Whọ Raha Oke Fihọ Ame-Ọhọ Ra Ha

1. Fikieme u ro woma re ohwo ọ họ-ame?

JIHOVA Ọghẹnẹ ọye ọ ma owhẹ. Yọ ọye ọ kẹ owhẹ eware iwoma kpobi nọ whọ be re erere rai na. Kọ who you rie? Kọ whọ ginẹ gwọlọ dhesẹ nọ who you rie? Oware nọ o mai woma nọ who re ru ro dhesẹ nọ who you Jihova họ, nọ whọ tẹ roma mudhe kẹe jẹ họ-ame. Who te ru ere no, whọ vẹ te jọ uviuwou Jihova. Ọ vẹ te jọ Ọsẹ ra gbe ogbẹnyusu ra. O ti dhesẹ edhere kẹ owhẹ yọ ọ te rẹrote owhẹ keme uviuwou riẹ whọ rrọ. (Ol. 73:24; Aiz. 43:1, 2) Whọ tẹ roma mudhe kẹ Jihova jẹ họ-ame no, who ti je wo ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.—1 Pita 3:21.

2. Eme ma te ta ẹme te evaọ uzoẹme nana?

² Kọ oware jọ o be whaha owhẹ ame-ọhọ? O tẹ rrọ ere, riẹ nọ o jọ ere kẹ ahwo buobu no. Ahwo buobu a siobọno oghẹrẹ uruemu jọ, a te je nwene oghẹrẹ nọ a bi rri eware, re a sai te ahwo nọ a rẹ họ-ame. Ahwo yena a be rọ ẹgba rai kpobi gọ Jihova enẹna, yọ eva e be were ae. U wo ahwo jọ nọ a họ-ame evaọ oke ikọ na dede nọ o nwane lọhọ kẹ ae tere he. Ma te ruẹ epanọ eware e jọ kẹ ae, ma ve ti wuhrẹ eware jọ no etẹe ze.

AHWO SAMERIA JỌ A HỌ-AME

3. Eware jọ vẹ e hai ti ru nọ ahwo Sameria jọ a hae te gbẹ rọ họ-ame he?

³ Ahwo Sameria na yọ utu egagọ jọ nọ ọ jariẹ evaọ oke Jesu. Yọ ibuobu rai a jẹ rria kẹle ewho nọ a re se Shẹkẹm gbe Sameria. Ewho yena e jọ ofẹ ẹkpẹlobọ ovatha-ọre Judia. Re ahwo Sameria na a tẹ te họ-ame, a rẹ kake riẹ Ẹme Ọghẹnẹ ziezi tao. Ebe isoi ọsosuọ nọ e rrọ Ebaibol na ọvo ahwo Sameria a rọwo inọ Ẹme Ọghẹnẹ. Koyehọ no obe Emuhọ rite obe Iziewariẹ. Yọ o sae jọ nọ a rọwo nọ obe Joshua yọ Ẹme Ọghẹnẹ re. Rekọ a rọwo nọ Mesaya na ọ te nyaze fiki eyaa nọ Ọghẹnẹ ọ ya evaọ obe Iziewariẹ 18:18, 19. (Jọn 4:25) Re ahwo Sameria na a tẹ te họ-ame, a rẹ rọwo nọ Jesu họ Mesaya nọ a ya eyaa riẹ na. Yọ ere “ibuobu ahwo Sameria” a gine ru. (Jọn 4:39) Re ejọ rai e tẹ te họ-ame, ẹsejọhọ a te daoma si egrẹ nọ a jẹ jẹ ahwo Ju no eva, keme ahwo Sameria avọ ahwo Ju a jẹ hae rọ gba ha.—Luk 9:52-54.

4. Ma te rri obe Iruẹru Ikọ 8:5, 6, 14, eme ahwo Sameria jọ a ru nọ Filip ọ ta usi uwoma kẹ ae no?

⁴ Eme o fiobọhọ kẹ ahwo Sameria nọ a sae rọ họ-ame? Filip ọtausiuwoma na ọ ta usi uwoma kẹ ae “kpahe Kristi.” Ejọ rai a tẹ “jẹ ẹme Ọghẹnẹ rehọ.” (Se Iruẹru Ikọ 8:5, 6, 14.) Dede nọ Filip yọ ohwo Ju, ahwo Sameria na a gaviezọ kẹe ghele. Eria jọ evaọ usu ebe isoi nọ ahwo Sameria a rọwo na e ta nọ Ọghẹnẹ o wo ọriẹwẹ hẹ. Ẹsejọhọ eme yena a kareghẹhọ nọ a rọ gaviezọ kẹ Filip na. (Izie. 10:17-19) A gine “muẹrohọ eme nọ Filip ọ jẹ ta” kpahe Kristi na. Yọ a muẹrohọ eware nọ o je ru nọ i dhesẹ nọ Ọghẹnẹ o vi rie ze. Filip o ru iruo igbunu buobu. O siwi enọ e jẹ mọ. O te je le izi igbegbe no ahwo oma.—Iruẹru 8:7.

5. Eme ma wuhrẹ no iku ahwo Sameria na ze?

⁵ Ahwo Sameria na a hae sae ta nọ a be gaviezọ kẹ Filip hi fikinọ ohwo Ju. Hayo a hae te nyase iẹe ba fikinọ a ri yo eme nọ ọ be ta kẹ ae na ẹdẹvo ho. Rekọ a ru ere he. Nọ ahwo Sameria na a nwani vuhumu no inọ eware nọ Filip o bi wuhrẹ ae na uzẹme, a tẹ họ-ame. Ikere na e vuẹ omai nọ: “Nọ a rọwo eme Filip nọ o je whowho usi uwoma kpahe Uvie Ọghẹnẹ gbe odẹ Jesu Kristi, te ezae te eyae a tẹ jẹ họ-ame.” (Iruẹru 8:12) A ru meti meti hi. Kọ owhẹ omara? Kọ u mu owhẹ ẹro nọ Ẹme Ọghẹnẹ uzẹme? Kọ u mu owhẹ ẹro nọ uyoyou nọ a re ro vuhu Ileleikristi uzẹme na, Isẹri Jihova a be ginẹ daoma dhesẹ iẹe kẹ ohwohwo? (Jọn 13:35) U te gine mu owhẹ ẹro, whọ raha oke whọ tẹ họ-ame he. Jihova ọ te ghale owhẹ.

6. Eme who wuhrẹ no iku Ruben ze?

⁶ U wo oniọvo jọ evaọ obọ Germany nọ a re se Ruben. Uwou nọ a jọ yọrọ iẹe, Isẹri Jihova ọvo a riẹ. Rekọ nọ ọ jọ uzoge, o te je wo avro inọ, ‘Kọ Ọghẹnẹ ọ ginẹ rrọ?’ Kọ eme oniọvo na o ru? Ọ ruẹ nọ ọ re kiẹ kpahe ẹme na ziezi hi. Ọ tẹ ta nọ ọ rẹ kiẹ kpahe iẹe. Ọ ta nọ: “Nọ me te bi ru uwuhrẹ omobọ mẹ, mẹ jẹ daoma kiẹ re mẹ riẹ uzẹme ẹme na. Ẹme nọ ahwo a be ta inọ ẹma a ma eware he na, mẹ kiẹ kpahe iẹe unuẹse buobu.” Ruben o se obe nọ uzoẹme riẹ o ta nọ Is There a Creator Who Cares About You? Obe na u fiobọhọ kẹe gaga. Ọ tẹ ta nọ, ‘Kpakọ Jihova ọ ginẹ rrọ.’ Ruben o te je kpohọ oria nọ u wuzou iruẹru Isẹri Jihova. U te ru nọ eva e rọ were iẹe gaga inọ ma wo inievo evaọ akpọ na soso. Nọ o zihe kpobọ Germany, ọ tẹ họ-ame evaọ okenọ ọ jọ ikpe ikpegbihrẹ (17). Otẹrọnọ eware nọ who bi wuhrẹ e nwani mu owhẹ ẹro tere he, daoma kiẹ kpahe ae ziezi evaọ ebe ukoko na. Ohwo o te wo “eriariẹ egbagba,” u re si avro noi udu. (Ẹf. 4:13, 14) Ẹsejọhọ whọ be hai yo iku epanọ Isẹri Jihova a ro dhesẹ nọ a you ohwohwo evaọ erẹwho jọ. Yọ whọ be jọ ukoko nọ whọ rrọ ginẹ ruẹ uyoyou na re. Enana kpobi i re ru nọ ukoko na o rẹ rọ were owhẹ viere fiki uyoyou gbe okugbe na.

SỌL NỌ Ọ JỌ OHWO TASỌS Ọ HỌ-AME

7. Ẹvẹ Sọl o je rri Ileleikristi evaọ oke ọsosuọ?

⁷ Obọnana joma ta ẹme kpahe Sọl nọ ọ jọ ohwo Tasọs. A wuhrẹ Sọl kpahe izi ahwo Ju gaga. Ahwo Ju a tẹ te riẹe gaga no. (Gal. 1:13, 14; Fil. 3:5) Sọl o te mu Ileleikristi họ ekpokpo gaga. Oke yena ahwo Ju a je rri Ileleikristi fihọ ahwo nọ a nyasiọ egagọ Ọghẹnẹ ba bi ru ọrai sa. Sọl o je roro nọ oware nọ o rẹ were Ọghẹnẹ, o bi ru na. (Iruẹru 8:3; 9:1, 2; 26:9-11) Sọl ọ tẹ ta nọ ọ rẹ họ-ame re ọ jọ Oleleikristi, kiyọ a bi ti kpokpo ọyomariẹ re.

8. (a) Eme u ru nọ Sọl ọ sae rọ họ-ame? (b) Ma te rri obe Iruẹru Ikọ 22:12-16, eme Ananayas o ru kẹ Sọl? (Rri uwoho na re.)

⁸ Eme o fiobọhọ kẹ Sọl nọ ọ sae rọ họ-ame? Nọ a kpare Jesu kpobọ odhiwu no, ọ tẹ ta ẹme kẹ Sọl. Elo nọ o lo mu Sọl aro o te tu ei aro. (Iruẹru 9:3-9) Evaọ edẹ esa soso, Sọl ọ se emu ba ẹre. Yọ ẹsejọhọ o je roro kpahe oware nọ o via kẹe na. U te ti mu Sọl ẹro nọ Jesu họ Mesaya na, yọ egagọ Ileleikristi họ egagọ uzẹme. Ẹsejọhọ oke yena u te ti mu Sọl họ ẹda gaga inọ o wobọ kugbe uwhu Stivin. (Iruẹru 22:20) Nọ edẹ esa na e te gba no, olele jọ nọ a re se Ananayas ọ tẹ nyabru Sọl. O te ru nọ ibiaro riẹ i ro rovie. Ọ tẹ tuduhọ Sọl awọ inọ jọ ọ họ-ame ababọ oke oraha. (Se Iruẹru Ikọ 22:12-16.) Sọl ọ romakpotọ, ọ tẹ ginẹ họ-ame wọhọ epanọ Ananayas ọ ta kẹe na.—Iruẹru 9:17, 18.

9. Eme ma wuhrẹ no iku Sọl ze?

⁹ Eware jọ e riẹ nọ ma sai wuhrẹ no iku Sọl na ze. Epanọ o kpohọ isukulu te na, ọ hai ti rri omariẹ nọ ọ rro vi ohwo nọ ọ rẹ họ-ame. Hayo ọ hae te dhozọ ahwo, ọ vẹ siọ ame ba ẹhọ. Rekọ o ru ere he. Sọl ọ nabe romakpotọ. Ọ tẹ siọ ekpehre uzuazọ nọ o je yeri na ba. O te zihe ruọ Oleleikristi. (Iruẹru 26:14, 19) O make rọnọ Sọl ọ riẹ nọ a te wọso ẹe nọ o te zihe ruọ Oleleikristi, o whaha e riẹ hẹ. (Iruẹru 9:15, 16; 20:22, 23) Nọ ọ họ-ame no, ọ rẹroso Jihova inọ o ti fiobọhọ kẹe nọ ọ te sai ro thihakọ ebẹbẹ nọ i je tei. (2 Kọr. 4:7-10) Whọ tẹ họ-ame no, who je zihe ruọ Osẹri Jihova no, a sae wọso owhẹ. Yọ edawọ e sai te owhẹ. Rekọ jọ ozọ u mu owhẹ hẹ. Jihova avọ Jesu Kristi a ti fiobọhọ kẹ owhẹ, a te se owhẹ ba vievie he.—Fil. 4:13.

10. Eme who wuhrẹ no iku Anna ze?

¹⁰ Joma ta ẹme te oware nọ o via kẹ Anna. Obọ Eastern Europe a jọ yọrọ iẹe. Oni riẹ họ ohwo nọ ọ kake họ-ame. Kẹsena Isẹri Jihova a te mu Anna Ebaibol họ ewuhrẹ. Yọ ọsẹ riẹ ọ rọwo nọ a wuhrẹ iẹe. Ikpe izii Anna ọ jọ oke yena. Ọye avọ ọsẹgboni riẹ gbe imoni rai a gbẹ jẹ rria uwou keme ere a re ru evaọ oborai. Eva e tẹ jẹ dha imoni rai na inọ a bi wuhrẹ ọmọ na Ebaibol. Imoni rai na a rri rie nọ re ohwo o no egagọ nọ esẹ-esẹ riẹ a rrọ no anwae ze kpohọ ọfa, yọ oware omovuọ. Nọ Anna o te ikpe ikpegbivẹ no, ọ tẹ vuẹ ọsẹ riẹ nọ jọ ọ kẹe uvẹ re ọ họ-ame. Ọsẹ riẹ ọ tẹ nọe nọ, ‘Kọ u gine no owhẹ udu ze inọ whọ rẹ họ-ame, binikọ ohwo jọ ọye o bi kpokpo owhẹ inọ whọ họ-ame na?’ Ọ tẹ ta kẹ ọsẹ riẹ nọ, “Me you Jihova.” Ọsẹ riẹ ọ tẹ kẹe uvẹ inọ ọ sae họ-ame. Nọ Anna ọ họ-ame no, a je sei ẹkoko, yọ a jẹ wọso ẹe gaga. Omoni riẹ jọ ọ ta kẹe nọ: “O hae jọ nọ who bi gbe-ọfariẹ je bi vovo isigareti, o hai ti woma vi Osẹri Jihova nọ whọ rrọ na.” Kọ ẹvẹ Anna ọ sai ro kru ẹrọwọ riẹ? Ọ ta nọ, “Jihova o fiobọhọ kẹ omẹ nọ me ro kru ẹrọwọ mẹ. Ọsẹgboni mẹ a fiobọhọ kẹ omẹ gaga re.” Anna o re kere eware jọ nọ Jihova o ru ro fiobọhọ kẹe no fihotọ. O re rri eware nọ o kere na noke toke re eware nọ Jihova o ru kẹe no e gbẹ thọrọ iẹe ẹro ho. Udu u te bi bru owhẹ inọ whọ tẹ họ-ame no, a te wọso owhẹ, riẹ nọ Jihova o ti fiobọhọ kẹ owhẹ.—Hib. 13:6.

KỌNILIỌS Ọ HỌ-AME

11. Eme o hae sae whaha Kọniliọs ame-ọhọ?

¹¹ Kọniliọs yọ ohwo jọ nọ ma sai wuhrẹ eware jọ no iku riẹ ze evaọ Ebaibol. Ọ jọ “oletu utu ogbaẹmo osese.” Koyehọ ohwo nọ o wuzou isoja nọ i bu te oware wọhọ udhusoi (100) evaọ ogbaẹmo Rom. (Iruẹru 10:1, ẹme-obotọ) Fikiere ọ te jọ ohwo nọ a riẹ gaga evaọ ogbaẹmo Rom. yọ ẹsejọhọ a jẹ kẹe adhẹẹ gaga evaọ ẹwho riẹ. Ọ “jẹ hae kẹ ahwo na ekẹ ohrọ buobu.” (Iruẹru 10:2) Jihova o te vi Pita ukọ na nyae ta usi uwoma kẹe. Kọ Kọniliọs ọ ta nọ, ‘Epanọ a riẹ omẹ te na, mẹ sae te họ-ame obọnana ha?’

12. Eme u ru nọ Kọniliọs ọ sae rọ họ-ame?

¹² Eme o fiobọhọ kẹ Kọniliọs nọ ọ sae rọ họ-ame? Ebaibol ọ ta nọ ọ jẹ “dhozọ Ọghẹnẹ, ere ahwo uwou riẹ kpobi re.” Kọniliọs ọ jẹ hae lẹ olẹ ayare ọgaga se Ọghẹnẹ ẹsikpobi. (Iruẹru 10:2) Nọ Pita ọ ta usi uwoma kẹe no, ọye avọ uviuwou riẹ a te fi ẹrọwọ họ Jesu, a tẹ nwane họ-ame. (Iruẹru 10:47, 48) Onana u dhesẹ nọ Kọniliọs ọ rọwo nọ o re ru oware kpobi nọ u fo nọ o re ru re avọ uviuwou riẹ a sae gọ Jihova.—Jos. 24:15; Iruẹru 10:24, 33.

13. Eme who wuhrẹ no iku Kọniliọs ze?

¹³ Ma wuhrẹ no nọ Sọl ọ rọwo nọ ọ rẹ jọ Oleleikristi ghelọ epanọ a riẹ riẹ te vẹre na. Yọ ere ọvona Kọniliọs o ru re. Kọ eware jọ e riẹ nọ u fo nọ whọ rẹ seba re whọ sae họ-ame? Ẹsejọhọ o lọhọ tere he re whọ se eware yena ba. O tẹ rrọ ere, riẹ nọ Jihova o ti fiobọhọ kẹ owhẹ. O tẹ rrọ owhẹ oja inọ who re ru oware nọ Ebaibol ọ ta re whọ sae gọ Jihova, riẹ nọ Jihova ọ te ghale owhẹ.

14. Eme who wuhrẹ no iku Tsuyoshi ze?

¹⁴ Tsuyoshi nọ ọ be rria obọ Japan ọ jẹ gwọlọ nọ ọ rẹ họ-ame. Rekọ re ọ tẹ te họ-ame, ọ rẹ siọ eware jọ nọ a re ru evaọ obọ iruo riẹ ba eru. Isukulu Ikenobo o je jo ru iruo. U te no ohwo nọ o wuzou isukulu na no, ọye u re te. A rẹ jọ etẹe wuhrẹ ahwo epanọ a rẹ rọ idodo whẹ erru họ oria. Ohwo nọ o wuzou na ọ rẹ ruẹrẹ idodo họ nọ a te bi ru uwhori yọ o re ru eware egagọ ahwo Buddha nọ a re ru. Rekọ ẹsenọ ọ gbẹ riẹ hẹ, kọ Tsuyoshi ọye o re ru eware yena. Rekọ Tsuyoshi ọ tẹ te jọ Ebaibol wuhrẹ nọ ahwo nọ a whu no a riẹ oware ovo ho. Ọ tẹ ruẹ nọ u fo nọ ọ rẹ siọ eware jọ nọ ọ be hai ru na ba, o gbẹ rrọ ere he, ọ te sae họ-ame he. Fikiere ọ tẹ ta nọ o ti gbe ru eware egagọ ahwo Buddha nọ ọ be hai ru na ha. (2 Kọr. 6:15, 16) Tsuyoshi ọ tẹ nyae vuẹ ohwo nọ o wuzou isukulu na ẹme na. Ohwo nọ o wuzou na o si rie no iruo ho. Ọ kẹ riẹ uvẹ nọ ọ sae siọ eware na ba eru. Nọ Tsuyoshi o wuhrẹ Ebaibol te enwenọ ukpe ọvo no, ọ tẹ họ-ame.a Ẹsejọhọ whọ ruẹ nọ re whọ tẹ te họ-ame, whọ rẹ siọ oghẹrẹ iruo nọ who bi ru ba, hayo whọ rẹ siọ eware jọ ba eru evaọ iruo na. O tẹ rrọ ere, riẹ nọ who te ru oware nọ o rẹ were Ọghẹnẹ, ọ te rẹrote owhẹ avọ uviuwou ra.—Ol. 127:2; Mat. 6:33.

AHWO KỌRINT JỌ A HỌ-AME

15. Eme o hai ti ru nọ ahwo Kọrint a hae te gbẹ rọ họ-ame he?

¹⁵ Evaọ oke anwae, a je gbe-ọfariẹ gaga evaọ ẹwho nọ a re se Kọrint na, yọ a je le efe gaga re. Ahwo buobu nọ a jọ ẹwho na a jẹ hai ru eware nọ e rẹ dha Ọghẹnẹ eva. Re ohwo nọ ọ be rria oria utioye na ọ sai kurẹriẹ, o lọhọ tere he. Rekọ nọ Pọl ukọ na o te ẹwho na, ọ tẹ ta usi uwoma kẹ ahwo na kpahe Kristi. Kọ eme a ru? “Ibuobu ahwo Kọrint nọ a yo ẹme na a te mu ẹrọwọ họ efihọ Olori na, a tẹ họ-ame.” (Iruẹru 18:7-11) Jesu Kristi ọ tẹ romavia kẹ Pọl evaọ eruẹaruẹ, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Me wo ahwo buobu evaọ okpẹwho nana.” Fikiere Pọl ọ tẹ gbẹ jẹ ta usi uwoma evaọ ẹwho na. Ọ jọ etẹe ta usi uwoma te ukpe gbe emerae ezeza.

16. Eme o fiobọhọ kẹ ahwo Kọrint jọ nọ a sae rọ họ-ame? (2 Ahwo Kọrint 10:4, 5)

¹⁶ Kọ ẹvẹ ahwo Kọrint a sae rọ họ-ame ghele? (Se 2 Ahwo Kọrint 10:4, 5.) Jihova ọ te rọ Ẹme riẹ gbe ẹzi ọfuafo riẹ nọ o wo ẹgba gaga na fiobọhọ kẹ owhẹ. Whọ vẹ te sai siobọno eware nọ i fo ho nọ who je ru vẹre, o tẹ make bẹ. (Hib. 4:12) Ahwo Kọrint na a siọ ikpehre iruemu ba, iruemu wọhọ idi nọ a rẹ da vrẹ oma, uji-utho, gbe ezae nọ i re lele ezae wezẹ.—1 Kọr. 6:9-11.b

17. Eme who wuhrẹ no iku ahwo Kọrint ze?

¹⁷ Eware iyoma nọ ahwo Kọrint na jọ a je ru e reria e rai obọ no. Rekọ a nwane rọ ere ta nọ a te sai kurẹriẹ hẹ hẹ. A daoma gaga re a sae jọ edhere ọwhawha nọ a re jo wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ na. (Mat. 7:13, 14) Kọ who wo ekpehre uruemu jọ nọ o be bẹ owhẹ esiobọno nọ o be whaha owhẹ ame-ọhọ? Gbẹ daoma fihọ iẹe. Lẹ se Jihova re ọ kẹ owhẹ ẹzi riẹ, re who gbe kie kẹ ekpehre oware nọ u bi si owhẹ urru na ha.

18. Eme who wuhrẹ no iku Monika ze?

¹⁸ Monika nọ ọ be rria orẹwho nọ a re se Georgia ọ jẹ gwọlọ nọ ọ rẹ họ-ame. Rekọ re ọ tẹ te họ-ame, ọ jẹ daoma gaga re ọ siọ eme etọtọ ba ẹta, ọ vẹ jẹ siọ ekpehre ile ba ekporo, jẹ siọ ekpehre ifimu ba erri. Ọ ta nọ: “Okenọ mẹ jọ ikpe ikpegbọ, olẹ u fiobọhọ kẹ omẹ gaga. Jihova ọ riẹ nọ mẹ ginẹ gwọlọ ru oware nọ u woma. O je fiobọhọ kẹ omẹ riẹ oware nọ me re ru, yọ ọ jẹ kẹ omẹ ẹgba nọ me re ro ru ei.” Nọ Monika o te ikpe ikpegbezeza (16) no, ọ tẹ họ-ame. Kọ who bi ru eware jọ nọ i woma ha nọ whọ gwọlọ seba re whọ sae gọ Jihova uvi ẹgọ? O tẹ rrọ ere, gbẹ lẹ se Jihova re ọ kẹ owhẹ ẹgba nọ whọ sae rọ se ae ba. Jihova ọ te kẹ owhẹ ẹzi ọfuafo riẹ keme ọ rẹ rehọ iẹe gbọ ogbọ họ.—Jọn 3:34.

ẸRỌWỌ RA Ọ SAE WỌ IGBEHRU NO ẸTA

19. Eme o sai fiobọhọ kẹ owhẹ nọ whọ sai ro fi ebẹbẹ nọ e wọhọ ugbehru kparobọ? (Rri uwoho na re.)

¹⁹ Jihova o you owhẹ, yọ ọ gwọlọ nọ whọ jọ uviuwou riẹ. Eware jọ e tẹ be make whaha owhẹ ame-ọhọ, riẹ nọ o you owhẹ ghele. Jesu ọ ta kẹ ilele riẹ jọ nọ: “Otẹrọnọ wha te wo ẹrọwọ nọ ọ make kawo wọhọ ubi mọstad, wha te ta kẹ ugbehru nana nọ, ‘No etenẹ kpohọ obei,’ o ve no etẹe, yọ oware ovo o te bẹ owhai eru hu.” (Mat. 17:20) Ilele nọ Jesu ọ ta ẹme yena kẹ na a ri lele Jesu kri gaga ha evaọ oke yena. Fikiere ẹrọwọ rai ọ re nwane ga te epanọ u fo nọ o rẹ jọ họ. Rekọ Jesu ọ vuẹ rai nọ a tẹ be daoma re ẹrọwọ rai ọ ga, Jihova o ti fiobọhọ kẹ ae. A ve ti fi ebẹbẹ nọ e wọhọ igbehru kparobọ. Jihova o ti fiobọhọ kẹ owhẹ re.

20. Nọ ma gbiku Ileleikristi ọsosuọ gbe erọ oke mai no na, ẹvẹ who rri ame-ọhọ obọnana?

²⁰ Otẹrọnọ who bi ru eware jọ nọ e be whaha owhẹ ame-ọhọ, daoma siọ eware yena ba. Whọ raha oke he. Daoma se iku Ileleikristi ọsosuọ gbe erọ oke mai na. Iku rai i ti fiobọhọ kẹ owhẹ. Jọ iku ahwo yena i fiobọhọ kẹ owhẹ re whọ rehọ uzuazọ ra kẹ Jihova jẹ họ-ame. Oware nọ o mai woma nọ whọ rẹ sae rọ uzuazọ ra ru oye.