Uzou Avọ 16

Mudhe kẹ Ẹdhọ avọ Iruẹru Ẹghẹ Riẹ

‘Mudhe kẹ Ẹdhọ, ọ rẹ te dhẹ.’—JEMIS 4:7.

1, 2. Amono oke ame-ọhọ o rẹ wha oghọghọ se?

OTẸRỌNỌ u kri no nọ whọ be rọ gọ Jihova, ababọ avro, who yo ẹme ame-ọhọ unuẹse buobu no eva ikokohọ mai. Ghele na, o tẹ make rọnọ whọ gaviezọ kẹ ẹme ame-ọhọ buobu no, ẹsejọhọ oma o be hae mu owhẹ urirẹ oke kpobi nọ whọ ruẹ ahwo nọ a keria uye obaro evaọ ọgwa okokohọ na nọ a dikihẹ re a te họ-ame. Evaọ oke oyena, oghọghọ o rẹ wọ ogbotu na koyẹ, abọ-tehe o ve lele iei. Ibiaro e rẹ sai su owhẹ ame nọ whọ be ruẹ utu ahwo eghaghae efa nọ e ziọ abọ Jihova no. Oghọghọ nọ o rẹ jọ omai eva a re gbiku riẹ hẹ!

² Dede nọ umutho ẹsejọ ọvo ma be hae ruẹ ahwo nọ a be họ-ame evaọ ẹgbukpe, ikọ-odhiwu a wo uvẹ-ọghọ nọ a be rọ ruẹ ahwo nọ a be họ-ame kẹse kẹse. Dai roro ‘oghọghọ nọ o rẹ jọ obọ odhiwu’ nọ a be ruẹ idu ahwo buobu koka koka nọ i bi kuomagbe abọ ukoko Jihova nọ a rẹ ruẹ na! (Luk 15:7, 10) Ababọ avro, eva e be were ikọ-odhiwu na nọ a be ruẹ ẹvi nana!—Hagai 2:7.

ẸDHỌ Ọ BE NYA ‘WỌHỌ OKPOHROKPO NỌ O BI DO ENU’

3. Fikieme Setan ọ be rọ nya wariẹ ‘wọhọ okpohrokpo nọ o bi do enu,’ kọ eme ọ gwọlọ ru?

³ Dede nọ ame-ọhọ ọ rẹ wha evawere se omai gbe ikọ-odhiwu, emama ẹzi jọ e riẹ nọ eva e rẹ dha gaga nọ a tẹ be ruẹ ahwo nọ a be họ-ame. Eva e rẹ dha Setan avọ idhivẹri na krekrekre nọ a be ruẹ idu ahwo buobu nọ i bi kiukeku akpọ ogbekuo nana. Ere o rrọ, keme Setan o seha inọ ohwo ọvo ọ be gọ Jihova fiki uvi uyoyou nọ o wo kẹe he, gbe inọ ohwo ọvo nọ ọ rẹ sai kru ẹgbakiete riẹ kẹ Jihova nọ odawọ ogaga u te tei ọ rrọ họ. (Job 2:4, 5) Rekọ oke kpobi nọ ohwo jọ ọ tẹ jiroro nọ ọ be rọ oma mudhe kẹ Jihova, u re dhesẹ Setan họ ọtọrue. O be wọhọ ẹsenọ a be whẹ ẹtehabọ họ Setan ovao unuẹse buobu koka koka evaọ ẹgbukpe. Agbẹta nọ ọ be rọ nya wariẹ ‘wọhọ okpohrokpo nọ o bi do enu, be gwọlọ ọjọ nọ ọ rẹ ria’ na! (1 Pita 5:8) Oware nọ o rọ “okpohrokpo” nana oja họ epanọ o re ro kpe omai evaọ abọ-ẹzi, koyehọ re ọ raha usu mai kugbe Ọghẹnẹ no.—Olezi 7:1, 2; 2 Timoti 3:12.

4, 5. (a) Idhere ivẹ vẹ nọ i wuzou Jihova o ro fi awhaha họ umuo nọ Setan o re ru ba? (b) Didi imuẹro uvi Oleleikristi o re wo?

⁴ Dede nọ ma rẹriẹ ovao dhe ọwegrẹ ọgeva, ozọ u re mu omai vievie he. Emejabọ? Keme Jihova o fi awhaha họ umuo nọ ‘okpohrokpo yena nọ o bi do enu’ na ọ rẹ sai ru ba evaọ idhere ivẹ nọ i wuzou. Idhere ivẹ vẹ? Orọ ọsosuọ, Jihova ọ ta riẹ no anwẹdẹ inọ “otu obuobu” ọrọ Ileleikristi uzẹme a te zọ vrẹ ‘uye ulogbo’ nọ o be tha na. (Eviavia 7:9, 14) Eruẹaruẹ Ọghẹnẹ e rẹ seba erugba ha. Fikiere, makọ Setan dede ọ riẹ inọ ọ rẹ sai gele ahwo Ọghẹnẹ kpobi kie he.

⁵ Ma rẹ sae ruẹ edhere avivẹ nọ Jihova o ro ru ere evaọ uvi ẹme jọ nọ ọzae ẹrọwọ oke anwae jọ ọ ta. Ọruẹaro na Azaraya ọ ta kẹ Asa Ovie na inọ: ‘ỌNOWO na ọ rọ kugbe owhẹ, thakpinọ whọ rrọ kugbei.’ (2 Iruẹru-Ivie 15:2; 1 Ahwo Kọrint 10:13) Iriruo buobu nọ e rrọ Ebaibol na i dhesẹ inọ evaọ oke nọ u kpemu, oma nọ Setan ọ dawo kpobi re o gele idibo Ọghẹnẹ nọ i sikẹle Ọghẹnẹ kie i wiruo oke ovuọvo ho. (Ahwo Hibru 11:4-40) Nẹnẹ, Oleleikristi nọ o sikẹle Ọghẹnẹ ọ sai mudhe kẹ Ẹdhọ je fi ei kparobọ. Evaọ uzẹme, Ebaibol na e kẹ omai imuẹro nọ: ‘Mudhe kẹ Ẹdhọ, ọ rẹ te dhẹ se owhẹ ba.’—Jemis 4:7.

‘MA BI LELE IZI IYOMA HỌRE’

6. Ẹvẹ Setan ọ be rọ wọso Ileleikristi?

⁶ Setan ọ rẹ sai fi omai kpobi kparobọ họ, rekọ ma gbe muẹrohọ otọ họ ọ sae jọ udevie mai fi ibi-ahwo jọ kparobọ. Setan ọ riẹ inọ ọ tẹ sai ru usu mai kugbe Jihova whrehe, ọ rẹ sai mu omai tobọ. Ẹvẹ Setan ọ be rọ daoma ru onana? Ọ be rehọ ẹgba riẹ kpobi wọso omai, ọ be wọso omai omomọvo, jẹ be wọso omai evaọ edhere ẹghẹ. Joma ta ẹme kpahe igogo idhere nana nọ Setan ọ be rọ wọso omai na.

7. Fikieme Setan ọ be rọ wọso ahwo Jihova gaga?

⁷ Ọwọsuọ ọgaga. Jọn ukọ na ọ ta nọ: “Akpọ na ọsoso ọ rọ obọ ogaga oyoma na.” (1 Jọn 5:19) Eme yena i wo unuovẹvẹ kẹ uvi Ileleikristi kpobi. Nọ orọnọ Setan o mu akpọ nọ ọ riẹ Ọghẹnẹ hẹ na tobọ no na, ahwo Jihova nọ e be vae abọ anwẹdẹ na ọ rẹriẹ ovao dhe jẹ be wọso kekeke enẹna. (Maeka 4:1; Jọn 15:19; Eviavia 12:12, 17) Ofu ọ da riẹ eva fia keme ọ riẹ nọ oke riẹ u gbe tulo ho. Fikiere ọ tua ọwọsuọ na vi epaọ ọsosuọ no. Nẹnẹ, ma rẹriẹ ovao dhe omodawọ urere riẹ nọ ọ be rọ gwọlọ raha usu mai kugbe Ọghẹnẹ. Fikiere, vi epaọ anwẹdẹ, u fo re ma ‘wo orimuo oke na, re ma riẹ oware nọ u fo omai eruo.’—1 Iruẹru-Ivie 12:32.

8. Eme Pọl ukọ na o wo họ iroro nọ ọ ta nọ ma bi lele izi imuomu ‘họre’?

⁸ Ohọre omomọvo. Pọl ukọ na ọ vẹvẹ ibe Ileleikristi riẹ unu nọ: ‘Ma bi lele izi iyoma nọ e rrọ eva eria ikpehru na họre.’ (Ahwo Ẹfẹsọs 6:12) Fikieme Pọl ọ rọ fodẹ ‘ohọre’ evaọ ẹme riẹ na? Keme otofa ẹme Griki nọ a jọ etenẹ se ohọre na họ imava nọ i bi muabọ. Fikiere, ẹme yena nọ Pọl ọ rọ ta ẹme na, u dhesẹ vevẹ inọ, mai omomọvo ma wo ohọre kugbe izi imuomu. O tẹ make rọnọ ma be rria oria nọ a jọ rọwo izi imuomu gaga hayo nọ a jọ rọwo ae he, jọ o thọrọ omai ẹro vievie he inọ okenọ ma rọ roma mai mudhe kẹ Jihova, ẹsiẹe ohọre na u ro muhọ. Oleleikristi kpobi nọ ọ họ-ame no ọ rọ evaọ ohọre na. Agbẹta nọ Pọl ọ rọ tudu họ Ileleikristi obọ Ẹfẹsọs awọ inọ a “dikihẹ” je “mudhe” whawha na!—Ahwo Ẹfẹsọs 6:11, 13, 14.

9. (a) Fikieme Setan avọ idhivẹri na a be rọ rehọ idhere ẹghẹ sa-sa ro ruiruo? (b) Fikieme Setan ọ be rọ daoma re o gbe iroro mai ku, kọ ẹvẹ ma sai ro mudhe kẹ omodawọ riẹ? (Se ẹkpẹti nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 192-193.) (c) Edhere ẹghẹ Setan vẹ ma te ta ẹme kpahe obọnana?

⁹ Idhere ẹghẹ. Pọl ọ tudu họ Ileleikristi awọ inọ a dikihẹ whawha wọso “ereghẹ” Setan. (Ahwo Ẹfẹsọs 6:11) Muẹrohọ nọ Pọl ọ fodẹ “ereghẹ,” onọ u dhesẹ inọ eghẹ riẹ i re buobu. Orọnikọ edhere ẹghẹ ọvo jọ izi imuomu a bi ro ruiruo ho, rekọ idhere ẹghẹ sa-sa, yọ a wo ugogo ẹjiroro jọ nọ a bi ro ru ere. Ileleikristi jọ nọ i dikihẹ whawha evaọ otọ odawọ jọ, a kie nọ oghẹrẹ odawọ ofa u te ai. Fikiere, Ẹdhọ avọ idhivẹri na a re muẹrohọ uruemu mai omomọvo re a riẹ oria nọ ma jọ whrehe. A vẹ be daoma rọ oria kpobi nọ ma jọ whrehe evaọ abọ-ẹzi rọ ruọ omai oma. Rekọ, eva e be were omai inọ ma rẹ sai vuhu eghẹ Ẹdhọ buobu mu, keme Ebaibol na e fere rai via vevẹ. (2 Ahwo Kọrint 2:11) Ma kake jọ obe nana ta ẹme kpahe eghẹ itieye na jọ no, egbefẹ ekwakwa-efe ole, ekpehre usu, gbe ọfariẹ-ogbe. Enẹna joma ta kpahe edhere ẹghẹ Setan ọfa jọ—iruẹru-imizi

ỌNỌ O W’OBỌ EVAỌ IRUẸRU-IMIZI O KIUKEKU JIHOVA

10. (a) Eme họ iruẹru-imizi? (b) Ẹvẹ Jihova o rri iruẹru-imizi, kọ ẹvẹ who rri rie?

¹⁰ Nọ ohwo o te bi ru iruẹru-imizi, yọ izi imuomu o bi lele nya usu na. Ẹvagba, eda, ahwo-ọnua, gbe otọ-okiẹ mi iwhuowhu na yọ oghẹrẹ iruẹru-imizi sa-sa. Wọhọ epanọ ma riẹ ziezi, iruẹru-imizi e rẹ dha Jihova eva. (Iziewariẹ 18:10-12; Eviavia 21:8) Nọ orọnọ ma re “mu kpahe oware nọ uyoma” na, ma re wo oware ovuovo kugbe izi imuomu na ha. (Ahwo Rom 12:9) Ma te w’obọ evaọ iruẹru-imizi yọ ma bi keke aro fihọ kiukeku Jihova, Ọsẹ obọ odhiwu mai.

11. Fikieme o rẹ rọ jọ obokparọ ulogbo kẹ Setan nọ ọ tẹ sae lẹliẹ omai họ kieruọ iruẹru-imizi? Kẹ oriruo.

¹¹ Nọ o rọnọ ma te keke aro fihọ duomahọ iruẹru-imizi yọ ma kiukeku Jihova no na, Setan ọ be daoma gaga re ọ ruẹ nọ ma duomahọ iruẹru-imizi. Oke kpobi nọ Setan ọ tẹ sae lẹliẹ Oleleikristi họ kieruọ iruẹru-imizi, o re bo ugo. Fikieme? Roro kpahe owawọ nana: Evaọ oke ẹmo, a tẹ sae lẹliẹ osoja jọ họ siọ utu-ogbaẹmo riẹ, o je kuomagbe utu-ogbaẹmo ewegrẹ na, ọnọ o wuzou ewegrẹ na ọ rẹ ghọghọ. Ọ rẹ sai tube luje fiki osoja yena, re o ruẹse da ohwo nọ o wuzou ogbaẹmo nọ osoja na ọ jọ vẹre. Epọvo na re, nọ Oleleikristi o te kie ruọ iruẹru-imizi, koyehọ o keke aro fihọ siọ Jihova o te fi omariẹ họ otọ esuo Setan. Dai roro epanọ eva e rẹ were Setan te re ọ rehọ fiki ọnọ ọ siọ Jihova na luje wọhọ egbo-ẹmo! Kọ ono evaọ usu mai ọ te gwọlọ nọ Ẹdhọ ọ rehọ fiki riẹ luje utioye na? Ohwo ọvo ọ riẹ hẹ! Mai yọ otu ovivie he.

ENỌ NỌ E RẸ WHA AVRO HỌ OHWO UDU

12. Didi ona Setan ọ rẹ gwọlọ ro nwene eriwo mai kpahe iruẹru-imizi?

¹² Ma te mukpahe iruẹru-imizi kekeke, Setan ọ te sae rehọ iẹe ruọ omai oma ha. Fiki oyena, ọ riẹ inọ re ọ sai mu omai o re nwene iroro mai. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Ọ rẹ dawo idhere sa-sa nọ o re ro reghe Ileleikristi te epanọ ahwo jọ a re ro roro inọ ‘ewoma yọ eyoma, gbe eyoma yọ ewoma.’ (Aizaya 5:20) Re o ru ere, Setan ọ rẹ rehọ ona riẹ jọ nọ ọ dawo unuẹse buobu no ro ru iruo, oyehọ, ọ rẹ rọ enọ rọ wha avro họ ohwo udu.

13. Ẹvẹ Setan ọ rọ rehọ ona enọ nọ a rẹ nọ rọ wha avro ze no?

¹³ Muẹrohọ oghẹrẹ nọ Setan ọ rọ rehọ ona yena ruiruo evaọ oke nọ u kpemu. Ọ nọ Ivi evaọ ọgbọ Idẹn nọ: ‘Kọ Ọghẹnẹ ọ ghinẹ ta nọ wha re ubi-ure ovuovo eva ogba na ha?’ Evaọ oke Job, nọ ikọ-odhiwu a jọ ẹgwae evaọ obọ odhiwu, Setan ọ nọ inọ: ‘Kọ Job ọ be dhozọ Ọghẹnẹ gheghe?’ Eva obọ emuhọ odibọgba Jesu evaọ otọ-akpọ, Setan o se Kristi abọ, ta kẹe nọ: ‘Jọ whẹ Ọmọ Ọghẹnẹ, whọ ta kẹ itho enana re i zihe ruọ ebrẹdi.’ Dai roro oware nọ Setan o ru na: ọ wharo rọ eme nọ Jihova omariẹ ọ ta eka ezeza nọ i kpemu ro se ọliọ: ‘Ọnana họ Ọmọ oyoyou mẹ, ọnọ ọ were omẹ hrọ.’—Emuhọ 3:1; Job 1:9; Matiu 3:17; 4:3.

14. (a) Ẹvẹ Setan ọ be rọ rehọ avro nọ ọ be wha fihọ ahwo udu kpahe iruẹru-imizi ro ruiruo? (b) Eme ma te ta ẹme kpahe obọnana?

¹⁴ Nẹnẹ, Ẹdhọ ọ be daoma rọ oghẹrẹ ẹghẹ ọvona wha avro họ ahwo udu kpahe eyoma iruẹru-imizi. U yoma kẹhẹ, ọ wha avro họ udu eg’Ọghẹnẹ jọ no dede. A muọ avro họ ewo no sọ oghẹrẹ iruẹru-imizi jọ e ginẹ nwani yoma gaga. Koyehọ, o wọhọ ẹsenọ a be nọ inọ, ‘Kọ ere o ghinẹ rrọ?’ (2 Ahwo Kọrint 11:3) Ẹvẹ ma sai ro fi obọ họ kẹ ahwo otiọye na kpọ iroro rai vi? Ẹvẹ ma sae rọ daoma ruẹ nọ eghẹ Setan i bi nwene eriwo mai hi? Re ma kuyo enọ nana, joma ta kpahe eware jọ nọ Setan ọ rehọ iruẹru-imizi gbeku no. Eyehọ ile, ighe etehe-ughe, gbe usiwo-imu.

ẸDHỌ Ọ RẸ RỌ ISIURU GBE ẸGWỌLỌ MAI RỌ RUỌ OMAI OMA

15. (a) Oghẹrẹ vẹ ahwo buobu evaọ ofẹ erẹwho Iyibo jọ a rri iruẹru-imizi? (b) Ẹvẹ oghẹrẹ nọ akpọ na o rri iruẹru-imizi u kpomahọ Ileleikristi jọ no?

¹⁵ Evaọ ofẹ erẹwho Iyibo jọ, a rehọ eda gbe oghẹrẹ iruẹru-imizi efa evevere gaga. A be jọ ividio, ebe, etehe-ughe, gbe erozaha ekọmputa dhesẹ iruẹru-imizi wọhọ eware nọ e rẹ kẹ omawere, jẹ kare enwoma. Ividio gbe ebe jọ nọ e tẹme kpahe iruẹru-imizi e da oria kpobi fia te epanọ ahwo nọ a rehọ oma kẹ eriwi hayo ese ebe itieye na a ro wo ikoko sa-sa no. O rrọ vevẹ inọ idhivẹri na a daoma ru ahwo no bi rri enwoma iruẹru-imizi evevere. Kọ uruemu iruẹru-imizi nọ a bi rri evevere na o ruọ Ileleikristi oma no? Kọ onana u kpomahọ iroro Ileleikristi jọ no? Evaọ edhere vẹ? Rehọ oriruo nana: nọ Oleleikristi jọ o rri ividio nọ a jo dhesẹ iruẹru-imizi no, ọ ta nọ, “Me rri ividio na, rekọ me duomahọ iruẹru-imizi hi.” Fikieme iroro itieye na e jẹ vọ avọ enwoma?

16. Fikieme ighe hayo eroza omaweromẹ nọ a jọ dhesẹ iruẹru-imizi nọ a re riwi o jẹ vọ avọ enwoma?

¹⁶ Dede nọ ohẹriẹ o rrọ udevie obọ nọ a re wo evaọ iruẹru-imizi gbe eriwi nọ a rẹ jọ etehe-ughe rri rai, orọnikọ u dhesẹ nnọ re a rri rai ọvo o kare enwoma ha. Ẹvẹ o rọ rrọ ere? Roro kpahe onana: Ebaibol i dhesẹ nọ Ẹdhọ hayo idhivẹri riẹ a wo ẹgba nọ a rẹ rọ riẹ oware nọ o rrọ omai iroro ho.a Fikiere, wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, re izi imuomu na e sae riẹ oware nọ ma bi roro jẹ riẹ oria nọ ma jo whrehe evaọ abọ-ẹzi, a re muẹrohọ uruemu mai, oghẹrẹ ighe, ile gbe erozaha omawere nọ e rẹ were omai. Nọ uruemu Oleleikristi u te bi dhesẹ inọ ebe hayo ividio nọ a je bi dhesẹ ebuẹva, ahwo nọ a rẹ nua amọfa, hayo iruẹru-imizi itieye kpobi e rẹ were iẹe, yọ o bi se idhiveri na abọ. Koyehọ, ọ be jae riẹ abọ nọ o jo whrehe. Idhivẹri na e tẹ riẹ abọ nọ o jo whrehe no, a vẹ te tua ohọre rai kugbe Oleleikristi yena re a sae rọ abọ nọ ọ jọ whrehe nọ o dhesẹ kẹ ae na rọ ruẹe oma bẹsenọ a re fi ei kparobọ no. Evaọ uzẹme, oware nọ o kake kpare isiuru ahwo jọ nọ i duomahọ iruẹru-imizi no họ oghẹrẹ ighe gbe eroza omaweromẹ nọ a jọ dhesẹ iruẹru-imizi nọ a je riwi.—Ahwo Galesha 6:7.

17. Edhere ẹghẹ vẹ Setan ọ sae rọ ruọ ahwo nọ a be mọ oma?

¹⁷ Orọnikọ isiuru mai kẹ ighe hayo eroza omaweromẹ ọvo Setan ọ be rọ gwọlọ ruọ omai oma ha, rekọ te oma nọ ma be dawo re ma ruẹsi siwi ẹyao. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Udu o rẹ sai whrehe Oleleikristi nọ ẹyao riẹ o bi dhe ẹgaga ghelọ omodawọ sa-sa re o siwi ẹyao na. (Mak 5:25, 26) Oyena o rẹ sai rovie uvẹ fihọ kẹ Setan avọ idhivẹri riẹ nọ a rẹ rọ ruẹe oma. Setan avọ idhivẹri na a riẹ vevẹ inọ Ebaibol na e vẹvẹ unu kpahe obufihọ nọ a rẹ jọ obọ “otu irumuomu” gwọlọ. (Aizaya 31:2) Re idhivẹri na i ru Oleleikristi wọso unuovẹvẹ yena, a rẹ rọ oghẹrẹ usiwo nọ a rẹ rehọ ogaga izi imuomu siwi rọ dawo iẹe nọ a tẹ ruẹ inọ ohwo na ọ dhẹ họ oma riẹ bẹ no. Nọ ohwo nọ ọ be mọ o te kie kẹ ẹghẹ idhivẹri na, o rẹ sai ru usu riẹ kugbe Ọghẹnẹ godo. Evaọ edhere vẹ?

18. Didi eghẹrẹ usiwo Oleleikristi ọ rẹ se, kọ fikieme?

¹⁸ Jihova ọ ta kẹ emọ Izrẹl enọ e rẹroso ogaga izi imuomu inọ: “Nọ wha te riẹ abọ rai te lẹ, me re ti si ovao mẹ dhere owhai; wha make lẹ elẹ ibuobu, mẹ rẹ te gaviezọ họ.” (Aizaya 1:13, 15) Evaọ uzẹme, ẹsikpobi ma gwọlọ whaha oware kpobi nọ o rẹ sai bru elẹ mai dhe, je ru nọ Jihova ọ gbẹ rọ thọ omai hi—maero nọ ma tẹ be mọ. (Olezi 41:3) Fikiere, nọ o tẹ wọhọ nọ edhere nọ a re ro vuhu ẹyao nọ ọ rrọ ohwo oma hayo edhere usiwo-imu jọ o whomahọ iruẹru-imizi, uvi Oleleikristi ọ rẹ se iẹe.b (Matiu 6:13) O te ru ere, ọ rẹ sai gbe wo uketha Jihova. Se ẹkpẹti na “Kọ Onana Ginọ Iruẹru-Imizi?” evaọ ẹwẹ-obe avọ 194.

NỌ IKUIGBE KPAHE IDHIVẸRI E TẸ DAFIA

19. (a) Eme Ẹdhọ ọ viẹ ahwo buobu họ roro no kpahe ẹgba riẹ? (b) Oghẹrẹ iku vẹ u fo nọ Ileleikristi uzẹme a rẹ whaha?

¹⁹ Dede nọ ahwo buobu evaọ erẹwho Iyibo jọ a rri ẹgba Setan fihọ oware evere gheghe, evaọ abọ ọfa jọ akpọ na a rri rie inọ o wo ẹgba gaga. Evaọ oghẹrẹ eria itieye na, Ẹdhọ ọ viẹ ibuobu họ bi roro inọ o wo ẹgba thesiwa. Ahwo jọ a tẹ make be re emu, bi ru iruo, hayo bi ru oware ofa kpobi, a re ru ei avọ ozọ izi imuomu. Iku kpahe eware igbunu nọ idhivẹri i bi ru e da oria kpobi fia. Ẹsibuobu ahwo a re gbiku itieye na avọ evawere; yọ ahwo a re kp’ezọ kp’enu fihọ be gaviezọ. Kọ u fo re ma hai gbe oghẹrẹ iku itieye na re? Ijo, idibo Ọghẹnẹ a rẹ whaha ere oruo fiki ẹjiroro ivẹ jọ nọ i wuzou.

20. Ẹvẹ ohwo ọ sae rọ rehọ ogbori vaha iku-erue Setan?

²⁰ Orọ ọsosuọ, nọ ohwo o te bi gbiku ikpeware nọ idhivẹri i ru no, yọ ọ be wha isiuru Setan haro. Ẹvẹ o rọ rrọ ere? Ebaibol na e ta vevẹ inọ Setan ọ rẹ sai ru iruo igbunu, rekọ e vẹvẹ unu re inọ Setan ọ rẹ rehọ eware eka eviẹhọ gbe “ẹghẹ oyoma” ru iruo. (2 Ahwo Tẹsalonika 2:9, 10) Nọ Setan ọ rrọ ọviẹahwohọ-ologbo na, ọ riẹ epanọ ọ rẹ rọ viẹ ahwo nọ iruẹru-imizi e rẹ were họ, je ru ai rọwo eware nọ e rrọ uzẹme he. Ahwo otiọye na a sae jọ udu rai rọwo inọ a yo jẹ ruẹ oghẹrẹ eware jọ, a ve mu iku eware na họ egbe wọhọ uzẹme. Nọ ahwo a be wariẹ iku na ẹwẹwariẹ na, a ve ti mu orọ obọ rai họ efihọ iku na. Nọ Oleleikristi o te bi gbiku itieye, koyehọ o bi ru oreva Ẹdhọ—‘ọsẹ erue na.’ Yọ ọ be rọ ere vaha iku-erue Setan.—Jọn 8:44; 2 Timoti 2:16.

21. Eme ma re gbiku kpahe?

²¹ Orọ avivẹ, o tẹ make rọnọ idhivẹri na a ru oware jọ nọ Oleleikristi jọ ọ rehọ ẹro ruẹ evaọ oke nọ u kpemu, ọ rẹ whaha iku itieye na nọ o re gbe ẹsikpobi kẹ ibe Ileleikristi riẹ. Fikieme? Ebaibol e hrẹ omai nọ: “Ma ri Jesu nọ ọ rọ emuhọ gbe ekuhọ orọwọ mai.” (Ahwo Hibru 12:2) Iku Jesu ma re gbe, orọnikọ erọ Setan he. Ma rẹ kareghẹhọ inọ okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ, o je gbiku kpahe izi imuomu kẹ ilele riẹ hẹ, dede nọ eware buobu e riẹ nọ ọ hae ta kpahe epanọ Setan o wo ogaga te. Ukpoye Jesu ọ tẹrovi ovuẹ Uvie na. Fikiere, evaọ aruorokele Jesu gbe ikọ na, ma rẹ tẹrovi ẹta kpahe “iruo ogaga nọ Ọghẹnẹ [o] ru.”—Iruẹru Ikọ Na 2:11; Luk 8:1; Ahwo Rom 1:11, 12.

22. Ẹvẹ ma sai ro fiba ‘oghọghọ nọ o rrọ obọ odhiwu’?

²² Uzẹme o rrọ inọ Setan ọ be rehọ idhere ẹghẹ buobu ru iruo, onọ o kẹre te iruẹru-imizi, re ọ ruẹse raha usu mai kugbe Jihova. Rekọ, ma te mukpahe oware nọ u yoma jẹ dhẹgbalọ onọ u woma, ma te kẹ Ẹdhọ uvẹ vievie he re ọ raha ọtamuo mai nọ ma rọ gwọlọ whaha oghẹrẹ iruẹru-imizi kpobi. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:27) Dai roro ‘oghọghọ nọ o te jọ obọ odhiwu’ otẹrọnọ ma ruabọhọ mudhe kẹ eghẹ Ẹdhọ bẹsenọ ọ gbẹ te jọ họ.—Ahwo Ẹfẹsọs 6:11.

[Oruvẹ-obotọ]

[Etehe nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 192, 193]

YỌROMA KẸ ẸGHẸ SETAN!

U kri no nọ Setan, ọviẹahwohọ-ologbo na, o ro “wuhu iroro enọ e rọwo ho di no.” (2 Ahwo Kọrint 4:4) O ri serihọ gbe he evaọ omodawọ riẹ nọ ọ be rọ gwọlọ gbe iroro eg’Ọghẹnẹ ku. Fikieme? Setan ọ riẹ inọ iroro mai i re kpomahọ uruemu mai. Ọ riẹ inọ ọ tẹ sai gbe iroro mai ku, ọ te sae lẹliẹ omai ru oware uyoma.—Jemis 1:14, 15.

Kareghẹhọ oghẹrẹ nọ Setan ọ rọ viẹ Ivi họ. Pọl ukọ na o kere nọ: “Rekọ ozọ orọ omẹ emuo, nnọ, epanọ oriọvọ ọ rehọ ẹghẹ riẹ viẹ Ivi fihọ na, iroro eva rai i re ti no . . . Kristi.” (2 Ahwo Kọrint 11:3) Setan ọ rehọ ẹkwoma oriọvọ viẹ Ivi họ ru oware nọ o wha enwoma ze. Ọ gwọlọ edhere nọ o ro gbe iroro riẹ ku. Ẹghẹ na o ruiruo. Fikinọ ọ gaviezọ, eriwo riẹ o te nwene, ubi-ure nọ a ta inọ a re he na o tẹ were iẹe. Fikinọ a ta udu riẹ raha no, o jọ lọlọhọ re ọ thuzi.—Emuhọ 3:1-6; Eviavia 12:9.

Setan o ri nwene he. Ọ gbẹ be rehọ edhere ẹghẹ ọvona ruiruo. Ẹghẹ riẹ na họ: Ọ tẹ sai gbe iroro ohwo ku, ohwo na o ti kie ruọ emuemu. Setan ọ rehọ isuẹsu akpọ na, egagọ, ekiọthuọ, gbe eware-ẹkeriotọ ro mu re e vaha iwuhrẹ riẹ. (Jọn 14:30) O gbe iroro ahwo-akpọ na buobu ku no, ọ tẹ rọ ere nwene uruemu gbe eriwo rai no. Uruemu nọ a je rri wọhọ uziothọ vẹre—wọhọ ezae-duezae, ezae avọ eyae nọ e rọo ho nọ e be rria kugbe, gbe emọ nọ a bi yẹ ababọ orọo—a jẹ rae rehọ nẹnẹ wọhọ eware nọ e thọ họ. Ẹvẹ Setan ọ viẹ ahwo-akpọ họ te no? Ebaibol e ta nọ: “Akpọ na ọsoso ọ rọ obọ ogaga oyoma na.”—1 Jọn 5:19.

A ko omai Ileleikristi dhere no eghẹ Setan he. (1 Ahwo Kọrint 10:12) Fikinọ ọ riẹ inọ oke riẹ u tulo ho, Setan o wo “ofu ọgaga,” yọ oware nọ o mae riẹ oja họ epanọ ọ rẹ rọ viẹ ahwo Ọghẹnẹ họ. (Eviavia 12:12) Ma gbẹ yọroma ha, idhere ẹghẹ Setan gbe ahwo nọ “e rẹ ta ogbẹta avọ eviẹhọ” nọ o bi ro ruiruo a ve ti gbe iroro mai ku jẹ viẹ omai họ raha uzi.—Taitọs 1:10.

Wọhọ oriruo, roro kpahe oghẹrẹ nọ akpọ na o rri orọo. Ebaibol i wuhrẹ inọ orọo o rrọ ghaghae, inọ a rẹ jariẹ ribri. (Matiu 19:5, 6, 9) A be hae jọ etehe-ughe dhesẹ orọo wọhọ oware evere nọ a rẹ sae fa no oke kpobi. Mai Ileleikristi, ma re muẹrohọ otọ re ekpehre eriwo nana ọ siọ iroro mai ba egbeku. Ma gbe rri otọ mu hu, eriwo yena ọ rẹ sae raha iroro mai, ma gbe ti se eyaa nọ ma ya kẹ ọrivẹ-orọo mai na gboja ha. Nọ ẹbẹbẹ ọ jẹ nwane roma via evaọ orọo na, ma ve ti mu ẹro họ efihọ amọfa nọ ma rẹ dhẹ gbalọ. U ti kri hi, o vẹ te wọhọ ẹsenọ ibe-oruiruo hayo ibe Oleleikristi nọ ma dhẹ gbalọ na ọ be riẹ omai ru vi ọrivẹ-orọo mai. Ma tẹ kuvẹ re isiuru obẹlẹ o ruọ udevie mai, ma sai kie ruọ uzioraha.

Oriruo ọfa họ, ẹzi mẹrẹjọmẹsa nọ ọ da akpọ Setan fia nẹnẹ na. Ahwo buobu a bi veghe uzou, a te je wo omorro. (2 Timoti 3:4) Ẹzi otiọye na o te gbe iroro mai ku, ma gbẹ te roma kpotọ yoẹme wọhọ epanọ u fo ho. Oniọvo-ọmọzae jọ o te wo ẹzi nana no, o sae whae ze nọ ọ gbẹ te daezọ ohrẹ ekpako na ha. (Ahwo Hibru 12:5) Ẹzi ọnana o sai je ru oniọvo-ọmọtẹ nọ o re ro mu avro họ ewo kpahe ọruẹrẹfihotọ uzou-uwo nọ Ọghẹnẹ o fihọ na.—1 Ahwo Kọrint 11:3.

Eva e rẹ were omai inọ Jihova ọ be vẹvẹ omai unu kpahe eghẹ Setan. (2 Ahwo Kọrint 2:11) Joma gbae mu inọ ma rẹ kuvẹ vievie he re eghẹ Setan e raha iroro mai. Re ma daji uyoyou Ọghẹnẹ, u fo re ma fi ‘iroro mai họ eware obọ odhiwu.’—Ahwo Kọlọsi 3:2.

[Etehe nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 194]

KỌ ONANA GINỌ IRUẸRU-IMIZI?

Ehri-Uzi: ‘Whaọ iruo uwo ena, iruẹru-imizi, omohẹriẹ, ewuhrẹ-erue. Enọ i bi ru eware nana a rẹ sai reuku uvie Ọghẹnẹ hẹ.’—Ahwo Galesha 5:19-21.

Enọ jọ nọ whọ rẹ nọ oma ra

▪ Kọ oware jọ o riẹ nọ me bi ru nọ u w’obọ kugbe orọwọ egagọ erue?—2 Ahwo Kọrint 6:16, 17.

▪ Kọ me wo ekwakwa jọ nọ i w’obọ kugbe iruẹru-imizi?—Iruẹru Ikọ Na 19:19.

▪ Kọ usiwo-imu jọ nọ mẹ salọ o whomahọ iruẹru-imizi?—Iruo-Izerẹ 19:26.

[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 184]

Oke kpobi nọ ohwo jọ ọ rehọ oma riẹ mudhe kẹ Jihova jẹ họ-ame, yọ o dhesẹ Setan fihọ ọterue

[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 191]

Wo erere no uketha Jihova ze nọ whọ tẹ be mọ