Rọ Aro Kele Ikọ-Odhiwu nọ I bi Yoẹme kẹ Ọghẹnẹ

1-2. (a) Eme ikọ-odhiwu a ro wo ohẹriẹ no omai? (b) Eware jọ vẹ ikọ-odhiwu na a wo nọ ma wo re?

OKENỌ Jihova o fiobọhọ kẹ owhẹ kurẹriẹ ziọ ukoko na, who te ti wo inievo buobu nọ i you owhẹ nọ e rrọ uviuwou Jihova. Ikọ-odhiwu buobu nọ i bi yoẹme kẹ Jihova a rrọ uviuwou riẹ re. (Dan. 7:9, 10) Ginọ uzẹme inọ mai avọ ikọ-odhiwu na ma rrọ epọvo na ha. Yọ oware nọ iroro mai e rẹ kaki kpohọ oye nọ a tẹ fodẹ ikọ-odhiwu. A ma ikọ-odhiwu na bẹ no bẹ no re a tẹ te ma ahwo-akpọ. (Job 38:4, 7) Ere ọvo ho, ikọ-odhiwu na a wo ogaga vi omai kpekufiẹ. A rrọ ọrẹri, a te je kiẹrẹe gaga. Mai ahwo-akpọ ma sai kiẹrẹe te ere he fikinọ mai erahaizi.—Luk 9:26.

² O make rọnọ mai ahwo-akpọ avọ ikọ-odhiwu na ma rrọ epọvo ho na, eware jọ e riẹ nọ a wo nọ ma wo re. Ọjọ họ, ikọ-odhiwu na a sai wo oghẹrẹ uruemu nọ Jihova o wo, yọ ma sai woi re. Epanọ ikọ-odhiwu na a wo uvẹ nọ a rẹ rọ jiroro oware nọ a gwọlọ ru na, ere ma wo re. Yọ epanọ ma wo ọvuọ odẹ riẹ, ọvuọ uruemu riẹ, je wo ọvuọ iruo riẹ evaọ ukoko na, ere ikọ-odhiwu na a wo re. Yọ epanọ ma rẹ gwọlọ nọ ma rẹ gọ Ọghẹnẹ nọ ọ ma omai na, ere ikọ-odhiwu na a rrọ re.—1 Pita 1:12.

3. Uruemu vẹ ikọ-odhiwu na a wo nọ ma sai wo re?

³ Nọ orọnọ eware jọ e riẹ nọ ikọ-odhiwu na a wo nọ ma wo re na, emamọ oriruo nọ a fihotọ u ti fiobọhọ kẹ omai. Yọ o te lẹliẹ omai riẹ emamọ eware buobu. Ikọ-odhiwu na a wo omaurokpotọ gaga, a you ahwo-akpọ, a wo odiri, yọ a be daoma ru re ukoko na o jọ fuafo. Ma te jọ uzoẹme nana wuhrẹ epanọ ma sai ro wo uruemu nana nọ a wo na.

IKỌ-ODHIWU NA A WO OMAUROKPOTỌ

4. (a) Eme u dhesẹ nọ ikọ-odhiwu a wo omaurokpotọ? (b) Eme o be lẹliẹ ikọ-odhiwu na romakpotọ gaga? (Olezi 89:7)

⁴ Ikọ-odhiwu nọ i bi yoẹme kẹ Ọghẹnẹ a wo omaurokpotọ. Dede nọ a riẹ eware buobu, a wo areghẹ, a te je wo ogaga na, oware nọ Jihova ọ ta kẹ ae a re ru. (Ol. 103:20) Ọghẹnẹ o te vi ai uwou, a rẹ rọ eware nọ a ru no hayo ogaga nọ a wo dhesẹ oma ha. A rẹ rọ eva rai kpobi ru oware nọ Ọghẹnẹ o vi rai nọ a ru. A rẹ daezọ họ sọ ohwo-akpọ ọvo ọ te riẹ odẹ rai inọ ae a ru oware na ha.a (Emu. 32:24, 29; 2 Iv. 19:35) Ikọ-odhiwu na a rẹ rọwo nọ a jiri ai ujiro nọ u fo nọ a re jiri Jihova ha. Fikieme ikọ-odhiwu na a ro wo omaurokpotọ tere? Keme a you Jihova, yọ a be kẹe adhẹẹ gaga.—Se Olezi 89:7.

5. Okenọ ukọ-odhiwu jọ ọ jẹ kpọ Jọn ukọ na họ, eme ọ ta nọ u dhesẹ nọ o wo omaurokpotọ? (Rri uwoho na re.)

⁵ Oware jọ o via nọ u dhesẹ nọ ikọ-odhiwu na a gine wo omaurokpotọ. Evaọ oware wọhọ ukpe 96 C.E., ukọ-odhiwu jọ o te je dhesẹ eruẹaruẹ jọ nọ i re mu urirẹ kẹ Jọn ukọ na. Ebaibol o se odẹ ukọ-odhiwu na ha. (Evia. 1:1) Kọ nọ o dhesẹ eruẹaruẹ na kẹ Jọn, eme Jọn o ru? Jọn ọ tẹ jẹ gwọlọ gọ ukọ-odhiwu na. Rekọ fikinọ ukọ-odhiwu na ọ be romakpotọ kẹ Ọghẹnẹ, ọ tẹ nwane vuẹ Jọn nọ o du ru oware utioye he. Ọ ta kẹe nọ: “Yọroma! Who ru ere he! Ibe ọrigbo ra gheghe mẹ rrọ gbe ọrọ inievo ra . . . Gọ Ọghẹnẹ!” (Evia. 19:10) Ukọ-odhiwu na o wo omaurokpotọ kẹhẹ! Ọ gwọlọ nọ a rẹ kẹe oruaro hayo jiri ei hi. Etetẹe na ọ jọ nwane vuẹ Jọn nọ Jihova u fo nọ ọ rẹ gọ, orọnọ ọyomariẹ hẹ. Rekọ ọ ta ẹme na evaọ oghẹrẹ nọ u re ro dhesẹ nọ o bi rri Jọn vo ho. Ukọ-odhiwu na ọ gọ Jihova kri gaga no re Jọn o te ti mu Jihova họ ẹgọ, yọ o wo ogaga vi Jọn kpekufiẹ. Avọ ere ghele na, o se Jọn ibe ọrigbo riẹ. Yọ o make rọnọ ọ kpọ Jọn họ, o doku ei hi. Oke yena yọ Jọn ọ who no. Ukọ-odhiwu na ọ rọ unu kpotọ ta ẹme kẹe. Ẹsejọhọ ọ riẹ nọ eruẹaruẹ na i fi idudu họ Jọn oma no, oye o jẹ lẹliẹe gwọlọ gọe na.

6. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma wo omaurokpotọ wọhọ ikọ-odhiwu na?

⁶ Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele ikọ-odhiwu na wo omaurokpotọ? A tẹ kẹ omai iruo jọ evaọ ukoko na, ma du rehọ iẹe dhesẹ oma ha. Yọ ma du ru re ahwo a jiri omai hi fiki eware nọ ma ru no. (1 Kọr. 4:7) U te no ere no, ma du rri omamai nọ ma woma vi ahwo nọ i kiọkọ họ fikinọ ma gọ Jihova kri no hayo fiki iruo jọ nọ ma wo evaọ ukoko na. Nọ ma te wo iruo buobu evaọ ukoko na, u fo nọ ma re rri omamai nọ ahwo nọ a kiọkọ a rro vi omai. (Luk 9:48) U fo nọ ma rẹ gwọlọ nọ ma rẹ gbodibo kẹ ahwo epanọ ikọ-odhiwu na a re ru na. Orọnikọ ma re ru re a riẹ omai hi.

7. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma wo omaurokpotọ nọ ma tẹ be kpọ ohwo họ?

⁷ Ma te se oniọvo jọ be ta ẹme kẹ fiki oware nọ o ru, o tẹ make rọnọ ọmọ mai dede, ma re je dhesẹ nọ ma wo omaurokpotọ. Ma rẹ vuẹ ohwo na vevẹ inọ o ru thọ. Rekọ epanọ ukọ-odhiwu na ọ rọ unu kpotọ ta ẹme kẹ Jọn na, ma rẹ daoma re ma gbẹ ta eme edada kẹ ohwo na ha. Jọ ohrẹ nọ ma be kẹe na o rọwokugbe ẹme Ebaibol. Ma du rri omamai nọ ma woma vi ohwo nọ ma be kpọ họ na ha. Ma te ru ere, ma ti wo ororokẹ jẹ ta ẹme kẹe avọ adhẹẹ.—Kọl. 4:6.

IKỌ-ODHIWU NA A YOU AHWO-AKPỌ

8. (a) Ma te rri ẹme nọ ọ rrọ obe Luk 15:10, eme o dhesẹ nọ ikọ-odhiwu na a gine you ahwo-akpọ? (b) Ẹvẹ ikọ-odhiwu na a bi ro fiobọhọ kẹ omai nọ ma be ta usi uwoma na? (Rri uwoho nọ o rrọ uke Uwou-Eroro na re.)

⁸ Ikọ-odhiwu na a re rri ahwo-akpọ vo ho. A you ahwo-akpọ. Nọ ọrahauzi o te kurẹriẹ, a rẹ ghọghọ. O sae jọ nọ odibo Jihova nọ o no ukoko na vẹre, o zihe ze. Hayo ohwo nọ ọ jẹ gọ Jihova ha o kurẹriẹ ze. Ikọ-odhiwu na a rẹ ghọghọ. (Se Luk 15:10.) Ikọ-odhiwu na a bi je fiobọhọ kẹ omai nọ ma be ta usi uwoma na. (Evia. 14:6) Orọnikọ ikọ-odhiwu na a be nwani kpobọ uwou ahwo nyae ta usi uwoma kẹ ae he. Rekọ a sai ru nọ oniọvo jọ ọ sae rọ nyae ta usi uwoma kẹ ohwo nọ ọ gwọlọ riẹ Jihova. Ma sae nwane ta nọ ikọ-odhiwu na ae a ru nọ oniọvo otiọnana ọ rọ nyae ta usi uwoma kẹ ohwo otiọnana ha. Ma riẹ nọ ẹsejọ Jihova ọ rẹ jẹ rọ ẹzi ọfuafo riẹ hayo oghẹrẹ ọfa fiobọhọ kẹ omai idibo riẹ ru oware nọ ọ gwọlọ. Yọ ọ sae jẹ rọ oghẹrẹ ọfa fiobọhọ kẹ amọfa re. (Iruẹru 16:6, 7) O make rrọ ere na, Jihova ọ be rọ ikọ-odhiwu na fiobọhọ kẹ omai gaga. Nọ o rrọ ere na, joma riẹ nọ ikọ-odhiwu na a rrọ omai emu nọ ma be ta usi uwoma na.—Rri ẹkpẹti na “Ọghẹnẹ O Yo Olẹ Rai.”b

9. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele ikọ-odhiwu na dhesẹ nọ ma you ahwo?

⁹ Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele ikọ-odhiwu na dhesẹ nọ ma you amọfa? Nọ a tẹ jọ obọ ewuhrẹ woro nọ a zihe oniọvo jọ ziọ ukoko no, ma rẹ ghọghọ epanọ ikọ-odhiwu na a rẹ ghọghọ na. Ma sae nyai dede oniọvo na rehọ, ma ve je ru re ọ riẹ nọ ma you rie. (Luk 15:4-7; 2 Kọr. 2:6-8) Edhere ọfa jọ nọ ma sae rọ rehọ aro kele ikọ-odhiwu na họ, ma rẹ rọ ajọwha ta usi uwoma na. (Ọtausi. 11:6) Epanọ ikọ-odhiwu na a bi fiobọhọ kẹ omai evaọ iruo usi uwoma na, ma sai fiobọhọ kẹ inievo mai re a sae ta usi uwoma. Ma sai ru uvẹ fihọ nọ ma re ro lele oniọvo jọ nọ ọ riẹ usi uwoma ẹta tere he kpohọ usi uwoma. Yọ ma tẹ riẹ oniọvo jọ nọ ọ kpako no hayo nọ ọ be mọ, ma sai ru re o lele omai ta usi uwoma omojọ.

10. Eme ma wuhrẹ no oware nọ o via kẹ Sara na ze?

¹⁰ Kọ eme ma re ru otẹrọnọ ma be sai kpohọ usi uwoma tere he fiki epanọ eware e rrọ kẹ omai? Ma sae gwọlọ oghẹrẹ ọfa nọ ma rẹ rọ ta usi uwoma re ikọ-odhiwu na a fiobọhọ kẹ omai. Rri oware nọ o via kẹ oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Sarac evaọ obọ India. Nọ oniọvo na ọ jọ ọkobaro te udhukpe no, o te muhọ ẹmọ. Ọ gbẹ be sae kpama no ehwa ha. Oware na o jẹ kẹe uye gaga, yọ o rẹ ginẹ kẹ ohwo uye. Rekọ inievo ukoko na a je fiobọhọ kẹe. Yọ o re se Ebaibol ẹsikpobi re. Ẹmẹrera na, ọ gbẹ nwane jọ ọkọkora ha. O te ti roro ku oghẹrẹ ọfa nọ ọ sae rọ ta usi uwoma. Ọ sae tubẹ kpama re o kere ileta se ahwo rọ ta usi uwoma kẹ ae he. Ifonu ọvo ọ sae rọ ta usi uwoma kẹ ahwo. Fikiere ọ tẹ jẹ hae rọ ifonu se ahwo nọ ọ ta usi uwoma kẹ no vẹre. Ahwo yena a ve je dhesẹ amọfa kẹe nọ ọ sae ta usi uwoma kẹ. Ere ere na, evaọ emerae jọ ọvo, oniọvo na o te ti wo ahwo udhosa-gbikpe soso nọ o re wuhrẹ Ebaibol. Ọ gbẹ jẹ sai wuhrẹ aikpobi hi. Ọ tẹ rọ ahwo jọ kẹ inievo jọ re a hai wuhrẹ ai. Ahwo buobu nọ o bi wuhrẹ Ebaibol a be ziọ ewuhrẹ enẹna. Ma riẹ nọ eva e be were ikọ-odhiwu na gaga inọ a bi fiobọhọ kẹ inievo nọ i se usi uwoma gboja wọhọ Sara, re a sae ta usi uwoma.

IKỌ-ODHIWU NA A WO ODIRI

11. Eme o dhesẹ nọ ikọ-odhiwu nọ i bi yoẹme kẹ Ọghẹnẹ a wo odiri?

¹¹ Ikọ-odhiwu nọ i bi yoẹme kẹ Ọghẹnẹ a wo odiri gaga. Anwọ ikpe idu buobu ze, a ruẹ eware iyoma buobu nọ amọfa a ru no. Rekọ a wo odiri ghele. Okenọ Setan avọ ikọ-odhiwu efa buobu a wọso Jihova, ikọ-odhiwu nọ i bi yoẹme kẹ Jihova a ruẹ oware nọ o via na. Aikpobi a gbẹ jẹ gọ Jihova kugbe vẹre. (Emu. 3:1; 6:1, 2; Jud 6) A jọ Ebaibol gbiku ukọ-odhiwu jọ nọ ọ jẹ nya uwou nọ Ọghẹnẹ o vi rie, rekọ idhivẹri jọ nọ ọ rrọ gaga o te je lele iei họre. (Dan. 10:13) No anwọ anwae ze, umutho ahwo jọ ọvo ae a be gọ Jihova epanọ ọ gwọlọ. Yọ ikọ-odhiwu na a be ruẹ oware nọ o be via na. Ghelọ eware iyoma yena kpobi nọ ikọ-odhiwu na a ruẹ na, a gbẹ be rọ ajọwha gọ Jihova, yọ eva e be were ae. A riẹ nọ, nọ oke u te te, Ọghẹnẹ o ti si eware iyoma kpobi notọ.

12. Eme o sai fiobọhọ kẹ omai gbe wo odiri?

¹² Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele ikọ-odhiwu na dhesẹ nọ ma wo odiri? Ẹsejọhọ ma be ruẹ eware iyoma buobu nọ amọfa a bi ru wọhọ epanọ ikọ-odhiwu na a ruẹ na. Ẹsejọhọ a be wọso omai. Rekọ joma riẹ nọ oke nọ Ọghẹnẹ o fihọ o te te, o ti si eware iyoma kpobi notọ. Fikiere joma rọ aro kele ikọ-odhiwu na. Jọ “oware uwoma uruo o bẹ omai no ho.” (Gal. 6:9) Ọghẹnẹ ọ te kẹ omai ẹgba thihakọ. (1 Kọr. 10:13) Ma sae lẹ se Jihova inọ jọ ọ kẹ omai ẹzi ọfuafo riẹ. Ẹzi na ọ rẹ lẹliẹ omai wo odiri gbe oghọghọ. (Gal. 5:22; Kọl. 1:11) Kọ eme who re ru nọ a tẹ be wọso owhẹ? Rẹroso Jihova no eva ra kpobi ze. Jọ ozọ u mu owhẹ hẹ. Jihova o ti fiobọhọ kẹ owhẹ jẹ kẹ owhẹ ẹgba. O ti fi owhẹ hotọ họ.—Hib. 13:6.

IKỌ-ODHIWU NA A BI RU RE UKOKO NA O JỌ FUAFO

13. Obọdẹ iruo vẹ Jihova ọ kẹ ikọ-odhiwu na evaọ edẹ urere nọ ma rrọ na? (Matiu 13:47-49)

¹³ Evaọ edẹ urere nana, Jihova ọ kẹ ikọ-odhiwu na obọdẹ iruo jọ. (Se Matiu 13:47-49.) Oghoghẹrẹ ahwo buobu nọ ma be ta usi uwoma kẹ a bi yo usi uwoma na. Ahwo jọ nọ ma ta usi uwoma kẹ a be daoma kurẹriẹ ziọ ukoko na, rekọ ejọ i bi kurẹriẹ hẹ. Jihova ọ vuẹ ikọ-odhiwu na nọ jọ a “hẹriẹ ahwo omuomu no udevie ahwo okiẹrẹe.” Ẹme yena o dhesẹ nọ Jihova ọ vuẹ ikọ-odhiwu na nọ jọ a ru re ukoko na o jọ fuafo. Orọnikọ oyena u dhesẹ nọ ohwo kpobi nọ o je kuomagbe omai vẹre nọ o zihe oma, ọ sai gbe zihe ze he he. Yọ u dhesẹ gbe he inọ oware nọ o rẹ kẹ omai uye o sae jọ ukoko na via ha. O make rrọ ere na, ma riẹ nọ ikọ-odhiwu na a bi ru epanọ ukoko na o rẹ rọ jọ fuafo.

14-15. Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele ikọ-odhiwu na dhesẹ nọ ma gwọlọ nọ ukoko na o jọ fuafo? (Rri iwoho na re.)

¹⁴ Ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele ikọ-odhiwu na ru re ukoko na o jọ fuafo? Ma rẹ daoma re ma gbe wo ekpehre uruemu hayo ru eware etọtọ evaọ ukoko na ha. Ma rẹ sẹro udu mai. Re ma sai ru ere, ma re lele emamọ ahwo nya usu, ma vẹ kẹnoma kẹ oware kpobi nọ o sae raha usu mai avọ Jihova. (Ol. 101:3) Ma sai je fiobọhọ kẹ inievo ukoko na re a hai ru oware nọ o rẹ were Jihova. Ma rehọ iẹe nọ, ma riẹ nọ oniọvo jọ ọ raha uzi ulogbo jọ. Eme ma re ru? Fikinọ ma you oniọvo na, ma rẹ vuẹe nọ jọ ọ nyae ta kẹ ekpako ukoko na. Kọ otẹrọnọ ọ gbẹ nyae ta kẹ ekpako na ha, eme ma re ru? Mai ọvo ma rẹ nyae vuẹ ekpako na oware nọ o ru na. Ma gwọlọ nọ oniọvo kpobi nọ ọ nyathọ, ekpako na a re fiobọhọ kẹe ababọ oke oraha.—Jem. 5:14, 15.

¹⁵ O da omai gaga inọ inievo jọ nọ e raha uzi ulogbo a rọwo kurẹriẹ hẹ, fikiere a te si ai no ukoko na. A te si ohwo no ukoko, ma rẹ “siọ usu ba ẹnya kugbe” ohwo otiọye na.d (1 Kọr. 5:9-13) Ohwo nọ a re si no ukoko na o rẹ so ẹe ze nọ ukoko na o rẹ rọ jọ fuafo. Yọ ma gbẹ be whomahọ ohwo nọ a si no ukoko ho, obọ ma bi fihọ kẹe na. Nọ ọ tẹ ruẹ nọ ma kẹnoma kẹe no, ọ sae ruẹ nọ oware nọ o ru na u gine yoma, o ve ti zihe ze. Yọ o te zihe ze, nọ eva e be were Jihova gbe ikọ-odhiwu na, yọ eva e be were omai re.—Luk 15:7.

16. Eme whọ te hae daoma ru nọ u re dhesẹ nọ whọ be rọ aro kele ikọ-odhiwu na?

¹⁶ Eva e were omai gaga nọ Jihova o ro fiobọhọ kẹ omai riẹ eware jọ nọ ikọ-odhiwu na a bi ru. Yọ ikọ-odhiwu na a bi fiobọhọ kẹ omai evaọ iruo usi uwoma na. Uvẹ nana o rro kẹhẹ! Joma rọ aro kele ae. Joma wo omaurokpotọ, joma you amọfa re ma je wo odiri. Ma ve je ru re ukoko na o jọ fuafo. Ma tẹ be rọ aro kele ikọ-odhiwu nọ i bi yoẹme kẹ Jihova, ma te jọ uviuwou Jihova bẹdẹ bẹdẹ.