ENỌ IZOGE NA
Kọ Oware Jọ O Ginẹ Jọ Ekela Thọ?
“Me gbe bi se ekela gbe oware ovo ho keme ẹsikpobi me re yo eka nọ ahwo a be la. E reria omẹ oma no.”—Christopher, ikpe 17.
“Okenọ mẹ gbẹ jọ emaha, mẹ jẹ hae la eka gaga. Ohwo o re kri ekpehre uruemu oyena ewo ho, rekọ o rẹ jọ bẹbẹ re a siobọnoi.”—Rebecca, ikpe 19.
Enọ nọ Whọ rẹ rọ Kiẹ Oma Ra Riwi
Ẹvẹ o rẹ jọ owhẹ oma nọ who te yo eka nọ amọfa a be la?
Mẹ gbẹ be riẹ sọ a be la eka dede he—keme e reria omẹ oma no.
O rẹ kẹ omẹ uye ẹsejọ—rekọ mẹ sai ru oware ovo kpahe iẹe he.
E rẹ dha omẹ eva—E sae reria omẹ oma vievie he.
Ẹvẹ whọ be hae la eka kpekpe te?
Mẹ rẹ la vievie he
Umutho ẹse
Ẹsikpobi
Evaọ eriwo ra, ẹvẹ who rri eme ogbẹta nọ a rẹ ta?
Me se rai gbe oware ovo ho
E rẹ dha omẹ eva
Oware nọ u ro wuzou
Kọ who rri ekela fihọ okpoware? Ẹsejọhọ whọ sae ta nọ ‘Yọ okpoware ovo ho.’ Evaọ ebẹbẹ nọ e vọ akpọ na, kọ eka yọ okpoware jọ? Ohwo ọvo nọ ọ rẹ la eka ha ọ riẹ hẹ!’ Kọ ere o ginẹ rrọ?
Te whọ rọwo hayo whọ rọwo ho, ahwo buobu a riẹ nẹnẹ nọ a rẹ ta ogbẹta ha. Yọ a riẹ oware nọ o rọ thọ re a ta ogbẹta. Wọhọ oriruo:
Eka i re dhesẹ oghẹrẹ ohwo nọ whọ rrọ via. Eme nọ i no owhẹ unu ze i re dhesẹ oware nọ o rrọ owhẹ eva. Fikiere ohwo kpobi nọ ọ rẹ la eka, o bi dhesẹ nọ o wo ororokẹ kẹ amọfa ha. Kọ ere whọ ginẹ rrọ?
Ebaibol ọ ta nọ: “Eware kpobi nọ i bi no unu na ze, obọ udu na i bi no ze.”—Matiu 15:18.
Eme izuehọ e rẹ raha oria. Fikieme who je wo oghẹrẹ uruemu utioye jẹ whae họ amọfa?
Ekela e rẹ lẹliẹ amọfa rehọ ekpehre ubiẹro rri owhẹ. Enẹ obe na Cuss Control o ta: “Eme nọ i re no unu mai ze e sai dhesẹ oghẹrẹ egbẹnyusu nọ ma ti wo, e sai dhesẹ sọ ahwo uwou mai gbe ahwo iruo mai a te kẹ omai adhẹẹ, e rẹ sai dhesẹ sọ ma ti wo emamọ usu kugbe amọfa, sọ uruemu mai u ti kpomahọ amọfa wowoma, e sai je dhesẹ sọ a sae rehọ omai iruo hayo wọ omai kpehru evaọ iruo, u ti je dhesẹ sọ erara a te riẹ omai ru.” Obe na o tẹ jẹ ta nọ: “Nọ omara nọ, kọ mẹ gbẹ te were ahwo viere nọ mẹ gbẹ be la ahwo eka hayo bọwo ehao ho?”
Ebaibol ọ ta nọ: “Wha Siobọno . . . ekela.”—Ahwo Ẹfisọs 4:31.
Wo roro nọ ehao ebọwo i ti ru owhẹ họ emamọ ohwo ho. Dr. Alex Packer ọ jọ evaọ obe riẹ nọ a re se How Rude! ta nọ: “Ohwo ọvo ọ rẹ gwọlọ gaviezọ kẹ ohwo nọ ọ rẹ la eka ẹsikpobi hi.” Ọ tẹ jẹ ta nọ ohwo nọ ọ re ta ẹme ọvo ho yọ ọ la eka te ibro no, “ọ rẹ sae ta eme nọ i re dhesẹ areghẹ, orimuo, otoriẹ, hayo ororokẹ hẹ. Keme otẹrọnọ eme ra i wo otọ họ, hayo a rẹ sai kru ai dhobọ họ, kiyọ iroro ra e te gba gbe he.”
Ebaibol e ta nọ: “Jọ ẹme ọtọtọ o no unu rai ze he.”—Ahwo Ẹfisọs 4:29.
Oware nọ whọ rẹ sai ru
Fi utee họ kẹ omara. Daoma juzi kẹ omara inọ evaọ amara soso hayo evaọ eka jọ whọ te ta ogbẹta ha. Whọ sai kpoka họ ekalẹnda kẹdẹ kẹdẹ re whọ riẹ epanọ whọ be daoma te. Re whọ sae nya te utee ra na, eware efa e riẹ nọ who ti gbe ru. Wọhọ oriruo:
Whaha arozaha hayo ifimu kpobi nọ a rẹ jọ la eka hayo zue eme họ. Ebaibol ọ ta nọ: “Usu uyoma o rẹ raha uruemu ezi.” (1 Ahwo Kọrint 15:33) Orọnikọ “Usu” nọ a ta na u dhesẹ ahwo nọ who re lele nyusu ọvo ho—u kugbe ifimu nọ whọ be hae rri, igemu nọ whọ be hae fa evaọ ekọmputa hayo etẹlẹvisiọno, gbe ile nọ whọ be hai kporo. Enẹ Kenneth, nọ ọ rrọ ikpe 17 ọ ta: “Ẹsejọ fikinọ ole jọ ọ were owhẹ, nọ whọ tẹ be so lele iei fikinọ a riẹ ole na kporo, whọ rẹ kake riẹ hẹ nọ a tẹ make jariẹ la eka.”
Dhesẹ nọ who wo areghẹ. Ahwo jọ a re roro nọ a tẹ be la eka oye u re dhesẹ nọ a kpako no. Whaọ oyena yọ ọrue koi! Ebaibol ọ ta nọ ahwo nọ a wo areghẹ yọ enọ i “wuhrẹ ẹgba otoriẹ rai no ẹkwoma iruo nọ a be rehọ iẹe ru, re a sai vuhu oware uwoma gbe uyoma.” (Ahwo Hibru 5:14) Ahwo otiọye na a re ru omarai kuẹku hu re amọfa a ruẹsi “muẹrohọ” ai.
Uzẹme riẹ họ, eme ogbẹta i re gbe iroro (gbe oria) ku. Oghẹrẹ ahwo otiọye a bu hrọ no evaọ akpọ na! Obe na Cuss Control o ta nọ: “Who du ru unu ahwo na bu viere he. Dao utho ẹgba ra re ekela i dina kpotọ evaọ oria kpobi nọ whọ rrọ. Who te ru ere, eva e te were owhẹ yọ eva ra e te were amọfa re.”