Epanọ Me Ro Fi Ọkora Uzoge Kparobọ

Ikuigbe ọ Eusebio Morcillo

Evaọ September 1993, me kpohọ uwou-odi nọ a rẹ kake kẹ ahwo uvẹ rueva ha. Oniọvo-ọmọtẹ mẹ nọ a re se Mariví nọ a mu fihọ uwou-odi nọ ọ gwọlọ họ-ame, oye o wọ omẹ nya. Ahwo jọ eva usu enọ a gbẹ jọ uwou-odi gbe enọ e be rẹrote uwou-odi na a je rri omẹ avọ adhẹẹ nọ mẹ be họe ame. Taure mẹ tẹ te ta oghẹrẹ nọ mẹ avọ iẹe ma rọ jọ etẹe, jomẹ kaki gbiku uzuazọ nọ ma yeri evaọ oke emaha.

AYẸ omẹ evaọ Spain eva May 5, 1954, mẹ jọ ọkpako evaọ usu emọ eree nọ ọsẹgboni mẹ a yẹ. Mariví ọ jọ ọmọ avesa. Oni-ode mẹ nọ ma je lele rria ọ jẹ rọ omai kpohọ Ichọche Kathọlik, yọ mẹ kareghẹhọ inọ oke yena nọ mẹ gbẹ jọ ọmaha nọ mẹ rọ jọ kugbei na, me wo ẹzi Ọghẹnẹ ọgọ gaga. Rekọ uzuazọ uyero nọ o jọ uwou ọsẹgboni mẹ u tho orọ ahwo nọ a be gọ Ọghẹnẹ vievie he. Ọsẹ mẹ ọ jẹ hai kpe omai gbe oni mai ẹsikpobi. Ma jẹ hae jọ awawa ọvo fiki ozọ, yọ o jẹ hae da omẹ gaga nọ mẹ jẹ ruẹ oja nọ oni mẹ ọ be re.

U wo oware ofa nọ mẹ rẹriẹ ovao dhe evaọ obọ isukulu nọ o jẹ hae kẹ omẹ idhọvẹ gaga. Owuhrẹ mai jọ nọ ọ jọ ozerẹ ichọche ọ jẹ hae rọ uzou mai fa ugbẹhẹ nọ ma gbẹ kuyo gba ha. Ozerẹ ichọche ọfa jọ ọ jẹ hae gba emọ họ lele ai wezẹ nọ ọ tẹ be kiẹ iruo isukulu nọ ọ rọ kẹ ai nọ a ru no obọ uwou ze. Ofariẹ, iwuhrẹ Kathọlik wọhọ erae ehẹle i vẹ omẹ ẹro ho, yọ i je ru ozọ mu omẹ. Isiuru nọ me wo kẹ Ọghẹnẹ ọgọ i te fu no.

Me Kie Ruọ Uzuazọ Ogbekuo

Fikinọ me gbe wo oware ovuovo nọ o be kpọ omẹ họ edhere Ọghẹnẹ hẹ, me te je kuomagbe otu ọfariẹ gbe ozighi evaọ eria ile-igbe. Ẹsibuobu ohọre o jẹ hai du lahwe, avọ emegha, egbregba, ilolo, gbe ekpala nọ a jẹ hae rọ họre. Dede nọ mẹ jẹ hai dhomahọ ohọre na ha, oke jọ o jariẹ nọ a rọ rehọ oware fa omẹ fihọ otọ nọ mẹ gbẹ riẹ onahona ha.

Uwhremu na usu yena o tẹ te vẹso omẹ no, me te dhugbe muọ eria ile-igbe nọ ozighi ọ rrọ tere he họ ẹnya. Makọ evaọ enana dede, a jẹ hae lọ imu-egaga ẹsikpobi. Rekọ ukpenọ me wo evawere gbe udhedhẹ iroro, imu na e tẹ jẹ kẹ omẹ awa-ọruọ jẹ lẹliẹ omẹ ruẹ eware nọ e rrọ aruro ho.

Dede nọ uzuazọ yena o jẹ kẹ omẹ evawere he, me si oniọvo-ọmọzae mẹ nọ a re se José Luis gbe ogbẹnyusu ọkpekpe mẹ nọ a re se Miguel ruọ oghẹrẹ uzuazọ ovona. Wọhọ epanọ o jọ kẹ izoge buobu evaọ Spain evaọ oke oyena, ma kie ruọ uzuazọ ogbekuo. Mẹ jẹ hai ru oware kpobi nọ obọ mẹ u te re mẹ sae ruẹ ugho dẹ imu-egaga nọ mẹ jẹ rehọ. Me gbe te ohwo nọ o wo adhẹẹ evaọ aro amọfa ha.

Jihova Ọ Dhogbo Ze

Evaọ oke nana kpobi, ẹsibuobu mẹ jẹ hae ta kẹ egbẹnyusu mẹ kpahe Ọghẹnẹ gbe oware nọ ma jẹ rrọ uzuazọ. Mẹ tẹ jẹ gwọlọ ohwo jọ nọ mẹ rẹ ta eva mẹ kẹ nọ o re fi obọ họ kẹ omẹ riẹ Ọghẹnẹ. Me muẹrohọ inọ ohwo jọ nọ ma gbe je ru iruo nọ a re se Francisco o wo ohẹriẹ no ibe iruiruo mẹ nọ i kiọkọ. O wọhọ nọ eva e be hae were iẹe ẹsikpobi, yọ ọ jọ ohwo oruọzewọ, jẹ rrọ wowou, fikiere mẹ tẹ ta eva mẹ kẹe. Francisco yọ omọvo Isẹri Jihova, ọ tẹ kẹ omẹ emagazini Uwou-Eroro Na jọ nọ o ta kpahe imu-egaga erehọ.

Nọ me se uzoẹme na no, mẹ tẹ lẹ se Ọghẹnẹ kẹ obufihọ inọ: “Ọnowo, mẹ riẹ nọ whọ rrọ, yọ mẹ gwọlọ riẹ owhẹ je ru oreva ra. Ivie fi obọ họ kẹ omẹ!” Francisco avọ Isẹri Jihova efa a tẹ jẹ rehọ Ebaibol na ta udu họ omẹ awọ jẹ kẹ omẹ ebe nọ a kere no Ebaibol ze nọ me re se. Me te ti vuhumu inọ obufihọ nọ mẹ yare mi Ọghẹnẹ oye a be kẹ omẹ na. O raha oke he, me te mu egbẹnyusu mẹ gbe oniọvo mẹ, José Luis eware nọ me wuhrẹ họ ẹvuẹ.

Eva ẹdẹjọ nọ me lele egbẹnyusu mẹ kpohọ ile-igbe, me te no udevie rai. Mẹ tẹ jọ afe je rri rai ọvo wọhọ ohwo nọ o kpohọ ughe-uriwo gheghe, ẹsiẹ me ro vuhu epanọ imu-egaga nọ ma be rehọ e lẹliẹ omai zue ruọ uruemu otọtọ te no. Etetẹ na mẹ jọ gbaemu inọ me re si obọ no oghẹrẹ uzuazọ yena je zihe ruọ omọvo Isẹri Jihova.

Mẹ ta kẹ Francisco inọ ọ kẹ omẹ Ebaibol, ọ tẹ ginẹ kẹ omẹ Ebaibol gbe obe na Uzẹme nọ U re Suohwo kpo Uzuazọ Ebẹdẹbẹdẹ.a Nọ me se kpahe eyaa Ọghẹnẹ inọ o ti si irui oviẹ no ahwo aro je si uwhu notọ, avro ọvuọvo ọ gbẹ jọ omẹ udu hu sọ me duku uzẹme nọ o rẹ sai ru ohwo fihọ ọmuyẹ no. (Jọn 8:32; Eviavia 21:4) Oyena o vrẹ no, me te kpohọ ewuhrẹ evaọ obọ Ọgwa Uvie Isẹri Jihova. Usu owhẹwhẹtiẹ gbe omosasọ nọ mẹ ruẹ evaọ etẹe u si omẹ urru gaga.

Fiki ọwhọ nọ mẹ rọ gwọlọ vuẹ amọfa oware nọ mẹ rọ ẹro ruẹ evaọ obọ Ọgwa Uvie na, me te se oniọvo mẹ José Luis gbe egbẹnyusu mẹ koko ẹsiẹsiẹ je gbiku na kẹ ai. Nọ edẹ jọ e ruemu no, mai kpobi ma te kpohọ ewuhrẹ evaọ obọ Ọgwa Uvie. Ọmọtẹ jọ nọ ọ keria agbara nọ ọ jọ aro mai ọ tẹ jẹlẹ ovao rri omai. U gbe rie unu nọ ọ ruẹ otu oheri avọ eto thethei, o gbe yiwi rri omai ofa ha. Avro ọ riẹ hẹ, akpọ o gbe rie unu nọ ọ ruẹ omai nọ ma wariẹ zihe ziọ Ọgwa Uvie na evaọ oka nọ u lele i rie, keme ma nabe wha ikotu jẹ gba ota mu.

Omoke jọ o vrẹ no, mẹ avọ ogbẹnyusu mẹ Miguel ma te kpohọ okokohọ okogho ọrọ Isẹri Jihova. Ma re ruẹ ọkpọ oware utioye ẹdẹvo ho—uvi okugbe-inievo orọ ahwo unuikpe kpobi. Oware ofa jọ nọ o jariẹ gbunu họ, afe-ughe ọvona nọ ma ro kpohọ ile-igbe omoke jọ nọ u kpemu a jọ ru okokohọ na. Rekọ evaọ etoke okokohọ na, udhedhẹ nọ o jariẹ gbe oghẹrẹ nọ a jẹ whẹtiẹ ohwohwo họ oma gbe ile nọ a jọ etẹe so e sasa omai oma gaga.

Mai kpobi nọ ma jọ usu na ma te mu Ebaibol họ ewuhrẹ. Nọ emerae eree e ruemu no, evaọ July 26, 1974, mẹ avọ Miguel ma tẹ họ-ame. Ikpe 20 ma jọ evaọ oke oyena. Imane efa evaọ usu na re, a tẹ jẹ họ ame evaọ emerae jọ nọ i lele i rie. Eware nọ me wuhrẹ no Ebaibol ze i te ru nọ me ro mu obọ họ efihọ kẹ oni mẹ nọ o thihakọ uzuazọ oja bẹ no evaọ iruo uwou jẹ hae ta eware nọ me bi wuhrẹ kẹe. Usu mẹ avọ iẹe o tẹ te kpekpe gaga. Mẹ tẹ jẹ raha oke ziezi ro fi obọ họ kẹ inievo-emetẹ gbe erọ emezae nọ a yẹ tu omẹ.

Uwhremuna, oni mẹ gbe inievo mẹ kpobi u te no omọvo no, a te ti wuhrẹ Ebaibol jẹ họ ame wọhọ Isẹri Jihova. Evaọ 1977, mẹ avọ Soledad ma tẹ ruọ orọo. Soledad họ ọmọtẹ ẹdẹ nọ o rri emu ku omai nọ akpọ o gbunu evaọ oke ọsosuọ nọ ma ro kpohọ ewuhrẹ evaọ obọ Ọgwa Uvie na. Nọ emerae kakao e ruọ emu no, mai imava ma te zihe ruọ ekobaro—etausiuwoma okekpobi evaọ udevie Isẹri Jihova.

Esiwi Oyoyou Mai Jọ

A gba oniọvo-ọmọtẹ mẹ Mariví du unuẹse buobu eva okenọ ọ jọ ọmaha, oware imuozọ nana u kpomahọ uzuazọ nọ o yeri notọ ze. Nọ o te uzoge no, o te mu uzuazọ ọfariẹ họ eyeri, nọ o kẹre te imu-egaga erehọ, uji-utho, gbe igberẹ-ibro. Nọ ọ jọ ikpe 23, a te mu ei fihọ uwou-odi, yọ ọ gbẹ ruabọhọ uzuazọ ọfariẹ evaọ etẹe.

Eva oke yena yọ mẹ rrọ ọsẹro okogho—ohwo nọ o re weze no ukoko ruọ ukoko evaọ udevie Isẹri Jihova. Evaọ 1989, a te dhe omẹ avọ aye mẹ, Soledad, kpohọ ẹkwotọ nọ oniọvo mẹ Mariví ọ jẹ rrọ uwou-odi. Yọ egọmeti ọ nwani mi ei ọmọ riẹ obọ; onana o kẹ riẹ uye gaga te epanọ akpọ ọ rọ vẹ so iẹe, ọ tubẹ gwọlọ gbẹ jọ uzuazọ họ. Ẹdẹjọ mẹ tẹ nyae rue riẹ jẹ ta kẹe inọ ma wuhrẹ Ebaibol kugbe, ọ tẹ rọwo. Nọ ma wuhrẹ te amara ọvo no, ọ tẹ siọ imu-egaga erehọ gbe ivovavovo ba. Eva e were omẹ thesiwa nọ mẹ ruẹ nọ Jihova ọ kẹ riẹ ẹgba ru inwene ilogbo itiena evaọ uzuazọ riẹ.—Ahwo Hibru 4:12.

Omoke kakao nọ Mariví ọ nwani mu uwuhrẹ Ebaibol họ no, o te mu ahwo nọ a gbẹ jọ uwou-odi gbe ahwo nọ a be rẹrote uwou-odi na họ ẹvuẹ eware nọ o bi wuhrẹ. Dede nọ a jẹ hae rehọ iẹe no uwou-odi jọ kpohọ ofa, ọ ruabọhọ usiuwoma ota riẹ. Ọ tubẹ jẹ ta usiuwoma no ubruwou ruọ ubruwou evaọ uwou-odi jọ dede. Evaọ ikpe buobu, Mariví o ru uwuhrẹ Ebaibol kugbe ibe ahwo nọ a gbẹ jọ uwou-odi kpobi nọ a rehọ e riẹ kpohọ.

Ẹdẹjọ, Mariví ọ tẹ vuẹ omẹ nọ ọ gwọlọ rehọ uzuazọ riẹ mudhe kẹ Jihova jẹ họ-ame. Rekọ a kẹ riẹ uvẹ nọ o no uwou-odi na ha, yọ a kẹ uvumọ ohwo uvẹ re ọ nya bru ei gbe he. O thihakọ ekpehre uyero nọ o jọ uwou-odi yena te ikpe ene efa. Eme o fi obọ họ kẹe yọrọ ẹrọwọ riẹ? Evaọ uzedhe oke nọ ukoko nọ o rrọ ẹkwotọ yena u te bi ru ewuhrẹ, ọ jẹ hai ru uwuhrẹ ovona kẹ omariẹ evaọ uwou-odi nọ ọ jọ. O te je wo omaa uwuhrẹ Ebaibol kẹ omariẹ, yọ ọ jẹ hae lẹ ẹsikpobi re.

Nọ oke o be nyaharo na, a tẹ rehọ Mariví kpohọ uwou-odi ofa nọ a rẹ kake kuvẹ nọ omọfa ọ rueva ha, onọ u wo oria nọ a rẹ jọ ya-ame. Ọ tẹ ruẹ nọ uwou-odi okpokpọ nana nọ a rehọ e riẹ kpohọ na u ti ru nọ ọ jẹ te sae họ ame. Wọhọ epanọ o gine roro, a tẹ kẹe uvẹ inọ ọ rẹ sae jọ etẹe họ ame. Ere me ro kpohọ etẹe nyae kẹ ovuẹ ame-ọhọ riẹ. Mẹ jọ kugbei evaọ etoke nọ o mai wuzou evaọ uzuazọ riẹ.

Uzuazọ nọ Mariví o je yeri vẹre u ru nọ o ro wo ẹyao nọ a re se AIDS. Dede na, uruemu ezi nọ o wo uwhremu na u ru nọ a ro si obọ noi kpo evaọ March 1994. Ọ jọ kugbe oni mai je yeri emamọ uzuazọ Oleleikristi bẹsenọ o ro whu ikpe ivẹ nọ i lele i rie.

Epanọ Me bi ro Fi Ẹzi Elọhoma Kparobọ

Mẹ re vabọ no idhọvẹ uzuazọ nọ me yeri vẹre riẹriẹriẹ gbe he. Oja nọ ọsẹ mẹ o gbe kẹ omẹ gbe uzuazọ nọ me yeri evaọ oke uzoge u kpomahọ uruemu mẹ. Enẹna, ẹsibuobu udu o be hai brukpe omẹ, yọ mẹ be hai roro nọ me te ohwo nọ o wo adhẹẹ evaọ aro amọfa ha. Ẹsejọ ọkora ọ be hae jọ omẹ oma gaga. Ghele na, eware nọ me wuhrẹ no Ebaibol na ze i bi fi obọ họ kẹ omẹ gaga fi ekpehre iroro nana kparobọ. Anwọ ikpe buobu ze na, ikereakere wọhọ Aizaya 1:18 gbe Olezi 103:8-13 nọ mẹ be hai roro kpahe kẹse kẹse, i bi fi obọ họ kẹ omẹ fi iroro obrukpe kparobọ ẹsikpobi.

Olẹ yọ oware ofa nọ u bi fi obọ họ kẹ omẹ nọ mẹ tẹ be hai roro nọ me gbe fioka evaọ aro Ọghẹnẹ hẹ. Ẹsibuobu mẹ rẹ lẹ se Jihova avọ irui oviẹ nọ i bi su no omẹ aro ze. Rekọ eme nọ e rrọ 1 Jọn 3:19, 20 e be hae kẹ omẹ uduotahawọ: “Fiki onana ma te rọ riẹ nọ ma rọ erọ uzẹme na, u je ti mu eva mai ẹro evaọ aro riẹ. Oke kpobi nọ eva mai i brukpe omai; Ọghẹnẹ ọ ro vi eva mai, ọ tẹ jẹ riẹ oware kpobi.”

Nọ mẹ rọ “ẹzi uweri” bi kẹle Ọghẹnẹ avọ eva efuafo na, mẹ ruẹ nọ mẹ nwani yoma te epanọ me je roro ho. Ebaibol na e kẹ ahwo nọ a be gwọlọ Jihova imuẹro inọ ọ rẹ siọ otu nọ a si obọ no uruemu uyoma nọ a je ru vẹre je bi ru oreva riẹ hẹ.—Olezi 51:17.

Ẹsikpobi nọ iroro inọ ‘kọ me gine te ohwo evaọ aro Ọghẹnẹ’ e tẹ ziọ omẹ udu, mẹ rẹ daoma rọ iroro ezi vọ udu mẹ, oghẹrẹ eware abọ-ẹzi nọ a fodẹ evaọ Ahwo Filipai 4:8 na. Me wuhrẹ eme Olezi avọ 23 gbe ovuẹ nọ Jesu ọ kẹ evaọ obọ ugbehru na fihọ uzou. Nọ iroro elọhoma e tẹ ziọ omẹ udu, mẹ vẹ be hae wariẹ eria ikereakere nana kẹ omamẹ uzuzou. Iroro iwoma nọ me re ro gbe iroro elọhoma hotọ evaọ edhere otiọna o be hai fi obọ họ kẹ omẹ gaga, maero evaọ aso nọ owezẹ o be rọwo su omẹ hẹ.

Oware ofa jọ nọ u bi fi obọ họ kẹ omẹ họ, ujiro nọ aye mẹ gbe inievo efa evaọ ukoko Ileleikristi na a be hai jiri omẹ. Dede nọ oke ọsosuọ mẹ jẹ hai roro nọ me te kẹ ujiro na ha, Ebaibol na i fi obọ họ kẹ omẹ vuhumu inọ uyoyou o rẹ “rọwo eware kpobi.” (1 Ahwo Kọrint 13:7) Ghele na, avọ omaurokpotọ, me vuhumu inọ u wo ofẹ jọ nọ me jo whrehe jẹ riẹ nọ u wo eware nọ ẹgba mẹ o te he.

Oware uwoma jọ nọ u no rie ze no họ, abọ nọ me bi mu kugbe iroro elọhoma u fi obọ họ kẹ omẹ no wo ẹzi ororokẹ evaọ iruo ọsẹro ọnyawariẹ na. Mẹ avọ aye mẹ ma ru iruo usiuwoma ota okekpobi na joma te ikpe 30 no. Oghọghọ nọ me bi wo no odibo ọgba kẹ amọfa ze, u bi fi obọ họ kẹ omẹ kparobọ vi iroro elọhoma gbe iroro ekpehre uzuazọ nọ me yeri evaọ okenọ mẹ jọ uzoge.

Me te rri kpemu je roro kpahe oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ ghale omẹ no, oma o rẹ wọ omẹ ta ọkpọ eme ọso-ilezi na, ọnọ ọ ta nọ: “Jiri ỌNOWO, . . . ọnọ ọ be rehọ izieraha ra kpobi vrẹ owhẹ, je siwi ẹyao ra kpobi ọnọ o bi si uzuazọ ra no ẹraha, jẹbe rehọ ohrọ gbe uyoyou riẹ tuwu owhẹ.”—Olezi 103:1-4.

[Oruvẹ-obotọ]

[Eme nọ a fi ẹgba họ nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 30]

Ẹsibuobu udu o be hai brukpe omẹ, yọ mẹ be hai roro nọ me te ohwo nọ o wo adhẹẹ evaọ aro amọfa ha. Rekọ, eware nọ me wuhrẹ no Ebaibol na ze i bi fi obọ họ kẹ omẹ gaga fi ekpehre iroro nana kparobọ

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 27]

Oniọvo mẹ José Luis avọ ogbẹnyusu mẹ Miguel a rọ aro kele oriruo oyoma gbe owoma mẹ

[Uwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 28, 29]

Uviuwou Morcillo evaọ 1973

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 29]

Okenọ Mariví ọ jọ uwou-odi

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 30]

Mẹ avọ aye mẹ, Soledad