Ukoko Jihova O Be Tha Odibọgba Ra Uke
“Koyehọ, mẹ tẹ jẹ ruẹ ukọ-odhiwu ọfa nọ ọ be ra udevie odhiwu avọ usiuwoma ebẹdẹ bẹdẹ na nọ o re woro.”—EVIAVIA 14:6.
1. Ẹvẹ a rọ dawo Isẹri Jihova no, kọ fikieme a rọ zọ?
FIKIEME o jẹ r’oja tere re ma vuhu iruo ukoko odhiwu Jihova mu evaọ uketha odibọgba Ileleikristi na? Whaọ, kọ Isẹri Jihova a hae te sai ru iruo usiuwoma ota Uvie Ọghẹnẹ na gba evaọ akpọ ozighi na ababọ uketha egbaẹmo odhiwu Jihova? Isẹri na a ta usiuwoma na no evaọ etoke ikpe-udhusoi erọ ohọre ogaga kẹ orẹwho ohwo, egọmeti ọgbahọ, emo akpọ, gbe okpẹtu nọ i w’unu hu. O gbẹ rọ obufihọ Jihova ha, kọ Isẹri na a hae zọ no oziẹobro-emu akpọ na gbe ukpokpoma ozighi nọ a be wha se ai na?—Olezi 34:7.
Azọ Ghelọ Ọwọsuọ Akpọ-Soso
2. Didi ithatho e rọ udevie Ileleikristi uzẹme ikpe-udhusoi ọsosuọ gbe erọ inẹnẹ na?
2 Evaọ ikpe-udhusoi avọ 20 ọnana, ewegrẹ, te erọ egagọ gbe egọmeti, a wha ọzadhe nọ o te rai obọ kpobi ze no, te erọ izi gbe efa, re a daoma whaha hayo bru iruo Jihova dhe. A kpokpo inievo Ileleikristi mai no, gba eku họ ai uzou, kere ebe iyoma kpahe ai no, jẹ tae raha no—a tube kpe ibuobu no dede—ẹsibuobu evaọ otọ elẹliẹhọ isu-ichọche Babilọn Ologbo na. A rẹ sae tae, wọhọ epanọ o jọ kẹ Ileleikristi ọsosuọ, inọ “keme orọ otu ọnana, ma riẹ nọ koria koria a jẹ rọ ẹme oyoma riẹ ẹta.” Wọhọ epanọ isu-egagọ ahwo Ju oke Kristi a họre uzou va re a whaha odibọgba riẹ, ere isu-egagọ gbe ikọ-erue, evaọ usu kugbe egbẹnyusu egọmeti rai, a be daoma fi awhaha họ iruo ilogbo isẹri-ise ahwo Jihova nẹnẹ.—Iruẹru 28:22; Matiu 26:59, 65-67.
3. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ẹgbakiete Henryka Żur ze?
3 Wọhọ oriruo, roro oware nọ o jọ Poland via evaọ March 1, 1946. Henryka Żur, Osẹri ọmọtẹ ikpe 15 nọ ọ jẹ rria kẹle Chełm, o lele Osẹri ọfa, ọzae, re a weze bru ahwo nọ a wo isiuru evaọ iwhre ekẹloma jọ. Ogba egbaẹmo Kathọlik jọ nọ a re se Narodowe Siły Zbrojne (Ogbaẹmo Orẹwho) a te mu ai. A kpe oniọvo-ọmọzae nana ukpe ẹsọ rekọ ọ rọ udugaga dhẹ vabọ. Rekọ Henryka ọ vabọ họ. A kpe rie ukpe ugbobọ euwa buobu nọ a be daoma re a gbae họ ru oka uruwhere Kathọlik na. Omọvo rai jọ ọ tẹ ta nọ: “J’eva ra roro oware nọ u j’owhẹ kpobi, thakpi ru oka uruwhere Kathọlik na ọvo. O gbẹrọ ere he, ma te s’owhẹ kpe!” Kọ o siobọno ẹgbakiete riẹ? Ijo. Ekpehre ahwo egagọ ozodhẹ na a te si rie kpohọ owhawho jọ nọ o kẹle etẹ a tẹ sae. Ghele na, ọ kparobọ! A sae raha ẹgbakiete riẹ hẹ.a—Ahwo Rom 8:35-39.
4. Ẹvẹ ahwo egọmeti gbe egagọ a rọ daoma do iruo usiuwoma ota Uvie na nyaotọ no?
4 O vrẹ ikpe udhusoi no nọ a be rọ lahiẹ idibo ọgbọna Ọghẹnẹ. Fikinọ Isẹri Jihova a rọ, yọ a tubẹ gwọlọ jọ, abọ egagọ ekueku Setan he, a te rri rai fihọ ahwo nọ a rẹ gba eku kpobi họ uzou lọlọhọ. Egọmeti eria jọ a họre rai gaga no. A kpe Isẹri buobu no fiki ẹrọwọ rai. Makọ egọmeti esuo omoma dede a tubẹ daoma whaha usiuwoma ota na no. Kpemu evaọ 1917 evaọ Canada gbe United States, isu-egagọ a ta erue fihọ Emọ-Iwuhrẹ Ebaibol na uzou, wọhọ epanọ a je se Isẹri evaọ okioye na, inọ a be gwọlọ rehọ esuo egọmeti. A te gbolo ahwo Watch Tower Society na fihọ uwou-odi gheghe gheghe, uwhremu na a tẹ wozẹ ae oma.—Eviavia 11:7-9; 12:17.
5. Eme vẹ e tudu họ idibo Jihova awọ no?
5 Setan ọ dawo utho ẹgba riẹ kpobi no re ọ daoma whaha iruo isẹri-ise inievo Kristi na avọ egbẹnyusu omarokpotọ rai. Ghele na, wọhọ epanọ eware buobu nọ e via no i dhesẹ, makọ eguegue, ukpe ugbobọ, iwou-odi, ega uye, makọ uwhu dede i ti ruru unu Isẹri Jihova ha. Yọ enẹ o rọ n’otọ ze. Kẹse kẹse, eme ọ Elaesha kẹ odibo riẹ e rọ uduotahawọ: “Ozọ u mu owhẹ hẹ, keme enọ e rọ kugbe omai i bu vi enọ e rọ kugbe ai.” Oware jọ nọ o soriẹ ze họ enjẹle ẹrọwọ i bu vi egbaẹmo Ẹdhọ!—2 Ivie 6:16; Iruẹru 5:27-32, 41, 42.
Jihova Ọ rẹ Ghale Usiuwoma Ota Ọwhọ
6, 7. (a) Omodawọ ọsosuọ vẹ a ru re a whowho emamọ usi na? (b) Didi enwene erere ọ roma via nọ u muhọ evaọ 1943?
6 Evaọ etoke ikpe-udhusoi avọ 20 ọnana, Isẹri Jihova a rehọ ekwakwa eware-ikuo buobu ro ruiruo no re iruo ilogbo isẹri-ise na e kẹre jẹ vẹrẹ taure urere na u te ti te. Kpemu evaọ 1914, Pastọ Russell, ohwo-agbara ọsosuọ ọ Watch Tower Bible and Tract Society, ọ tẹ jẹ rehọ iwoho gbe isinima ruiruo, enọ a se eme Ebaibol lele nọ a kporo fihọ erekọdo, evaọ odhesẹvia Ebaibol euwa eree nọ a je se “The Photo-Drama of Creation” (Edrama Ifoto Emama). U gbe ahwo unu evaọ erẹwho buobu evaọ oke oyena. Uwhremu na, evaọ etoke ikpe 1930 gbe 1940, a tẹ te riẹ Isẹri na kẹ usiuwoma ota n’uwou ruọ uwou rai avọ erekọdo usiobọ, je kporo evuẹ Ebaibol nọ J. F. Rutherford, ohwo-agbara avivẹ Society, ọ kẹ.
7 Evaọ 1943 a tẹ jẹ owọ ulogbo jọ evaọ otọ Nathan H. Knorr, ohwo-agbara avesa Society, okenọ a jiroro re a rehọ isukulu jọ mu kẹ egbodibo evaọ ukoko kpobi. A rẹ sai wuhrẹ Isẹri na re a ta usiuwoma je wuhrẹ n’uwou ruọ uwou ababọ erekọdo nọ a re kporo. N’anwọ okioye ze, a ruẹrẹ isukulu efa họ no re a wuhrẹ imishọnare, egbodibo ekobaro oke-kpobi, ekpako ukoko, gbe esẹro nọ a fievahọ evaọ egha Watch Tower Society. Eme o no rie ze no?
8. Ẹvẹ Isẹri na a ro dhesẹ ẹrọwọ ologbo evaọ 1943?
8 Kpemu evaọ 1943, evaọ udevie Ẹmo Akpọ II, Isẹri 129,000 evo i je ruiruo evaọ ekwotọ 54. Ghele na, a wo ẹrọwọ gbe ọtamuo inọ Matiu 24:14 o ti rugba taure urere na u te ti te. U mu rai ẹro nọ Jihova ọ te kaki ru re a whowho ovuẹ unuovẹvẹ obọdẹ na taure eware othotha nọ e te rehọ urere te eyero-akpọ ogbekuo ọnana e tẹ te via. (Matiu 24:21; Eviavia 16:16; 19:11-16, 19-21; 20:1-3) Kọ a ghale omodawọ rai no?
9. Uzẹme vẹ u dhesẹ nnọ iruo isẹri na e nyaharo no?
9 Obọnana, o tẹ kawo, ma wo erẹwho 13 nọ i wo bu vi Isẹri ajọwha 100,000. Ekwotọ enana buobu yọ enọ Ichọche Kathọlik i bi su. Rekọ, rri oware nọ o be via. Brazil o wo etusiuwoma 450,000, yọ bu vi 1,200,000 e ziọ Ekareghẹhọ uwhu Kristi evaọ 1997. Mexico yọ oriruo ọfa, avọ enwenọ Isẹri 500,000 gbe ahwo nọ a bu vi 1,600,000 nọ e jọ ehaa Ekareghẹhọ na. Orẹwho Kathọlik ofa họ Itali (avọ Isẹri 225,000), France (ole 125,000), Spen (bu vi 105,000), gbe Argentina (bu vi 115,000). Evaọ United States, nọ egagọ Protẹstant, Kathọlik, gbe Ju i bi jo titi, Isẹri nọ e riẹ i bu te 975,000 yọ bu vi 2,000,000 i kpohọ Ekareghẹhọ na. Uzẹme, ogbotu obuobu a bi zurie no Babilọn Ologbo no, isuẹsu egagọ ọrue akpọ na, avọ iwuhrẹ ididi riẹ, a tẹ be rẹriẹ ziọ eyaa elọlọhọ imuẹro Ọghẹnẹ ọrọ “ihru ekpokpọ avọ akpọ ọkpokpọ.”—2 Pita 3:13; Aizaya 2:3, 4; 65:17; Eviavia 18:4, 5; 21:1-4.
Enwene Kpohọ Ẹgwọlọ Ahwo
10. Ẹvẹ iyero i ro nwene no evaọ eria jọ?
10 Ibuobu nọ i kurẹriẹ bru Jihova ze no na ẹkwoma Kristi Jesu a duku ai evaọ n’uwou ruọ uwou. (Jọn 3:16; Iruẹru 20:20) Rekọ a rehọ idhere efa ruiruo no. Eware i nwene no, yọ akpọ ọ ga te epanọ eyae buobu a bi ro ruiruo evaọ otafe uwou na no. Ẹsibuobu, evaọ udevie oka na, umutho ahwo ọvo a re dihọ uwou. Fikiere, Isẹri Jihova a nwene lele uyero na no. Wọhọ Jesu avọ ilele ọsosuọ na, a bi kpohọ oria gbe oke nọ a rẹ jọ ruẹ ahwo.—Matiu 5:1, 2; 9:35; Mak 6:34; 10:1; Iruẹru 2:14; 17:16, 17.
11. Diẹse Isẹri Jihova a be jọ ta usiuwoma nẹnẹ, kọ didi iyẹrẹ i no rie ze?
11 Isẹri na a be fialọ oma rai jẹ be rehọ areghẹ ta usiuwoma kẹ ahwo evaọ egareji, iwou-eki, oria eware-ikuo, ọfisi gbe oria eki, isukulu, eria iporisi, eria epẹtiro, ehọtẹle, gbe evaọ iyẹrẹ. Evaọ uzẹme, a rẹ ta usiuwoma evaọ oria nọ a jo duku ahwo kpobi. Yọ okenọ ahwo a tẹ rọ uwou, kọ obei Isẹri na a rẹ nya. Edhere enwene avọ ona onana o be lẹliẹ ẹvaha ebe Ebaibol wo ẹvi viere. A be ruẹ ahwo nọ e wọhọ igodẹ. A bi muọ iwuhrẹ Ebaibol ekpokpọ họ. Bu vi egbodibo unevaze ima isoi gbe ubro a be rọ ajọwha wha iruo ewuhrẹ nọ o mae rro evaọ ikuigbe ohwo-akpọ haro! Kọ who wo uvẹ-ọghọ nọ whọ rọ rrọ usu rai?—2 Ahwo Kọrint 2:14-17; 3:5, 6.
Eme Ọ be Wọ Isẹri Jihova?
12. (a) Ẹvẹ Jihova o bi ro wuhrẹ ahwo riẹ? (b) Didi okpomahọ usiuwoma ota onana u wo no?
12 Kọ didi abọ ukoko obọ odhiwu na o jọ onana kpobi wo? Aizaya ọ ruẹaro nọ: “ỌNOWO na o veti wuhrẹ emọ ra kpobi, efe nọ emọ ra i reti wo ọ rẹte jọ ruaro.” (Aizaya 54:13) Jihova o bi wuhrẹ eyere-inievo okugbe akpọ-soso ọnana ẹkwoma ukoko riẹ nọ a rẹ ruẹ evaọ otọakpọ—eva Egwa Uvie, eva ikokohọ esese gbe ilogbo. O tẹ be wha okugbe gbe udhedhẹ ze. Ewuhrẹ Jihova ọ wha ahwo oghẹrẹsa ze no, enọ a wuhrẹ re a you ohwohwo je you ọrivẹ rai wọhọ omobọ rai, orọnikọ re a mukpahe erivẹ rai hi, evaọ oria nọ a be rria kpobi evaọ akpọ omohẹriẹ ọnana.—Matiu 22:36-40.
13. Ẹvẹ o sai ro mu omai ẹro nọ enjẹle a be kpọ iruo usiuwoma ota na?
13 Uyoyou họ oware nọ o be wọ Isẹri Jihova re a ruabọhọ usiuwoma ota ghelọ ababọ osegboja gbe ukpokpoma. (1 Ahwo Kọrint 13:1-8) A riẹ nọ a be kpọ iruo esiwo uzuazọ rai na no odhiwu ze, wọhọ epanọ Eviavia 14:6 o ta. Didi ovuẹ a bi whowho evaọ otọ ẹruọsa enjẹle na? “Dhozọ Ọghẹnẹ jẹ rehọ oruaro kẹ e, keme oke oziẹobro riẹ o te no; wha jẹ gọ e, Ọnọ Ọ ma odhiwu gbe akpọ gbe abade, gbe iyeri ame.” Ewhowho emamọ usi Uvie na o rẹ kpare odẹ Jihova kpehru. A bi zizie ahwo re a rọ oruaro kẹ Ọnọma na, Ọghẹnẹ, orọnikọ rọ kẹ emama gbe eghrorotha otuaro ho. Kọ eme jabọ iruo usiuwoma na o jẹ kpata tere? Keme oke oziẹobro u te no—oziẹobro mukpahe Babilọn Ologbo na gbe abọ eyero-akpọ Setan efa nọ a rẹ ruẹ kpobi.—Eviavia 14:7; 18:8-10.
14. Amono a w’abọ evaọ ẹvravra ewuhrẹ ologbo ọnana?
14 Oleleikristi ọvuọvo nọ ọ roma mudhe no nọ o wo ufuoma no iruo usiuwoma ota nana ọ riẹ hẹ. Ekpako abọ-ẹzi a be kobaro evaọ usiuwoma ota na kugbe ukoko na. Ekobaro nọ a wuhrẹ ziezi no a duoma le no họ iruo na. Iwhowho-uvie ajọwha ovuẹ Uvie na, makọ a be sae rehọ euwa kakao hayo buobu ta usiuwoma evaọ amara, a be vaha ovuẹ na ruọ ibienẹ otọakpọ na kpobi.—Matiu 28:19, 20; Ahwo Hibru 13:7, 17.
15. Eme o bi dhesẹ nọ usiuwoma ota Isẹri Jihova na u bi kpomahọ ahwo?
15 Kọ omodawọ onana kpobi u kpomahọ akpọ na no? Imuẹro vevẹ onana jọ họ unuẹse nọ a be t’ẹme fodẹ Isẹri Jihova evaọ TV gbe evaọ usi. Ẹsikpobi enana i bi dhesẹ ithihakọ gbe ọtamuo mai re ma nyate ohwo kpobi oma. Ẹhẹ, ọwhọ gbe onya mai ẹsikpobi u bi duobọ te ahwo, o tẹ make rọnọ ibuobu e be se ovuẹ gbe ewhovuẹ na!
Ọwhọ Mai re Ma Ru Isẹri na Gbunu
16. Didi uruemu ma re dhesẹ evaọ umutho oke nọ u kiọkọ na?
16 Ma riẹ unuoke nọ u kiọkọ kẹ eyero-akpọ ọnana ha, hayo kọ o gwọlọ nọ ma riẹ dede he, nọ ẹjiroro nọ ma be rọ gọ Jihova ọ rẹ fuafo na. (Matiu 24:36; 1 Ahwo Kọrint 13:1-3) Rekọ ma riẹ nọ re a ruẹse riẹ uyoyou, ogaga, gbe uvi ẹdhoguo Jihova, a rẹ “kake” vuẹ emamọ usi na hrọ. (Mak 13:10) Fikiere, makọ unuikpe nọ ma rehọ ọwhọ hẹrẹ ekuhọ akpọ omuomu, okienyẹ, avọ ozighi ọnana no, ma rẹ rehọ ọwhọ rria te omarọkẹ mai wọhọ epanọ uyero mai o rọ. Ẹsejọhọ ma kpako no hayo ma be mọ, rekọ ma rẹ sae gọ Jihova ghele avọ ọwhọ nọ ma wo evaọ oke emaha hayo edẹ omokpokpọ mai. Ẹsejọhọ ma gbẹ be sae raha oke buobu evaọ odibọgba na wọhọ epanọ o jọ vẹre he, rekọ ababọ avro ma rẹ sae yọrọ ewoma idheidhe ujiro mai kẹ Jihova.—Ahwo Hibru 13:15.
17. Gbiku uduotahawọ jọ nọ o rẹ sai fiobọhọ k’omai kpobi.
17 Fikiere, makọ emaha hayo ekpako, joma dhesẹ ọwhọ jẹ ghale ovuẹ ewoma akpọ ọkpokpọ mai kugbe enọ ma nyaku kpobi. Joma jọ wọhọ ọmọtẹ ikpe ihrẹ Australia ọnọ ọ rẹ vuoma nọ o lele oni riẹ kpohọ uwou-eki na. Ọ jọ obọ Ọgwa Uvie yo epanọ u wuzou te re ahwo kpobi a ta usiuwoma, fikiere o te fi ibroshọ Ebaibol ivẹ họ ẹkpa. Nọ oni riẹ ọ be dẹ eware, ọmọtẹ ọboba na ọ tẹ rayẹ. Okenọ oni riẹ ọ gwọlọ iẹe, ọ rọ obojọ fi ibroshọ họ ada kẹ uvovo-aye jọ! Oni na o te wounu kẹ aye na kẹ ekpokpo ọmọtẹ riẹ. Rekọ aye na o mi rie ibroshọ na avọ evawere. Okenọ oni na avọ ọmọtẹ riẹ ọvo a jọ oria, ọ tẹ nọe epanọ o ro wo udu nọ ọ rọ t’ẹme kugbe ọrara. “Mẹ ta kẹ oma mẹ nọ, Muhọ, Oya, Goo! Mẹ tẹ nya ọvo!”
18. Ẹvẹ ma re ro dhesẹ ẹzi nọ o re siuru?
18 Mai kpobi na ma gwọlọ oghẹrẹ ẹzi ọmọtẹ Australia na, maero re ma sae rehọ emamọ usi na nya bru erara hayo isu. Ma rẹ sae dhozọ inọ a te se ovuẹ na. Jọ o thọrọ omai ẹro ho inọ Jesu ọ ta nọ: “Wha ruawa ha epanọ wha rẹ ta, hayo onọ wha re yo ho. Keme Ẹzi [Ẹri] na ọ rẹ te hrẹ owhai eva okioke oyena onọ wha rẹ te ta.”—Luk 12:11, 12.
19. Ẹvẹ who rri odibọgba ra fihọ?
19 Fikiere fievahọ obufihọ ẹzi Ọghẹnẹ nọ whọ be rehọ emamọ usi na nyabru ahwo na evaọ edhere ẹwo. Ima ahwo buobu a bi fieva rai họ ezae gbe eyae nọ i fioka ha nọ e be rria ubroke gheghe. Ma fievahọ Jihova avọ ukoko obọ odhiwu riẹ—Kristi Jesu, enjẹle efuafo na, gbe Ileleikristi nọ a wholo enọ e kparoma no—enọ e rọ uzuazọ bẹdẹ bẹdẹ! Fikiere, kareghẹhọ: “Enọ e rọ kugbe omai i bu vi enọ e rọ kugbe ai”!—2 Ivie 6:16.
[Footnotes]
a Rọ kẹ iriruo efa, rri 1994 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, ẹwẹ-obe avọ 217-220.
Didi Uyo Whọ Te Kẹ?
◻ Didi abọ ukoko odhiwu Ọghẹnẹ u wo no evaọ azọ ahwo Jihova?
◻ Ahwo egọmeti gbe egagọ vẹ e họre Isẹri Jihova no evaọ ikpe-udhusoi avọ 20 ọnana?
◻ Ẹvẹ Isẹri Jihova a ro nwene odibọgba rai kiehọ ẹgwọlọ oke na no?
◻ Eme ọ be wọ owhẹ ta usiuwoma?
[Picture on page 9]
Henryka Żur
[Pictures on page 10]
Isẹri Jihova a rẹ ta usiuwoma evaọ oria gbe oke nọ a re jo duku ahwo kpobi
Japan
Martinique
United States
Kenya
United States
[Picture on page 12]
Evaọ ekuhọ ikpe-udhusoi ọnana, a jẹ rehọ erekọdo vaha ovuẹ Uvie na