Whai Izoge Emezae na, Wha Rọ Aro Kele Mak avọ Timoti

1-2. Eme o hae te lẹliẹ Mak avọ Timoti siọ eware nọ e rẹ kẹ amọfa erere ba eru?

WHAI izoge emezae na, kọ wha gwọlọ gbe ru eware efa nọ amọfa evaọ ukoko rai a re wo erere no ze? Ma riẹ nọ wha gwọlọ ru ere. Eva e were omai gaga nọ ma rọ ruẹ nọ izoge emezae buobu evaọ ukoko na a gwọlọ gbodibo kẹ amọfa. (Ol. 110:3) Rekọ ẹsejọ, eware jọ e sai ru ei jọ gaga kẹ owhẹ. Ẹsejọhọ whọ gwọlọ gbe kpohọ usi uwoma vi epanọ whọ be nya na, rekọ who bi roro nọ, ‘Kọ ẹvẹ eware e te jọ kẹ omẹ, me te ru ere?’ Kọ a kẹ owhẹ iruo jọ evaọ ukoko na rekọ whọ rọwo nọ who re ru iruo na ha keme who roro nọ whọ te sai ru ei hi? O tẹ rrọ ere, riẹ nọ orọnọ whẹ ọvo ozọ utioye na o mu no ho.

² Mak avọ Timoti a jẹ daoma gaga evaọ ukoko na. Rekọ oke ọsosuọ a wo ebẹbẹ jọ. O make rrọ ere na, a siọ iruo nọ a re ru evaọ ukoko na ba eru hu dede nọ ozọ o jarai ẹro. Ẹsejọhọ Mak ọ jẹ rria uwou oni riẹ, yọ o wọhọ nọ uwou na u kiehọ iẹe oma. Oke yena Pọl ukọ na avọ Banabas a ro sei inọ o lele ai kpohọ erẹ usi uwoma ọsosuọ rai. (Iruẹru 12:12, 13, 25) Ere Mak ọ rọ nyasiọ akpọ nọ ọ jẹ re evaọ etẹe ba re ọ romakẹ usi uwoma ota ziezi. Ọ kaki kpobọ Antiọk. O te je lele Pọl avọ Banabas kpohọ eria efa nọ i thabọ gaga. (Iruẹru 13:1-5) O wọhọ nọ Timoti omariẹ ọ jẹ rria uwou ọsẹgboni riẹ okenọ Pọl ọ nyaze te vuẹe nọ jọ o lele iei kpohọ usi uwoma. Dede nọ ọ gbẹ maha, yọ ọ re riẹ iruo na ha, o lele Pọl kpohọ erẹ usi uwoma. Ọ se nọ ọ rẹ nya ha ha fiki ozọ inọ ọ sai ti ru iruo na ha. (Je rri 1 Ahwo Kọrint 16:10, 11 avọ 1 Timoti 4:12.) Yọ iruo na nọ o lele Pọl nya na o lẹliẹ irere buobu tei.—Iruẹru 16:3-5.

3. (a) Ẹvẹ Pọl o rri Mak avọ Timoti? (2 Timoti 4:6, 9, 11) (Rri iwoho na re.) (b) Enọ vẹ ma te ta ẹme kpahe evaọ uzoẹme nana?

³ Nọ Mak avọ Timoti a ru iruo na te oria jọ no, a te ti wo eriariẹ ziezi. Yọ a ru eware jọ nọ i wuzou gaga evaọ ukoko na. Pọl ọ rọ izoge ivẹ nana zaro vievie he. Ọ gwọlọ nọ a no abotọ riẹ hẹ makọ okenọ ọ kẹle uwhu no. (Se 2 Timoti 4:6, 9, 11.) Eme o lẹliẹ Pọl you Mak avọ Timoti te ere? Kọ ẹvẹ izoge emezae na a sae rọ rehọ aro kele ai? Ẹvẹ a sai ro wo erere no emamọ ohrẹ nọ Pọl ọ kẹ ze?

RỌ ARO KELE MAK RU IRUO NỌ E RẸ KẸ AMỌFA ERERE

4-5. Eme Mak o ru nọ u dhesẹ nọ u no rie eva ze nọ ọ rẹ gbodibo kẹ inievo na?

⁴ Obe jọ o ta nọ, re ohwo o ru iruo kẹ amọfa hayo gbodibo kẹ amọfa u dhesẹ nọ ohwo na o re fiobọhọ kẹ amọfa, ọ rẹ “romatotọ ru iruo na, yọ o re ru ai nọ o tẹ be make bẹe.” Nwanọ ere Mak o ru. Nọ Pọl o je kpohọ erẹ usi uwoma avọ ivẹ riẹ, ọ rọwo nọ Mak o lele iei hi. Ma riẹ nọ ẹsejọhọ oware na o kẹ Mak uye gaga. (Iruẹru 15:37, 38) Rekọ o mu ofu nọ o re gbe ru iruo ọvo evaọ ukoko na ha ha.

⁵ Mak ọ rọwo nọ o re lele Banabas nọ avọ iẹe a gbẹ rrọ emọ-inievo nyai ru iruo na evaọ obọfa. Nọ oware wọhọ ikpe ikpegbọvo (11) e vrẹ no, Mak ọ jọ usu ahwo nọ a fiobọhọ kẹ Pọl nọ a mu ei fihọ uwou-odi evaọ obọ Rom. Oye o jọ orọ ọsosuọ nọ a ro mu Pọl fihọ uwou-odi. (Filim. 23, 24) Pọl ọ ta nọ oware nọ Mak o ru na o kẹ riẹ “omosasọ ulogbo.”—Kọl. 4:10, 11.

6. Ẹvẹ usu nọ Mak o je lele inievo nọ i kruga nya u ro fiobọhọ kẹe? (Rri ẹme-obotọ na.)

⁶ Fikinọ Mak ọ jẹ hai go kẹle inievo nọ e be daoma gaga evaọ ukoko na, u ru nọ ọ rọ riẹ eware buobu je kruga ziezi. Nọ Mak o lele Pọl rria obọ Rom te oria jọ no, o te je lele Pita ukọ na rria obọ Babilọn. Avọ Pita a kẹle ohwohwo te epanọ o ro sei “Mak ọmọzae mẹ.” (1 Pita 5:13) Ẹsejọhọ oke yena Pita ọ jẹ hai gbiku Jesu kẹe. Iku eware nọ Jesu o ru nọ o je gbe kẹe na e were riẹ oma te epanọ o ro kere ai fihotọ. Oye ma bi se obe Usi Uwoma Mak nẹnẹ na.a

7. Ẹvẹ uzoge jọ nọ a re se Seung-Woo ọ rọ rehọ aro kele Mak? (Rri uwoho na re.)

⁷ Mak ọ gọ Ọghẹnẹ ziezi, yọ o je lele inievo nọ i kruga ziezi evaọ ukoko na nyusu. Kọ ẹvẹ whọ sae rọ rehọ aro kele Mak? Kọ u wo iruo jọ nọ who je rẹro nọ a te kẹ owhẹ evaọ ukoko na nọ i te owhẹ obọ họ? O tẹ rrọ ere, gbe thihakọ, re whọ gbẹ gwọlọ eware efa nọ whọ sai ru kẹ Jihova Ọghẹnẹ gbe inievo na evaọ ukoko na. Joma kẹ oriruo oniọvo jọ nọ a re se Seung-Woo nọ ọ rrọ ọkpako ukoko. Okenọ ọ jọ uzoge, ọ jẹ rọ omariẹ wawo izoge efa. Ọ ruẹ nọ a kẹ ehwa riẹ emamọ iruo jọ no evaọ ukoko na, yọ a re kẹe he. O te je roro nọ a be daezọ riẹ hẹ. Ọ tẹ vuẹ ekpako ukoko jọ epanọ oware na o riẹe oma. Ọkpako jọ ọ tẹ vuẹe nọ jọ o ru oware kpobi nọ ọ sai ru ro fiobọhọ kẹ inievo ukoko na. Ahwo a gbẹ maki muẹrohọ epanọ ọ be daoma te he, jọ ọ daezọ họ. Seung-Woo o lele ohrẹ nọ ọkpako na ọ kẹ riẹ na, ọ tẹ jẹ hai fiobọhọ kẹ inievo nọ e kpako no. Yọ ọ jẹ hae wọ ejọ kpohọ ewuhrẹ. Nọ o rri obonọ o no ze no, ọ ta nọ: “Obọnana mẹ rọ riẹ oware nọ u dhesẹ re a gbodibo kẹ ahwo evaọ ukoko na. Mẹ ruẹ no nọ ohwo o te bi fiobọhọ kẹ amọfa, ẹsiẹe eva e rẹ mae were iẹe.”

DHESẸ NỌ WHO YOU INIEVO NA WỌHỌ TIMOTI

8. Fikieme Pọl o ro se Timoti re ọ hai lele iei kpohọ erẹ? (Ahwo Filipai 2:19-22)

⁸ U wo oke jọ nọ Pọl ọ rọ gwọlọ nọ ahwo nọ a re lele iei kpohọ erẹ a rẹ jọ ahwo nọ a wo udu, keme ewho nọ a je jo kpokpo iei vẹre ọ gwọlọ zihe nya na. Ọ tẹ ta kẹ oniọvo jọ nọ a re se Saelas nọ o kruga ziezi evaọ ukoko na inọ o lele iei. (Iruẹru 15:22, 40) Nọ u te oke jọ, o te je se Timoti gboma. Fikieme o ro se Timoti? Oware jọ nọ o wha riẹ ze họ, ahwo a jẹ ta ẹme ezi riẹ. (Iruẹru 16:1, 2) Yọ ọ jẹ hae rọ eva riẹ kpobi fiobọhọ kẹ amọfa.—Se Ahwo Filipai 2:19-22.

9. Eme o dhesẹ nọ Timoti ọ jẹ hai roro kpahe inievo na gaga, yọ ọ gwọlọ fiobọhọ kẹ ae?

⁹ Nọ Pọl ọ wha Timoti lele oma kpohọ erẹ usi uwoma no, ọ tẹ ruẹ nọ Timoti o re roro kpahe amọfa gaga, orọnọ epanọ o re ro ru eware jọ kẹ omariẹ o jariẹ oja ha. Oyejabọ Pọl ọ rọ nyase iẹe ba obọ Bẹria re ọ jọ obei tuduhọ ahwo nọ a kurẹriẹ obọ awọ. (Iruẹru 17:13, 14) Ma riẹ nọ Timoti o ti wuhrẹ eware buobu mi Saelas, keme Saelas omariẹ ọ daji obọ Bẹria re. Uwhremu na, Pọl o te vi Timoti ọvo kpobọ Tẹsalonika re ọ ta inievo obei udu ga. (1 Tẹs. 3:2) Evaọ oware wọhọ ikpe ikpegbisoi nọ Timoti o ro lele Pọl ru iruo na, o wuhrẹ omariẹ fihọ ohwo nọ o re “lele enọ e be ghọghọ ghọghọ,” je “lele enọ e be viẹ viẹ.” Nọ oware o tẹ via kẹ oniọvo jọ, o rẹ wọhọ ẹsenọ ọyomariẹ o via kẹ. (Rom 12:15; 2 Tim. 1:4) Kọ ẹvẹ emezae nọ e rrọ ukoko na a sae rọ rehọ aro kele Timoti?

10. Ẹvẹ oniọvo jọ nọ a re se Woo Jae o ro wuhrẹ oghẹrẹ nọ a re lele oghẹrẹ ahwo kpobi ta ẹme?

¹⁰ Oniọvo-ọmọzae jọ nọ a re se Woo Jae ọ jẹ daoma re o go kẹle inievo na ziezi. Okenọ ọ gbẹ jọ udhudhu ọmoha, re o lele ekpako ta ẹme, ọziọ oware he. Nọ o te kpohọ ewuhrẹ, ọ tẹ nwani yere ai no, ọ nyavrẹ no. Rekọ ọkpako ukoko jọ o te sei ẹdẹ jọ, ọ tẹ vuẹe nọ re ọ sai lele ekpako soso ta ẹme, jọ ọ hae jiri ai kẹ oware jọ nọ a ru nọ o were riẹ. Oniọvo na ọ tẹ jẹ ta kẹe nọ, jọ ọ hai roro kpahe oware nọ o te were oniọvo na nọ ọ sae ta ẹme kpahe. Woo Jae o ru oware nọ ọkpako na ọ ta kẹe na. Obọnana, ọkpako ukoko Woo Jae ọ rrọ na. Ọ ta nọ: “Enẹna mẹ be sai lele ahwo ta ẹme vi epaọ anwẹdẹ. Mẹ rẹ sai lele ohwo kpobi, te ọmaha te ọkpako ta ẹme. Eva e were omẹ nọ uruemu nana o lẹliẹ omẹ riẹ ebẹbẹ nọ inievo na a wo. Mẹ tẹ jẹ riẹ oghẹrẹ nọ mẹ sai ro fiobọhọ kẹ ae.”

11. Ẹvẹ inievo-emezae nọ e gbẹ rrọ izoge a sai ro fiobọhọ kẹ inievo ukoko rai? (Rri uwoho na re.)

¹¹ Whai izoge emezae na, wha hai lele inievo na ta ẹme re, re a riẹ nọ wha you rai. Wha te kpohọ ewuhrẹ, wha lele oghẹrẹ ahwo kpobi ta ẹme. Wha nọ ae epanọ obọ uwou o rrọ, jẹ gaviezọ kẹ ae. Ẹmẹrera na, whọ vẹ te riẹ oghẹrẹ nọ who re ro fiobọhọ kẹ ae. Ẹsejọhọ who ti muẹrohọ oniọvo jọ avọ aye riẹ nọ a kpako no nọ a riẹ epanọ a rẹ rọ JW Library^® ru eware he, hayo a gwọlọ kpohọ usi uwoma ẹdẹ jọ rekọ a wo ohwo nọ o re lele ai nya ha. Kọ whọ sai wuhrẹ ai epanọ a rẹ rọ ifonu ru eware? Hayo kọ whọ sai lele ai kpohọ usi uwoma ẹdẹ jọ? Who te ru ere, yọ emamọ uruemu who bi dhesẹ na. Yọ amọfa a te gwọlọ rọ aro kele owhẹ.

EHRẸ NỌ PỌL Ọ KẸ TIMOTI E SAI FIOBỌHỌ KẸ OWHẸ

12. Eme izoge emezae na a re ru re a sai wo erere no ehrẹ nọ Pọl ọ kẹ Timoti ze?

¹² Pọl ọ kẹ Timoti ehrẹ nọ e sai fiobọhọ kẹe gọ Ọghẹnẹ ziezi. (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5) Whai izoge emezae, wha sai wuhrẹ eware jọ no ehrẹ nọ Pọl ọ kẹ Timoti ze re. Eme wha re ru re wha sai wo erere no ehrẹ yena ze? Se ileta ivẹ nọ Pọl o kere se Timoti na wọhọ ẹsenọ whẹ a kere i rai se, re who je roro kpahe epanọ whọ sai ro ru eware nọ ọ ta ẹme te na. Ma ti dhunu te ehrẹ jọ nọ ọ kẹ riẹ.

13. Eme ohwo o re ru re ọ sae romakẹ Ọghẹnẹ ziezi?

¹³ “Wuhrẹ omara avọ utee orọ omarọkẹ Ọghẹnẹ.” (1 Tim. 4:7b) Eme họ omarọkẹ Ọghẹnẹ? Oye họ epanọ ohwo o re you Jihova Ọghẹnẹ gaga, jẹ gwọlọ ru oware nọ o rẹ were iẹe ẹsikpobi. Ohwo ọvo nọ ọ romakẹ Ọghẹnẹ no obọ edhede oni riẹ ze ọ riẹ hẹ. Nọ a yẹ omai no na, ma bi ro wuhrẹ epanọ a re ru ei na. Kọ ẹvẹ ma re ro wuhrẹ iẹe? Ẹme Griki nọ a fa nọ “wuhrẹ omara” evaọ oria ikere yena, a jẹ hae rehọ iẹe ta ẹme kpahe oghẹrẹ nọ ohwo ọ rẹ rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ arozaha nọ a te jọ salọ ahwo nọ a mae riẹ ru. Ahwo nọ a rẹ zaha erozaha itieye na a rẹ gba omarai họ wuhrẹ arozaha na bẹsenọ a rẹ riẹe ru ziezi. Ere ọvona ma rẹ gba omamai họ ru eware nọ e rẹ lẹliẹ omai kẹle Jihova, bẹsenọ i re ro zihe ruọ ẹkẹ uruemu mai.

14. Ma te bi se Ebaibol, eme ma rẹ kareghẹhọ? Kẹ oriruo riẹ ze.

¹⁴ Hai se Ebaibol kẹdẹ kẹdẹ, jọ o jọ uruemu ra. Nọ who bi se na, hae kareghẹhọ nọ oware nọ o be lẹliẹ owhẹ sei họ, re who you Jihova vi epaọ anwẹdẹ. Ma rehọ iẹe nọ who bi se iku oghẹrẹ nọ Jesu o ro lele ọmoha nọ ọ jọ osu na ta ẹme. (Mak 10:17-22) Ọmoha na ọ riẹ nọ Jesu họ Mesaya na rekọ ọ sai lele Jesu hu, keme o wo ẹrọwọ họ. Rekọ Jesu “o you rie.” (Mak 10:17-22) Kọ oghẹrẹ nọ Jesu o ro lele ọmoha na ta ẹme o gbẹ were owhẹ? Jesu ọ gwọlọ nọ o ru oware nọ o rẹ wha erere sei ẹdẹfa. Nọ orọnọ Jesu o re ru wọhọ Ọsẹ riẹ na, u dhesẹ nọ Jihova o you ọmoha na re. (Jọn 14:9) Nọ who bi roro kpahe iku nana, nọ omara nọ, ‘Eme me re ru re mẹ sae kẹle Jihova ziezi? Kọ ẹvẹ mẹ sai gbe ro ru eware nọ e rẹ wha erere se amọfa?’

15. Fikieme oniọvo-ọmọzae nọ ọ gbẹ maha ọ rẹ rọ daoma wo emamọ uruemu? (1 Timoti 4:12, 13)

¹⁵ “Jọ oriruo kẹ enọ i wo ẹrọwọ na.” (Se 1 Timoti 4:12, 13.) Orọnikọ epanọ Timoti o re ro se Ikereakere na ziezi je wuhrẹ ahwo ọvo Pọl ọ ta kẹe he. Ọ vuẹ riẹ nọ ọ daoma wo emamọ uruemu. O re wo uyoyou, ẹrọwọ, gbe ẹfuọ, koyehọ ọ rẹ kẹnoma kẹ ọfariẹ-ogbe. Fikieme u ro fo nọ ma wo emamọ uruemu? Keme uruemu mai ahwo a rẹ mai muẹrohọ vi ẹme nọ ma be ta. Fake rehọ iẹe nọ a kẹ owhẹ ẹme nọ o kiekpahe usi uwoma ota. Otẹrọnọ whẹ yọ ohwo nọ o re kpohọ usi uwoma gaga, whọ te ta ẹme na ududu. Uruemu ra nọ ahwo a be ruẹ na o vẹ te lẹliẹ ẹme ra wo ẹgba.—1 Tim. 3:13.

16. (a) Eware isoi vẹ izoge inievo-emezae na a rẹ daoma fihọ? (b) Eme oniọvo-ọmọzae o re ru re ọ sae jọ ohwo nọ amọfa a rẹ rọ aro kele “evaọ ẹmeọta”?

¹⁶ Pọl ọ jọ obe 1 Timoti 4:12 na fodẹ eware isoi nọ oniọvo-ọmọzae nọ ọ rrọ uzoge o re ru, re ahwo a sae rọ aro kele iei. Daoma se kpahe eware nana okenọ who ti ru uwuhrẹ omobọ ra, re who je roro didi kpahe ae. Ma rehọ iẹe nọ whọ gwọlọ nọ a rọ aro kele oriruo ra “evaọ ẹmeọta.” Whọ sai roro kpahe epanọ who re ro wo emamọ ẹmeunu. Otẹrọnọ whọ gbẹ rrọ uwou ọsẹgboni ra, kọ u gbe ti woma re whọ hai yere ai ẹsikpobi kẹ eware nọ a bi ru kẹ owhẹ? Nọ a te ku ewuhrẹ họ no, kọ u gbe ti woma re who yere oniọvo jọ nọ o ru ẹme riẹ ziezi? Whọ sae vuẹe ẹme jọ nọ ọ ta nọ ọ were owhẹ gaga. Whọ sae jẹ daoma rehọ ẹme obọra kẹ uyo nọ who te kpohọ ewuhrẹ. Nọ whọ be daoma re who wo emamọ ẹmeunu na, ahwo kpobi a te ruẹ ẹnyaharo ra vevẹ.—1 Tim. 4:15.

17. Eme oniọvo-ọmọzae nọ ọ gbẹ maha o re ru re ọ sai kruga ziezi evaọ ukoko na? (2 Timoti 2:22)

¹⁷ “Dhẹ siọ isiuru uzoge ba, rekọ le ẹrẹreokie.” (Se 2 Timoti 2:22.) Oware nọ Pọl ọ be vuẹ Timoti na họ, jọ ọ daoma si ekpehre iroro kpobi no udu riẹ no, re o gbe ru oware nọ o rẹ jẹ lẹliẹe zihe kpemu evaọ egagọ Ọghẹnẹ hẹ, hayo nọ o rẹ raha usu riẹ avọ Jihova. Ẹsejọhọ who muẹrohọ no inọ eware jọ e riẹ nọ e nwane thọ họ, rekọ whọ tẹ be romakẹ ae gaga, whọ te sai ru eware nọ odibo Ọghẹnẹ o re ru ziezi hi. Whọ sae nọ omara nọ, ‘Ẹvẹ mẹ be hae raha oke fihọ aroza, itanẹte, gbe igemu te?’ Kọ whọ sae rehọ oke jọ no etẹe ze nọ who re ro ru eware nọ e rẹ were Ọghẹnẹ? Whọ sai kpohọ iruo ẹruorote Ọgwa Uvie. Whọ sai je lele inievo ukoko rai kpohọ usi uwoma nọ a re jo fi ebe họ oware nọ a re ghelie. Who te bi ru eware itieye na, ẹsejọhọ o te lẹliẹ owhẹ wo egbẹnyusu ekpokpọ nọ i kruga ziezi evaọ ukoko na. Yọ a ti ru nọ whọ te rọ gwọlọ nọ who re ru eware jọ evaọ ukoko na.

EGHALE I RE TE OWHẸ NỌ WHỌ TẸ BE GBODIBO KẸ AHWO

18. Fikieme ma sae rọ ta nọ Mak avọ Timoti a ru eware nọ e lẹliẹ eva were ae?

¹⁸ Mak avọ Timoti a kpairoro vrẹ eware jọ re a sae gbodibo kẹ inievo na, yọ eware nọ a ru na e lẹliẹ eva were ai gaga. (Iruẹru 20:35) Mak o kpohọ ewho efa nyai fiobọhọ kẹ inievo ukoko na. O te je kere iku uzuazọ Jesu gbe usi uwoma ota riẹ, yọ iku na e were wo umuo ho. Timoti o lele Pọl ukọ na rehọ ikoko jọ mu, ọ tẹ jẹ ta inievo na udu ga. Ma riẹ nọ epanọ Mak avọ Timoti a daoma te na, eva rai e te were Jihova gaga.

19. Fikieme izoge emezae na a je lele ohrẹ nọ Pọl ọ kẹ Timoti na, kọ erere vẹ o ti te ai?

¹⁹ Ma te rri ileta ivẹ nọ Pọl o kere se Timoti na, ma rẹ ruẹ nọ o you Timoti gaga, oma riẹ o jẹ hae were iẹe. Ileta nana nọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ wọ Pọl kere na i te je dhesẹ nọ Jihova o you owhai izoge emezae na gaga. Ọ gwọlọ nọ eware i woma kẹ owhai. Fikiere, wha hai roro kpahe ehrẹ nọ Pọl ọ kẹ Timoti na. Wha roro kpahe epanọ wha sae rọ gbodibo kẹ inievo na ziezi. Wha te ru ere, eva e te were owhai gaga, yọ o te lẹliẹ owhai “dadabọ mu uvi uzuazọ na,” koyehọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ akpọ ọkpokpọ nọ ọ be tha na.—1 Tim. 6:18, 19.