Uzou 15

Ebabọ Uviuwou Nọ O rẹ Kẹ Ọghẹnẹ Orro

1-3. Fikieme ahwo jọ a gbẹ sai ku ebẹbẹ nọ e rọ odode evaọ orọo gbe ọkwa ọyewọ họ ha, rekọ fikieme Ebaibol na e jẹ sai fiobọhọ?

MA REHIẸE nọ whọ gwọlọ bọ uwou obọ ra. Whọ dẹ otọ no. Avọ evawere, whọ tẹ be jọ iroro ra ruẹ uwou ọkpokpọ ra. Rekọ otẹrọnọ who wo eware nọ a rẹ rọ bọ uwou ha yọ whọ riẹ kpahe uwou obọ ha? Ẹvẹ omodawọ ra u re dhowhẹ uzou te!

² Ahwo buobu a rẹ ruọ orọo avọ iroro uviuwou evawere, rekọ a wo ekwakwa gbe ona nọ o gwọlọ re a rọ bọ uviuwou evawere he. U re kri hi nọ a tẹ nwani ru eha-orọo na no, iruemu ethọthọ i ve muọ oma họ ẹrọ via. Ohọre gbe ẹwhọ kọ eware ọ ikẹdẹ kẹdẹ. Nọ a yẹ emọ no, ọsẹ gbe oni ekpokpọ na a tẹ ruẹ nọ a riẹ kpahe ọkwa ọyewọ họ wọhọ epanọ a riẹ kpahe orọo ho na.

³ Dede, avọ evawere, Ebaibol na e rẹ sai fiobọhọ. Izi riẹ e wọhọ ekwakwa nọ e rẹ lẹliẹ owhẹ bọ uviuwou evawere. (Itẹ 24:3) Joma rri epanọ onana o sae rọ lọhọ.

EKWAKWA NỌ A RẸ RỌ BỌ ORỌO EVAWERE

4. Fikieme a je rẹro ebẹbẹ evaọ orọo, kọ didi ute a fihọ evaọ Ebaibol na?

⁴ Makọ oghẹrẹ nọ imava nọ e rọo no a fo ohwohwo ga te, a wo ohẹriẹ evaọ uruemu, eware nọ evia kẹ ai evaọ emaha, gbe uviuwou nọ a nọze. Fikiere, a re rẹro ebẹbẹ jọ nọ a tẹ ruọ orọo no. Ẹvẹ a re ro ku ebẹbẹ na họ? Whaọ, nọ eb’uwou a tẹ be bọ uwou, oma uwou na a re rri rọ bọ. Enana họ ikerefihotọ nọ a re lele. Ebaibol na e kẹ ute Ọghẹnẹ kẹ ebabọ uviuwou evawere. Joma riwi ute enana jọ.

5. Ẹvẹ Ebaibol na e rọ riobọhọ epanọ omarokpotọ u wuzou te evaọ orọo?

⁵ Omarokpotọ. Jesu ọ ta nọ: “Onọ Ọghẹnẹ o kugbe no, a jọ ohwo ọvo ọ hẹriẹ e he.”a (Matiu 19:6) Pọl ukọ na o kere nọ: “Jọ orọo o jọ oware adhẹwẹ eva udevie rai kpobi, wha zue ehwa orọo rai hi; keme Ọghẹnẹ o re ti guẹdhọ ibruẹnwae gbe igberedia.” (Ahwo Hibru 13:4) Ahwo nọ a rọo no a wo owha iruo evaọ aro Jihova re a fievahọ erivẹ-orọo rai.—Emuhọ 39:7-9.

6. Ẹvẹ omarokpotọ o sai ro fiobọhọ kru orọo kugbe?

⁶ Omarokpotọ o rẹ kẹ orọo na ọghọ gbe ufuoma. Imava nọ i wo omarokpotọ a riẹ nọ, makinọ oware jọ o rẹ via, a rẹ te tha ohwohwo uke. (Okokahwohọ 4:9-12) Ẹvẹ u wo ohẹriẹ te no ahwo nọ a rẹ dhẹ siọ orọo rai ba nọ a tẹ nwani muẹrohọ ẹbẹbẹ jọ! Ahwo itieye na a rẹ nwani ku ei họ vẹrẹ nnọ ‘mẹ rọo ohwo ẹzi mẹ hẹ,’ inọ ‘a gbe you ohwohwo ho,’ inọ ọrivẹ-orọo ọfa họ ifue na. Rekọ onana o rẹ kẹ ohwo ọvo eva orọo na uvẹ rro eva iroro ho. Ukpoye, ahwo itieye nọ e kare omarokpotọ na a rẹ wha ẹbẹbẹ ọvo yena bru ohwo kpokpọ nọ a gwọlọ rọo na. Nọ ohwo o te wo emamọ uwou rekọ ọ tẹ ruẹ nọ uwou na o bi fi, ababọ avro ọ rẹ gwọlọ ruẹ riẹ. Orọnikọ ọ rẹ nwane kua kpohọ uwou ofa ha. Epavo na re, orọnikọ re a nwene ọrivẹ-orọo họ edhere nọ a re ro kuọ ẹbẹbẹ nọ ọ rọ ehri ẹwhọ orọo họ họ. Okenọ ebẹbẹ e tẹ rọ oma via, whọ daoma dhẹ no orọo na no ho, rekọ daoma gaga re whọ sẹro orọo na. Omarokpotọ otiọye na u re ru ọgbakugbe na wọhọ oware nọ u fo ẹruọsa, onọ a rẹ yọrọ, je kru ghaghae.

7. Fikieme ẹmeọta-kugbe o jẹ jọ bẹbẹ kẹ ahwo nọ e rọo no, rekọ ẹvẹ ‘efihọ uruemu okpokpọ’ na o jẹ sai fiobọhọ?

⁷ Ẹmeọta-Kugbe. “Ababọ ẹjiroro eware e rẹ nya thọ,” ere itẹ Ebaibol jọ e ta. (Itẹ 15:22) Rekọ, ẹmeọta-kugbe ọ rọ bẹbẹ kẹ ahwo buobu nọ e rọo no. Fikieme o jẹ rọ ere? Fikinọ ahwo a wo edhere ẹmeọta-kugbe oghoghẹrẹ. Onana yọ uzẹme nọ u re su kpohọ ẹwhọ gbe ofu ẹsikpobi. Oghẹrẹ nọ a rọ yọrọ ohwo u wo abọ evaọ onana. Wọhọ oriruo, o rẹ sae jọ nọ a yọrọ ahwo jọ evaọ uwou nọ ọsẹ gbe oni a rẹ jọ whọ kẹse kẹse. Enẹna wọhọ ekpako nọ e rọo no, a rẹ sae riẹ epanọ a rẹ rọ rehọ urru uwowolẹ gbe uyoyou t’ẹme kugbe ọrivẹ-orọo rai hi. Ghele na, u du fo re uwou ra o jọ ‘uwou nọ o vọ avọ ẹwhọ họ.’ (Itẹ 17:1) Ebaibol na e riobọhọ ‘uruemu okpokpọ’ nọ ma rẹ whẹ h’oma, yọ e kuvẹ kẹ ohọre, ebo, gbe ekela ha.—Ahwo Ẹfẹsọs 4:22-24, 31.

8. Eme ọ rẹ sai fiobọhọ okenọ whọ rọwo ẹme ọrivẹ-orọo ra ha?

⁸ Eme who re ru otẹrọnọ ẹwhọ ọ riẹ? Ofu o te muhọ ẹnyaze no, u re wou owhẹ oma re whọ nya lele ohrẹ nọ o rọ Itẹ 17:14: “Nyavrẹ re ẹwhọ ọ tẹ via.” Ẹhẹ, whọ rẹ sae va ẹme na bọo okiọfa, okenọ ofu o te kie owhẹ gbe ọrivẹ-orọo ra no. (Okokahwohọ 3:1, 7) Epanọ o rọ kpobi, daoma re whọ hai “yo vẹrẹ, ọ vẹ rọ ẹrera ruọ ẹme-ọta, muofu ẹrera.” (Jemis 1:19) Ute ra o rẹ jọ re whọ kpọ eware vi, orọnikọ re whọ jọ ọnọ ọ riase he. (Emuhọ 13:8, 9) Salọ eme gbe oghẹrẹ ẹme-ọta nọ u re hrẹ udu ra gbe udu ọrivẹ-orọo ra kpotọ. (Itẹ 12:18; 15:1, 4; 29:11) Maero, who muofu na krẹkri hi, rekọ gwọlọ obufihọ ẹkwoma Ọghẹnẹ nọ wha rẹ rọ omarokpotọ t’ẹme kugbe evaọ olẹ.—Ahwo Ẹfẹsọs 4:26, 27; 6:18.

9. Fikieme a jẹ sae tae nọ ẹmeọta-kugbe ọ rẹ jọ udu muhọ?

⁹ Itẹ Ebaibol jọ e ta nọ: “Iroro ohwo nọ o wo areghẹ i re ru eme riẹ kiẹrẹe, ọ rẹ jẹ ta eme nọ e rẹ dhẹruọ ohwo oma.” (Itẹ 16:23) Uzẹme, usiavẹ kpohọ ẹmeọta-kugbe obokparọ họ udu na, orọnikọ evaọ unu hu. Didi uruemu who wo kpahe ọrivẹ-orọo ra? Ebaibol na e t’udu họ Ileleikristi awọ re a ‘weri kẹ ohwohwo.’ (1 Pita 3:8) Kọ whọ rẹ sai ru onana otẹrọnọ ọrivẹ-orọo ra ọ be ruawa uye? Otẹrọ ere, u re ti fiobọhọ k’owhẹ riẹ oghẹrẹ nọ whọ rẹ kpahe ẹme.—Aizaya 50:4.

10, 11. Ẹvẹ ọzae ọ sai ro fi ohrẹ nọ o rọ 1 Pita 3:7 họ iruo?

¹⁰ Ọghọ gbe Adhẹẹ. A ta kẹ ezae Oleleikristi re a “rọ iroro lele eyae rai yeri, he tete aye na wọhọ oware ohẹhẹ.” (1 Pita 3:7) Re ohwo ọ kẹ aye riẹ ọghọ u kugbe ekwakwa ghaghae riẹ nọ o re vuhumu. Ọzae nọ ọ be rọ “iroro” lele aye riẹ rria o re wo osegboja kẹ iroro riẹ, ẹgba riẹ, ereghẹ riẹ, gbe ọghọ riẹ. Ọ rẹ jẹ gwọlọ wuhrẹ epanọ Jihova o re riwi eyae na gbe oghẹrẹ nọ ọ gwọlọ nọ a yerikugbe ai.

¹¹ Evaọ uwou ra, joma rehọ iẹe nọ who wo afẹrẹ owowoma jọ nọ ọ rọ ghaghae. Kọ who gbe ti tete iei? Whaọ Pita ọ t’ẹme fodẹ “oware ohẹhẹ” evaọ oghẹrẹ ovo na, yọ onana o rẹ wọ ọzae Oleleikristi dhesẹ ororokẹ rọ kẹ aye oyoyou riẹ.

12. Ẹvẹ aye ọ sai ro dhesẹ nọ ọ be kẹ ọzae riẹ adhẹẹ odidi?

¹² Rekọ didi ohrẹ Ebaibol na e kẹ aye? Pọl o kere nọ: “Aye omariẹ ọ ruẹ nọ ọ rehọ adhẹẹ kẹ ọzae riẹ.” (Ahwo Ẹfẹsọs 5:33) Wọhọ epanọ aye ọ rẹ riẹ nọ ọzae riẹ ọ be kẹe ọghọ je you rie ziezi na, u fo re ọzae na ọ riẹ nọ aye riẹ ọ be kẹe adhẹẹ. Aye nọ o wo adhẹẹ ọ rẹ rehọ ababọ iroro woro ẹthọthọ ọzae riẹ evaọ ẹgbede he, ọ make rọ Oleleikristi hayo ọ rọ họ. O re siọ ọghọ noi oma ẹkwoma ẹvarikuo hayo rri rie kpokpotọ evaọ idhere hayo evaọ ẹgbede he.—1 Timoti 3:11; 5:13.

13. Ẹvẹ a sae rọ ta eme nọ e rọ ohwo eva evaọ edhere udhedhẹ?

¹³ Orọnikọ onana u dhesẹ nọ aye ọ rẹ ta onọ o riẹ eva ha ha. Otẹrọnọ oware jọ u bi kpokpo iei, avọ adhẹẹ ọ rẹ sae tae via. (Emuhọ 21:9-12) Re ọ ta iroro riẹ via kẹ ọzae riẹ o rẹ wọhọ epaọ ẹsenọ o re gbolo obọro sei. O re gbolo iei ẹrera re ọ sae jae, hayo o ve gbolo iei ga te epanọ o rẹ rọ nwae oma. Ẹvẹ u re woma te otẹrọnọ erivẹ-orọo a whaha eka nọ a rẹ la ohwohwo, rekọ ukpoye, a vẹ rọ edhere owowolẹ dhedhẹ t’ẹme!—Matiu 7:12; Ahwo Kọlọsi 4:6; 1 Pita 3:3, 4.

14. Eme who re ru otẹrọnọ ọrivẹ-orọo ra o se ekoko izi Ebaibol na gboja ha evaọ orọo?

¹⁴ Wọhọ epanọ ma ruẹ no na, izi Ebaibol e rẹ sai fiobọhọ k’owhẹ bọ orọo evawere. Rekọ k’ẹvẹ otẹrọnọ ọrivẹ-orọo ra ọ be daezọ oware nọ Ebaibol e ta ha? Ewoma buobu o re noize ghele otẹrọnọ who bi fi eriariẹ Ọghẹnẹ họ iruo evaọ abọ ra. Pita o kere nọ: “Ere owhai re whai eyae na, wha rọ oma kpotọ kẹ ezae rai, re otẹrọnọ ejọ e kezọ ẹme na ha, a vẹ te rọ fiki uruemu eyae rai ze edhere na, omake rọnọ a yo ẹme na ha, okenọ a ruẹ uruemu rai fuafo avọ adhẹẹ.” (1 Pita 3:1, 2) Ẹhẹ, epavo na o rẹ jọ kẹ ọzae nọ aye riẹ o se Ebaibol na gboja ha. Oghẹrẹ kpobi nọ ọrivẹ-orọo ra o ru, jọ izi Ebaibol i ru owhẹ fihọ emamọ ohwo. Eriariẹ Ọghẹnẹ e rẹ sai ru owhẹ fihọ emamọ ọyewọ re.

YỌRỌ EMỌ WỌHỌ EPANỌ ERIARIẸ ỌGHẸNẸ E TA

15. Ẹvẹ a rẹ rọ wha edhere ẹyọrọ emọ ọthọthọ haro ẹsejọ, rekọ ẹvẹ a sae ro nwene iei?

¹⁵ Re a wo osọ hayo ohama ọvo i re ru ohwo họ emamọ ọwena ha. Epavo na, re a wo emọ ọvo u re ru ohwo họ emamọ ọyewọ họ. Te whọ make riẹ hayo whọ riẹ hẹ, esẹ gbe ini a rẹ yọrọ emọ rai oghẹrẹ nọ a yọrọ ae oma rai. Fikiere, oghẹrẹ nọ uviuwou o rẹ rọ yọrọ emọ o wọhọ nọ u re no oge jọ ruọ ọfa. Ohare ahwo Hibru anwae jọ o ta nọ: “Esẹ emọ nọ e lalọ itiowo eni ekiake, akọ ọ tẹ be gheghe emọ rai.” Rekọ, Ikereakere na i dhesẹ nọ u fo re ohwo o lele uruemu ọsẹ gbe oni riẹ hẹ. Ọ rẹ sae salọ edhere sa, onọ izi Jihova o be kpọ.—Izikiẹl 18:2, 14, 17.

16. Fikieme u je wuzou re whọ rehọ ẹgwọlọ uviuwou ra kẹ ai, kọ eme onana u kugbe?

¹⁶ Jihova o rẹro nọ esẹ gbe ini Ileleikristi a rẹ rehọ emamọ uthubro gbe ẹruọsa kẹ emọ rai. Pọl o kere nọ: “Otẹrọnọ ohwo jọ ọ sae gwọlọ kẹ imoni riẹ hẹ, yọ ọ sae gwọlọ kẹ uwou riẹ gbe he, ohwo ọyena ọ vro orọwọ na no, o te je yoma vi ohwo nọ ọ rọwo ho.” (1 Timoti 5:8) Ẹvẹ eme yena i wo ẹgba te! Erugba ẹkẹ abọ ra wọhọ ọnọ ọ rẹ ko uwou na, nọ u kugbe ẹruọsa ẹgwọlọ iwo, ẹzi, gbe iroro emọ ra, yọ uvẹ ohwo Ọghẹnẹ gbe owha-iruo riẹ. Ebaibol na e kẹ izi nọ e rẹ sae fiobọhọ kẹ ọsẹ gbe oni re a bọ okegbe evawere kẹ emọ rai. Dai roro kpahe enana jọ.

17. Eme o rọ oja otẹrọnọ emọ ra a re wo uzi Ọghẹnẹ evaọ idu rai?

¹⁷ Fi emamọ oriruo h’otọ. A kẹ esẹ gbe ini Emọ-Izrẹl ujaje nọ: “Wha rẹ rehọ [eme Ọghẹnẹ] wuhrẹ emọ rai owowa, wha rẹ rehọ ae gbe-iku no wha keria eva iwou rai, no wha be nya eva edhere, gbe okenọ wha kiẹzẹ, gbe okenọ wha rọo ze.” Esẹ gbe ini a re wuhrẹ emọ rai ute Ọghẹnẹ. Rekọ ẹme nọ ọ kaki lele ujaje onana họ: ‘Eme nana nọ me je kẹ owhai nẹnẹ na e rẹ jọ eva rai.’ (Iziewariẹ 6:6, 7) Ẹhẹ, ọsẹ gbe oni a rẹ sae rehọ oware nọ a wo ho kẹ emọ rai hi. Whọ rẹ kaki fi izi Ọghẹnẹ họ udu ra tao otẹrọnọ whọ gwọlọ nọ a kere ai fihọ idu emọ ra.—Itẹ 20:7; wawo Luk 6:40.

18. Evaọ edhesẹ uyoyou, ẹvẹ Jihova o ro fi uvi oriruo h’otọ kẹ esẹ gbe ini?

¹⁸ Kẹ ai imuẹro uyoyou ra. Evaọ oke ame-ọhọ Jesu, Jihova o whowho nọ: “Whẹ họ Ọmọ oyoyou mẹ, whọ were omẹ hrọ.” (Luk 3:22) Koyehọ Jihova ọ whẹtiẹ Ọmọ riẹ homa, o te dhesẹ nọ ọ jẹ riẹ rehọ jẹ kẹe imuẹro uyoyou Riẹ. Jesu ọ tẹ ta kẹ Ọsẹ riẹ uwhremuna nọ: ‘Who you omẹ re otọhọ akpọ na ọ tẹ jọ.’ (Jọn 17:24) Wọhọ ọsẹ gbe oni nọ e be gọ Ọghẹnẹ, rọ ẹme-unu gbe ugboma dhesẹ uyoyou ra kẹ emọ ra—jẹ hai ru onana ẹsikpobi. Hae kareghẹhọ ẹsikpobi nọ ‘uyoyou o rẹ bọ ga.’—1 Ahwo Kọrint 8:1.

19, 20. Eme u kugbe evaọ uvi ọwhọkuo emọ, kọ ẹvẹ ọsẹ gbe oni a sai ro wo erere no oriruo Jihova ze?

¹⁹ Ọwhọkuo. Ebaibol na e riobọhọ epanọ ọwhọkuo uyoyou u wuzou te. (Itẹ 1:8) Ọsẹ gbe oni nọ i bi gele owha-iruo rai nọ a rẹ rọ kpọ emọ rai nuzou nẹnẹ a rẹ te rẹriẹ ova ku iyẹrẹ okpẹtu odẹ. Ghele na, a vẹvẹ esẹ gbe ini unu re a siẹ ba eru thomawa. Pọl o kere nọ: “Whai esẹ, wha ru emọ rai eva dha ha, ogbẹrọ ere he o vẹ te wha oyẹlẹ họ ae oma.” (Ahwo Kọlọsi 3:21) Esẹ gbe ini a rẹ whaha emọ rai nọ a rẹ kpọ thomawa hayo iruthọ rai nọ a re dhe ẹtẹta jẹ whọ ku omodawọ rai.

²⁰ Jihova Ọghẹnẹ, Ọsẹ obọ odhiwu mai, o fi oriruo ọwhọkuo na h’otọ. O re ru ọkpọvio riẹ thomawa ha. Ọghẹnẹ ọ ta kẹ ahwo riẹ nọ: “Umutho uye nọ u te kẹ owhẹ mẹ rẹ te rọ kẹ owhẹ.” (Jerimaya 46:28) U fo nọ esẹ gbe ini a rọ aro kele Jihova eva abọ ọnana. Ọwhọkuo nọ u viẹta hayo nọ u viọ ẹjiroro ẹkpọhọ gbe uwuhrẹ, yọ o rọ evedha.

21. Ẹvẹ ọsẹ gbe oni a sae rọ riẹ sọ ọwhọkuo rai o bi ruiruo?

²¹ Ẹvẹ esẹ gbe ini a sae rọ riẹ sọ ọwhọkuo rai u bi wo iruo? A rẹ sae nọ omobọ rai nọ, ‘Eme ọwhọkuo mẹ o ru via?’ O rẹ jọ ewuhrẹ. Ọmọ ra ọ rẹ riẹ oware nọ whọ jẹ be whọ ku ei. Esẹ gbe ini a re je se oware nọ ọkpọvio rai ọ rẹ wha ze gboja. Uzẹme, enwene emọ kpobi ọwhọkuo ọ rẹ kake dheva. (Ahwo Hibru 12:11) Rekọ ọwhọkuo ọ rẹ wha idudu se ọmọ hayo ru ei roro nọ o yoma thesiwa ha. Taure ọ tẹ te kpọ ahwo riẹ vi, Jihova ọ ta nọ: “Whọ dhozọ họ, . . . keme me lele owhẹ rọ.” (Jerimaya 46:28) Ẹhẹ, a rẹ rọ ọkpọvio kẹ evaọ edhere nọ ọmọ ra ọ jẹ riẹ nọ whọ rọ kugbei wọhọ ọsẹ gbe oni oyoyou, enọ i re fiobọhọ.

EWO ‘UVI ỌKPỌVIO’

22, 23. Ẹvẹ whọ sai ro wo ọkpọvio nọ a gwọlọ nọ a rẹ rọ bọ uviuwou evawere?

²² Ma rẹ vọ avọ uyere inọ Jihova ọ rehọ ekwakwa nọ ma rẹ rọ bọ uviuwou evawere k’omai no. Rekọ ekwakwa enana i wo fihọ obọ ọvo u te he. Ma re wuhrẹ epanọ ma re ro fi ai họ iruo ziezi. Wọhọ oriruo, ọb’uwou ọ rẹ sai wo uruemu othọthọ eva oghẹrẹ nọ ọ be rọ ekwakwa riẹ ro ruiruo. Ẹsejọ ọ rẹ rehọ ekwakwa na jọ ruiruo nọ e rọ kẹ oghẹrẹ iruo efa. Eva oghẹrẹ utiona, o ve ti ku eware nọ i woma ha. Epavo na re, ẹsejọhọ whọ riẹ kpahe iruemu ethọthọ jọ nọ e bẹbẹ ruọ uviuwou ra no enẹna. Ejọ e rẹ ga te epanọ e gbẹ rọ lọhọ esino ho. Rekọ, lele ohrẹ Ebaibol na: “Ohwo owareghẹ o re yo ai, ọ vẹ tua ẹriẹ riẹ, jegbe ohwo nọ o wo otoriẹ [ọye o re] wo ẹgba.”—Itẹ 1:5.

²³ Whọ rẹ sai wo ẹgba ẹkwoma eriariẹ Ọghẹnẹ nọ who re gbe wo. Joma gaviezọ kẹ izi Ebaibol nọ i wo abọ kpahe uzuazọ uviuwou, re who je ru enwene eva oria nọ u fo. Muẹrohọ Ileleikristi nọ e kpako no enọ i bi fi emamọ oriruo h’otọ wọhọ ahwo nọ e rọwo no gbe eyewọ. T’ẹme kugbe ai. Maero, rehọ awaọruọ ra bru Jihova evaọ olẹ. (Olezi 55:22; Ahwo Filipai 4:6, 7) Ọ rẹ sai fiobọhọ k’owhẹ reawere uzuazọ uviuwou nọ o rẹ kẹe adhẹẹ.

[Eme-Obotọ]

DAWO ERIARIẸ RA

Ẹvẹ omarokpotọ, ẹmeọta-kugbe, ọghọ, gbe adhẹẹ i re ro fiba evawere uviuwou?

Evaọ idhere vẹ esẹ gbe ini a sai ro dhesẹ imuẹro uyoyou rai kẹ emọ rai?

Didi ekwakwa u kugbe evaọ uvi ọwhọkuo?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 147]