Ẹme Emuhọ

“Mẹ whẹro eva imiwhre jọ nọ e rọ ubro-otọ abọ obọze ukiediwo-ọre,” ere Dauda obọ Sierra Leone o gbiku. “Okejọ, nọ mẹ jọ ọmaha, ẹwhọ kpahe otọ ọ tẹ jọ udevie orua mai avọ orua ofa jọ. Erua ivẹ na i je hro otọ na. Re a ku ẹme na họ, a te zizie ọbo jọ ze. Ọ tẹ rehọ ughẹgbe họ ọzae jọ obọ, kẹsena o te fi ukpo-iwo ruru ọzae na. U ri kri hi na, ọzae nọ ọ jọ otọ ohọ na o te muhọ enuho yọ ọ be royẹ. Nọ o je bi riwi ughẹgbe na o te muhọ ebo: ‘Mẹ ruẹ ọkpako-ọzae jọ nọ o bi bru omẹ tha! O ku iwu efuafo họ. O re thethei, yọ ọ who no, avọ eza-uzou, yọ ọ be dina nya ruwẹ.’

“Ọsẹ-ologbo o je dhesẹ na! U te ti mue i, yọ o bo: ‘Onọ mẹ be ta na ugbe mu owhai ẹro ho, whai ọvo wha nyaze ti rri!’ Dede na yọ, ọvuọvo mai nọ o yiwi ru ere ọ jọ họ! Ọbo na ọ tẹ frẹ ame avọ ebe nọ e jọ eva ekpe ku ei, ro fu ei.

“Ẹkwoma ọzae-ughẹgbe na, ‘Ọsẹ-ologbo’ ọ tẹ ta nọ otọ na orọ orua mai. Ọ tẹ ta kẹ oni-ologbo mẹ nọ ọ sai ru otọ na ababọ awa-ọruọ. Orua ọdekọ o rọwo kugbe oziẹ-obro na. Ẹme na o te kuhọ.”

Eware nọ a rọ ẹro ruẹ itieye i re buobu eva Ukiediwo-ọre Africa. Eva obonẹ, wọhọ eva abọ ọfa akpọ na re, ima nọ a re kele he a rọwo nnọ ahwo nọ a whu no a kpohọ akpọ izi, obonọ a jẹ sai ruẹ, je kpokpo, izuazọ ahwo nọ a rọ otọakpọ. Kọ ẹrọwọ ọnana yọ uzẹme? Enọ i whu no e ghinẹ rọ uzuazọ? Ogbẹrọ ere he, kọ amono họ enọ e be ta nọ ae yọ izi enọ i whu no na? Re ma riẹ iyo uzẹme erọ enọ enana u wouzou gaga. Ẹme azọ-gbe-uwhu orọ.