“A Hai ti Si Obọ No Ai Ẹsiẹsiẹ”

GENEVIÈVE DE GAULLE, ọmọ oniọvo Charles de Gaulle nọ ọ jọ prẹsidẹnte ọ France vẹre, ọ riẹ ahwo nọ Isẹri Jihova a rrọ evaọ ega-uye Nazi eva Ravensbrück, ofẹ ẹkpẹlobọ ovatha-ọre Germany. O kere eme obehru na fihọ ileta evaọ August 1945.

A si obọ no ahwo nọ e jọ ega-uye nọ o jọ Auschwitz, Poland, evaọ January 27, 1945. Anwọ 1996 ze, a be kareghẹhọ ẹdẹ nana evaọ Germany fiki ahwo nọ a ruẹ uye eva otọ esuo Hitler.

Evaọ ovuẹ ekareghẹhọ nọ ọ kẹ evaọ January 27, 2003, Peter Straub, osu ọ State Parliament ọrọ Baden-Württemberg, ọ ta nọ: “Ahwo nọ a ruẹ uye kpobi fiki orọwọ egagọ hayo isuẹsu rai gbe enọ e rọwo uwhu viukpọ ekie kẹ esuo Hitler, a fo ahwo nọ ma rẹ kẹ adhẹẹ ologbo, oghẹrẹ adhẹẹ nọ a rẹ sae ruẹ unu dhesẹ hẹ. Isẹri Jihova ọvo họ egagọ nọ e se oware nọ esuo Hitler ọ gwọlọ: A kpare abọ rai kpehru hu re a yere Hitler. A se re a bọo ehao inọ ‘Führer (odẹ-ovao Hitler) gbe Orẹwho na’ a re whu kẹ, wọhọ epanọ a se iruo isoja gbe iruo ọgbahọ na. Yọ emọ rai a kuomagbe Ogbẹgwae Izoge Hitler ha.”

Jesu Kristi ọ ta kpahe ilele riẹ nọ: “A rọ e rọ akpọ na ha, wọhọ epanọ mẹ rọ ọ rọ akpọ na ha.” (Jọn 17:16) Fiki egagọ rai Isẹri Jihova a rọ se nnọ a re lele Hitler ha. Straub ọ ta haro nọ: “Isẹri Jihova, nọ i ku iwu nọ a rehọ omohọ ekọlọ ogorurẹ koka fihọ wọhọ ahwo uwou-odi ọvo họ enọ e hẹ sai ku uye-oruẹ uwou-odi rai họ ababọ uwhu. Oware nọ a hai ru ọvo họ, obe nọ a rẹ whobọhọ inọ a siọ ẹrọwọ rai no.

Rọkẹ ibuobu erọ Isẹri na, o rẹ via ha inọ a siọ ẹrọwọ rai. Fikiere, ole 1,200 erọ Isẹri Jihova a whu evaọ etoke esuo Nazi na. Ahwo 270 a rehọ ugbeke gbe oghẹrẹ ofa sa-sa kpe fikinọ a se nnọ a re kpohọ ẹmo ho. A gine ru lele eme nana: “Ma re yo ẹme Ọghẹnẹ vi o rọ ahwo.”—Iruẹru 5:29.

Isẹri Jihova a rrọ ahwo aghẹruẹ hẹ, wọhọ epanọ Ulrich Schmidt, ọnọ o wuzou ọ State Parliament ọrọ North Rhine-Westphalia, ọ ta. Be ta kpahe eme ọzae nana, ibroshọ na Landtag Intern o se rai “ahwo gheghe nọ a kru orọwọ egagọ rai gaga fiki obroziẹ-iroro rai nọ a lele, enọ i dhesẹ aruọwha, jẹ se kẹ ẹgwọlọ Nazi fiki eware nọ a rọwo wọhọ Ileleikristi.” O rẹ sai mu omai ẹro inọ Jihova Ọghẹnẹ ọ rẹ were eva kpahe enọ e rehọ omarokpotọ yo ẹme kẹe evaọ otọ iyero ebẹbẹ. Eva Itẹ 27:11, ma se nọ: “Ọmọzae mẹ, wo areghẹ, re who ru omẹ eva were, re mẹ sae kẹ ọnọ ọ poviẹ omẹ uyo.”

[Ọnọ o wo uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 3]

Udu ọ United States Holocaust Memorial Museum