vuẹ zihe se Ẹsta nọ: “Who du roro nọ fikinọ whọ rrọ uviuwou ovie na o te mae lọhọ kẹ owhẹ vi ahwo Ju nọ i kiọkọ kpobi re whọ vabọ họ. 14 Keme who te fibo evaọ oke nana, ufuoma gbe esiwo u ti no oria ofa ze kẹ ahwo Ju,+ rekọ whẹ avọ unuwou ọsẹ ra wha ve ti whu. Yọ ono ọ riẹ sọ fiki oke utionana who ro wo ọkwa uvie na?”+
15 Kẹsena Ẹsta ọ tẹ vuẹ zihe se Mọdekae nọ: 16 “Nya, re who koko ahwo Ju kpobi nọ e rrọ Shushan* họ re wha siọ emuọriọ ba+ fiki mẹ. Wha re hayo da ha evaọ edẹ esa,+ te aso te uvo. Mẹ avọ idibo-emetẹ mẹ ma te siọ emuọriọ ba re. Mẹ te nyabru ovie na, dede nọ o wọso uzi, otẹrọnọ me re whu, jọ me whu.” 17 Fikiere Mọdekae ọ tẹ nyavrẹ o te ru eware kpobi nọ Ẹsta ọ ta kẹe nọ o ru.
5 Evaọ ẹdẹ avọ esa na,+ Ẹsta o te ku iwu ithethei aye ovie riẹ họ, o te dikihẹ ighẹ obeva uwou* ovie na nọ o rẹriẹ aro ku uwou ovie na, yọ ovie na ọ keria agbara-uvie riẹ evaọ uwou ovie na nọ o rẹriẹ aro ku oria nọ a rẹ rọ ruọ eva na. 2 Nọ ovie na ọ nwane ruẹ Ẹsta aye ovie na nọ o dikihẹ eva ighẹ na, eva riẹ e tẹ were ovie na, ovie na ọ tẹ rriẹ ọkpọ-isuẹsu igoru+ nọ ọ rrọ obọ riẹ rri Ẹsta. Kẹsena Ẹsta ọ tẹ nyabru ei ọ tẹ rọ obọ te ẹroro ọkpọ-isuẹsu na.
3 Ovie na ọ tẹ nọe nọ: “Eme ọ be via, Ẹsta aye ovie na? Eme whọ gwọlọ? O tẹ maki te* abọvo uvie mẹ dede, a rẹ rehọ iẹe kẹ owhẹ!” 4 Ẹsta o te yo kẹe nọ: “Otẹrọnọ o rẹ were ovie na, jọ ovie na avọ Heman+ a nyaze ẹkeriotọ emuọriọ nọ mẹ ruẹrẹhọ kẹe nẹnẹ.” 5 Fikiere ovie na ọ tẹ ta kẹ ahwo riẹ nọ: “Wha ta kẹ Heman nọ ọ nyaze kpata kpata, wọhọ epanọ Ẹsta ọ yare na.” Fikiere ovie na avọ Heman a te kpohọ ẹkeriotọ emuọriọ nọ Ẹsta ọ ruẹrẹhọ na.
6 Evaọ ẹkeriotọ emuọriọ gbe udi-oda* na, ovie na ọ tẹ ta kẹ Ẹsta nọ: “Eme whọ gwọlọ? A rẹ rehọ iẹe kẹ owhẹ! Eme whọ gwọlọ yare? O tẹ maki te* abọvo uvie mẹ dede, a re ru ei!”+ 7 Ẹsta ọ tẹ ta nọ: “Oware nọ mẹ gwọlọ gbe ayare mẹ họ, 8 Otẹrọnọ ovie na o re rri omẹ aro yọ otẹrọnọ o rẹ were ovie na re o ru oware nọ mẹ gwọlọ je ru oware nọ mẹ yare, jọ ovie na avọ Heman a nyaze ẹkeriotọ emuọriọ nọ mẹ te ruẹrẹhọ kẹ ae evaọ odẹnotha; odẹnotha me ve ti ru epanọ ovie na ọ ta na.”
9 Evaọ ẹdẹ yena Heman ọ tẹ nyavrẹ be ghọghọ avọ eva nọ e be were iẹe. Rekọ nọ Heman ọ ruẹ Mọdekae evaọ unuighẹ ovie na je muẹrohọ nọ ọ kpama dikihẹ je nuhu kẹe he, eva Mọdekae e tẹ dha Heman thesiwa.+ 10 Rekọ Heman ọ gba omariẹ o te kpobọ uwou riẹ. Kẹsena o te se egbẹnyusu riẹ gbe Zirẹsh+ aye riẹ. 11 Heman o te je seha fiki efe ologbo riẹ, emezae ibuobu riẹ,+ gbe epanọ ovie na ọ rọ wọe kpehru je ru ei rro vi ikpahwo-esuo gbe idibo ovie na.+
12 Heman o te fibae nọ: “U te no ere no, Ẹsta aye ovie na o zizie omọfa ha rekọ omẹ inọ me lele ovie na kpohọ ẹkeriotọ emuọriọ nọ ọ ruẹrẹhọ.+ O te je zizie omẹ nọ odẹnotha mẹ nyaze ti kuomagbei avọ ovie na.+ 13 Rekọ eware nana kpobi i bi ru eva were omẹ hẹ nọ mẹ gbẹ be ruẹ Mọdekae ohwo Ju na nọ ọ be keria unuighẹ ovie na.” 14 Fikiere Zirẹsh aye riẹ gbe egbẹnyusu riẹ kpobi a tẹ ta kẹe nọ: “Ta nọ a thihi ure fihọ otọ nọ u theri te ikiubiti udhuvẹ-gbikpe.* Evaọ ohiohiẹ, whọ vẹ ta kẹ ovie na nọ a tehe Mọdekae fihọ iẹe.+ Kẹsena who ve lele ovie na nyae reakpọ kuoma evaọ ẹkeriotọ emuọriọ na.” Iroro nana e were Heman, fikiere o te ru nọ a ro thihi ure na fihọ otọ.
6 Aso yena ovie na ọ sae wezẹ hẹ.* Fikiere ọ tẹ ta nọ a rehọ obe ikuigbe oke yena ze,+ a te sei kẹ ovie na. 2 A tẹ ruẹ nọ a kere oware nọ Mọdekae o gu kpahe Bigthana avọ Tirẹsh fihọ iẹe, iruiruo ivẹ ovie na nọ e jọ iriẹthẹ, enọ e gba ẹgwae nọ a re kpe* Ahasuirọs ovie na no.+ 3 Ovie na ọ tẹ nọ inọ: “Ọghọ gbe osohwa vẹ a kẹ Mọdekae no kẹ oware nana?” Idibo nọ e rẹ gbodibo kẹ ovie na omariẹ a tẹ ta nọ: “A ri ru oware ovo kẹe he.”
4 Kẹsena ovie na ọ tẹ ta nọ: “Yọ ono ọ rrọ eva ighẹ na?” Whaọ Heman ọ nyaze obọ ighẹ otafe uwou*+ ovie na re ọ vuẹ ovie na kpahe epanọ a rẹ rọ tehe Mọdekae fihọ ure nọ ọ ruẹrẹhọ kẹe na.+ 5 Idibo ovie na a tẹ ta kẹe nọ: “Heman+ o dikihẹ eva ighẹ na.” Fikiere ovie na ọ tẹ ta nọ: “Wha ta kẹe nọ ọ ziọ obeva obonẹ.”
6 Nọ Heman ọ ruọ eva, ovie na ọ tẹ nọe nọ: “Eme a re ru kẹ ohwo nọ ovie na ọ gwọlọ bru ọghọ họ oma?” Heman ọ tẹ jọ udu riẹ ta nọ: “Ono ovie na ọ te gwọlọ bru ọghọ họ oma u te no omẹ no?”+ 7 Fikiere Heman ọ tẹ ta kẹ ovie na nọ: “Enẹ a re ru kẹ ohwo nọ ovie na ọ gwọlọ bru ọghọ họ oma, 8 jọ a rehọ ewu ovie+ nọ ovie na o re ku họ gbe anyenya nọ ovie na ọ rẹ dhẹ avọ etu uvie nọ o re ku họ uzou ze. 9 Kẹsena a vẹ rehọ ewu na gbe anyenya na kẹ omọvo ikpahwo-esuo ovie na jọ, a ve ku ewu na họ ohwo nọ ovie na ọ gwọlọ bru ọghọ họ oma na, a vẹ rehọ iẹe keria anyenya na jẹ rehọ iẹe dhẹ oko-ore okpẹwho na vrẹ. Yọ a be jọ aro riẹ bo nọ: ‘Enẹ a re ru kẹ ohwo nọ ovie na ọ gwọlọ bru ọghọ họ oma!’”+ 10 Ovie na ọ tẹ nwane ta kẹ Heman nọ: “Ovẹrẹ! Rehọ ewu na gbe anyenya na re who ru epanọ whọ ta na kẹ Mọdekae, ohwo Ju nọ ọ rẹ keria unuighẹ ovie na. Whọ siọ oware ovo ba eru hu evaọ usu eware nọ whọ ta na.”
11 Fikiere Heman ọ tẹ rehọ ewu na gbe anyenya na, o te ku ewu na họ Mọdekae+ jẹ rehọ iẹe dhẹ oko-ore okpẹwho na vrẹ jẹ be jọ aro riẹ bo nọ: “Enẹ a re ru kẹ ohwo nọ ovie na ọ gwọlọ bru ọghọ họ oma!” 12 Nọ onana o vrẹ no, Mọdekae o te zihe ziọ unuighẹ ovie na, rekọ Heman ọ tẹ nya vẹrẹ vẹrẹ kpobọ uwou riẹ bi weri yọ o ruru uzou riẹ. 13 Nọ Heman o gbiku eware nọ e via kẹe kpobi kẹ Zirẹsh+ aye riẹ gbe egbẹnyusu riẹ kpobi, ezae iwareghẹ riẹ gbe Zirẹsh aye riẹ a tẹ ta kẹe nọ: “Otẹrọnọ Mọdekae ọnọ who muhọ ekie evaọ aro riẹ no na yọ ohwo Ju,* whọ te sai fi ei kparobọ họ; whọ te se iẹe ba ekie kẹ hẹ.”
14 Nọ a gbe bi lele iei ta ẹme na, iletu ogbẹgwae ovie na a tẹ nyaze a tẹ rehọ Heman vẹrẹ vẹrẹ kpohọ ẹkeriotọ emuọriọ nọ Ẹsta ọ ruẹrẹhọ na.+
7 Fikiere ovie na avọ Heman+ a tẹ ziọ ẹkeriotọ emuọriọ nọ Ẹsta aye ovie na ọ ruẹrẹhọ na. 2 Ovie na ọ tẹ wariẹ ta kẹ Ẹsta evaọ ẹdẹ avọ ivẹ evaọ ẹkeriotọ emuọriọ gbe udi-oda na, inọ: “Eme whọ gwọlọ, Ẹsta aye ovie? A rẹ rehọ iẹe kẹ owhẹ. Eme họ ayare ra? O tẹ maki te* abọvo uvie mẹ dede, a re ru ei!”+ 3 Ẹsta aye ovie na o te yo nọ: “Otẹrọnọ who re rri omẹ aro, O ovie, yọ otẹrọnọ o rẹ were ovie na, mẹ be yare nọ jọ a raha uzuazọ* mẹ gbe orọ ahwo mẹ hẹ.+ 4 Keme a zẹ omai no,+ te omẹ te ahwo mẹ re a kpe jẹ raha omai muotọ.+ O hae jọ nọ a zẹ omai gheghe wọhọ erigbo emezae gbe emetẹ, mẹ hai fibo. Rekọ okpẹtu na o fo ho, keme o te wha enwoma se ovie na.”
5 Kẹsena Ahasuirọs ovie na ọ tẹ ta kẹ Ẹsta aye ovie na nọ: “Ono ọye, diẹse ohwo nọ ọ dawo oware utionana ọ rrọ?” 6 Ẹsta ọ tẹ ta nọ: “Heman omuomu ọnana họ ojihẹ gbe ọwegrẹ na.”
Idudu e tẹ ruọ Heman oma fiki ovie na gbe aye ovie na. 7 Ovie na ọ tẹ rọ ofu kpama no ẹkeriotọ emuọriọ gbe udi-oda na jẹ nya kpobọ ọgbọ ighẹ ovie na, rekọ Heman ọ tẹ kpama re ọ lẹ Ẹsta aye ovie na kẹ uzuazọ* riẹ, keme ọ ruẹ nọ ovie na ọ gba riẹ mu no nọ ọ rẹ kẹe uye. 8 Ovie na o te zihe no obọ ọgbọ ighẹ ovie na ziọ uwou ẹkeriotọ emuọriọ gbe udi-oda na, ọ tẹ ruẹ nọ Heman o kie fihọ agbara othethei nọ Ẹsta ọ jọ. Ovie na o te bo nọ: “Kọ ọ be te jẹ gba aye ovie na du evaọ uwou obọmẹ?” Nọ eme nana e nwani no unu ovie na ze, a te ruru ovao Heman. 9 Habona+ omọvo iletu ogbẹgwae ovie na ọ tẹ ta nọ: “Heman o thihi ure fihọ otọ kẹ Mọdekae re,+ ọnọ o gu oware nọ u siwi ovie na.+ A thihi ure na fihọ obọ ighẹ Heman, yọ u theri te ikiubiti udhuvẹ-gbikpe.”* Kẹsena ovie na ọ tẹ ta nọ: “Wha tehe iẹe fihọ iẹe.” 10 Fikiere a tẹ tehe Heman fihọ ure nọ o thihi fihọ kẹ Mọdekae na, ofu ovie na o te kpotọ.
8 Evaọ ẹdẹ yena Ahasuirọs ovie na ọ tẹ rehọ uwou Heman*+ ọwegrẹ ahwo Ju na+ kẹ Ẹsta aye ovie na; Mọdekae ọ tẹ ziọ aro ovie na, keme Ẹsta ọ vuẹ riẹ no epanọ aimava a rọ rrọ imoni.+ 2 Kẹsena ovie na ọ tẹ ba ẹmẹro oka-ukpehọ* riẹ na no,+ onọ o mi Heman na, ọ tẹ rehọ iẹe kẹ Mọdekae. Ẹsta o te fi Mọdekae họ ọnọ o wuzou uwou Heman.*+
3 Kẹsena Ẹsta ọ tẹ wariẹ ta ẹme kẹ ovie na. O kie fihọ awọ riẹ ọ tẹ be viẹ jẹ be lẹe nọ ọ za okpẹtu nọ Heman ohwo Agag na ọ wha ze gbe omaa uyoma riẹ kpahe ahwo Ju na dhe.+ 4 Ovie na ọ tẹ rriẹ ọkpọ-isuẹsu igoru riẹ rri Ẹsta,+ Ẹsta ọ tẹ kpama o te dikihẹ aro ovie na. 5 Ọ tẹ ta nọ: “Otẹrọnọ o rẹ were ovie na yọ otẹrọnọ o re rri omẹ aro, otẹrọnọ u kiehọ evaọ aro ovie na yọ mẹ were ovie na, jọ a kere uzi nọ o rẹ raha obe ohwo ẹgwae omuomu na Heman+ ọmọzae Hamẹdeta ohwo Agag na,+ onọ o kere re a ro kpe ahwo Ju nọ e rrọ ibrotọ* ovie na kpobi. 6 Keme ẹvẹ mẹ sai ro thihakọ rri okpẹtu nọ o bi bru ahwo mẹ ze, ẹvẹ mẹ sai ro thihakọ rọ ẹro ruẹ ọraha nọ o bi ti te imoni mẹ?”
7 Fikiere Ahasuirọs ovie na ọ tẹ ta kẹ Ẹsta aye ovie na gbe Mọdekae ohwo Ju na nọ: “Rri! Mẹ rehọ uwou Heman* kẹ Ẹsta no+ yọ mẹ tehe riẹ fihọ ure no+ fiki ẹgwae omuomu riẹ nọ ọ gwọlọ rọ họre* ahwo Ju. 8 Enẹna whọ sae rọ odẹ ovie na kere oware kpobi nọ who roro nọ u fo kẹ ahwo Ju whọ vẹ rọ ẹmẹro oka-ukpehọ* ovie na rọ ka oka họ iẹe, keme uzi nọ a rọ odẹ ovie na kere jẹ rọ ẹmẹro oka-ukpehọ ovie na rọ ka oka họ, a rẹ sai nwene iei hi.”+
9 Fikiere a te se ikere-obe ovie na evaọ oke yena evaọ amara avọ esa na, koyehọ amara Saevan,* evaọ ẹdẹ avọ udhegbesa, a te kere oware kpobi nọ Mọdekae o jie uzi riẹ se ahwo Ju na, je ro se enọ e rrọ setrap ovie na,+ eba na, gbe ikpahwo-esuo ibrotọ* na+ no India rite Ẹtiopia, ibrotọ* udhozeza-gbihrẹ (127), ro se ubrotọ* kpobi evaọ ọvuọ oghẹrẹ ekere* riẹ je ro se ahwo kpobi evaọ ẹvẹrẹ rai je ro se ahwo Ju evaọ oghẹrẹ ekere* rai gbe ẹvẹrẹ rai.
10 Ọ rọ odẹ Ahasuirọs ovie na kere iei jẹ rọ ẹmẹro oka-ukpehọ* ovie na ka oka họ iẹe,+ ọ tẹ rọ ẹkwoma ewhovuẹ nọ e rẹ dhẹ enyenya vi ebe nọ a kere na; a dhẹ enyenya nọ a rẹ rọ wha evuẹ, nọ e rẹ dhẹ siawọ gaga, enọ a ruẹrẹhọ kẹ iruo ovie. 11 Evaọ ebe nana ovie na ọ kẹ ahwo Ju evaọ ikpewho na kpobi udu re a kokohọ kugbe re a thọ omarai,* re a je kpe jẹ raha utu ahwo hayo ubrotọ* kpobi nọ o wọ ohọre bru ae, te eyae te emọ, a vẹ jẹ kwa eware rai rehọ.+ 12 A re ru onana evaọ ẹdẹ ọvona evaọ ibrotọ* Ahasuirọs ovie na kpobi, evaọ ẹdẹ avọ ikpegbesa amara avọ ikpegbivẹ na, koyehọ, amara Edar.*+ 13 A re ru eme obe nana fihọ uzi evaọ ibrotọ* na kpobi. A re whowho iei kẹ ahwo na kpobi, re ahwo Ju a ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹdẹ yena re a kioja omarai ẹkwoma ewegrẹ rai nọ a rẹ họre.+ 14 Ewhovuẹ na nọ e jẹ dhẹ enyenya nọ a rẹ rọ wha evuẹ na, enọ a ruẹrẹhọ kẹ iruo ovie na a dhẹ vrẹ vẹrẹ vẹrẹ ababọ oke oraha wọhọ epanọ ovie na o jie uzi kẹ ae. A jie uzi na evaọ Shushan,*+ oria adhẹzọ* na re.
15 Mọdekae o te no aro ovie na avọ ewu ovie orọ ekọlọ iburu gbe ofuafo nọ o kuhọ, avọ etu-uvie igoru ologbo gbe otogbo owowoma orọ ohọ iwhulu ogorurẹ. Okpẹwho Shushan*+ o te bo ubo oghọghọ. 16 Udu u te te ahwo Ju otọ,* a te je wo oghọghọ gbe evawere gbe ọghọ. 17 Yọ evaọ ibrotọ* na kpobi gbe ikpewho na kpobi, oria kpobi nọ ẹme ovie na gbe uzi riẹ na u te, ahwo Ju a jẹ ghọghọ jẹ wereva, a jẹ re jẹ da kuoma je ru ehaa. Ahwo ẹkwotọ na buobu a te je se omarai ahwo Ju,+ keme idudu ahwo Ju e ro rai oma no.
9 Evaọ ẹdẹ avọ ikpegbesa amara avọ ikpegbivẹ na, koyehọ, amara Edar,*+ nọ a ti ro ru ẹme ovie na avọ uzi riẹ gba na,+ evaọ ẹdẹ nọ ewegrẹ ahwo Ju a je rẹro nọ a te ga obọ vi ae, ẹkẹre o te kurẹriẹ, ahwo Ju a te fi ahwo nọ a mukpahe ae kparobọ.+ 2 Ahwo Ju na a te kokohọ kugbe evaọ ikpewho rai evaọ ibrotọ* Ahasuirọs ovie na+ kpobi re a họre ahwo nọ a be gwọlọ ai kpe na, rekọ ohwo ọvo ọ sai dikihẹ lele ae họre he, keme idudu rai e ruọ ahwo na kpobi oma no.+ 3 Isu ibrotọ* na, enọ e rrọ setrap ovie na,+ eba na gbe ahwo nọ a bi ru iruo kẹ ovie na a jọ abọ ahwo Ju, keme a jẹ dhozọ Mọdekae. 4 Mọdekae o zihe ruọ ohwo ologbo no+ evaọ uwou* ovie na, yọ odẹ riẹ u je do evaọ ibrotọ* na kpobi keme ogaga Mọdekae u je dhe ẹruẹro.
5 Ahwo Ju na a rọ ọgbọdọ kpe ewegrẹ rai kpobi, a je kpe ai jẹ raha ae; a ru enọ i mukpahe ae oware kpobi nọ u je rai.+ 6 Evaọ Shushan*+ oria adhẹzọ* na, ahwo Ju a kpe ezae egba isoi (500). 7 Yọ a kpe Pashandeta, Dalfọn, Aspetha, 8 Poreta, Adelia, Aridetha, 9 Pamashta, Aresae, Aredae, gbe Vaizeta, 10 emezae ikpe Heman ọmọzae Hamẹdeta, ọwegrẹ ahwo Ju na.+ Rekọ nọ a kpe ai no, a kwa uvumọ oware rehọ họ.+
11 Evaọ ẹdẹ yena, a niyẹrẹ unu ahwo nọ a kpe evaọ Shushan* oria adhẹzọ* na kẹ ovie na.
12 Ovie na ọ tẹ ta kẹ Ẹsta aye ovie na nọ: “Ahwo Ju na a jọ Shushan* oria adhẹzọ* na kpe ezae egba isoi (500) gbe emezae ikpe Heman no. Kọ eme a ru no evaọ ibrotọ* ovie na nọ i kiọkọ?+ Eme whọ gwọlọ enẹna? A rẹ rehọ iẹe kẹ owhẹ. Ayare ọfa vẹ who wo? A re ru ei.” 13 Ẹsta o te yo nọ: “Otẹrọnọ o rẹ were ovie na,+ jọ a kẹ ahwo Ju evaọ Shushan* uvẹ re odẹnotha a wariẹ ru wọhọ epaọ uzi inẹnẹ na;+ a vẹ jẹ tehe emezae ikpe Heman fihọ ure.”+ 14 Fikiere ovie na ọ tẹ kẹ udu nọ a ru ere. A te jie uzi evaọ Shushan,* a tẹ tehe emezae ikpe Heman fihọ ure.
15 Ahwo Ju evaọ Shushan* a tẹ wariẹ kokohọ kugbe evaọ ẹdẹ avọ ikpegbene amara Edar+ a te kpe ezae egba esa (300) evaọ Shushan,* rekọ a kwa uvumọ oware rehọ họ.
16 Ahwo Ju nọ i kiọkọ evaọ ibrotọ* ovie na a kokohọ kugbe re, jẹ họre kẹ uzuazọ* rai.+ A raha ewegrẹ rai,+ a kpe ahwo idu udhosa gbe ikpegbisoi (75,000) nọ i mukpahe ai; rekọ a kwa uvumọ oware rehọ họ. 17 Onana o via evaọ ẹdẹ avọ ikpegbesa amara Edar, a te serihọ evaọ ẹdẹ avọ ikpegbene na je ru ei họ ẹdẹ ehaa emuọriọ gbe oghọghọ.
18 Ahwo Ju evaọ Shushan* a kokohọ kugbe evaọ ẹdẹ avọ ikpegbesa+ gbe ẹdẹ avọ ikpegbene na,+ a te serihọ evaọ ẹdẹ avọ ikpegbisoi je ru ei họ ẹdẹ ehaa emuọriọ gbe oghọghọ. 19 Oyejabọ nọ ahwo Ju nọ e jẹ rria ikpewho efa nọ e rrọ ibrotọ na a ro ru ẹdẹ avọ ikpegbene amara Edar họ ẹdẹ oghọghọ gbe akpọriọ, ẹdẹ ehaa,+ gbe oke nọ a re ro vi emu se ohwohwo.+
20 Mọdekae+ o te kere eware nana fihotọ je vi ileta se ahwo Ju kpobi evaọ ibrotọ* kpobi erọ Ahasuirọs ovie na, te enọ e kẹle gbe enọ i thabọ. 21 Ọ ta kẹ ae nọ a hai koko ẹdẹ avọ ikpegbene amara Edar, gbe ẹdẹ avọ ikpegbisoi na, kukpe kukpe, 22 keme evaọ edẹ yena ahwo Ju a ro wo ufuoma no obọ ewegrẹ rai yọ evaọ amara yena uweri rai u ro zihe ruọ oghọghọ yọ ọkora rai+ o zihe ruọ ẹdẹ ehaa. A re koko ae wọhọ edẹ ehaa emuọriọ gbe oghọghọ gbe oke nọ a re ro vi emu se ohwohwo je vi ekẹ se iyogbe.
23 Ahwo Ju a rọwo nọ a rẹ ruabọhọ ehaa nọ a muhọ na je ru oware nọ Mọdekae o kere se ai na. 24 Keme Heman+ ọmọzae Hamẹdeta ohwo Agag na,+ ọwegrẹ ahwo Ju kpobi na ọ gba ẹgwae omuomu kpahe ahwo Ju inọ ọ rẹ raha ae no,+ yọ ọ ma Pu,+ koyehọ, Ẹta, re o fi awa họ ai oma jẹ raha ai no. 25 Rekọ nọ Ẹsta ọ nyaze aro ovie na, ovie na o te jie uzi onọ a kere nọ:+ “Jọ ẹgwae omuomu nọ ọ gba kpahe ahwo Ju na+ u hwẹ fihọ uzou obọriẹ”; a tẹ tehe iẹe gbe emezae riẹ fihọ ure.+ 26 Oyejabọ nọ a ro se edẹ yena Purim, keme Pu* họ odẹ ẹta na.+ Yọ fiki eware kpobi nọ a kere fihọ ileta nana gbe oware nọ a rọ ẹro ruẹ evaọ ẹme nana gbe oware nọ o via kẹ ae, 27 ahwo Ju na a te ru ei fihọ oware ọgbahọ kẹ omarai gbe ahwo uyẹ rai gbe ahwo kpobi nọ a bi kuomagbe ai+ re a koko edẹ ivẹ nana ababọ oware ovo nọ o rẹ whaha iẹe je ru oware nọ a kere kpahe ae evaọ oke nọ a fihọ na kukpe kukpe. 28 A rẹ kareghẹhọ je koko edẹ nana evaọ oge kpobi, evaọ uviuwou kpobi, ubrotọ* kpobi, gbe okpẹwho kpobi; yọ a re si edẹ Purim nana no otọ evaọ udevie ahwo Ju hu, yọ ahwo uyẹ rai a rẹ siọ ekareghẹhọ rai ba eru hu.
29 Kẹsena Ẹsta aye ovie na ọmọtẹ Abẹhel, gbe Mọdekae ohwo Ju na a tẹ rọ udu ulogbo nọ a wo kere ileta avọ ivẹ ro fiẹgba họ Purim na. 30 A vi ileta na se ahwo Ju kpobi evaọ ibrotọ* udhozeza-gbihrẹ (127) na,+ ẹkwotọ esuo Ahasuirọs na,+ evaọ eme udhedhẹ gbe uzẹme 31 re a ro fiẹgba họ ekoko Purim na evaọ oke nọ a fihọ na, nwane wọhọ epanọ Mọdekae ohwo Ju na gbe Ẹsta aye ovie na a ta kẹ ae nọ a ru na+ jẹ nwane wọhọ epanọ ae omarai a ru rie fihọ oware ọgbahọ kẹ omarai* gbe ahwo uyẹ rai no nọ a re ru na,+ te emuọriọ-ọseba+ gbe olẹ ayare-ọgaga na.+ 32 Uzi nọ Ẹsta o fihọ na u fiẹgba họ eme nana kpahe Purim,+ yọ a kere i rie fihọ obe.
10 Ahasuirọs ovie na o te ru nọ ahwo ẹkwotọ na gbe ikoliko abade na a je ro ru iruo ọgbahọ.
2 Kọ ikpeware nọ o ru kpobi, gbe ikuigbe epanọ ogaga Mọdekae+ o rro te, onọ ovie na ọ kẹ riẹ nọ ọ kpare iẹe kpehru,+ a gbe kere ai fihọ obe iku eware nọ e via evaọ etoke+ ivie Midia gbe Pasia?+ 3 Keme Mọdekae ohwo Ju na ọ jọ ohwo avọ ivẹ, Ahasuirọs ovie na ọvo ọ rro vi ei. Ọ jọ ohwo ologbo* evaọ udevie ahwo Ju yọ ogbotu inievo riẹ a jẹ rọ adhẹẹ kẹe, ọ jẹ họre kẹ ewoma ahwo riẹ yọ o je ru epanọ eware i re ro kiehọ kẹ* ahwo uyẹ rai kpobi.
A ta nọ ọye họ Xerxes I, ọmọzae Dariọs Ologbo na (Dariọs Hystaspis).
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “Kush.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ighẹ ovie; oria nọ o rẹ bẹ ẹvẹruọ.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ighẹ ovie; oria nọ o rẹ bẹ ẹvẹruọ.”
Hayo “enwaene.”
Hayo “a fi umuo họ kẹ.”
Hayo “ighẹ ovie.”
Hayo “etu-udhọfọ.”
Hayo “epanọ u fo nọ a re ru eware.” Evaọ Hibru, “oke na.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Evaọ Hibru, “emezae-ivie.”
Evaọ Hibru, “ibrotọ esuo ovie.”
Hayo “ubrotọ esuo.”
Hayo “oghẹrẹ ibieme.”
Hayo “osu.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ighẹ ovie; oria nọ o rẹ bẹ ẹvẹruọ.”
Koyehọ, ofẹ nọ eyae na e rẹ jọ evaọ ighẹ ovie na.
Hayo “wholo oma rai.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ighẹ ovie; oria nọ o rẹ bẹ ẹvẹruọ.”
Ọye a se Jehoyakin evaọ 2Iv 24:8.
Hayo “rẹrote.”
Otofa riẹ họ “Ure Idodo.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ighẹ ovie; oria nọ o rẹ bẹ ẹvẹruọ.”
Hayo “ighẹ.”
Hayo “o te wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹe.”
Hayo “nọ a re wholo.”
Koyehọ, ofẹ nọ eyae na e rẹ jọ evaọ ighẹ ovie na.
Koyehọ, ofẹ nọ eyae na e rẹ jọ evaọ ighẹ ovie na.
Hayo “wholo oma rai.”
Hayo “gbe uwholo nọ a re wholo eyae na.”
Koyehọ, ofẹ nọ eyae na e rẹ jọ evaọ ighẹ ovie na.
Koyehọ, ofẹ avọ ivẹ nọ eyae na e rẹ jọ evaọ ighẹ ovie na.
Hayo “uwou ovie.”
Rri Ẹme-Ofiba B15.
Hayo “uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹe.”
Hayo “etu-udhọfọ.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “izoge emetẹ.”
Evaọ Hibru, “a te rọ obọ kpahe.”
Evaọ Hibru, “agbara-uvie.”
Evaọ Hibru, “emezae-ivie.”
Evaọ Hibru, “ọ rọ obọ kpahe.”
Rri Ẹme-Ofiba B15.
Rri Ẹme-Ofiba B15.
Etalẹnte ọvo ọ gbẹdẹ te ikilogramo 34.2 (1,101 oz t). Rri Ẹme-Ofiba B14.
Hayo o sae jọ nọ, “Mẹ te hwa etalẹnte isiliva idu ikpe (10,000) fihọ ẹkpa-ugho ovie na re a rọ kẹ ahwo nọ a ti ru iruo nana.”
Rri oria Otofa Eme.
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “ubrotọ esuo.”
Hayo “oghẹrẹ ibieme.”
Rri oria Otofa Eme.
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “ubrotọ esuo.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ighẹ ovie; oria nọ o rẹ bẹ ẹvẹruọ.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ohọ-ẹkporo.”
Hayo “ohọ-ẹkporo.”
Hayo “ubrotọ esuo.”
Hayo “ehọ-ẹkporo.”
Hayo “ohọ-ẹkporo.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ighẹ.”
Hayo “O tẹ make rrọ.”
Hayo “enwaene.”
Hayo “O tẹ make rrọ.”
Oware wọhọ imita 22.3 (73 ft). Rri Ẹme-Ofiba B14.
Evaọ Hibru, “owezẹ ovie na o dhẹ.”
Evaọ Hibru, “a te rọ obọ kpahe.”
Hayo “ighẹ.”
Evaọ Hibru, “ọnọ o no ubi ahwo Ju ze.”
Hayo “O tẹ make rrọ.”
Evaọ Hibru, “nifẹsh.” Rri oria Otofa Eme.
Evaọ Hibru, “nifẹsh.” Rri oria Otofa Eme.
Oware wọhọ imita 22.3 (73 ft). Rri Ẹme-Ofiba B14.
Hayo “ekwakwa Heman kpobi.”
Rri oria Otofa Eme.
Hayo “ekwakwa Heman kpobi.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “ekwakwa Heman kpobi.”
Evaọ Hibru, “fikinọ ọ rriẹ obọ riẹ wọso.”
Rri oria Otofa Eme.
Rri Ẹme-Ofiba B15.
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “ubrotọ esuo.”
Hayo “oghẹrẹ ibieme.”
Hayo “oghẹrẹ ibieme.”
Rri oria Otofa Eme.
Evaọ Hibru, “nifẹsh rai.” Rri oria Otofa Eme.
Hayo “ubrotọ esuo.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Rri Ẹme-Ofiba B15.
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ighẹ ovie; oria nọ o rẹ bẹ ẹvẹruọ.”
Hayo “Susa.”
Evaọ Hibru, “Elo o te te ahwo Ju.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Rri Ẹme-Ofiba B15.
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “ighẹ.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ighẹ ovie; oria nọ o rẹ bẹ ẹvẹruọ.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ighẹ ovie; oria nọ o rẹ bẹ ẹvẹruọ.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ighẹ ovie; oria nọ o rẹ bẹ ẹvẹruọ.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Hayo “Susa.”
Hayo “Susa.”
Hayo “Susa.”
Hayo “Susa.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Evaọ Hibru, “nifẹsh.” Rri oria Otofa Eme.
Hayo “Susa.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Otofa “Pu” họ “Ẹta.” “Purim” kọ “Eta.” Yọ “Purim” họ odẹ nọ a se ehaa ahwo Ju nọ a jẹ hai ru evaọ amara avọ ikpegbivẹ ọrọ ukeledẹ egagọ rai. Rri Ẹme-Ofiba B15.
Hayo “ubrotọ esuo.”
Hayo “ibrotọ esuo.”
Evaọ Hibru, “nifẹsh rai.” Rri oria Otofa Eme.
Hayo “ọnọ a jẹ kẹ ọghọ gaga.”
Evaọ Hibru, “ọ jẹ ta eme udhedhẹ kpahe.”