“Ẹdẹ Ologbo ỌNOWO Na Ọ Kẹle I No”
“Ẹdẹ ologbo ỌNOWO na ọ kẹle i no, o te je te otọ no.”—ZEFANAYA 1:14.
1, 2. (a) Ẹdẹ obọdẹ vẹ Ileleikristi a be hẹrẹ? (b) Enọ vẹ u fo nọ ma rẹ nọ, kọ fikieme?
Ọ MỌTẸ ọ be rehọ ọwhọ hẹrẹ ẹdẹ ehaa orọo riẹ. Aye nọ o dihọ o bi rẹro ẹdẹ nọ o ti yẹ. Ohwo nọ o ru iruo bẹ no o bi rẹro emuhọ ẹdẹ uvẹ eriosehọ no iruo riẹ. Eme imasa nana a wo kugbe? Aikpobi a be hẹrẹ ẹdẹ obọdẹ jọ—ẹdẹ nọ o ti kpomahọ uzuazọ rai. A bi rẹro oware jọ gaga, dede nọ ọvuọ oware riẹ a be hẹrẹ. Ẹdẹ nọ a bi rẹro riẹ na ọ te seba e te he, yọ a wo irẹro inọ re ẹdẹ na o te ti te yọ a ruẹrẹ oma kpahe no.
2 Epọvo na Ileleikristi uzẹme nẹnẹ a be rehọ ọwhọ hẹrẹ ẹdẹ obọdẹ jọ. Ẹdẹ yena họ “ẹdẹ ỌNOWO” na. (Aizaya 13:9; Joẹl 2:1; 2 Pita 3:12) Ẹdẹ vẹ họ “ẹdẹ ỌNOWO” nọ ma bi rẹro riẹ na, kọ ẹvẹ ẹtha riẹ o ti ro kpomahọ ahwo-akpọ? Ofariẹ, ẹvẹ ma sae rọ ruẹ nọ ma ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹdẹ yena? U wuzou re ma gwọlọ iyo enọ nana keme eware nọ e be via e kẹ imuẹro ẹme Ebaibol na inọ: “Ẹdẹ ologbo ỌNOWO na ọ kẹle i no, o te je te otọ no.”—Zefanaya 1:14.
“Ẹdẹ Ologbo ỌNOWO Na”
3. Ẹdẹ vẹ họ “ẹdẹ ologbo ỌNOWO na”?
3 Ẹdẹ vẹ họ “ẹdẹ ologbo ỌNOWO na”? A jọ Ikereakere na soso dhesẹ “ẹdẹ ologbo ỌNOWO na” wọhọ etoke obọdẹ nọ Jihova ọ te rọ raha ewegrẹ riẹ jẹ rehọ orro kẹ odẹ ulogbo riẹ. Ahwo Juda gbe Jerusalẹm nọ a kare ẹrọwọ avọ ahwo Babilọn gbe Ijipti kpobi nọ a je kienyẹ idibo Ọghẹnẹ a rẹriẹ ovao dhe ‘edẹ ỌNOWO na’ eva okenọ Jihova o bruoziẹ uwhu kpe ai. (Aizaya 2:1, 10-12; 13:1-6; Jerimaya 46:7-10) Dede na, “ẹdẹ ỌNOWO na” nọ ọ mae rro kpaobọ ọ gbẹ rrọ obaro. Oyehọ “ẹdẹ” nọ Jihova o ti ro bruoziẹ uwhu kpe ahwo nọ a raha odẹ riẹ. Yọ “Babilọn ologbo na,” uvie-ulogbo egagọ erue akpọ-soso ọraha yena o ti ro muhọ, ukuhọ riẹ a vẹ te raha abọ eyero-akpọ omuomu nọ o kiọkọ eva ẹmo Amagẹdọn.—Eviavia 16:14, 16; 17:5, 15-17; 19:11-21.
4. Fikieme u je fo re ẹdẹ Jihova nọ o totọ no na ọ lẹliẹ ozọ mu ahwo-akpọ buobu?
4 Te a make riẹ hayo a riẹ hẹ, u fo re ẹdẹ yena nọ o totọ no na ọ lẹliẹ ozọ mu ahwo-akpọ buobu. Fikieme? Jihova ọ rehọ ẹkwoma Zefanaya ọruẹaro na ta nọ: “Ẹdẹ ọyena ọ rẹ te jọ ẹdẹ ofu, ẹdẹ uye gbe evedha, ẹdẹ ọraha gbe idhọvẹ, ẹdẹ ebi gbe ozọ, ẹdẹ ẹgho gbe ebi ọlala.” Ẹdẹ imuozọ o ginẹ rrọ! Ofariẹ, ọruaro na ọ ta nọ: “Mẹ rẹ te rehọ uye kẹ ahwo, . . . fiki epanọ a raha uzi ỌNOWO.—Zefanaya 1:15, 17.
5. Fikieme ima ahwo buobu a be rọ rehọ ọwhọ rẹro ẹdẹ Jihova?
5 Dede na, ima erọ amọfa buobu a be rehọ ọwhọ rẹro ẹdẹ Jihova. Fikieme? Fikinọ a riẹ nọ o be te jọ ẹdẹ usiwo kẹ ikiẹrẹe na, ẹdẹ nọ a te rọ kpare Jihova kpehru je ru odẹ orro riẹ fua. (Joẹl 3:16, 17; Zefanaya 3:12-17) Sọ ahwo-akpọ a rẹ dhozọ ẹdẹ yena hayo rehọ ọwhọ rẹro riẹ, o roma hwa oghẹrẹ uzuazọ nọ a bi yeri nẹnẹ. Ẹvẹ who rri ẹtha ẹdẹ yena? Kọ whọ ruẹrẹ oma kpahe kẹe no? Kọ otoriẹ nọ who wo kpahe ẹdẹ Jihova inọ o totọ no u bi kpomahọ uzuazọ kẹdẹ kẹdẹ ra enẹna?
“Iseẹkoko E rẹ te Tha avọ Ẹkoko-Ose”
6. Eriwo vẹ ahwo buobu a wo kpahe “ẹdẹ ỌNOWO na,” rekọ fikieme eriwo nana o gbe bi ro gbe Ileleikristi uzẹme unu hu?
6 Ghelọ epanọ etoke mai na ọ nwẹnwẹ te no, ahwo akpọ na buobu a be daezọ “ẹdẹ ỌNOWO” nọ ọ be tha na ha. A bi se ahwo nọ a be vẹvẹ ai unu kpahe epanọ ẹdẹ na ọ kẹle te no ẹkoko. Onana u bi gbe Ileleikristi uzẹme unu hu. A kareghẹhọ unuovẹvẹ nọ Pita ukọ na o kere fihotọ: “Orọ ọsosuọ kpobi wha rẹ riẹ otọ onana, nnọ eva edẹ uwremu iseẹkoko e rẹ te tha avọ ẹkoko-ose, bi lele urusio iwo obọ rai. A nọ, ‘Bovẹ eya ẹtha riẹ na e rọ? Keme anhwọ okenọ esẹ na i kieruọ owezẹ na, eware kpobi e gbẹ rọ wọhọ epanọ e rọ nọ emuhọ ẹma akpọ na ze.’”—2 Pita 3:3, 4.
7. Eme o ti fi obọ họ kẹ omai woi họ iroro inọ ẹdẹ na ọ nwẹnwẹ no?
7 Eme o ti fi obọ họ kẹ omai whaha eriwo ọthọthọ otiọye, nọ ma je woi họ iroro nọ ẹdẹ na ọ nwẹnwẹ no? Pita ọ ta kẹ omai nọ: “Mẹ . . . [be] rọ edhere ekareghẹhọ jaja iroro rai vi. Re wha wo ekareghẹhọ eware nọ eruẹaro ẹri na e ta eme kpahe, jẹ rọ fiki ikọ rai wo ekareghẹhọ ujaje Ọnowo gbe Osiwi na.” (2 Pita 3:1, 2) Ma tẹ be gaviezọ kẹ unuovẹvẹ eruaro na u ti fi obọ họ kẹ omai ‘jaja iroro mai vi.’ Ẹsejọhọ ma yo kpahe ai unuẹse buobu no, rekọ enẹna o jẹ mai wuzou re ma gaviezọ kẹ unuovẹvẹ eruaro na.—Aizaya 34:1-4; Luk 21:34-36.
8. Fikieme ahwo buobu a be rọ kpairoro vrẹ ekareghẹhọ nọ i bi no Ẹme Ọghẹnẹ ze?
8 Fikieme ahwo jọ a be rọ kpairoro vrẹ ekareghẹhọ nọ i bi no Ẹme Ọghẹnẹ ze? Pita ọ ta haro nọ: ‘A kekaro kiemuku uzẹme nana, nnọ, fiki ẹme Ọghẹnẹ ihru e rọ rrọ anwọ ọgbọ, gbe otọ-oyaya nọ a ru no ame ze: fiki ere ẹvo nọ o ku akpọ oke yena ọ tẹ raha iẹe.’ (2 Pita 3:5, 6) Ẹhẹ, ahwo jọ riẹ nọ a gwọlọ nọ ẹdẹ Jihova o te he. A gwọlọ nọ oware jọ u bru ai abọ họ evaọ uzuazọ uyero rai. A gwọlọ guọvunu kẹ Jihova kpahe oghẹrẹ uzuazọ oriobọ rai hi! Wọhọ epanọ Pita ọ ta, a “bi lele urusio iwo obọ rai.”
9. Uruemu vẹ ahwo edẹ Noa gbe Lọt a dhesẹ?
9 Ise-ẹkoko nana a ‘kekaro fihọ’ be vro kpahe oware nọ o via okenọ u kpemu, onọ Jihova o ro dhomahọ iruẹru ahwo-akpọ evaọ okenọ u kpemu. Jesu Kristi gbe Pita ukọ na a ta ẹme kpahe etoke ivẹ nọ ọkpọ eware itiena e via—“edẹ Noa” gbe “ẹdẹ Lọt.” (Luk 17:26-30; 2 Pita 2:5-9) Taure Ẹvo na ọ tẹ ze, ahwo oke yena a gaviezọ kẹ unuovẹvẹ nọ Noa ọ kẹ rai hi. Epọvo na o jọ taure a tẹ te raha Sọdọm avọ Gomora, unuovẹvẹ Lọt ọ jọ obọ egọ riẹ “wọhọ oware ijehwẹ.”—Emuhọ 19:14.
10. Eme Jihova ọ ta kpahe ahwo nọ a be daezọ họ?
10 Epọvo na o rrọ nẹnẹ. Muẹrohọ ẹme nọ Jihova ọ ta kpahe ahwo nọ a be daezọ họ: “Mẹ . . . te rehọ uye kẹ ahwo nọ a rọ egba-idi-eda na, enọ e be jọ eva rai ta nọ, ‘ỌNOWO na o re ti ru uwoma, hayo uyoma gbe he.’ A re ti mi ai eyero rai, iwou rai e vẹ te jọ ifofe. A tẹ make bọ iwou dede, a rẹ te ria eva rai hi; a make kọ ọgbọ-evaene dede, a rẹ te da udi rai hi.” (Zefanaya 1:12, 13) U te je ahwo na a sae ruabọhọ “iruẹru” rai, rekọ a ti wo erere okrẹkri ọvuọvo no iruo egaga ikẹdẹ kẹdẹ rai ze he. Fikieme? Fikinọ ẹdẹ Jihova ọ te tha idudhe, yọ ekwakwa efe rai ọvuọvo nọ a koko họ o te sai siwi ai hi.—Zefanaya 1:18.
“Hẹrẹ iẹe”
11. Ohrẹ vẹ u fo nọ ma rẹ hae kareghẹhọ ẹsikpobi?
11 Wo ohẹriẹ no ahwo akpọ nọ a wariẹ omai họ, o gba omai họ nọ ma rẹ kareghẹhọ ohrẹ nọ Habakuk ọruẹaro na o kere fihotọ, nọ o ta nọ: “Eruaruẹ na e be hẹrẹ oke rai, o re ti ru ei vẹrẹ—ọrue ọ riẹ hẹ, o tẹ rọ nọ u bi lehie, hẹrẹ iẹe; ọ rẹ seba ẹtha ha, ọ te raha oke he.” (Habakuk 2:3) O tẹ make wọhọ nọ ẹdẹ na o bi lehie hrọ evaọ ibiaro mai ahwo-akpọ nọ a gba ha, joma kareghẹhọ nọ o rẹ kpẹlẹ Jihova obọ họ. Ẹdẹ riẹ ọ te tha evaọ ẹruoke, eva auwa nọ ohwo ọvo o ti rẹro riẹ hẹ.—Mak 13:33; 2 Pita 3:9, 10.
12. Eme Jesu ọ vẹvẹ unu kpahe, kọ ẹvẹ onana u ro wo ohẹriẹ no uruemu ilele Jesu nọ i wo ẹrọwọ?
12 Nọ o je fi ẹgba họ epanọ ekareghẹhọ ẹdẹ Jihova nọ ọ be tha o wuzou te, Jesu ọ kẹ unuovẹvẹ inọ epanọ ẹdẹ na ọ nwẹnwẹ te o te tubẹ thọrọ ilele riẹ jọ ẹro. Ọ ta kẹ ai nọ: “Odibo omuomu ọyena ọ tẹ jọ eva riẹ ta nọ, ‘Olori mẹ o re ti lehie’, o ve mu [ibe] idibo riẹ họ ẹfa, avọ edidi a vẹ re da kugbe, olori odibo ọyena ọ rẹ te tha ẹdẹ nọ o rẹro riẹ hẹ gbe okenọ ọ riẹ hẹ, ọ vẹ te kẹe uye.” (Matiu 24:48-51) Wo ohẹriẹ, utu ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na ọ jaja aro vi oke na kpobi avọ omarokpotọ. U kri no nọ utu ọrigbo na ọ rọ ruẹrẹ oma kpahe bi rroro. Jesu ọ rehọ e riẹ mu “uzou eware riẹ kpobi” evaọ otọakpọ obonẹ.—Matiu 24:42-47.
Oware nọ O jẹ Gwọlọ Ovẹrẹ
13. Ẹvẹ Jesu o fi ẹgba họ epanọ u wuzou te re a wo eriwo ovẹrẹ?
13 U wuzou kẹ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ re a wo eriwo ovẹrẹ fiki epanọ oke o nwẹnwẹ te eva oke rai. O gwọlọ owojẹ ovẹrẹ re a dhẹ no Jerusalẹm eva okenọ a tẹ ruẹ nọ ‘itu ẹmo e wariẹ e okpẹwho yena họ.’ (Luk 21:20, 21) Oyena o via evaọ ukpe ọ 66 C.E. Muẹrohọ epanọ Jesu o fi ẹgba họ epanọ o gwọlọ ovẹrẹ mi Ileleikristi oke yena te: “Ọnọ ọ rọ ehru uwou ọ gbẹ ze otọ te rehọ eware no uwou riẹ hẹ; ọnọ ọ rọ obọ udhu o gbe zihetha te rehọ ewu riẹ hẹ.” (Matiu 24:17, 18) Kinọ ikuigbe i dhesẹ nọ ikpe ene efa soso e vrẹ yọ a dhobọ te Jerusalẹm ho na, fikieme Ileleikristi a rọ gaviezọ kẹ uthubro nọ Jesu ọ kẹ na vẹrẹ tere evaọ 66 C.E.?
14, 15. Fikieme owọ nọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a jẹ ababọ oke oraha na u ro wuzou nọ a ruẹ nnọ ogbaẹmo o wariẹ Jerusalẹm họ?
14 Dede nọ ogbaẹmo ahwo Rom a dhobọ te oware ovuọvo evaọ Jerusalẹm taure 70 C.E. o te ti te he, Jerusalẹm ọ jọ oma kọkọ evaọ ikpe ene yena ha. Vievie! A ru ozighi je kpe omoma rai evaọ etoke ikpe yena. Ogbiku jọ ọ ta kpahe uyero nọ o jọ Jerusalẹm oke yena inọ “ẹmo-omoma ọ jọ okpẹwho na gidigba, avọ olahiẹ nọ u thesiwa.” A je wuhrẹ uzoge na epanọ a rẹ rọ dadamu vi epaọ ọsosuọ kẹ ẹthọ okpẹwho na, epanọ a re ro kru ekwakwa ẹmo, gbe epanọ a rẹ rọ jọ egbaẹmo. A jọ iruo uwuhrẹ ẹmo-ofio kẹdẹ kẹdẹ. A rri ohwo kpobi nọ o lele i rai ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹmo na ha wọhọ ovivie. O hae jọnọ Ileleikristi a raha oke evaọ okpẹwho na, a hẹ te ruẹ oma rai evaọ otọ uyero ọza ologbo.—Matiu 26:52; Mak 12:17.
15 Muẹrohọ inọ Jesu ọ ta nọ “enọ e rọ eva Judia” a re muhọ ẹdhẹ, orọnikọ enọ e rrọ obọ Jerusalẹm ọvo ho. Onana u wuzou keme emerae jọ kakao ọvo nọ a siuke kpemu no Jerusalẹm, ogbaẹmo Rom a tẹ wariẹ wọ ẹmo ze. Galili a kaki fi kparobọ evaọ 67 C.E., kẹsena a tẹ rọ ẹmẹrera fi Judia kparobọ evaọ ukpe nọ u lele i rie. Onana o wha ẹbẹbẹ ologbo fihọ okpẹwho na soso. O tẹ jẹ jọ bẹbẹ rọkẹ ohwo Ju kpobi nọ ọ jọ Jerusalẹm re ọ sae dhẹ no okpẹwho na. A je rro inuẹthẹ okpẹwho na, yọ evaọ eriwo rai, ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ dhẹ yọ o bi kuomagbe ahwo Rom.
16. Re a ruẹse zọ no okpẹtu nọ a rẹriẹ ovao dhe, oghẹrẹ uruemu vẹ u fo nọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na a re wo?
16 Nọ ma riẹ eware nọ e via no na, ma wo otoriẹ oware nọ Jesu o je fi ẹgba họ epanọ oke na o nwẹnwẹ te. U gine fo nọ Ileleikristi a rẹ gba omarai evaọ eware jọ, re ilale eware akpọ-oyere oke yena e siọ iroro rai ba ereghe. A rẹ “siọ eware nọ [a] wo kpobi ba” re a ruẹse jowọ lele unuovẹvẹ Jesu na. (Luk 14:33) Ahwo nọ a yo-ẹme kẹ uthubro Jesu na ẹruoke jẹ dhẹ kpohọ ofẹ ọdekọ Jọdan a zọ.
Epanọ Ma rẹ rọ Yọrọ Eriwo Ovẹrẹ
17. Fikieme u je fo re ma yọrọ eriwo ovẹrẹ mai ga vi epaọ ọsosuọ?
17 Eruẹaruẹ Ebaibol e kẹ imuẹro vevẹ inọ ubrobọ ekuhọ edẹ urere na ma rrọ na. Enẹna o mae jọ gwọlọ nọ ma wo iroro ovẹrẹ vi epaọ anwẹdẹ kpobi. Eva oke udhedhẹ, alakpa-ẹmo ọ rẹ ruawa hayo wo iguegue ẹmo ho. Ghele na, ọ tẹ rehọ ere fi oma hotọ nọ o gbe wo eriwo ovẹrẹ nọ ọ rẹ rọ jaja aro vi hi, o te jọ abọ-ọvahọ avọ okpẹtu nọ a te sei kẹ ẹmo-ofio. Epọvo na o rrọ evaọ abọ-ẹzi. Nọ ma tẹ be rehọ ẹmẹrera gbabọkẹ eriwo ovẹrẹ nọ ma wo vẹre, ma sai wo ẹgba abọ-ẹzi nọ ma rẹ rọ za edawọ nọ i re zere omai dhe he, yọ o rẹ sae whae ze nọ ẹdẹ Jihova ọ rẹ rọ ruọ omai ọza. (Luk 21:36; 1 Ahwo Tẹsalonika 5:4) Otẹrọnọ ejọ e riẹ nọ “i ki uke ku ỌNOWO,” enẹna họ oke nọ a rẹ rọ wariẹ zihe bru Jihova ze.—Zefanaya 1:3-6; 2 Ahwo Tẹsalonika 1:8, 9.
18, 19. Eme o ti fi obọ họ kẹ omai “rẹro ẹtha ẹdẹ Ọghẹnẹ vẹrẹ vẹrẹ”?
18 Agbẹta nọ Pita ukọ na ọ rọ hrẹ omai nọ ma “rẹro ẹtha ẹdẹ Ọghẹnẹ vẹrẹ vẹrẹ” na! Ẹvẹ ma sai ro ru onana? Edhere jọ nọ ma sai ro ru ere họ, ẹkwoma “uzuazọ ẹfuọ gbe orọ Ọghẹnẹ” nọ ma rẹ yọrọ. (2 Pita 3:11, 12) Nọ ma tẹ be hae jọ owhreze evaọ iruẹru itieye na, u ti fi obọ họ kẹ omai rọ ọwhọ rẹro ẹtha “ẹdẹ ỌNOWO na.” Ẹme Griki nọ a fa “rẹro” na u dhesẹ epanọ a re “ru oware vẹrẹ.” Eva uzẹme, ma wo ẹgba nọ ma sai ro ru ẹdẹ Jihova re o te vẹrẹ hẹ. Ghele na, nọ ma be hẹrẹ ẹdẹ yena na, oke na o te dhẹ vẹrẹ vẹrẹ evaọ aro mai nọ ma tẹ rrọ owhreze evaọ iruo Ọghẹnẹ.—1 Ahwo Kọrint 15:58.
19 Ma tẹ be hai se Ẹme Ọghẹnẹ je roro kpahe eware nọ ma se u ti fi obọ họ kẹ omai jọ owhreze—“rọ ọwhọ rẹro” ẹtha ẹdẹ yena, tube “woi họ iroro ẹsikpobi.” (2 Pita 3:12, The Amplified Bible; The New Testament, nọ William Barclay ọ fa) Eruẹaruẹ buobu nọ i kiekpahe ẹtha ẹdẹ Jihova gbe eghale buobu nọ i ti te ahwo nọ a ‘hẹrẹ ỌNOWO na’ yọ eware efa nọ e rrọ Ẹme Ọghẹnẹ nọ ma re se kpahe.—Zefanaya 3:8.
20. Uduotahawọ vẹ u fo nọ ma re se gboja?
20 Enẹna họ oke nọ mai kpobi re ro se uduotahawọ nọ a rehọ ẹkwoma Zefanaya whowho na gboja: ‘Taure ofu ỌNOWO na o te ti te owhai oma, taure ẹdẹ ofu ỌNOWO na o te ti te owhai oma. Wha gwọlọ ỌNOWO na, whai enọ e rọ oma kpotọ eva otọ na, enọ i bi koko ijaje riẹ; wha gwọlọ ẹrẹreokie, wha gwọlọ oma-urokpotọ; otiẹsejọ a rẹ te ko owhai dhere eva ẹdẹ ofu ỌNOWO na.”—Zefanaya 2:2, 3.
21. Eme o te jọ ọtamuo idibo Ọghẹnẹ evaọ ukpe 2007 na?
21 Fikiere, uzoẹme nọ a salọ kẹ ẹgbukpe 2007 na o nwani fo, onọ o ta nọ: “Ẹdẹ ologbo ỌNOWO na ọ kẹle i no.” Idibo Ọghẹnẹ a riẹ nọ “ọ kẹle i no o te je te otọ no.” (Zefanaya 1:14) “Ọ te raha oke he.” (Habakuk 2:3) Fikiere nọ ma be hẹrẹ ẹdẹ yena na, joma jaja aro vi ẹsikpobi rọkẹ eka erọ oke nọ ma rrọ na, je vuhumu inọ orugba urere ọrọ eruẹaruẹ nana o totọ no!
Kọ Whọ Sae k’Uyo?
• Ẹdẹ vẹ họ “Ẹdẹ ologbo ỌNOWO na”?
• Fikieme ahwo buobu a be rọ kpairoro vrẹ epanọ oke na o nwẹnwẹ te no?
• Fikieme u ro fo inọ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na a jowọ ababọ oke oraha?
• Ẹvẹ ma sai ro wo iroro ovẹrẹ vi epaọ ọsosuọ?
[Ẹme nọ a fi ẹgba họ nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 11]
Uzoẹme ẹgbukpe 2007 na họ: “Ẹdẹ ologbo ỌNOWO na ọ kẹle i no.”—Zefanaya 1:14.
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 8, 9]
Wọhọ epanọ o jọ evaọ edẹ Noa, Jihova ọ te jowọ evaọ okenọ isẹkoko a ti rẹro riẹ hẹ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 10]
Ileleikristi a jowọ ababọ oke oraha okenọ a ruẹ Jerusalẹm nọ “itu ẹmo e wariẹ họ”