Whaha Owha ọ Iruemu-Ẹwho nọ E Wọso erọ Ileleikristi
1 Iruemu-ẹwho buobu e rẹ rehọ ewha gbe ọyawọ nọ a sai gbiku rai hi rọ nẹ ahwo nyaotọ. Jesu ọ ta kpahe ikere-ebe gbe otu Farisi erọ edẹ riẹ nọ: “A gba ewha egbẹgbẹdẹ nọ e rẹ bẹ ẹwha, a vẹ wọ ae họ ikoko ahwo.” (Mat. 23:4) Dede nọ iruemu-ẹwho jọ e nwane wọso Ikereakere na ha, e rẹ sae jọ owha-ogbẹgbẹdẹ. Ere o rrọ kpahe iruemu buobu nọ i kiekpahe ehaa orọo. Owha ogbẹgbẹdẹ orọ araha ọ igho gbe oke nọ u fo ho o rẹ sai ru ehaa orọo nọ o gbẹ jọ etoke evawere he.
2 Wọhọ Ileleikristi, ma rẹ jọ fuafo hrọ, fikiere ma rẹ whaha iruemu-ẹwho kpobi nọ e wọso ehri-izi Ebaibol. Dede na, u te no uzedhe iruemu-ẹwho erọ egedhọ no, Setan ọ rẹ rehọ idhere ẹghẹ efa ro gele omai fihọ ẹta. O gwọlọ re ma jaja aro vi kẹ idhere ẹghẹ riẹ kpobi. O gbẹ rrọ ere he ma rẹ sai duomahọ iruemu nọ e wọso erọ Ileleikristi evaọ etoke ehaa orọo. Idhere ẹghẹ vẹ jọ o bi ro ruiruo? Orọ ọsosuọ, joma kiẹ eme jọ riwi kpahe ehaa orọo uruemu-ẹwho.—2 Kọr. 2:11.
3 Erọo Uruemu-Ẹwho: Enana e rrọ gbagba, e rọwo kugbe uzi, je wo adhẹẹ. Fikiere i wo ọjẹrehọ kẹ ukoko Ileleikristi na evaọ okenọ a tẹ riẹ ai ru. Kọ ẹvẹ a re ro ru orọo uruemu-ẹwho nọ u kiehọ? Okọto ukpehru jọ evaọ Nigeria o ta kẹle nọ: “Itee jọ nọ i w’uzou jẹ rọwo kugbe uvi uruemu e riẹ rọkẹ ehaa orọo uruemu-ẹwho nọ i kiehọ. No oria ruọ oria, eme kpahe itee itieye na i wo ohẹriẹ, rekọ ehri-iruemu jọ e riẹ nọ e rẹ jọ oghẹrẹ ovo ẹsejọ.” Ehri-iruemu ekẹkẹe enana i kugbe uzẹme na inọ (a) imava na a re te hayo fo kẹ orọo evaọ abọ-uzi, gbe (b) a re ru igho ọmọtẹ kẹ ọsẹ gbe oni hayo ohwo nọ ọ bẹ rẹrote ọmọtẹ na.
4 Okọto na u dhesẹ vevẹ nọ ọmọtẹ na nọ a re su kpohọ obọ uwou ọzae riẹ na u re ru orọo uruemu-ẹwho dikihẹ. Evaọ uzẹme, ababọ onana orọo o rẹ gba ha. Fikiere, wọhọ epanọ ma dhesẹ no vẹre na, orọo uruemu-ẹwho o kẹre te ẹhwa igho ọmọtẹ gbe ọmọtẹ na nọ a rẹ rọkẹ ọmọzae na. Ẹsebuobu a rẹ rọ ọmọtẹ na kẹ ọmọzae na evaọ ẹdọvo na nọ a mi igho ọmọtẹ na n’obọ na. No umuo etẹ vrẹ a re rri imava na nọ a ruọ orọo no. Dede na, re ohwo ọ sai wo uvẹ-iruo efa evaọ ukoko na, u te no owhowho-uvie nọ ọ rẹ jọ no, a re ru odẹ-ukere fihotọ orọ orọo uruemu-ẹwho na evaọ obọ egọmeti okogho na (local government), evaọ ibrotọ nọ oyena o jọ lọhọ.—Rri Odibọgba Uvie Mai ọrọ March 1991 (ọrọ Oyibo), ẹwẹ-obe avọ 2, edhe-ẹme avọ 5.
5 Evaọ ibrotọ jọ, uvumọ ọruẹrẹfihotọ ọ rrọ kẹ odẹ-ukerefihotọ orọ erọo uruemu-ẹwho ho. Otẹrọnọ imava nọ e be te rọo a ruẹ nọ ere o rrọ evaọ oria nọ a be rria, u fo re a ru orọo uzi. Onana avọ odẹ-ukerefihotọ orọ orọo uruemu-ẹwho o rrọ epọvo na ha. Orọo nana u wo ohẹriẹ no orọo uruemu-ẹwho. A rẹ sai tube ru ei kugbe orọo uruemu-ẹwho na dede. Evaọ iyero itieye na, ma jiroro nnọ jọ a kaki ru ẹhwa igho ọmọtẹ na gbe obusino ọmọtẹ na taure ẹdẹ orọo uzi na o te ti te o vẹ jẹ kẹle ẹdẹ na wọhọ epanọ o rẹ sae lọhọ te. O rrọ ute he re a ru oghẹrẹ erọo ivẹ na. Dede na, o gwọlọ re imava nọ e be te rọo na a roro kpahe iẹe sọ ẹseba orọo uruemu-ẹwho o rẹ sae te kẹ ahwo uviuwou nọ a rrọ ukoko na ha eriwo ọthọthọ.—Rom 14:13, 21.
6 Uruemu jọ nọ a be wha ziọ ehaa orọo Ileleikristi evaọ abọ sa-sa orẹwho na enẹna họ “ọtota-aye” nọ ọ rẹ jọ ọnyukọ evaọ etoke ehaa orọo uruemu-ẹwho. Ohwo nana yọ ọnọ iruo riẹ e rrọ ọtota nọ a rẹ haya ze re ọ jọ amiunugu kẹ ọmọtẹ na avọ uviuwou riẹ, ọnọ ọ rẹ rọ unu-awere rehọ igho gbe ekwakwa efe efa mi ọmọzae na avọ uviuwou riẹ. Ebaibol na ọ vẹvẹ Ileleikristi unu nọ a “si oma no uyoyou igho.” Ukpoye, ma re you ohwohwo jẹ gwọlọ ewoma inievo mai. (Hib. 13:5; Fil. 2:4) Aye Oleleikristi nọ ọ rẹ rehọ ona eriariẹ riẹ rọ gba oniọvo Oleleikristi họ hayo ru oma vuẹe re o siobọno ekwakwa efe, ọ be nya lele ohrẹ Ikereakere nana ha.
7 Igho Ọmọtẹ: Uruemu ọ igho ọmọtẹ nọ a rẹ hwa o thọ họ. (Emu. 24:53, 54) Kọ ono o re mi igho ọmọtẹ na? Evaọ eria buobu, ọsẹ ọmọtẹ na hayo ọnọ ọ be rẹrote ei. Unu ọ igho ọmọtẹ evaọ eria sa-sa u wo ohẹriẹ. Evaọ eria jọ, egọmeti o re fi umuo họ unu nọ a rẹ sae hwa te. Oria nọ oyena o rrọ, Ileleikristi e rẹ nya lele uzi na.—Rom. 13:1-7.
8 O rrọ ọgbahọ họ re a kẹ okẹ lele igho ọmọtẹ. Oma o tẹ wọ ọmọzae na re ọ kẹ okẹ fiba unuigho igho ọmọtẹ nọ a fihọ na, oyena o rrọ ẹme ukoko na ha. Rekọ o rẹ jọ ababọ uyoyou re ọsẹ ọmọtẹ ọ yare ekẹ buobu fiba je kpehru vi unu nọ uzi na o gwọlọ hayo re o sikẹ nọ ọmọzae na ọ hwa igho ọmọtẹ nọ u kpehru vi onọ uzi na o ta. Yọ u fo ho re ọ rehọ uvẹ kẹ imoni obọ akpọ riẹ nọ e rrọ otọ ehri-izi Ebaibol ho re a ru ayare otiọye na kẹe. Orọnọ ẹwho na o wo ọmọtẹ na ha; ọsẹ gbe oni na a wo rie. Esẹ Ileleikristi a re dikihẹ gaga kẹ oware nọ o gba, makọ oghẹrẹ eme kpobi nọ imoni obọ akpọ a ta kẹhẹ. Re a wo ọjẹrehọ Jihova u w’uzou vi ọjẹrehọ ohwo-akpọ.
9 Esẹ Ileleikristi jọ a salọ nọ a rẹ rehọ igho ọmọtẹ vievie he. Otẹrọnọ imava na a salọ nọ a re ru orọo uruemu-ẹwho viukpọ orọo uzi, u re fo kẹ ọsẹ ọmọtẹ na (hayo ọnọ ọ be rẹrote ei, otẹrọnọ ọsẹ na o whu no) re o tẹ make kao, o mi umutho ugho jọ wọhọ oka ọ igho ọmọtẹ na, viukpenọ ọ rẹ seba ẹrehọ riẹriẹriẹ. Onana o rrọ ere keme igho ọmọtẹ nọ a hwa ha o rẹ sai kpomahọ ẹgbagba orọo uruemu-ẹwho na. Rekọ nọ ẹhwa igho ọmọtẹ o rrọ ẹgwọlọ kẹ orọo uzi hi na, uvumọ onọ abọ-uzi utioye na o rẹ roma via ha otẹrọnọ ọsẹ ọmọtẹ na ọ salọ nọ o bi mi uvumọ igho fihọ ọmọtẹ na ha evaọ okenọ a te ru orọo uzi.
10 Ẹguakugbe Eghẹrẹ Erọo Ivẹ: Uzi ọ Nigeria o kuvẹ kẹ eghẹrẹ orọo ivẹ, orọ uruemu-ẹwho gbe orọ uzi. Onọ a ru kpobi evaọ ivẹ na u te. Dede na, inievo jọ a rẹ gwọlọ ru orọo uruemu-ẹwho (onọ a rẹ jọ fi emu gbe udi h’otọ), kẹsena a ve se ehaa-ọrekugbe (reception) jọ lele ei, kugbe orọo uzi nọ a rẹ jọ t’ẹme orọo evaọ obọ Ọgwa Uvie, a ve ru ehaa-ọrekugbe ọfa lele ei. Ehaa-ọrekugbe ivẹ nọ a re ru o rẹ sae wha araha buobu nọ o fo ho ze. Nọ a tẹ nwani ru ehaa uruemu-ẹwho na no yọ orọo na o gba no. Dede na, nọ imava na a te ru orọo uruemu-ẹwho evaọ oria nọ ọruẹrẹfihotọ odẹ-ukerefihotọ orọ erọo uruemu-ẹwho o rrọ họ, u re woma re a ru orọo uzi re. Orọnikọ ehaa-ọrekugbe u re ru orọo gba ha. Re a ru ehaa-ọrekugbe ivẹ, yọ igho eraha kufiẹ. Esa ilogbo e rọ imava-orọo buobu uzou, onọ o wha ọyawọ fihọ erọo rai no, fiki ọruẹrẹfihotọ ehaa-ọrekugbe ivẹ nọ a ru. Kọ eme ọ wha uruemu onana ze?
11 A fodẹ ugogo oware jọ nọ o wha riẹ ze evaọ 1 Jọn 2:16, onọ o ta nọ: “Keme eware kpobi nọ e rọ eva akpọ na, urusio uwo, gbe urusio ibiaro gbe [eyero] uzuazọ, o rọ orọ Ọsẹ na ha rekọ yọ o rọ akpọ na.” Ehaa-ọrekugbe orọo buobu i zihe ruọ etoke nọ a re jo dhesẹ efe no. Onana o tẹ whae ze nọ ehaa-ọrekugbe ilogbo i bi ro titi. Ahwo jọ a re kie kẹ otunyẹ re a ru epanọ amọfa a ru keme na a gwọlọ ru orai sa ha. Fikiere uye o vẹ bẹ ae gaga re a raro kele amọfa ru. Ejọ i ru ehaa-ọrekugbe ilogboride no avọ iroro na inọ epanọ ahwo a bu te ere ekẹ i re bu te.
12 Eva ehaa-ọrekugbe ilogbo itieye na o rẹ bẹbẹ re a sae kpọ eware họ. Ẹsibuobu idi nọ i re mu e rẹ jariẹ buobu, yọ ahwo a re duomahọ uruemu nọ u fo ho fiki ẹda-vrẹoma udi nọ u re mu. A kuvẹ kẹ uruemu utioye na evaọ udevie ahwo Ọghẹnẹ hẹ.—1 Pita 4:3; Ẹf. 5:18.
13 Kọ u fo re ma ru eware kpobi nọ akpọ na o bi ru, o tẹ make rrọ nọ uvumọ ugogo izi e riẹ mukpahe eware jọ họ? Vievie! Ahwo Rom 12:2 o tuduhọ omai awọ nọ ma “kielele akpọ nana ha.” Ofariẹ, evaọ 1 Ahwo Kọrint 10:23, ma se nọ: “ ‘Eware kpobi e rọ uzi,’ rekọ eware kpobi i wo obufihọ họ. ‘Eware kpobi e rọ uzi’ rekọ orọnọ eware kpobi e gbunu hu.” Ileleikristi ọsosuọ na a kuvẹ re uruemu uyerakpọ nọ o wariẹ e rae họ u kpomahọ ae he. A hẹrioma. Re ma gbẹ reawere ọjẹrehọ Jihova, o gbahọ nọ ma rẹ whaha ẹzi akpọ na.
14 Nọ uvumọ uzi o rrọ mukpahe eruo ehaa-ọrekugbe orọo ivẹ hẹ na, re o whaha owha nọ u fo ho, kọ o gbẹ mai woma re ọvuọvo ọ d’omai ẹro? Onana u ti ghine ru owha mai lọhọ evaọ “oke ẹbẹbẹ” nana. (2 Tim. 3:1) Jesu ọ ta nọ: “Whai e ruẹ uye gbe enọ e wha owha ogbẹgbẹdẹ kpobi, wha bru omẹ ze, mẹ rẹ kẹ owhai udhedhẹ. . . . Wha wuhrẹ [mi] omẹ . . . Keme owhowha mẹ o re lọlọhọ, owha mẹ u re vovovo.” (Mat. 11:28-30) Onana ghinọ imuẹro omosasọ! Fikiere ma jiroro nọ imava nọ e be rọo a ru ehaa-ọrekugbe ọvo.
15 Whaha Iruemu Akpọ: Uruemu akpọ jọ nọ u bi wo owọ evaọ ehaa orọo Ileleikristi enẹna họ igho nọ a rẹ “wha” ahwo eva obọ ehaa-ọrekugbe hayo ehaa orọo uruemu-ẹwho na. Iroro egbagba Oleleikristi i re ru omai siọ uruemu akpọ onana riẹriẹriẹ. Ebaibol na ọ ghọ oghẹrẹ oma-udhesẹ via efe ohwo utioye na. (1 Jọn 2:15-17) Yọ o rọwokugbe ehri-uzi nọ o rrọ Matiu 6:1-4 na gbe he.
16 Ma muẹrohọ no inọ evaọ etoke ehaa-ọrekugbe orọo hayo erọ orọo uruemu-ẹwho jọ, inievo jọ a rẹ rehọ ile Uvie mai na rọ so ujiro ahwo. Kọ fiki onana a ro ru ile Uvie mai na? Kakaka! Onana o rẹ jọ ẹwhaharo egagọ emama, onọ Ikereakere na e ghọ vevẹ na. (Rom 1:25) Uzẹme, evaọ orro utioye nọ a rẹ rọ kẹ ahwo-akpọ, yọ ohwo o bi ru ‘eware kpobi rọkẹ Ọghẹnẹ oruaro’ ho.—1 Kọr. 10:31.
17 Ẹsejọ a ruẹ ahwo nọ a sino ukoko no nọ a bi kuomagbe inievo na odode evaọ ehaa-ọrekugbe orọo gbe ehaa omakugbe efa. Ebaibol na ọ ghọ ‘usu onyakugbe’ ahwo otiọye nọ a sino ukoko na. (1 Kọr. 5:9-13) O rrọ owha-iruo ohwo nọ ọ be ruẹrẹ ehaa na re ọ ruẹ nọ a yọrọ emamọ ẹruorote ehaa na. Otẹrọnọ ahwo nọ a sino ukoko a te jọ ehaa-ọrekugbe na, Ileleikristi buobu a sai ku ei họ inọ a rẹ jariẹ hẹ, fiki ọkpọvio Pọl nọ ọ rrọ 1 Ahwo Kọrint 5:11 na.
18 Fiki egbefẹ enana, ma re ‘fiẹrohọ otọ hrọ eva onya mai, o gbẹ jọ wọhọ ahwo ogheghẹ hẹ rekọ iwoareghẹ.’ Evaọ onana, wọhọ epanọ o rrọ evaọ eme efa na, ma rẹ jọ ‘wọhọ igheghẹ hẹ, rekọ ma rẹ riẹ otọ epanọ oreva Ọnowo na o rọ.’ (Ẹf. 5:15-17) Onana o gwọlọ nọ ma wo uruemu nọ u fo kpahe ehaa omakugbe. Ehaa omakugbe nọ a ruẹrẹhọ jẹ rẹrote ziezi e rẹ kẹ erere ọ omosasọ. Dede na, e rrọ okpoware evaọ uzuazọ họ. Ibuobu i re w’obọ vọvọ evaọ usiuwoma ota hayo iwuhrẹ hẹ fiki omaduhọ ehaa-ọrekugbe orọo. A vẹvẹ omai unu inọ evaọ “edẹ urere” na, ahwo a re ti “yowọ enu-awere siọ Ọghẹnẹ ba.” (2 Tim. 3:1, 4) Fikiere o gwọlọ re ma roro kpahe unuoke nọ ma rẹ raha rọ ruẹrẹhọ je kpohọ ehaa omakugbe. Kọ o sae jọ nọ uruemu nana nọ o da akpọ inẹnẹ fia na u mu omai oma họ ẹdaro no re, ẹsejọhọ evaọ idhere ẹghẹ?
19 Kọ owọjẹ vẹ nọ u w’iruo ma rẹ sai ru re ma ruẹ nọ ma rehọ orro kẹ Jihova eva ehaa-ọrekugbe orọo? Itẹ 15:22 o dhesẹ epanọ ‘iroro-ejẹ’ i w’uzou te re ‘eware eseba ẹnyathọ.’ Otẹrọnọ whọ be ruẹrẹ oma fihọ re whọ rọo, kọ who gbe lele ọsẹ gbe oni ọmọtẹ na t’ẹme, re whọ kake jae riẹ kpahe eware nọ whọ rẹ sai ru gbe enọ whọ rẹ sai ru hu? U re je woma re whọ jae riẹ kpahe eware nọ ẹgba ra o mu. Wọhọ epanọ 1 Ahwo Kọrint 7:29-31 o kareghẹhọ omai na, “oke nọ a fihọ o rẹ kpẹkpẹe.” Fikiere oke onana o rrọ oke nọ a rẹ rọ ‘re erere ọ efe akpọ vọvọ họ, keme akpọ na o bi nwene.’
20 “Oma omamọ ohwo o rẹ rehọ ọruẹriọ tha,” ere Itẹ 21:5 o muẹrohọ. Omaa nọ a rẹ kaki ru fihotọ ziezi, nọ a rẹ rọ ta epanọ ehaa-ọrekugbe na e te rro te taure oke u te ti te gbe eware nọ a rẹ sae kpọ ziezi, u re fiobọhọ kẹ omomọvo whaha ebẹbẹ eva oke ehaa-ọrekugbe orọo gbe ehaa omakugbe efa. Omaa nọ a rẹ kake ma o rẹ kẹ erere makọ evaọ abọ oghẹrẹ orọo nọ a re ru, sọ orọo uruemu-ẹwho hayo orọ uzi.
21 Evaọ orukpẹre ẹme na, wọhọ Ileleikristi uzẹme ma gwọlọ gbẹ jọ fuafo jẹ whaha idhere akpọ na eva ehaa omakugbe mai. Nọ ma riẹ nọ “oke nọ a fihọ o rẹ kpẹkpẹe” na, ẹrotọvi mai ọ rẹ jọ kpahe iruo abọ-ẹzi, orọnọ ilale omawere he. Evaọ ẹme ọnana wọhọ epanọ o rrọ evaọ eware efa na, joma gbẹ hai “muẹrohọ eware nọ e mae r’oja.” Makọ evaọ eme omobọ ohwo wọhọ ehaa-ọrekugbe orọo gbe ehaa omakugbe efa, u woma re ma fi ehri-izi Ikereakere họ iruo re ma sai ru eva were Jihova evaọ eware kpobi. Joma gbae mu re ma “siọ amọfa ba eru zoruẹ” ẹkwoma oware nọ ma re ru evaọ ehaa omakugbe mai. (Fil. 1:10, 11, NW ) Nọ ma be kezọ kẹ uduotahawọ Ikereakere nana je fi ehri-izi enana họ iruo na, ma te ruẹ ‘udhedhẹ kẹ izi mai’ rono ẹmeoyo kẹ uzizie uyoyou Jesu nọ o rrọ Matiu 11:28-30 na ze.