Whai Ekpako, Wha Lele Oriruo Gidiọn

1. Iruo vẹ 1 Pita 5:2 o ta nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ekpako ukoko?

JIHOVA ọ rehọ ekpako ukoko mu nẹnẹ re a rẹrote ahwo riẹ nọ o you gaga na. Ekpako na a rehọ iruo nana zaro vievie he. A be daoma gaga re a jọ emamọ “ithuru-igodẹ” nọ e rẹ “ginẹ rẹrote” igodẹ Ọghẹnẹ. (Jeri. 23:4; se 1 Pita 5:2.) Ma yere Jihova nọ ọ rọ rehọ ezae itiena mu evaọ ukoko kpobi.

2. Ebẹbẹ vẹ ekpako ukoko jọ a wo?

² Iruo nana nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ekpako na e lọhọ họ. Re a rẹrote inievo ukoko na kpobi okolo iruo ho. Ọkpako ukoko jọ nọ ọ rrọ obọ United States nọ a re se Tony ọ ta ẹme jọ nọ u dhesẹ nọ orọnikọ nwanọ iruo kpobi nọ a kẹ riẹ ọ rẹ rọwo nọ o ti ru hu. Ọ ta nọ: “Nọ ẹyao COVID-19 ọ ze no, iruo nọ me je ru evaọ ukoko na i te je dhe ebuebu. Mẹ jẹ hai ru epanọ ma sai ro ru ewuhrẹ je fiobọhọ kẹ inievo na re a sae ta usi uwoma. Me ri ru iruo jọ re he, yọ a be rehọ efa ze. O tẹ so ẹe ze nọ mẹ gbẹ jẹ sai wo uvẹ se Ebaibol, ru uwuhrẹ omobọ mẹ, jẹ lẹ se Jihova ziezi hi.” Ọkpako ukoko jọ nọ a re se Ilir evaọ obọ Kosovo o wo oghẹrẹ ẹbẹbẹ ọfa jọ. Fikinọ ọ jẹ rria oria nọ a jẹ jọ fi ẹmo, a kẹ riẹ iruo jọ nọ e jẹ bẹe eru. Ọ ta nọ: “Nọ a se no obọ uwou ogha ze inọ jọ mẹ nyai fiobọhọ kẹ inievo nọ e rrọ oria nọ a be jọ fi ẹmo na, ozọ u je mu omẹ. Me rri nọ mẹ sai dhe uzou họ ẹmo na bru ai hi.” Oniọvo jọ nọ a re se Tim nọ ọ rrọ imishọnare evaọ obọ Asia ọ ruẹ nọ re ọ sai ru eware kpobi nọ u fo nọ o re ru evaọ okpẹdoke, ọmọziọ uye he. Ọ ta nọ: “Ẹsejọ eware nọ me re ru kẹ inievo na e rẹ whọlọ omẹ oma fihotọ.” Eme o rẹ sai fiobọhọ kẹ owhai ekpako nọ i wo ebẹbẹ itienana?

3. Ẹvẹ mai kpobi ma sae rọ rehọ aro kele Gidiọn?

³ Ekpako ukoko a sai wuhrẹ eware jọ mi Gidiọn. (Hib. 6:12; 11:32) Ọghẹnẹ ọ rehọ Gidiọn mu re o fiobọhọ kẹ ahwo riẹ jẹ thọ ae no obọ ewegrẹ rai. (Ibr. 2:16; 1 Irv. 17:6) Epọvo na nẹnẹ re, evaọ edẹ urere nana nọ eware i bi jo dhe eyeyoma na, Ọghẹnẹ ọ rehọ ekpako mu re a rẹrote ahwo riẹ. (Iruẹru 20:28; 2 Tim. 3:1) Gidiọn ọ riẹ utho ẹgba riẹ, o wo omaurokpotọ, yọ o yoẹme. O te je thihakọ ru iruo na te urere. Joma rọ aro kele iei. Te ma rrọ ekpako te ma rrọ họ, u fo nọ iruo nọ ekpako a bi ru e rẹ da omai ẹro. Ma vẹ jẹ hai yoẹme kẹ ae.—Hib. 13:17.

RIẸ UTHO ẸGBA RA, RE WHO JE WO OMAUROKPOTỌ

4. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ Gidiọn ọ riẹ utho ẹgba riẹ, o te je wo omaurokpotọ?

⁴ Gidiọn ọ riẹ utho ẹgba riẹ, o te je wo omaurokpotọ.b Nọ ẹnjẹle Jihova ọ vuẹe nọ Ọghẹnẹ ọ ta nọ ọye o ti siwi ahwo Izrẹl no obọ ahwo Midian, Gidiọn ọ ta ẹme jọ nọ u dhesẹ nọ ọ riẹ utho ẹgba riẹ, o te je wo omaurokpotọ. Ọ ta nọ: “Unuwou mẹ họ onọ o mae kawo evaọ orua Manasẹ, yọ mẹ họ ọnọ a mai rri nọ o fioka ha evaọ uwou ọsẹ mẹ.” (Ibr. 6:15) O rri omariẹ nọ epanọ ahwo Midian a ga te na, ọ sai ti lele ai fi ẹmo ho. Rekọ Jihova ọ riẹ nọ ọ sai ru ei. Yọ o fiobọhọ kẹe fi ẹmo na te uwou.

5. Eme ọ rẹ via kẹ ekpako na ẹsejọ?

⁵ Ekpako ukoko a bi ru oware nọ u dhesẹ nọ a wo omaurokpotọ a tẹ jẹ riẹ utho ẹgba rai. (Mae. 6:8; Iruẹru 20:18, 19) A te ru oware jọ a rẹ rehọ iẹe seha ha. Yọ a gbẹ riẹ oware jọ ru ziezi hi, a rẹ nwani rri omarai nọ a be riẹ ru hu hu. Rekọ eme ọ rẹ sae via kẹ ọkpako ẹsejọ? Ẹsejọ ọ tẹ rọwo iruo buobu fihọ uzou no, o ve muhọ ẹyọghọ. Ẹsejọ a rẹ sai je jiri ọkpako kẹ oware jọ nọ ọ riẹ ru, hayo ta kẹe nọ ọ riẹ oware jọ ru hu. Kọ ẹvẹ ọkpako ọ sae rọ rehọ aro kele Gidiọn nọ oware utiona o tẹ via?

6. Eme Gidiọn o ru nọ u dhesẹ nọ ọ riẹ utho ẹgba riẹ, kọ ẹvẹ ekpako a sae rọ rehọ aro kele iei? (Rri uwoho na re.)

⁶ Vuẹ amọfa re a fiobọhọ kẹ owhẹ. Ohwo nọ ọ riẹ utho ẹgba riẹ ọ rẹ riẹ nọ ọye ọvo ọ sai ru eware na kpobi hi. Gidiọn ọ riẹ ere, oyejabọ nọ ọ rọ vuẹ amọfa re a lele iei kpohọ ẹmo na. (Ibr. 6:27, 35; 7:24) Ekpako jọ a re ru oware ovona nẹnẹ. Oniọvo nọ a re se Tony nọ ma fodẹ ẹsiẹ na ọ ta nọ: “Uwou nọ a jọ yọrọ omẹ, ohwo ọ rẹ sae ta nọ mẹ te sai ru oware jọ họ họ. O tẹ reria omẹ oma no. Fikiere a tẹ kẹ omẹ iruo jọ evaọ ukoko na, mẹ rẹ se he, makọ enọ mẹ te sai ru hu kpobi mẹ rẹ rọwo ai fihọ uzou. Fikiere evaọ egagọ uviuwou mai, mẹ tẹ ta nọ joma wuhrẹ kpahe epanọ ohwo ọ sae rọ riẹ utho nọ o re ru. Yọ mẹ nọ aye mẹ re ọ vuẹ omẹ epanọ mẹ be daoma te evaọ ofẹ yena. Mẹ tẹ jẹ jọ jw.org rri ividio Rọ Aro Kele Jesu Wuhrẹ Ahwo, Fievahọ Ae, Jẹ rọ Ewha-Iruo Kẹ Ae.” Nọ oniọvo na o ru ere no, ọ tẹ jẹ vuẹ amọfa re a fiobọhọ kẹe. Kọ eme o no rie ze? Tony ọ ta nọ: “A ru oma vori omẹ. U te ru nọ me bi ro wo uvẹ se Ebaibol je ru eware efa nọ e rẹ lẹliẹ omẹ kẹle Ọghẹnẹ.”

7. Ẹvẹ ekpako ukoko a sae rọ rehọ aro kele Gidiọn? (Jemis 3:13)

⁷ Who mu ofu hu nọ a tẹ vuẹ owhẹ nọ whọ riẹ oware jọ ru hu. Nọ a tẹ vuẹ ọkpako nọ oware jọ nọ o ru u woma ha, oriruo Gidiọn ọ sai fiobọhọ kẹe. Ẹsejọhọ Gidiọn ọ jẹ hae kareghẹhọ nọ ọ gba re he. Fikiere oke nọ ahwo Ifremu a je doku ei nọ oware nọ o ru u woma ha, ọ rehọ unu kpotọ kpahe ẹme kẹ ae. (Ibr. 8:1-3) O mu ofu hu. Ọ nabe gaviezọ kẹ ae, jẹ rọ areghẹ ta ẹme nọ o ru udu rai dhẹ. Onana u dhesẹ nọ o wo omaurokpotọ. Ekpako ukoko a rẹ daoma rọ aro kele Gidiọn. Nọ ohwo jọ ọ tẹ vuẹ owhẹ nọ whọ riẹ oware jọ ru hu, gaviezọ kẹe ziezi, re whọ jẹ rọ unu kpotọ kpahe ẹme kẹe. U re dhesẹ nọ who wo areghẹ. (Se Jemis 3:13.) Nọ ekpako ukoko a te bi ru ere, udhedhẹ o rẹ jọ ukoko na.

8. Eme ọkpako ukoko o re ru nọ a te bi jiri ei gaga kẹ oware jọ nọ ọ riẹ ru? Kẹ oriruo jọ.

⁸ Hai ru re a jiri Jihova kẹ oware nọ who ru. Nọ a fi ahwo Midian kparobọ no, ahwo Izrẹl a tẹ jẹ gwọlọ nọ a rẹ rehọ Gidiọn mu osu rai. Rekọ Gidiọn ọ vuẹ rai nọ Jihova họ ọnọ o re su ai. (Ibr. 8:22, 23) Ẹvẹ ekpako a sae rọ rehọ aro kele Gidiọn? Nọ a te bi jiri ọkpako fiki oware jọ nọ o ru, u fo nọ ọ rẹ rehọ ọghọ na kẹ Jihova keme Jihova ọye o ru nọ ọ sai ro ru oware na. (1 Kọr. 4:6, 7) Ma rehọ iẹe nọ a bi jiri ọkpako kẹ ẹme nọ o ru. Ọkpako na o re ru re inievo na a riẹ nọ orọnikọ areghẹ obọriẹ o ro ru ẹme na ha, rekọ ẹme Ebaibol gbe eware nọ ukoko Jihova u wuhrẹ omai no u fiobọhọ kẹe. U fo re ekpako a hae nọ omarai nọ, ‘Kọ oghẹrẹ nọ me re ro ru ẹme o be lẹliẹ ahwo rri omẹ nọ mẹ họ ọnọ o bi wuhrẹ ai na binikọ Jihova?’ Joma ta kpahe ọkpako ukoko jọ nọ a re se Timothy. Nọ a rehọ iẹe mu ọkpako obọ, ovuẹ ogbotu nọ a rẹ kẹ o jẹ hae were iẹe gaga. Ọ ta nọ: “Oghẹrẹ nọ mẹ jẹ hai ro mu ẹme họ gbe iriruo nọ mẹ jẹ hae kẹ i re theri wo umuo ho. O jẹ hae lẹliẹ ahwo jiri omẹ gaga. O tẹ so ẹe ze nọ inievo na a jẹ hai ro rri omẹ nọ mẹ riẹ uzou gbo no, viukpenọ a rri Ebaibol na inọ etẹe ehrẹ na kpobi i bi no ze, yọ Jihova họ ọnọ o wo eme na.” Nọ Brọda Timothy o vuhu oware na mu no, o te nwene oghẹrẹ nọ o re ru ẹme re inievo na a gbe rri rie inọ ọye o bi wuhrẹ ai na ha rekọ Jihova Ọghẹnẹ. (Itẹ 27:21) Kọ eme o no rie ze? Ọ ta nọ: “Enẹna me te ru ẹme no, ẹsejọ inievo na a rẹ ta nọ a jọ ẹme na wuhrẹ oware nọ u ti fiobọhọ kẹ ae fi odawọ jọ kparobọ, hayo thihakọ ẹbẹbẹ rai. Ejọ e rẹ ta nọ o lẹliẹ e rai you Jihova vi epaọ anwẹdẹ. Eme nana e were omẹ vi ujiro nọ a je jiri omẹ oke ẹdẹ na.”

HAI YOẸME, RE WHO JE WO UDU

9. Fikieme o rọ gwọlọ nọ Gidiọn o re wo udu, o ve je yoẹme? (Rri uwoho nọ o rrọ uke emagazini na.)

⁹ Nọ Jihova ọ rehọ Gidiọn mu obruoziẹ no, ọ vuẹ riẹ nọ o ru eware jọ. Ọ gbẹ rrọ ohwo nọ o re yoẹme o te je wo udu hu, ọ hai sai ru ai hi. Jihova ọ vuẹ riẹ nọ jọ o kporo agbada-idhe Ebale ọsẹ riẹ no. Oke yena, ohwo nọ o ru oware utioye na a re ru ei gaga. (Ibr. 6:25, 26) Ere ọvo ho, nọ o koko ahwo nọ ọ gwọlọ wha kpohọ ẹmo họ no, Jihova ọ tẹ vuẹe nọ ahwo na a bu ga hrọ, jọ ọ ta kẹ ejọ nọ a kpo. Isiava soso ọ vuẹ riẹ ere. (Ibr. 7:2-7) Yọ aso Jihova ọ rọ vuẹe nọ ọ wọ ohọre bru ahwo na, koyehọ ebiebi o ti ro fi ẹmo na.—Ibr. 7:9-11.

10. Eme u re ru ei bẹbẹ kẹ ọkpako re o yoẹme?

¹⁰ U fo nọ ekpako a re “yoẹme.” (Jem. 3:17) Ọkpako nọ o re yoẹme ọ rẹ nyasiọ oware nọ o were riẹ ba o ve ru onọ Ebaibol gbe ukoko Ọghẹnẹ ọ ta. O te bi ru ere, inievo na a rẹ rọ aro kele iei. Rekọ ẹsejọ o rẹ jọ bẹbẹ re ọkpako o yoẹme, ẹsejọhọ fikinọ a vuẹ riẹ eware buobu nọ o re ru, hayo a nwene eware buobu evaọ ukoko na ẹsiẹvo. O sae jọ nọ o bi roro nọ, ‘Kọ oyena nọ ukoko o ta na oye o te mai gine woma?’ O sae jẹ jọ nọ a kẹ riẹ iruo jọ nọ a rẹ sae rọ fiki riẹ mu ohwo. Kọ ẹvẹ ekpako a sae rọ rehọ aro kele Gidiọn yoẹme nọ a te wo ẹbẹbẹ otiọna?

11. Eme ekpako na a bi ru nọ u dhesẹ nọ a bi yoẹme?

¹¹ Daoma riẹ otọ oware nọ ukoko o ta ziezi je ru ei. Ọghẹnẹ ọ vuẹ Gidiọn oghẹrẹ nọ ọ rẹ rọ raha agbada-idhe ọsẹ riẹ na. Ọ tẹ jẹ vuẹe oria nọ ọ rẹ bọ agbada-idhe ọkpokpọ fihọ kẹ Jihova, gbe oghẹrẹ arao nọ o re ro dhe idhe. Nwanọ oghẹrẹ nọ Jihova ọ ta nọ o ru na, o ru, o gu inoma ha. Nẹnẹ, ukoko Jihova ọ be hae vuẹ ekpako oware nọ a re ru. A re kere ileta se ae nọ a rẹ jọ vuẹ ae oware nọ ma re ru re ma sai gbe kru egagọ Ọghẹnẹ ga, hayo siọ ẹyao jọ ba ewo. Ẹsejọ a rẹ jọ iwhowhovia gbe ebe fodẹ eware nana. Ekpako na a be daoma ru oware nọ ukoko o ta. Yọ o wha riẹ ze nọ eware e be rọ riẹ nya evaọ ukoko na.—Ol. 119:112.

12. Nọ ukoko u te nwene oware jọ, ẹvẹ obe Ahwo Hibru 13:17 o sai ro fiobọhọ kẹ ekpako na?

¹² Daoma nwene lele oghẹrẹ nọ ukoko na o bi ro ru eware. Kareghẹhọ nọ Jihova ọ ta kẹ Gidiọn nọ o si ahwo buobu no usu ahwo nọ ọ be te wha kpohọ ẹmo na. Nọ o ru ere no, enọ i kiọkọ i gbe tulo ho. (Ibr. 7:8) Ẹsejọhọ iroro riẹ e jẹ vuẹe nọ, ‘Kọ ahwo nana kpobi a te kpo no, amono a ti fi ẹmo na?’ Ghele na Gidiọn o ru oware nọ Ọghẹnẹ ọ vuẹ riẹ na. Nẹnẹ ukoko o sai nwene oghẹrẹ nọ a je ru oware jọ, yọ u fo re ekpako ukoko a ru ọnọ ukoko o ta ze na. (Se Ahwo Hibru 13:17.) Wọhọ oriruo, evaọ ukpe 2014, Utu Ẹruorote na u nwene oghẹrẹ nọ ma jẹ hae rọ ruẹ ugho bọ Egwa Uvie gbe Egwa Okokohọ. (2 Kọr. 8:12-14) Vẹre vẹre, a re momo ugho kẹ ikoko nọ a gwọlọ bọ, a je ru no, a vẹ hwa ẹmẹrera. Rekọ enẹna igho nọ ikoko na kpobi a ro ru unevaze, eye a be rọ bọ Egwa Uvie gbe Egwa Okokohọ fihọ eria nọ u fo nọ a rẹ bọ fihọ. Te inievo na a sae zọhọ ugho na hayo a sae zọhọ ze he, a rẹ bọ kẹ ae. Nọ oniọvo jọ nọ a re se José ọ kaki yo kpahe enwene nana o je roro nọ, ‘O tẹ rrọ ere, kiyọ a te sae ruẹ ugho bọ Ọgwa Uvie ọvo fihọ obonẹ kẹ omai dede he.’ Kọ eme o lẹliẹ José nwene iroro? Ọ ta nọ: “Mẹ kareghẹhọ nọ obe Itẹ 3:5, 6 o ta nọ ma fievahọ Jihova. Obọnana mẹ ruẹ nọ areghẹ o rrọ oware nọ ukoko o ta na. Enẹna ma be bọ Egwa Uvie vi epaọ anwẹdẹ. Yọ oghẹrẹ nọ ma bi ro ru unevaze o be so ẹe ze nọ ukoko o be rọ ruẹ ugho bọ Egwa Uvie kẹ inievo nọ a wo ugho tere he.”

13. (a) Eme Gidiọn ọ riẹ nọ Jihova o ti ru? (b) Ẹvẹ ekpako ukoko a sae rọ rehọ aro kele Gidiọn? (Rri uwoho na re.)

¹³ Gbaudu ru oware nọ Jihova ọ gwọlọ. Gidiọn o ru oware nọ Jihova ọ ta kẹe dede nọ ọ riẹ nọ a te wọso ẹe. (Ibr. 9:17) Nọ Jihova ọ tuduhọ Gidiọn awọ no, u te mu ei ẹro nọ Jihova o ti fiobọhọ kẹe fi ẹmo na te uwou. Ekpako ukoko nọ e be rria eria nọ egọmeti ọ jọ ta nọ a gwọlọ egagọ Isẹri Jihova ha a be daoma ru ewuhrẹ je fiobọhọ kẹ inievo na re a ta usi uwoma. A bi ru ere dede nọ a riẹ nọ a rẹ sai mu ai, kru rai re a nọ ae enọ, a rẹ sai si ai no iruo, hayo lahiẹ ae dede.c Nọ uye ulogbo na u te muhọ no, o te gwọlọ nọ ekpako a wo udu re a sai ru eware nọ ukoko o te ta kẹ ae keme o te lọhọ tere he. A te vuẹ ae epanọ ma sai ro whowho ovuẹ nọ o wọhọ oso-itho kẹ ahwo gbe oware nọ te ae te inievo na a re ru re a sae zọ oke nọ Gọg obọ Magọg ọ te wọ ohọre bru ahwo Ọghẹnẹ ze na.—Izik. 38:18; Evia. 16:21.

TILẸMU IRUO NA

14. Eme u dhesẹ nọ Gidiọn o tilẹmu iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ?

¹⁴ Gidiọn o tilẹmu iruo nọ a kẹ riẹ. Oke nọ a je fi ẹmo na, ahwo Midian a tẹ be dhẹ. Kọ ere Gidiọn o ro mu ai họ ele. O le rai te ugbo obọ ethẹ Jọdan. Yọ o wọhọ nọ igbrẹwọ e jọ ofẹ yena. (Ibr. 7:22) Kọ etẹe o no zihe kpo? Ijo. Dede nọ oma o rrọ riẹ avọ ezae egba esa (300) riẹ no, o le rai bẹsenọ o ro le ai mu.—Ibr. 8:4-12.

15. Eme ọ rẹ sae lẹliẹ oma rrọ ọkpako?

¹⁵ Ẹsejọ oma o rẹ sae rrọ ọkpako no fiki iruo ukoko na, hayo fiki owha uviuwou riẹ gbe eware nọ o bi roro. Kọ ẹvẹ ekpako a sae rọ rehọ aro kele Gidiọn nọ oma o tẹ rrọ ae no?

16-17. Eme o fiobọhọ kẹ Gidiọn ruabọhọ iruo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ, kọ eme u fo nọ ekpako ukoko a rẹ riẹ? (Aizaya 40:28-31) (Rri uwoho na re.)

¹⁶ Rẹroso Jihova inọ ọ te kẹ owhẹ ẹgba. Gidiọn ọ riẹ nọ Jihova ọ te kẹe ẹgba, yọ Jihova ọ ginẹ kẹe ẹgba re. (Ibr. 6:14, 34) Nọ a je fi ẹmo na, ivie ivẹ ahwo Midian a tẹ dhẹ. Yọ o wọhọ nọ ekamẹle a ro jẹ rọ dhẹ na. Rekọ owotọ Gidiọn avọ ahwo riẹ a je ro le ai. (Ibr. 8:12, 21) Ghele na, Gidiọn avọ ahwo riẹ a gwọlọ nọ a re le ai mu, yọ Ọghẹnẹ ọ kẹ rai ẹgba nọ a ro le ai mu. Whai ekpako ukoko, wha rẹroso Jihova keme “o rẹ bẹe vievie he, yọ oma o rẹ rrọe he.” Ọ te kẹ owhai ẹgba.—Se Aizaya 40:28-31.

¹⁷ Joma ta kpahe oniọvo jọ nọ a re se Matthew nọ ọ rrọ Ogbẹgwae Ẹmeọta-Kugbe Ahwo Iwou-Imu. Ẹvẹ ọ be sai ro ru iruo na, epanọ iruo na e ga te na? Ọ ta nọ: “Mẹ ruẹ nọ Jihova Ọghẹnẹ ọ rẹ ginẹ kẹ ohwo ẹgba wọhọ epanọ Ahwo Filipai 4:13 ọ ta. Ẹsibuobu nọ iruo na e tẹ whọlọ omẹ oma no, mẹ rẹ lẹ se Jihova re ọ kẹ omẹ ẹgba nọ mẹ sai ro fiobọhọ kẹ inievo mẹ. Jihova ọ be hae ginẹ rọ ẹzi ọfuafo riẹ fiobọhọ kẹ omẹ re mẹ sai ru iruo nọ ọ kẹ omẹ na.” Ẹsejọ re ekpako ukoko a sae tuduhọ inievo na awọ o rẹ nwane lọhọ tere he. Oma o rẹ rrọ ae no wọhọ epanọ o jọ kẹ Gidiọn na. U fo nọ a rẹ riẹ utho nọ ẹgba rai o te, a ve ru mu etẹe. O make rrọ ere na, a rẹ rẹroso Jihova. A tẹ lẹ se Jihova re ọ kẹ ae ẹgba nọ a re ro ru iruo na, ọ te kẹ ae ẹgba.—Ol. 116:1; Fil. 2:13.

18. Ẹvẹ ekpako a sae rọ rehọ aro kele Gidiọn?

¹⁸ Ekpako ukoko a sai wuhrẹ emamọ eware buobu no iku Gidiọn ze. A rẹ riẹ utho nọ ẹgba rai o te, je wo omaurokpotọ. Nọ a tẹ riẹ utho ẹgba rai, orọnọ iruo kpobi nọ a be kẹ ae a rẹ rọwo nọ a re ru hu. Yọ a te wo omaurokpotọ, a rẹ wọ oma yeghe yeghe he nọ a te jiri ai fiki oware jọ nọ a ru. A re mu ofu gbe he nọ a tẹ vuẹ ae nọ a riẹ oware jọ ru hu. A re ru oware kpobi nọ ukoko Ọghẹnẹ ọ ta, a ve je wo udu nọ ekuhọ akpọ na ọ be kẹle na. A re je fievahọ Ọghẹnẹ inọ iruo na e tẹ make ga, ọ te kẹ ae ẹgba nọ a re ro ru ai. Uzẹme riẹ họ ọmọziọ uye o be bẹ ekpako ukoko ho. Joma “gbẹ hai rri inievo itieye na ghaghae.”—Fil. 2:29.