Ẹruẹrẹhọ Eme Ọmọ-Isukulu Evaọ Isukulu Na

ẸME nọ a jọ isukulu na k’owhẹ kpobi yọ uvẹ nọ whọ rẹ rọ nyaharo. Sei gboja, ẹnyaharo ra o ve ti dhesẹ oma via ẹmẹrera rọkẹ owhẹ gbe amọfa. (1 Tim. 4:15) Isukulu na i ti fiobọhọ k’owhẹ ru ona ra woma viere.

Kọ udu u re bru owhẹ re whọ t’ẹme evaọ aro ukoko na? Onana o thọ họ, o tẹ make rọnọ who kere odẹ fihotọ kri no evaọ isukulu na. Rekọ eware jọ e sai fiobọhọ lẹliẹ udu ra kievi omojọ. Eva obọ uwou, ru ei fihọ uruemu re whọ hai se do via ẹsikpobi. Eva iwuhrẹ ukoko, kuyo kẹse kẹse, otẹrọnọ whẹ yọ owhowho-uvie, hai w’obọ evaọ usiuwoma ota na ẹsikpobi. Onana u ti ru ẹmeọta evaọ aro amọfa reria owhẹ oma. Fibae, ruẹrẹ ẹme ọmọ-isukulu nọ a kẹ owhẹ họ evaọ ẹruoke, je wuhrẹ epanọ whọ rẹ rọ tae do via. Kareghẹhọ nọ whọ be te t’ẹme kẹ ogbotu ọwhẹwhẹtiẹ. Re whọ tẹ te kpare oma nya e t’ẹme, lẹ se Jihova. Ọ rẹ rọ oghọghọ rọ ẹzi ọfuafo kẹ idibo riẹ nọ e yare riẹ.—Luk 11:13; Fil. 4:6, 7.

Jọ irẹro ra i kpehru hrọ họ. Re a wo eriariẹ wọhọ oruẹme jẹ jọ owuhrẹ ona o rẹ rehọ oke. (Mae. 6:8) Otẹrọnọ who fi odẹ h’otọ obọ evaọ isukulu na, who rẹro nọ ẹme na ọ te jọ riẹriẹriẹ hẹ. Ukpoye, tẹrovi ugogo uthubro ẹmeọta ovo ẹsiẹvo. Wuhrẹ abọ nọ ọ t’ẹme tei evaọ obe nana. O tẹ lọhọ, ru oria-iruo nọ a jọ etẹe fodẹ na. Onana o te k’owhẹ orimuo kpahe eme nọ i kpomahọ okwakwa ẹmeọta nọ a te jọ rri owhẹ na taure oke nọ who ti ro ru ẹme ra evaọ ukoko na u te ti te. Ẹnyaharo ọ te romavia.

Epanọ A rẹ Rọ Ruẹrẹ Ẹme Isase Họ

Omaruẹrẹhọ kẹ isase ogbotu o gwọlọ vi ibieme ẹme na nọ a re se ọvo. Daoma wo otoriẹ ẹme na ziezi. Ẹme ra ọ tẹ nwani te owhẹ obọ no, rọ iroro yena sei duwu. Daoma wo otoriẹ uhie-ẹme ọvuọvo gbe ẹjiroro nọ a bi ru vẹ evaọ edhe-ẹme ọvuọvo re whọ sai ru iroro na vẹ gbagba avọ edhesẹvia iroro nọ i fo rie. Oria nọ o jọ lọhọ, rri ofeme kẹ oseliọ eme nọ whọ riẹ hẹ. Daoma riẹ ẹme na ziezi. Esẹ gbe ini a sai fiobọhọ kẹ emọ eboba rai ru onana.

Kọ isase ọ abọjọ Ebaibol na hayo idhe-ẹme uzoẹme jọ evaọ Uwou-Eroro Na a k’owhẹ? Otẹrọnọ ekasẹte itepu oria isase e rọ ẹvẹrẹ ra, o sai fiobọhọ gaga re whọ kezọ kẹ isase na re who muẹrohọ eware wọhọ ẹme-ose, ẹghrẹrẹ-urru, ẹgba-ofihọ, gbe enwene edo-uvo. Whọ vẹ daoma fi ekwakwa nana họ isase ra.

Whọ tẹ be te ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹme ra, jọ u mu owhẹ ẹro nọ whọ roma totọ wuhrẹ okwakwa ẹmeọta nọ a ta nọ who jo ruiruo na ziezi. O tẹ lọhọ, kiẹe riwi nọ who te wuhrẹ isase oria nọ a kẹ owhẹ na dovia asia buobu no. Epanọ o lọhọ te kpobi, daoma fi ohrẹ nọ a kere fihọ iẹe na h’iruo.

Ewuhrẹ nana o ti fiobọhọ k’owhẹ gaga evaọ odibọgba ra. Nọ whọ be ta usiuwoma na, who wo uvẹ buobu nọ who re ro se kẹ amọfa. Nọ o rọnọ Ẹme Ọghẹnẹ o wo ẹgba nọ o re ro nwene izuazọ ahwo na, u wuzou re who sei ziezi. (Hib. 4:12) Who rẹro nọ whọ te riẹ abọ emamọ isase kpobi ru evaọ ẹme ọvo hayo ivẹ nọ who ru hu. Ro se ọkpako Oleleikristi nọ o wo eriariẹ evaọ ikpe buobu no, Pọl ukọ na o kere nọ: “He kuomagbe ogbotu na se.”—1 Tim. 4:13.

Efihiruo Uzoẹme gbe Oghẹrẹ Ẹkeria-Ẹmeọta

Okenọ a tẹ jọ isukulu na k’owhẹ ẹme nọ ọ gwọlọ efihiruo oghẹrẹ ẹkeria-ẹmeọta jọ, ẹvẹ who re ro muhọ?

Eware esa e riẹ nọ a re roro kpahe: (1) uzoẹme nọ a k’owhẹ na, (2) oghẹrẹ ẹkeria-ẹmeọta ra gbe ohwo nọ wha ti gbe ru ẹme na, gbe (3) oria uthubro nọ who ti ruiruo kpahe na.

U fo re whọ gwọlọ eme nọ i kie kpahe uzoẹme nọ a k’owhẹ na. Rekọ taure whọ tẹ te nya kokodo, roro gaga kpahe oghẹrẹ ẹkeria-ẹmeọta ra jegbe ohwo nọ whọ te t’ẹme kẹ, keme enana i w’obọ kugbe ofẹ nọ ẹme na o ti rri gbe oghẹrẹ nọ whọ te rọ tae. Oghẹrẹ ẹkeria-ẹmeọta vẹ who ti ro ru ẹme na? Kọ who bi ti dhesẹ epanọ a rẹ rọ ta usiuwoma na kẹ ohwo jọ nọ whọ riẹ? Hayo kọ who bi ti dhesẹ oware nọ o rẹ sae via nọ whọ tẹ nyaku ohwo evaọ oke ọsosuọ? Kọ ohwo na ọ kpako vi owhẹ manikọ ọ maha vi owhẹ? Didi uruemu o bi ti wo kpahe uzoẹme nọ whọ gwọlọ t’ẹme kpahe na? Ẹvẹ ọ riẹ kpahe iẹe te no vẹre? Eme whọ gwọlọ wo no ẹme na ze? Iyo kẹ enọ eyena i ti fiobọhọ k’owhẹ wo emamọ ọkpọvio nọ who re ro ruiruo.

Diẹse whọ rẹ jọ ruẹ eme kpahe uzoẹme nọ a k’owhẹ na? Evaọ ẹwẹ-obe avọ 33 rite 38 ọrọ obe nana, a t’ẹme kpahe “Epanọ A re Ro Ru Ekiakiẹ.” Sei, who je fi ebe ekiakiẹ nọ e kẹle owhẹ obọ h’iruo. Evaọ ẹsibuobu whọ rẹ te ruẹ eme nọ i bu vi onọ whọ gwọlọ ro ruiruo. Se ziezi re whọ ruẹ evuẹ kpobi nọ e riẹ kpahe ẹme na. Rekọ nọ who bi ru ere na, wo oghẹrẹ ẹkeria-ẹmeọta nọ who ti fihiruo evaọ ẹme ra na h’iroro jegbe ohwo nọ who ti lele t’ẹme na. Kpoka họ eme nọ i fo nọ who ti ro ruiruo.

Re who te ti koko ẹme ra họ jẹ salọ eme nọ who ti ghine ro ru ẹme na, rehọ oke se oria uthubro nọ a ta nọ who ruiruo kpahe na. Efihiruo ohrẹ yena yọ ovo jọ evaọ usu ẹjiroro ẹme nọ a k’owhẹ na.

Ẹkwoma ẹme ra na nọ who re ru lele oke nọ a fihọ k’owhẹ na, who ti wo evevọwẹ ẹnyate ekuhọ ra, keme a ti dhesẹ oka k’owhẹ otẹrọnọ oke nọ a kẹ na u re no. Rekọ evaọ usiuwoma ota mai, oke o r’oja tere he. Fikiere nọ whọ be ruẹrẹ oma kpahe na, roro unuoke nọ who wo, rekọ tẹrovi ẹkẹ emamọ ewuhrẹ.

Ẹme Kpahe Oghẹrẹ Ẹkeria-Ẹmeọta. Kiẹ iroro-ejẹ nọ e rọ ẹwẹ-obe avọ 82 na riwi, jẹ salọ ojọ nọ u ti w’iruo evaọ odibọgba ra gbe onọ o te k’owhẹ uvẹ rehọ eme na ruiruo ziezi. Otẹrọnọ whọ dina kri isukulu na no, rri onana wọhọ uvẹ nọ whọ rẹ rọ nyaharo je wo ona efa kẹ odibọgba ra.

Otẹrọnọ ọsẹro Isukulu Odibọgba Esuo-Ọghẹnẹ na ọ kẹ oghẹrẹ ẹkeria-ẹmeọta na, jẹ use-abọ na rehọ. Oghẹrẹ ẹkeria-ẹmeọta buobu e gwọlọ isẹri-ise. Otẹrọnọ who ri se isẹri evaọ otọ iyero nọ a dhesẹ na ha, wo iroro-ejẹ jọ no ẹmeọta kugbe iwhowho-uvie nọ i ru ere no ze. O tẹ lọhọ, daoma rọ oghẹrẹ ẹkeria-ẹmeọta nọ o tho onọ who ti ro ruiruo evaọ isukulu na wuhrẹ ẹme ra. Onana u ti fiobọhọ k’owhẹ nyate abọ ologbo evaọ ewuhrẹ ra.

Okenọ Ẹme Ọ tẹ Rọ Ọnọ A re Dikihẹ Ru

Whọ tẹ rọ ọzae, a rẹ sae k’owhẹ ẹme nọ who re dikihẹ ru kpẹkpẹe kẹ ukoko na. Evaọ ẹruẹrẹhọ eme enana, igogo eme nọ i fo nọ a re roro kpahe i tho enọ ma fodẹ no kẹ eme ọmọ-isukulu nọ a re ru wọhọ idhesẹvia na. Ehẹriẹ ilogbo nọ e riẹ họ ogbotu na gbe oghẹrẹ eruo ẹme na.

O rẹ mai woma re whọ ruẹrẹ ẹme ra re ahwo kpobi evaọ ogbotu na a wo erere noi ze. Ibuobu nọ e rọ ogbotu na a riẹ igogo izẹme Ebaibol na no. Ẹsejọhọ a riẹ kpahe uzoẹme nọ whọ te ta kpahe na no ziezi. Roro kpahe oware nọ a riẹ kpahe uzoẹme na no. Daoma ru ae wo erere no ẹme ra na ze. Nọ oma ra nọ: ‘Ẹvẹ mẹ sae rọ rehọ uzoẹme mẹ na ru ovuhumuo mẹ gbe orọ ogbotu na diwi viere kẹ Jihova wọhọ ohwo? Eme ọ rọ ẹme na nọ o ti fiobọhọ k’omai riẹ kpahe oreva Ọghẹnẹ? Ẹvẹ ẹme nana ọ sai ro fiobọhọ k’omai jẹ emamọ iroro evaọ udevie akpọ nana nọ isiuru iwo i bi su na?’ (Ẹf. 2:3) Iyo evevọwẹ rọkẹ enọ nana e gwọlọ ekiakiẹ. Okenọ whọ tẹ be rehọ Ebaibol na ruiruo, ru vi ese ikere na ọvo. Roro kpahe ikereakere nọ who bi se, je dhesẹ epanọ ikere nana e sai ro fiobọhọ kẹ ohwo jiroro. (Iruẹru 17:2, 3) Whọ t’eme bu hrọ họ. Ru ẹme ra evaọ edhere nọ ọ rẹ rọ jọ lọlọhọ re a kareghẹhọ iẹe.

Omaruẹrẹhọ u re je kugbe ẹromuhọ edhere eruo ẹme na. Who rri onana vo ho. Wuhrẹ epanọ who re ro ru ẹme na do via. Omodawọ nọ who bi ro wuhrẹ je bi fi ohrẹ h’iruo evaọ ekwakwa ẹmeọta sa-sa na u ti fiba ẹnyaharo ra gaga. Makọ whẹ yọ oruẹme ọkpokpọ hayo ọnọ o kri no, ruẹrẹ oma kpahe ziezi re whọ sae t’ẹme avọ imuẹro gbe ẹruọruọ nọ o fo ẹme ra na. Nọ who bi ru ẹme kpobi evaọ isukulu na, kareghẹhọ epanọ whọ sae rọ rehọ okẹ ẹmeọta nọ Ọghẹnẹ ọ k’owhẹ na rọ kẹ Jihova orro.—Ol. 150:6.

Ẹruẹrẹhọ Eme nọ A re Ru kẹ Ukoko Na

A RUẸRẸ omaa Isukulu Odibọgba Esuo-Ọghẹnẹ na họ re o kẹ ukoko na kpobi erere. A rẹ jẹ kẹ evuẹ obọdẹ re evaọ iwuhrẹ ukoko efa jegbe eva ikokohọ esese gbe ilogbo. Otẹrọnọ a k’owhẹ ẹme evaọ ọvo jọ enana, yọ owha-iruo ulogbo a k’owhẹ na. Pọl ukọ na ọ tuduhọ Timoti, ọsẹro Oleleikristi na awọ inọ o muẹrohọ ewuhrẹ riẹ. (1 Tim. 4:16) O rehọ ahwo nọ a ziọ omakugbe Ileleikristi na oke oghaghae—yọ ejọ avọ omodawọ ulogbo—re a ruẹse ziọ iwuhrẹ na kẹ ithubro evaọ eme nọ i kpomahọ usu rai kugbe Ọghẹnẹ. Re whọ kẹ ithubro itieye na yọ uvẹ-ọghọ ulogbo! Ẹvẹ whọ sai ro ru ei ziezi?

Oruvẹ no Isase Ebaibol Ze

Abọ ọnana ọrọ isukulu na o re no isase Ebaibol ọ oka oyena ze. A re fiẹgba họ epanọ oria na u ro kpomahọ omai nẹnẹ. Wọhọ epanọ a niyẹrẹ evaọ Nehemaya 8:8, Ẹzra avọ egbẹrioma riẹ a se Ẹme Ọghẹnẹ evaọ ẹgbede, ru ei vẹ, “dhesẹ iẹ ziezi,” jẹ kẹ otoriẹ. Ẹme oruvẹ Ebaibol na ọ rẹ k’owhẹ uvẹ nọ who re ro ru epọvo na re.

Ẹvẹ whọ rẹ rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹme otiọye na? O tẹ lọhọ, se oria Ebaibol na oka ovo hayo bu viere re oke na u te ti te. Who ve roro kpahe ukoko ra gbe ẹgwọlọ riẹ. Lẹ kpahe iẹe. Ohrẹ vẹ, iriruo vẹ, ehri-uzi vẹ evaọ abọ Ẹme Ọghẹnẹ nana e nyate ẹgwọlọ yena?

Ekiakiẹ e r’oja. Kọ Watchtower Library evaọ CD-ROM hayo Watch Tower Publications Index e rọ ẹvẹrẹ ra? O tẹ rọ ere, rehọ ai ruiruo ziezi. Ẹkwoma ẹkiẹ oware nọ a kporo no kpahe awọ Ebaibol nọ whọ salọ nọ whọ rẹ tẹrovi na, whọ rẹ sae ruẹ oria nọ ẹme na o muhọ no ze, oruvẹ orugba eruẹaruẹ, oruvẹ oware nọ eria ikere jọ i dhesẹ kpahe Jihova, hayo ẹmeọta kpahe ehri-uzi. Whọ daoma t’ẹme kpahe eware buobu hu. Tẹrovi umutho awọ jọ ọvo. O rẹ mai woma re whọ t’ẹme kpahe umutho awọ jọ re who ru ai vẹ.

Ẹme ra ọ sae jẹ gwọlọ ezizie ogbotu na re a t’ẹme kpahe epanọ a wo erere te no isase Ebaibol ẹkpoka na ze. Eme a ruẹ nọ o te kẹ ae erere evaọ uwuhrẹ omobọ rai gbe orọ uviuwou rai hayo evaọ odibọgba rai hayo evaọ edhere uzuazọ rai? Didi ekwakwa Jihova i dhesẹ oma via evaọ oghẹrẹ nọ o yeri kugbe ahwo gbe erẹwho? Eme ogbotu na a wuhrẹ nọ o bọ ẹrọwọ rai ga jẹ bọ ovuhumuo kẹ Jihova? Whọ tẹrovi eme nọ e rọ kpakre kpakre he. Dhesẹ otofa gbe irere eme nọ whọ salọ.

Ẹme Uthubro

A rẹ sae rehọ onana no obe nọ a kporo ze, wọhọ uzoẹme jọ evaọ Uwou-Eroro Na hayo Awake! hayo no abọjọ obe jọ ze. Evaọ ẹsibuobu, eme nọ e rẹ jariẹ i re bu hrọ kẹ oke nọ a fihọ na. Ẹvẹ who re ru ẹme na? Wọhọ owuhrẹ, orọnikọ wọhọ ohwo nọ ọ rẹ dhẹ ẹme na duwu ọvo ho. Ọsẹro o re ‘te wọhọ owuhrẹ.’—1 Tim. 3:2.

Muọ omaruẹrẹ ra họ ẹkwoma ese oria ẹme na. Rri eria ikereakere na. Roro kpahe iẹe. Daoma re whọ kaki mu ere họ eruo ziezi taure ẹdẹ ẹme ra na o te ti te. Kareghẹhọ nnọ a rẹ tuduhọ inievo na awọ re a se oria nọ ẹme ra o no ze na n’obọ uwou ze. Ẹme ra, orọnikọ yọ ọkiẹriwo oria ẹme na hayo ọgbakugbe riẹ ọvo ho, rekọ re who dhesẹ epanọ a re fi ei h’iruo. Rehọ abọ ẹme na nọ o fo ro ruiruo evaọ edhere nọ o te ghinẹ kẹ ukoko na erere.

Epanọ ọmọ ọvuọvo o wo oghẹrẹ uruemu riẹ na, ere ukoko ovuovo u wo oghẹrẹ uruemu riẹ sa re. Ọsẹ hayo oni nọ o re wuhrẹ ziezi orọnikọ ọ rẹ rehọ izi uruemu wuhrẹ ọmọ riẹ ọvo ho. O re lele ọmọ na jiroro. O re roro kpahe uruemu ọmọ na, gbe ebẹbẹ nọ ọmọ na o bi lele họre. Epọvo na re, iwuhrẹ evaọ ukoko na a rẹ daoma vuhumu je dh’unu te ẹgwọlọ ahwo nọ a be t’ẹme kẹ. Ghele na, owuhrẹ orimuo ọ rẹ whaha ẹfodẹ iriruo nọ e rẹ lẹliẹ oma vo ohwo jọ evaọ ogbotu na. O re dhesẹ irere nọ a be reawere rai enẹna fiki ẹnya evaọ edhere Jihova jẹ fodẹ no Ikereakere na ze ehrẹ nọ i re fiobọhọ kẹ ukoko na lele ebẹbẹ nọ a rẹriẹ ovao ku muabọ.

Emamọ ewuhrẹ o re duobọte idu enọ e rọ ogbotu na. Onana o gwọlọ, orọnikọ ẹfodẹ uzẹme na ọvo ho, rekọ te ẹbọ ovuhumuo kẹ oware nọ enana i dikihẹ kẹ. O gwọlọ uvi ọdawẹ kẹ enọ a bi wuhrẹ na. Ithuru-igodẹ abọ-ẹzi e rẹ riẹ uthuru na. A tẹ rọ uyoyou kareghẹhọ ebẹbẹ nọ ibuobu e be rẹriẹ ovao ku, a rẹ sae t’ẹme avọ uduotahawọ, dhesẹ otoriẹ, ohrọ, gbe ọdawẹ.

Wọhọ epanọ emamọ iwuhrẹ a riẹ, ẹme o re wo ute uvevẹ. A re ru ẹme evaọ edhere nọ igogo eme na e rẹ rọ jọ vevẹ a vẹ jẹ kareghẹhọ ae. U re fo re ogbotu na a kareghẹhọ iroro jọ nọ i w’iruo nọ i re kpomahọ izuazọ rai.

Ewuhrẹ Odibọgba

Okenọ who te bi ru ẹme nọ o no uzoẹme jọ evaọ Odibọgba Uvie Mai na ze, use-abọ na o sai dina wo ohẹriẹ. Whọ te ruẹ nọ oware nọ a jọ etenẹ rẹro riẹ mi owhẹ họ re whọ ta eme nọ a kere na vọvọ kẹ ogbotu na, orọnikọ re whọ salọ oware nọ o mai wuzou hu. Fiobọhọ kẹ ogbotu na roro kpahe ikereakere nọ a si ohrẹ nọ a kẹ kpobi no ze. (Tait. 1:9) Evaọ ẹsibuobu, oke o rẹ jariẹ nọ who re ro fi eme efa bae he.

Evaọ abọdekọ riẹ, a rẹ sae ta kẹ owhẹ re who ru ẹme nọ uzoẹme riẹ o rọ Odibọgba Uvie Mai na ha. Ẹsejọ a re si ẹme na no uzoẹme Uwou-Eroro jọ ze, hayo ẹme na ọ sai no umutho eme jọ nọ a kere via ze. O rọ owhẹ obọ wọhọ owuhrẹ re who roro ẹgwọlọ ukoko na kie kpahe ẹme nọ a k’owhẹ na. O sai fo re whọ kẹ ọtadhesẹ ọkpẹkpẹe jọ hayo gbiku oware jọ nọ o via nọ u fo. Riẹ nọ ẹme ra họ, orọnikọ re whọ t’ẹme kpahe uzoẹme na ọvo ho, rekọ re who ru ei evaọ edhere nọ o re fiobọhọ kẹ ukoko na ru iruo nọ Ẹme Ọghẹnẹ ọ kẹ na gba jẹ ruẹ oghọghọ evaọ ere oruo.—Iruẹru 20:20, 21.

Nọ whọ tẹ be ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹme ra na, roro kpahe iyero ahwo nọ i ru ukoko na via. Jiri ai kẹ oware nọ a bi ru enẹna. Ẹvẹ efihiruo ẹjiroro nọ ọ rọ oria ẹme na o re ro ru ẹgba gbe oghọghọ rai evaọ odibọgba na viharo viere?

Kọ ẹme ra ọ gwọlọ odhesẹvia hayo ọkiẹriwo? Otẹrọ ere, a rẹ kake ruẹrẹ oma kpahe kẹe re oke u te ti te. O rẹ sae lọlọ obọ re whọ ta kẹ ohwo jọ re ọ ruẹrẹ oma họ kẹ odhesẹvia na, rekọ oyena o rẹ wha iyẹrẹ nọ e mai woma ze he. O tẹ lọhọ, wha wariẹ odhesẹvia hayo ọkiẹriwo na taure ẹdẹ ewuhrẹ na o te ti te. Ruẹ nọ who