Uzou Avọ 14
Dhesẹ Oruọzewọ Evaọ Eware Kpobi
‘Ma gwọlọ dhesẹ oruọzewọ evaọ eware kpobi.’—AHWO HIBRU 13:18.
1, 2. Fikieme eva e rẹ rọ were Jihova nọ ọ tẹ ruẹ nọ ma be daoma re ma dhesẹ oruọzewọ? Kẹ oriruo.
ONI jọ avọ ọmọzae riẹ a no uwou-eki jọ ruọ otafe no. Ẹsiẹvo na, ọmọ na o te dikihẹ, dhizu bi rri ozozọ. Oware aroza jọ nọ ọ tọlọ evaọ uwou-eki na o rrọ obọ riẹ. Ọ kareghẹhọ zihe iei fihọ oria nọ ọ jọ tọlọ iẹe hayo ta kẹ oni riẹ re ọ dẹe rọ kẹe he. O da riẹ gaga, ọ tẹ kpare oviẹ. Oni riẹ o te whrehe iei, kru rie zihe kpohọ uwou-eki na re ọ sai zihe oware na je wounu kẹ ohwo nọ ọ be zẹ eki na. Oware nana nọ ọmọ na o ru na o lẹliẹ eva were oni na gaga. Fikieme?
2 Eva e rẹ were esẹgbini gaga nọ a tẹ be ruẹ nọ emọ rai a vuhu epanọ u wuzou te re a dhesẹ oruọzewọ. Ere eva e rẹ were Ọsẹ obọ odhiwu mai re, “Ọghẹnẹ ọtẹruo” na. (Olezi 31:5) Nọ ma be daoma re usu nọ ma wo kugbei o ga ziezi na, eva e rẹ were iẹe nọ ọ tẹ ruẹ inọ ma bi dhesẹ oruọzewọ. Fikinọ ma gwọlọ ru eva were iẹe jẹ daji uyoyou riẹ, ma wo ọkpọ iroro Pọl ukọ na nọ ọ ta nọ: ‘Ma gwọlọ dhesẹ oruọzewọ evaọ eware kpobi.’ (Ahwo Hibru 13:18) Joma ta ẹme kpahe igogo eria ene jọ nọ o jẹ sae jọ bẹbẹ ẹsejọ re ma dhesẹ oruọzewọ. Kẹsena ma vẹ te ta kpahe eghale jọ nọ i re t’omai nọ ma te dhesẹ oruọzewọ.
JỌ MA VIẸ OMA MAI HỌ HỌ
3-5. (a) Unuovẹvẹ vẹ Ebaibol na e kẹ omai kpahe enwoma nọ e rrọ omobọ mai nọ ma rẹ viẹhọ? (b) Eme o re fi obọ họ k’omai kiẹ oma mai riwi ziezi?
3 Use-abọ ọsosuọ nọ ma wo họ epanọ ma sae rọ whaha ẹviẹhọ omobọ mai. Fikinọ ma gba ha, o rẹ lọlọhọ gaga re ma viẹ oma mai họ. Wọhọ oriruo, Jesu ọ ta kẹ Ileleikristi nọ e jọ obọ Laọdisia inọ a viẹ oma rai họ no bi roro nọ a fe kpakiyọ evaọ abọ-ẹzi a “yogbe, tuaro jẹ bafihọ”—a ginẹ jọ oyoya. (Eviavia 3:17) Omobọ rai nọ a jẹ viẹhọ u tube ru uyero rai yoma vi epanọ o hae jọ.
4 Ẹsejọhọ whọ kareghẹhọ re inọ Jemis olele na ọ vẹvẹ unu nọ: “Otẹrọnọ ohwo jọ o roro nọ ọye o kru egagọ na whawha, ọ gbẹ yọre ẹrọo riẹ hẹ, rekọ ọ tẹ be viẹ eva-obọ riẹ họ, yọ egagọ ohwo ọnana ifofe.” (Jemis 1:26) Ma te roro nọ Jihova ọ te jẹ egagọ mai rehọ dede nọ ma be rehọ ẹrọo mai ta ugbẹta, omobọ mai ọvo ma be viẹhọ. Egagọ mai kẹ Jihova e te jọ ifofe, okioraha kufiẹ gheghe. Ẹvẹ onana o sae rọ thọ omai wa?
5 Jemis ọ jọ uzou ovo yena rehọ ẹme Ọghẹnẹ dhesẹ ughẹgbe. Ọ hrẹ omai re ma kiẹ kodo evaọ uzi Ọghẹnẹ nọ o gbakiete na, je ru inwene lele eware nọ ma wuhrẹ. (Jemis 1:23-25) Ebaibol na e rẹ sai fi obọ họ k’omai kiẹ omobọ mai riwi ziezi jẹ riẹ oware nọ ma re ru rọ kpọ idhere mai vi. (Enuobro 3:40; Hagai 1:5) Ma sae jẹ lẹ se Jihova re ọ kiẹ omai riwi, je fi obọ họ kẹ omai ruẹ eria nọ ma be jọ ruthọ gbe owọ nọ u fo nọ ma rẹ jẹ. (Olezi 139:23, 24) Ababọ oruọzewọ yọ ẹghẹ nọ a rẹ kaki rri mu hu, u fo re u tu omai oma wọhọ epanọ o rọ kẹ Ọsẹ obọ odhiwu mai na. Itẹ 3:32 o ta nọ: “Ohwo nọ o re ru umuomu o re tu ỌNOWO na oma, rekọ o fievahọ enọ edhere rai okiẹrẹe.” Jihova ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ omai wo oghẹrẹ eriwo riẹ kpahe eware, re ma je rri oma mai wọhọ epanọ o bi rri omai. Kareghẹhọ inọ Pọl ọ ta nọ: ‘Ma gwọlọ dhesẹ oruọzewọ evaọ eware kpobi.’ Ma sae jọ gbagba obọnana ha, rekọ o rrọ ẹgwọlọ mai inọ ma rẹ jọ ahwo oruọzewọ.
ORUỌZEWỌ EVAỌ UVIUWOU
6. Fikieme ọzae avọ aye a jẹ ta eva kẹ ohwohwo, kọ enwoma vẹ onana o rẹ thọ ae no?
6 Oruọzewọ o rẹ jọ uruemu nọ a rẹ rọ riẹ uviuwou Oleleikristi. Fikiere, ọzae avọ aye a rẹ ta eva kẹ ohwohwo. U fo re Ileleikristi nọ e rọo no a whaha ikpehre iruemu etọtọ wọhọ isiuru obẹlẹ nọ a re dhesẹ kẹ ohwo nọ ọ rrọ ọrivẹ-orọo rai hi, usu nọ a rẹ lẹlẹ nya kugbe ohwo jọ eva Itanẹte hayo oghẹrẹ ifoto ẹbẹba kpobi nọ a re riwi. Ileleikristi jọ nọ e rọo no a be lẹlẹ ru ikpehre iruemu itieye na re ọrivẹ-orọo rai ọ seba ẹriẹ. Onana u dhesẹ oruọzewọ họ. Devidi ovie owoma na ọ ta nọ: “Mẹ be keria gba otu ogbẹta ha; hayo lele eviẹwẹ na jẹ iroro ho.” (Olezi 26:4) Otẹrọnọ whọ rọo no, who duomahọ uruemu nọ o rẹ lẹliẹ owhẹ viẹ ọrivẹ-orọo ra họ vievie he!
7, 8. Iriruo Ebaibol vẹ a sai ro fi obọ họ kẹ emọ ruẹ epanọ oruọzewọ u wuzou te?
7 U re fo re esẹgbini a rehọ iriruo Ebaibol wuhrẹ emọ rai epanọ oruọzewọ u wuzou te. Iriruo ahwo jọ nọ a dhesẹ oruọzewọ ha họ Ekan, ọnọ o tho uji jẹ ko eware nọ o tho dhere; Gehazi, ọnọ o gu ọrue fiki igho gbe ekwakwa efe; gbe Judas, ọnọ ọ jọ oji o te je vivie Jesu.—Joshua 6:17-19; 7:11-25; 2 Ivie 5:14-16, 20-27; Matiu 26:14, 15; Jọn 12:6.
8 Iriruo ahwo jọ nọ a dhesẹ oruọzewọ họ Jekọp, ọnọ ọ ta kẹ emọ riẹ inọ a zihe igho nọ a ruẹ evaọ ekpa rai fikinọ o roro nọ ethobọ a ro fi igho na họ ekpa na; Jẹfta gbe ọmọtẹ riẹ nọ ọ roma kpotọ ru lele eyaa ọsẹ riẹ dede nọ onana o gwọlọ oware ulogbo jọ mi ei; Jesu nọ ọ gbaudu dhesẹ oma riẹ kẹ otu ugbarugba re ọ ruẹsi ru eruẹaruẹ jọ gba re ọ jẹ thọ ilele riẹ. (Emuhọ 43:12; Ibruoziẹ 11:30-40; Jọn 18:3-11) Ahwo nana nọ ma fodẹ na yọ umutho iriruo jọ nọ e rrọ Ebaibol, enọ esẹgbini a sai ro wuhrẹ emọ rai re a ruẹ epanọ oruọzewọ u wuzou te.
9. Eme esẹgbini a rẹ whaha otẹrọnọ a gwọlọ fi oriruo oruọzewọ h’otọ kẹ emọ rai, kọ fikieme onana u je wuzou?
9 Esẹgbini a rẹ jọ ahwo oruọzewọ wọhọ epanọ a bi wuhrẹ emọ rai na. Pọl ukọ na ọ nọ inọ: “Whẹ owhuhrẹ amọfa, kọ whọ gbẹ sai wuhrẹ oma obọ ra re? Kọ whẹ ọnọ ọ rẹ ta kẹ omọfa nọ, who tho uji hi, kọ who re tho [uji]?” (Ahwo Rom 2:21) Esẹgbini jọ a bi ru ei bẹbẹ kẹ emọ rai re a dhesẹ oruọzewọ keme ae omarai a bi dhesẹ oruọzewọ họ. Ejọ e rẹ whariẹ eware amọfa jẹ viẹ ahwo họ, a vẹ gwọlọ epanọ a re ro gu riase inọ “A riẹ inọ ohwo nọ u je ọ sae tọlọ eware nana kpo” hayo “oyena yọ ọmọrue gheghe, oware ovo ọ jariẹ thọ họ.” Rekọ evaọ uzẹme, oware nọ a tho o maki ku kẹhẹ, uji u no uji hi; ofariẹ, ọrue yọ ọrue, ọrue ọ rẹ kawo hrọ họ.a (Luk 16:10) Emaha a rẹ kaki vuhu eviẹhọ mu gaga, yọ eviẹhọ o rẹ sae raha uruemu rai. (Ahwo Ẹfẹsọs 6:4) Rekọ, a te wuhrẹ oruọzewọ no oma esẹgbini rai ze, nọ a be rro kpako na uruemu rai o vẹ te wha orro se Jihova evaọ akpọ nana nọ ọ kare oruọzewọ na.—Itẹ 22:6.
ORUỌZEWỌ EVAỌ UKOKO NA
10. Rọ kpahe uvi ẹmeọta evaọ udevie ibe Ileleikristi, eme u fo inọ ma rẹ yọroma kpahe?
10 Usu kugbe ibe Ileleikristi u re rovie uvẹ buobu fihọ kẹ omai nọ ma re ro wuhrẹ oruọzewọ. Wọhọ epanọ ma wuhrẹ evaọ Uzou avọ 12 na, u fo re ma rehọ okẹ ẹmeọta mai ruiruo ziezi, maero nọ ma tẹ rọ udevie inievo Ileleikristi mai. O rrọ lọlọhọ re ẹme gheghe nọ ma be ta o zihe ruọ iguẹgu! Ma te bi gbe iku oware nọ ma riẹ epanọ o rọ via ha, yọ ma bi ku obọ gbe vaha ọrue, fikiere o rẹ mai woma re ma ruru unu mai. (Itẹ 10:19) Evaọ abọdekọ riẹ, ma tẹ make riẹ oghẹrẹ nọ oware na o rọ via, orọnikọ o nwani dhesẹ nọ ma rẹ rehọ iẹe gbiku hu. Wọhọ oriruo, o sae jọ ẹme nọ o t’omai hi, hayo o rẹ kare ẹwo otẹrọnọ ma rẹ rehọ iẹe gbiku kẹ amọfa. (1 Ahwo Tẹsalonika 4:11) Ahwo jọ nọ a re zue eme họ a rẹ gwọlọ epanọ a re ro gu riase inọ a tẹ ruẹ uzẹme a rẹ tae, rekọ u fo re eme mai e vọ avọ aruoriwo gbe ẹwo.—Ahwo Kọlọsi 4:6.
11, 12. (a) Idhere vẹ ahwo jọ nọ i kie ruọ uzioraha ulogbo a ro ru ẹbẹbẹ na rro vi epaọ ọsosuọ? (b) Erue jọ vẹ Setan ọ be wha haro kpahe izieraha ilogbo, kọ ẹvẹ ma rẹ rọ whaha ae? (c) Ẹvẹ ma re ro dhesẹ oruọzewọ evaọ ukoko Jihova?
11 U wuzou gaga re ma ta uzẹme kẹ esẹro nọ e rrọ ukoko na. Ahwo jọ a tẹ raha uzi ulogbo no, a rẹ ta erue nọ ekpako ukoko a tẹ nọ ae kpahe oware nọ a ru na, onana o vẹ lẹliẹ ẹbẹbẹ na rro vi epaọ ọsosuọ. Ahwo otiọye na a re tube muọ uzuazọ agbava họ eyeri, faki ru wọhọ ẹsenọ a be gọ Jihova yọ a ruabọhọ uzioraha. Oghẹrẹ uzuazọ utionana u re ru ohwo họ ọviẹwẹ. (Olezi 12:2) Efa e rẹ ta umutho uzẹme kẹ ekpako na, a vẹ ko uzedhe ẹme na dẹẹ dhere. (Iruẹru Ikọ Na 5:1-11) Uruemu eviẹhọ utioye na u re dhesẹ nọ ohwo yena ọ rọwo erue nọ Setan ọ be wha haro.—Se ẹkpẹti na “Erue Setan Kpahe Izieraha Ilogbo,” ẹwẹ-obe avọ 164-165.
12 U te je wuzou re ma dhesẹ oruọzewọ evaọ ukoko Jihova nọ ma tẹ be kẹ iyo enọ fihọ obe. Wọhọ oriruo, nọ ma tẹ be niyẹrẹ usiuwoma ota mai, ma rẹ yọroma re ma siọ iyẹrẹ na ba efiba. Epọvo na re, nọ ma te bi kere eme fihọ efọmo orọ uvẹ iruo jọ nọ ma gwọlọ wo, ma rẹ ta uzẹme otẹrọnọ a jariẹ nọ omai kpahe oghẹrẹ nọ oma mai o rrọ hayo abọ ọfa jọ ọrọ uzuazọ mai.—Itẹ 6:16-19.
13. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ oruọzewọ otẹrọnọ ma bi ru oware jọ nọ u kpomahọ ugho kugbe ibe Oleleikristi jọ?
13 Oruọzewọ nọ ma re dhesẹ evaọ udevie ibe Ileleikristi mai o kẹre te oware kpobi nọ u kpomahọ ugho. Ẹsejọ, ibe-Ileleikristi a rẹ sai wo eware ugho jọ nọ a bi ru kugbe. A rẹ yọroma re ẹmeọta kpahe eware itieye na o gbẹ jọ okenọ a rrọ iwuhrẹ evaọ Ọgwa Uvie hayo okenọ a rrọ usiuwoma ota ha. O sae jọnọ Oleleikristi jọ o bi ruiruo kẹ Oleleikristi ọfa. Ma tẹ rehọ inievo mai iruo, ma rẹ daoma dhesẹ oruọzewọ kẹ ae, hwa osa nọ ma gbẹ ta mu na kẹ ae evaọ ẹruoke, je ru epanọ uzi o ta inọ a re ru kẹ ahwo nọ a rehọ iruo. (1 Timoti 5:18; Jemis 5:1-4) Evaọ abọdekọ riẹ, otẹrọnọ oniọvo jọ ọ rehọ omai iruo, ma re ru iruo nọ i te osa nọ ọ be te hwa k’omai na. (2 Ahwo Tẹsalonika 3:10) Ma re rẹro ho inọ u fo re ọnọ ọ rehọ omai iruo na ọ riẹ omai ru vi ibe-iruiruo efa, re ọ kẹ omai edẹ eriosehọ, hayo eware ezi efa jọ fikinọ ibe ọg’Ọghẹnẹ mai ọ rrọ.—Ahwo Ẹfẹsọs 6:5-8.
14. Otẹrọnọ Ileleikristi a bi ru oware ugho kugbe, oware areghẹ vẹ u fo nọ a re ru, kọ fikieme?
14 Kọ otẹrọnọ whẹ avọ ohwo jọ wha be thueki kugbe, ma rehọ iẹe nọ wha kuomagbe zọhọ igho unueki na ze, hayo ọjọ o bi momo kẹ ọjọ? Ehri-uzi jọ nọ u no Ebaibol ze nọ u re fi obọ họ kẹ omai họ: U fo re wha kere oware kpobi nọ wha bi ru fihotọ! Wọhọ oriruo, okenọ Jerimaya ọ jẹ dẹ otọ, a kere i rie fihọ ebe ivẹ, ahwo a tẹ jẹ jariẹ nọ a dikihẹ isẹi, a te fi ai họ oria nọ e sae jọ raha ha. (Jerimaya 32:9-12; je rri Emuhọ 23:16-20) Nọ ma te bi ru oware ugho kugbe ibe Ileleikristi, ma te kere eware nọ ma ru kpobi fihotọ, fi ahwo họ isẹi, jẹ whobọhọ obe, orọnikọ u dhesẹ inọ ma fi eva họ ohwohwo ho ho. Ukpoye, u re fi obọ họ kẹ omai whaha orithọ, eviẹhọ, gbe ẹwhọ nọ ọ rẹ raha usu. Ileleikristi kpobi nọ i bi ru oware ugho kugbe a rẹ kareghẹhọ inọ udhedhẹ gbe okugbe nọ o rrọ ukoko na u wuzou vi oghẹrẹ ekiọthuọ kpobi.b—1 Ahwo Kọrint 6:1-8.
DHESẸ ORUỌZEWỌ KẸ OGHẸRẸ AHWO KPOBI
15. Ẹvẹ Jihova o rri uruemu ewhariọ, kọ ẹvẹ Ileleikristi a re rri uruemu nana nọ o rrọ odode na?
15 Orọnikọ ukoko na ọvo oruọzewọ Oleleikristi o rẹ nya ba ha. Pọl ọ ta nọ: ‘Ma gwọlọ dhesẹ oruọzewọ evaọ eware kpobi.’ (Ahwo Hibru 13:18) Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ ma dhesẹ oruọzewọ okenọ ma te bi ru iruo kugbe oghẹrẹ ahwo kpobi. Evaọ obe Itẹ ọvo, a jọ eria ene fodẹ epanọ u wuzou te re ma wo emamọ owawọ nọ a rẹ rọ wawo eware. (Itẹ 11:1; 16:11; 20:10, 23) Evaọ oke anwae, a jẹ hae rehọ okwakwa nọ a rẹ rọ wawo eware rọ wawo eware sa-sa nọ a be dẹ, a vẹ jẹ wawo ugho nọ a be rọ dẹ eware na. Rekọ ehreki nọ e rẹ wha ahwo re a jẹ hai wo owawọ-eware ivẹ, ojọ orọ eviẹhọ nọ a rẹ rọ wha ahwo re.c Uruemu utiọnana o rẹ dha Jihova eva! Re ma daji uyoyou riẹ, ma rẹ whaha uruemu ewhariọ kpobi evaọ ekiọthuọ mai.
16, 17. Idhere jọ sa-sa vẹ ahwo a jọ kare oruọzewọ nẹnẹ, kọ eme Ileleikristi uzẹme a gba riẹ mu no inọ a re ru?
16 Fikinọ Setan họ osu akpọ na, u gbe omai unu hu inọ ewhariọ e da akpọ na fia. Ma rẹ sae nyaku oware jọ nọ o rẹ dawo oruọzewọ mai kẹdẹ kẹdẹ. Okenọ ahwo a te bi kere obe rọ gwọlọ iruo, ibuobu a re gu ọrue kpahe unuikpe rai gbe epanọ eriariẹ rai i te evaọ iruo na, ae ọvo a vẹ jẹ rọ iwhayo ru ebe-udu. Nọ ibuobu a te bi kere eme fihọ efọmo nọ e rẹ kẹ ohwo udu kpohọ erẹwho efa, efọmo osa-uzou, gbe oghẹrẹ ebe itieye na efa, a re gu ọrue fihọ iyo nọ a be kẹ re a sai wo oware nọ a gwọlọ na t’obọ. Emọ-isukulu buobu a re tho evaọ oke ẹdawọ, hayo nọ a tẹ jọ obọ isukulu ta kẹ ae inọ a kere kpahe eware nọ e via, ejọ a re kpohọ Itanẹte nyae rehọ eme amọfa ze, a ve kere ai wọhọ ẹsenọ e rrọ eme obọrai. Yọ okenọ ahwo a te bi lele isu nọ e rẹ re udi ru oware jọ, a rẹ jẹ udi kẹ ae re a sai wo oware nọ a gwọlọ t’obọ. Ma rẹro inọ eware itiena e rẹ sae via evaọ akpọ nọ ahwo buobu a jọ “you oma-obọrai, je you igho, . . . mukpahe ahwo ezi.”—2 Timoti 3:1-5.
17 Ileleikristi uzẹme a gba riẹ mu no inọ a re dhomahọ iruemu itienana ha. Oware jọ nọ u re ru ei bẹbẹ kẹ ahwo jọ re a ruabọhọ edhesẹ oruọzewọ họ, nọ o tẹ be wọhọ inọ eware i bi woma kẹ ahwo nọ e kare oruọzewọ. (Olezi 73:1-8) Akpọ ọ rẹ sae bẹ Ileleikristi enẹna fikinọ a gwọlọ dhesẹ oruọzewọ ‘evaọ eware kpobi.’ Kọ oruọzewọ u te oware nọ ma rẹ rọ fiki riẹ ruẹ uye? Ee! Fikieme? Kọ irere vẹ i re no uruemu oruọzewọ ze?
EGHALE NỌ I RE TE OHWO ORUỌZEWỌ
18. Nọ ma tẹ rrọ ahwo oruọzewọ, irere vẹ e rẹ sai te omai?
18 Re a dhesẹ ohwo wọhọ ohwo oruọzewọ, ọnọ a rẹ sai fi eva họ, a rẹ kake ruẹ ọkpọ oware nọ u woma tei hi. (Se ẹkpẹti na “Ẹvẹ Me bi Dhesẹ Oruọzewọ Te?” evaọ ẹwẹ-obe avọ 167.) Mai woma na, ohwo kpobi ọ sai wo uruemu nana! Orọnikọ epanọ who fe te, epanọ who wo erru te, wo eriariẹ te, epanọ a rọ yọrọ owhẹ, hayo eware efa itieye na i re ru ohwo fihọ ohwo oruọzewọ họ. Ghele na, ibuobu ahwo a be sai dhesẹ uruemu oruọzewọ họ. Ahwo oruọzewọ a bu hu. (Maeka 7:2) Ejọ e sai se owhẹ ẹkoko fiki oruọzewọ ra, rekọ uruemu oruọzewọ ra o te were amọfa, a ve ti fi eva họ owhẹ jẹ kẹ owhẹ adhẹẹ. Oruọzewọ o tubẹ wha irere se Isẹri Jihova buobu no. Nọ a te bi si ahwo nọ e kare oruọzewọ no iruo, a re si Isẹri Jihova no ho, yọ a rehọ ejọ iruo no evaọ eria nọ a be jọ gwọlọ ahwo oruọzewọ.
19. Ẹvẹ uruemu oruọzewọ u re kpomahọ iroro mai gbe usu mai kugbe Jihova?
19 Irere nọ ma fodẹ na e gbẹ maki te owhẹ obọ họ, whọ te ruẹ nọ oruọzewọ o rẹ wha eghale nọ e rro viere ze. Who ti wo obroziẹ-iroro ọfuafo. Pọl o kere nọ: “U mu omai ẹro nọ iroro mai e rẹ fuafo.” (Ahwo Hibru 13:18) Ofariẹ, Ọsẹ obọ odhiwu oyoyou mai o ti muẹrohọ uruemu oruọzewọ ra, keme o you ahwo oruọzewọ. (Olezi 15:1, 2; Itẹ 22:1) Ẹhẹ, who te bi dhesẹ oruọzewọ o rẹ lẹliẹ owhẹ daji uyoyou Ọghẹnẹ, yọ oghale nọ o rẹ rro viere o rrọ họ. Evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na, ma ti wuhrẹ oware ofa nọ u w’obọ kugbe oruọzewọ: oghẹrẹ nọ Jihova ọ rehọ iruo.
[Oruvẹ-obotọ]
a Evaọ ukoko na, ekpako na a rẹ sae rehọ ọtọrue nọ o re keke aro fihọ bọwo amọfa ota ro gu ẹdhọ.
b Rọ kpahe oware nọ ohwo o re ru nọ eki na o te kie, se Eme-Ofiba nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 222-223.
c A wo owawọ jọ nọ a si gaga nọ a rẹ rọ dẹ, a te je wo ofa nọ o rrọ emamọ nọ a rẹ rọ zẹ re a ruẹsi wo erere evaọ t’abọ t’abọ. A rẹ sae jẹ rehọ owawọ nọ ofẹ riẹ jọ u theri hayo gbẹdẹ vi ofẹ ọdekọ rọ wha ahwo re.
[Etehe nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 164, 165]
ERUE SETAN KPAHE IZIERAHA ILOGBO
Rọ kpahe izieraha ilogbo, erue jọ e riẹ nọ e vọ avọ enwoma nọ Setan ọ gwọlọ nọ whọ rọwo. Rekọ o rrọ oware evawere inọ Ileleikristi a rọ igbori “ereghẹ” Ẹdhọ họ. (Ahwo Ẹfẹsọs 6:11) Joma t’ẹme kpahe erue esa riẹ jọ.
“A rẹ sae ko izieraha dhere.” Uzẹme riẹ họ Jihova ọ be ruẹ oware kpobi nọ ma bi ru. “Eware na kpobi e ba rovie fihọ gbaladhẹ eva aro ọ nọ ma re lele.” (Ahwo Hibru 4:13) Nọ orọnọ Jihova ọ be ruẹ oware kpobi nọ o be via gbe nnọ mai kpobi ma ti gu ọvuọ ẹkẹunu mai kẹe na, kọ eme ma jẹ ko uzioraha ulogbo dhere idibo riẹ nọ o ro mu, jẹ rọ enẹ fiba uzioraha na?—Se 2 Samuẹle 12:12.
“A rẹ sai fi eva họ ekpako ukoko ho, fikiere whọ ta uvumọ oware kẹ ae he.” Ehab ovie omuomu na o se Elaeja inọ: “O ọwegrẹ mẹ.” (1 Ivie 21:20) Elaeja ọruẹaro Jihova nọ ọ jọ Izrẹl na ọ hẹ sai fi obọ họ kẹ Ehab wo erọvrẹ. Jesu ọ rehọ ekpako mu evaọ ukoko Ileleikristi na wọhọ ‘ekẹ ahwo.’ (Ahwo Ẹfẹsọs 4:8) Dede nọ a gba ha, ekpako na a be “sẹro izi” mai, koyehọ, a be gwọlọ nọ ma wo emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ. (Ahwo Hibru 13:17) Ekpako na a rrọ ewegrẹ mai hi; Jihova ọ be rehọ ai fi obọ họ kẹ omai.
“Whọ tẹ be ko izieraha ogbẹnyusu ra dhere yọ who bi fi obọ họ kẹe.” Uzẹme riẹ họ, ma tẹ be ko izieraha ọrahauzi dhere, yọ ekpe ma bi kpei na. Izieraha ilogbo yọ oka inọ ohwo ọ be mọ evaọ abọ-ẹzi; re ma ruru ai nyaotọ o wọhọ ẹsenọ ohwo ọ be ko ẹyao dhere ọbo. (Jemis 5:14, 15) Ozọ o rẹ sai mu ọrahauzi inọ a te whọku ei, rekọ ọwhọkuo yọ odhesẹvia uyoyou Jihova, yọ u re siwi uzuazọ ọnọ ọ raha uzi na. (Itẹ 3:12; 4:13) Ofariẹ, ohwo nọ ọ ruabọhọ uzioraha ọ rẹ sae raha amọfa evaọ ukoko na. Kọ whọ gwọlọ fi obọ họ whẹ ekpehre uruemu nọ o lẹliẹ e riẹ kie ruọ uzioraha na họ amọfa? (Iruo-Izerẹ 5:1; 1 Timoti 5:22) Nọ o rrọ ere na, daoma gaga re whọ ruẹ nọ ọnọ o ruthọ na ọ ta iruthọ riẹ via kẹ ekpako ukoko na.
[Etehe/Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 167]
ẸVẸ ME BI DHESẸ ORUỌZEWỌ TE?
Ehri-Uzi: “O ỌNOWO, ono ọ rẹ te ria evaọ uwoudhu-egagọ ra? . . . Ọnọ o re yere uzuazọ ugbogbo ho, o je ru oware nọ ukiete, ọ ta uzẹme no obọ eva riẹ ze.”—Olezi 15:1, 2.
Enọ jọ nọ whọ rẹ nọ oma ra
▪ Fikieme u je wuzou re mẹ ta uzẹme ẹsikpobi? —Itẹ 6:16, 17.
▪ Ẹvẹ mẹ sai ro ‘siobọno ọrue’ evaọ okenọ me bi kere eme fihọ efọmo, wọhọ erọ ẹdawọ isukulu, osauzou, hayo ebe egọmeti?—Ahwo Ẹfẹsọs 4:25; Aizaya 28:15; Matiu 22:17-21; Ahwo Rom 13:1-7.
▪ Kọ mẹ be rọ ẹmeunu gbe uruemu mẹ dhesẹ nọ mẹ yọ oruiruo oruọzewọ?—Itẹ 11:1; Ahwo Ẹfẹsọs 4:28; Ahwo Kọlọsi 3:9, 10.
▪ Otẹrọnọ me you ugho, kọ onana u gbe ti ru ei bẹbẹ kẹ omẹ re mẹ ta uzẹme?—Olezi 37:21; 1 Timoti 6:9, 10.
[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 162]
Ohwo oruọzewọ nọ ma rẹ jọ u re fi obọ họ kẹ omai whaha oghẹrẹ uruemu nọ ma rẹ gwọlọ ko dhere